ΤοΣουλτανάτο των Γυναικών (Τούρκικα:Kadınlar Saltanatı) ήταν η περίοδος σχεδόν 130 ετών κατά τον 16οκαι 17ο αιώνα, πουοι γυναίκες του αυτοκρατορικού χαρεμιού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας άσκησαν έκτακτη πολιτική επιρροή στις κρατικές υποθέσεις, πάνω από τονΣουλτάνο.[1][2][3]
ΣτηνΟθωμανική Αυτοκρατορία(όπως καιστην Περσική Αυτοκρατορία), σε αντίθεση με άλλες μοναρχίες στην Ευρώπη,την Ρωσική Αυτοκρατορία καιτην Αιθιοπία, οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν να κυβερνούν τη χώρα. Αυτό έγινε κατά πάσα πιθανότητα, προκειμένου να αποφευχθεί η αθέμιτη επιρροή στοΣουλτάνο.[4]
Ο γιος της Κιοσέμ Σουλτάν, Ιμπραήμ Α΄, παντρεύτηκε μία παλλακίδα του, τηνΧιουμασάχ Σουλτάν. Ο Ιμπραήμ υπέβαλε τις αδελφές του, Αϊσέ Σουλτάν, Φατμά Σουλτάν, Χανζαντέ Σουλτάν, οι οποίες ήταν κόρες της Κιοσέμ, καθώς καιτην ανιψιά του, Καγιά Σουλτάν, στην ταπείνωση της υποταγής στις παλλακίδες του. Τους πήρε τα εδάφη καιτα κοσμήματά τους και τις έκανε να υπηρετούν τηνΧιουμασάχ, ενώ στέκονταν σε στάση προσοχής σαν υπηρέτες καθώς έτρωγε και κρατώντας το σαπούνι, τη λεκάνη καιτην κανάτα μετο νερό μετα οποία έπλενε τα χέρια της.
Ο τερματισμός της βασιλείας των γυναικών στηνΟθωμανική Αυτοκρατορίαδεν σημαίνει τον τερματισμό και της επίδρασης των γυναικών στη διακυβέρνηση. Όπως καιπιοπριν, οιΒαλιντέ Σουλτάν συνέχισαν να συμμετέχουν σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Εκτός από την πολιτική, ασχολούνταν μετην κατασκευή τζαμιών, σχολείων, νοσοκομείων, και είχαν μεγάλα εισοδήματα, τα οποία διαχειρίζονταν αυτόνομα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι δύο τελευταίες Βαλιντέ Σουλτάν: ηΜπεζμιαλέμ ΣουλτάνκαιηΠερτεβνιγιάλ Σουλτάν. Ωστόσο, σε σύγκριση μετην περίοδο του Σουλτανάτου των Γυναικών (κυρίως στην περίοδο της Βαλιντέ Κιοσέμ Σουλτάν) η επίδρασή τους στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική ήταν πολύ μικρή.
ΟΣουλτάνος Σουλεϊμάν, έχοντας περάσει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου σε εκστρατείες, λάμβανε πληροφορίες σχετικά μετην κατάσταση στο παλάτι αποκλειστικά από τηνΧουρέμ Σουλτάν. ΟΣουλεϊμάν στηρίχθηκε στο παρελθόν στην αλληλογραφία μετη μητέρα του, Αϊσέ Χαφσά Σουλτάν, αλλά τώρα η Χουρέμ έγινε πολιτικός σύμβουλος. Επιπλέον η Χουρέμ δεχόταν ξένους πρέσβεις και απαντούσε στις επιστολές των ξένων ηγεμόνων. Με πρωτοβουλία της στηνΚωνσταντινούπολη έχτισε πολλά τζαμιά, μεντρεσέδες και σάουνα.
Μία από τις συνέπειες της επιρροής της Χουρέμ Σουλτάν θεωρείται η εκτέλεση του μεγαλύτερου γιουτουΣουλεϊμάν, Ηγεμόνα Μουσταφά, το 1553, ο οποίος δεν ήταν δικός της γιος, αλλά γιος της Μαχιντεβράν Σουλτάν. Έτσι η Χουρέμ πέτυχε τη δύναμη όχι μόνο γιατον εαυτό της αλλά καιγιατογιο της Σελίμ Β΄.
Άρχισε την ανύψωσή της κατά τη διάρκεια της ζωής του συζύγου της, Σελίμ Β΄. ΟΣελίμστο μεγαλύτερο μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είχε το παρατσούκλι "Ο μέθυσος", λόγω της κατανάλωσης τουσε κρασί, αλλά μέθυσος κυριολεκτικά δεν ήταν. Ωστόσο, με τις δημόσιες υποθέσεις ασχολούνταν οΜέγας ΒεζίρηςΣοκολού Μεχμέτ Πασά, ο οποίος ήταν υπό την επιρροή της Νουρμπανού. Ο Σοκολού Μεχμέτ Πασάς ήταν παντρεμένος μετην κόρη της Νουρμπανού, Εσμαχάν Σουλτάν, πράγμα που αύξησε την επιρροή της Νουρμπανού. Ο ρόλος της Νουρμπανού αυξήθηκε όταν ανέβηκε στο θρόνο ο γιος της Μουράτ Γ΄. Η εξουσία του Μουράτ υποσκάφθηκε από επιρροές του χαρεμιού τουκαι συγκεκριμένα αρχικά της μητέρας του, Νουρμπανού Σουλτάν, και μετέπειτα της συζύγου του, Σαφιγιέ Σουλτάν. Σύμφωνα με εικασίες η Νουρμπανού Σουλτάν δηλητηριάστηκε από τη νύφη της, Σαφιγιέ Σουλτάν.
Η αρχή της Σαφιγιέ ήταν μεγάλη, στην έκθεση γιατο 1590 ο Βενετσιάνος Giovanni Moro έγραψε: "Έχει τη δύναμη, όπως η μητέρα του πρίγκιπα, μερικές φορές παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις του κράτους, είναι πολύ καλά σεβαστή σε αυτό".
ΗΣαφιγιέ έπαιξε ρόλο ανάλογο μετον ρόλο των βασιλισσών στις ευρωπαϊκές χώρες. Το 1595, οΜουράτ Γ΄ πέθανε καιτον διαδέχθηκε ο γιος της Σαφιγιέ, Μεχμέτ Γ΄. Η Σαφιγιέ ως Βαλιντέ Σουλτάν είχε μεγάλη δύναμη και μεγάλη επιρροή στονγιο της.
Διορίστηκε όχι μόνο Βαλιντέ Σουλτάν αλλά επίσης, καθώς ο γιος της ήταν ανήλικος (11 ετών), ως επίσημος αντιβασιλέας του κράτους μέχρι να ενηλικιωθεί ο γιος της μεταξύ 1623 και 1632 και έγινε η πρώτη από τις δύο γυναίκες στην ιστορία που κυβέρνησε τηνΟθωμανική Αυτοκρατορία επίσημα και μόνο. Ενώ οι γυναίκες είχαν γίνει εκτων πραγμάτων αντιβασιλείς στην αυτοκρατορία, πριν από αυτήν καμία γυναίκα δεν είχε γίνει ποτέ επίσημα αντιβασιλέας καιη θέση της ήταν με αυτόν τον τρόπο νέα. Κατά το μεγαλύτερο μέρος της Βασιλείας τουγιου της, Μουράτ Δ΄, συμμετείχε στις συνεδριάσεις του Ντιβάνι (υπουργικό συμβούλιο) πίσω από μια κουρτίνα, ακόμη και μετά από το 1632, όταν δεν ήταν πλέον επίσημα αντιβασιλέας.
Όταν ο άλλος της γιος, οΙμπραήμ Α΄ διαδέχθηκε τον αδελφό τουτο 1640, αποδείχτηκε διανοητικά ασταθής γιανα κυβερνήσει. Αυτό έδωσε την δυνατότητα στηνΚιοσέμνα παραμείνει στην εξουσία. Ο Ιμπραήμ εκθρονίστηκε στις 8 Αυγούστου 1648, μετά από συνέργεια τωνΓενίτσαρωνμετο θρησκευτικό κατεστημένο, και εκτελέστηκε δέκα ημέρες αργότερα. Σουλτάνος έγινε ο επτάχρονος και μεγαλύτερος γιος του, Μεχμέτ Δ΄.
Μετην κυριαρχία τουΜεχμέτ Δ΄, η θέση της Βαλιντέ Σουλτάνθα έπρεπε να πάει στην μητέρα τουΜεχμέτ Δ΄, τηνΤουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν. Ωστόσο η Τουρχάν αγνοήθηκε λόγω του ότι ήταν νέα και άπειρη. Αντ' αυτού η γιαγιά του σουλτάνου, Κιοσέμ Σουλτάν, επανήλθε σε αυτή την υψηλή θέση. Η Κιοσέμ Σουλτάν ήταν Βαλιντέ Σουλτάνμε δύο γιους, έχοντας έτσι τη μεγαλύτερη εμπειρία από τις δύο γυναίκες.
Στις 8 Αυγούστου 1648, ο σύζυγος της Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν, Ιμπραήμ Α΄, εκθρονίστηκε και αρκετές ημέρες αργότερα στραγγαλίστηκε. Τον διαδέχθηκε ο μεγαλύτερος γιος τουΜεχμέτ Δ΄. Μετην κυριαρχία τουΜεχμέτ Δ΄, η θέση της Βαλιντέ Σουλτάν (βασιλομήτωρ) θα έπρεπε να πάει στην Τουρχάν. Ωστόσο η Τουρχάν αγνοήθηκε λόγω του ότι ήταν νέα και άπειρη. Αντ' αυτού, η γιαγιά του σουλτάνου καιη προηγούμενη Βαλιντέ Σουλτάν, ηΚιοσέμ Σουλτάν, επανήλθε σε αυτή την υψηλή θέση. Η Κιοσέμ Σουλτάν ήταν Βαλιντέ Σουλτάνμε δύο γιους, έχοντας έτσι τη μεγαλύτερη εμπειρία από τις δύο γυναίκες.
Ωστόσο αποδείχτηκε ότι η Τουρχάν ήταν υπερβολικά φιλόδοξη γιανα χάσει μια τέτοια υψηλή θέση χωρίς μάχη. Στον αγώνα της να γίνει Βαλιντέ Σουλτάν, η Τουρχάν υποστηρίχθηκε από τον επικεφαλής μαύρο ευνούχο καιτονΜέγα Βεζίρη, ενώ η Κιοσέμ υποστηρίχθηκε από τονΣώμα των Γενιτσάρων.
Σε αυτή την πάλη γιατην εξουσία, η Κιοσέμ είχε προγραμματίσει να εκθρονίσει τονΜεχμέτ Δ΄καινατον αντικαταστήσει με έναν άλλο νεότερο εγγονό, τονΣουλεϊμάν Β΄, ο οποίος δεν ήταν γιος της Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν αλλά της Σαλιχά Ντιλασούπ Σουλτάν. Σύμφωνα με έναν ιστορικό το σχέδιο της αντικατάστασης της Τουρχάν από τηΝτιλασούπ ως μητέρα του Σουλτάνου αποσκοπούσε στο ότι ηΝτιλασούπ ήταν πιο εύκολα ελεγχόμενη. Το σχέδιο ήταν ανεπιτυχές, καθώς η Τουρχάν ενημερώθηκε από μια σκλάβα της Κιοσέμ, τη Μελέκ Χατούν, και διέταξε την δολοφονία της. ΗΚιοσέμ Σουλτάν δολοφονήθηκε το 1651 σε ηλικία 61 ετών.
↑Lambton, Ann (1988). Continuity and Change in Medieval Persia. SUNY Press.
↑Peirce, Leslie (1988). «Shifting Boundaries: Images of Ottoman Royal Women in the 16th and 17th Centuries». Critical Matrix: Princeton Working Papers in Women's Studies.
↑Lewis, Bernard (1962). «Ottoman Observers of Ottoman Decline». Islamic Studies I.
↑Peirce, Leslie (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford University Press.
Kadınlar Saltanatı, Ahmet Refik Altınay, Tarih Vakfı Yayınları,ISBN 975-333-192-4
Harem-i Hümayun: Osmanlı İmparatorluğu'nda Hukümranlık ve Kadınlar, Leslie Pierce, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, ISBN 979-975-333-048-9 Κωνσταντινούπολη, 1996
"Osman's dream: the story of the Ottoman Empire, 1300-1923", Caroline Finkel, ISBN 0-7195-5513-2, John Murray Publishers Ltd., 2005.
Ottoman Women Builders: The Architectural Patronage of Hadice Turhan Sultan (Women and Gender in the Early Modern World), Lucienne Thys-Senocak, ISBN 0-7546-3310-1, Ashgate Publishing, 2007
Rüknü Özkök - Mustafa Barış Özkök: Malazgirt'ten Dumlupınar'a sf.150 ISBN 978-605-111-252-7
.svg)
.svg){kind=small}
Οθωμανική Αυτοκρατορία.jpg)
