Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Γιατη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|2|07|2024}}
Το Σογιούζ 19 φωτογραφημένο κατά τη διάρκεια της αμερικανοσοβιετικής αποστολής Απόλλων-Σογιούζ του 1975.
Το πρόγραμμα Σογιούζ (Союз) είναι ένα πρόγραμμα επανδρωμένων διαστημικών πτήσεωνπου ξεκίνησε από τηΣοβιετική Ένωση στις αρχές της δεκαετίας του 1960, αρχικά ως μέρος ενός σχεδίου προσελήνωσης που προέβλεπε την αποστολή Σοβιετικού κοσμοναύτηστηΣελήνη. Ήταν το τρίτο σοβιετικό πρόγραμμα επανδρωμένης διαστημικής πτήσης μετά τοπρόγραμμα Βοστόκκαιτοπρόγραμμα Βοσχόντ.
Το πρόγραμμα αποτελείται από το διαστημικό σκάφος Σογιούζ καιτον πύραυλο Σογιούζ και αποτελεί πλέον ευθύνη της Ροσκόσμος (της Ομοσπονδιακής Διαστημικής Υπηρεσίας της Ρωσίας). Μετά την απόσυρση τουΔιαστημικού Λεωφορείουτο2011, όλες οι επανδρωμένες διαστημικές πτήσεις από και προς τονΔιεθνή Διαστημικό Σταθμό πραγματοποιήθηκαν χρησιμοποιώντας το Σογιούζ.
Η εξέλιξη του Σογιούζ άρχισε το1964 από τονΣεργκέι Κορολιόφ, καιο αρχικός του σκοπός ήταν να αποτελέσει το μέσο μετο οποίο οι Σοβιετικοί θα έφταναν στη Σελήνη. Αυτό θα γινόταν μετην ένωση σε τροχιά δύο ή περισσότερων διαστημοπλοίων Σογιούζ, χωρίς την ανάγκη ενός μεγάλου πυραύλου-φορέα, όπως οΝ1που τότε ανέπτυξε η Σοβιετική Ένωση. Ο Κορολιόφ δεν έζησε γιαναδειτο σχέδιό τουνα παίρνει σάρκα και οστά και, ανκαι τροποποιημένα μη επανδρωμένα Σογιούζ πέταξαν γύρω από τη Σελήνη ως μέρος τουπρογράμματος Ζοντ, η εξέλιξη του σκάφους πήρε άλλη τροπή. Συνδέθηκε μετα προγράμματα διαστημικών σταθμών, τόσο των αποτυχημένων στρατιωτικών Αλμάζ όσο καιτωνΣαλιούτκαιΜιρ. Παρά τα αρχικά του προβλήματα, που κόστισαν τη ζωή του κοσμοναύτη Βλαντίμιρ Κομαρόφστην πρώτη κιόλας πτήση και τριών άλλων κοσμοναυτών στην ενδέκατη, το Σογιούζ αποδείχτηκε ένα πολύ αξιόπιστο μέσο διαστημικών μεταφορών. Σήμερα χρησιμοποιείται γιατην εξυπηρέτηση του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, τόσο μετη μεταφορά πληρωμάτων, όσο, μέσω της παραλλαγής μεταφοράς φορτίου Προγκρές, μετη μεταφορά εξοπλισμού και εφοδίων.
Το σκάφος Σογιούζ, όπως καιτα περισσότερα σοβιετικά, είναι παράδειγμα απλότητας και πρακτικότητας στη σχεδίαση, κάτι πουτου εξασφάλισε καιτη μακροβιότητα και αξιοπιστία του. Προσφέρει 1,5 φορές το χώρο διαβίωσης τουαμερικανικούΑπόλλων, έχοντας μικρότερο συνολικό βάρος. Αποτελείται από τρία κυρίως τμήματα. Ένα σχεδόν σφαιρικό, τροχιακό τμήμα που χρησιμοποιείται ως θάλαμος αποσυμπίεσης και σύνδεσης με άλλα οχήματα ή διαστημικούς σταθμούς. Ένα τμήμα σε σχήμα καμπάνας, που αποτελεί το όχημα επανεισόδου και μπορεί να μεταφέρει τρία άτομα. Τέλος στο πίσω μέρος βρίσκεται ένα τρίτο τμήμα, το τμήμα οργάνων, στο οποίο βρίσκονται τα περισσότερα συστήματα και δεξαμενές καυσίμων και αέρα. Το τροχιακό τμήμα καιτο τμήμα οργάνων απορρίπτονται στο διάστημα και καίγονται στηνατμόσφαιρα. Το τμήμα επανόδου προσγειώνεται μετη βοήθεια αλεξιπτώτων και μικρών ανασχετικών πυραύλων που πυροδοτούνται σε μικρό ύψος από το έδαφος.
Το Σογιούζ εκτοξεύεται μετον πύραυλο-φορέα Σογιούζ, που αποτελεί εξέλιξη του πυραύλου Βοσχόντ μετην προσθήκη ενός επιπλέον ορόφου.
Τα σκάφη Σογιούζ μπορούν να καταταχθούν σε σχεδιαστικές γενιές. Τα Σογιούζ 1 έως 11 (1967-1971) ήταν οχήματα πρώτης γενιάς, που μπορούσαν να μεταφέρουν έως τρία άτομα στο τμήμα επανεισόδου, χωρίς διαστημικές στολές λόγω έλλειψης χώρου. Οι στολές χρησιμοποιούνταν μόνο γιαεξωοχηματική δραστηριότητακαι απορρίπτονταν μαζί μετο τροχιακό τμήμα. Ξεχώριζαν από τις μη ευθύγραμμες φωτοσυλλεκτικές επιφάνειες και από τη χρήση του συστήματος "Ίγκλα" γιατην αυτόματη σύνδεση στο διάστημα, που απαιτούσε κεραίες ραντάρ. Τα πρώτα εννιά σκάφη δεν είχαν θυρίδα απευθείας σύνδεσης μεταξύ σκαφών, καιοι μετακινήσεις των πληρωμάτων από το ένα σκάφος στο άλλο γίνονταν με διαστημικό περίπατο, και χρησιμοποιώντας το τροχιακό τμήμα ως θάλαμο αποσυμπίεσης.
Μετά το ατύχημα του Σογιούζ 11, το1971, όπου τρεις κοσμοναύτες έχασαν τη ζωή τους από αποσυμπίεση, η σχεδίαση των σκαφών άλλαξε. Ηπιο σημαντική μεταβολή ήταν ότι τώρα το πλήρωμα θα φορούσε διαστημικές στολές σε όλη τη διάρκεια της αποστολής. Η ικανότητα μεταφοράς ατόμων μειώθηκε από τρία σεδυο· η τρίτη θέση καταλήφθηκε από ένα σύστημα υποστήριξης ζωής. Επίσης καταργήθηκαν τα φωτοηλεκτρικά καιτο σκάφος χρησιμοποιούσε μπαταρίες. Ο τύπος αυτός χρησιμοποιήθηκε από το1973 μέχρι το1981και εξυπηρέτησε τους σταθμούς Σαλιούτ.
Χρησιμοποιώντας τις παρατηρήσεις τους κατά τη διάρκεια της κοινής αμερικανορωσικής αποστολής Απόλλο-Σογιούζ, οι Σοβιετικοί απλοποίησαν και εκσυγχρόνισαν τη σχεδίαση των Σογιούζ. Ο νέος τύπος ήταν τοΣογιούζ-Τ, με δυνατότητα μεταφοράς τριών ατόμων με στολές. Επίσης επέστρεψαν καιοι επιφάνειες συλλογής ηλιακής ενέργειας. Ο τύπος χρησιμοποιήθηκε από το1976 ως το1986.
ΤοΣογιούζ-ΤΜ ήταν η τέταρτη γενιά σκαφών (1986-2003) και χρησιμοποιήθηκε γιατη μεταφορά από και προς το διαστημικό σταθμό Μιρ. Πέρα από άλλες βελτιώσεις διέθετε και καινούργιο, πιο έξυπνο σύστημα σύνδεσης μετο σταθμό, το "Κουρς" (πορεία).
Το Σογιούζ-ΤΜΑ, που μπήκε σε χρήση το2003, είναι η τελευταία παραλλαγή και χρησιμοποιείται γιατη συγκοινωνία μετοΔιεθνή Διαστημικό Σταθμό. Διαθέτει περισσότερο χώρο και περισσότερες ανέσεις γιατο πλήρωμα.
Τέλος τοΠρογκρές είναι παραλλαγή του Σογιούζ γιατη μεταφορά υλικών και εφοδίων στο διάστημα. Η κάψουλα επανόδου έχει μετατραπεί σε αποθηκευτικό χώρο, και λείπουν τα συστήματα που έχουν να κάνουν μετο χειρισμό καιτην υποστήριξη της ζωής του πληρώματος.
Σκάφη Σογιούζ χρησιμοποιήθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος Ζοντ, για πτήσεις γύρω από τη Σελήνη με επιστροφή. Μετέφεραν κυρίως πειραματόζωα και χρησιμοποιούσαν διαφορετική τεχνική επανεισόδου στην ατμόσφαιρα. Δεν διέθεταν το τροχιακό διαμέρισμα των υπόλοιπων Σογιούζ.
Αρκετές επίσης ήταν καιοι στρατιωτικές παραλλαγές που σχεδιάστηκαν, χωρίς όμως να πραγματοποιηθούν.
_spacecraft.jpg)
