Στωικισμός

Ζήνων οおみくろん Κιτιεύς. Εικόνες από Paolo Monti, 1969.

Οおみくろん Στωικισμός είναι φιλοσοφική σχολή τたうωおめがνにゅー Ελληνιστικών κかっぱαあるふぁιいおた Ρωμαϊκών χρόνων (300 πぱい.Χかい. – περίπου 250 μみゅー.Χかい.), ηいーた οποία ιδρύθηκε σしぐまτたうηいーたνにゅー Αθήνα από τたうοおみくろんνにゅー Ζήνωνα τたうοおみくろんνにゅー Κιτιέα μみゅーεいぷしろん κέντρο τたうηいーたνにゅー Ποικίλη Στοά, από όπου κかっぱαあるふぁιいおた πήρε τたうοおみくろん όνομά της.

Ανθρώπινη φύση

Κατά τους Στωικούς, ηいーた ανθρώπινη φύση είναι τμήμα της παγκόσμιας φύσης, ηいーた οποία καθοδηγείται κかっぱαあるふぁιいおた κυβερνάται από τたうοおみくろんνにゅー συμπαντικό νόμο της Λογικής. Οおみくろん άνθρωπος, ως έλλογο οおみくろんνにゅー, συγγενεύει όχι μόνο μみゅーεいぷしろん τたうαあるふぁ άλλα ζώα αλλά κかっぱαあるふぁιいおた μみゅーεいぷしろん τους Θεούς κかっぱαあるふぁιいおた πέραν τたうοおみくろんυうぷしろん ενστίκτου διαθέτει κかっぱαあるふぁιいおた ηθική αίσθηση. Κύριο ζητούμενο τたうοおみくろんυうぷしろん βίου είναι συνεπώς τたうοおみくろん νにゅーαあるふぁ ζぜーたεいぷしろんιいおた κάποιος σύμφωνα μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー φύση τたうοおみくろんυうぷしろん, ηいーた οποία γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろんνにゅー άνθρωπο, μέσω της λογικότητάς τたうοおみくろんυうぷしろん (σしぐまτたうαあるふぁ λατινικά ratio), ωθεί προς τたうηいーたνにゅー Αρετή, άρα τたうοおみくろん «κατά Φύσιν ζぜーたηいーたνにゅー» σημαίνει «κかっぱαあるふぁτたう' Αρετήν ζぜーたηいーたνにゅー». Ηいーた Αρετή είναι τたうοおみくろん μόνο αγαθό κかっぱαあるふぁιいおた μόνο από αυτήν εξαρτάται ηいーた ευημερία. Όλα τたうαあるふぁ υπόλοιπα πράγματα, ευχάριστα ή δυσάρεστα, στερούνται αξίας, είναι «αδιάφορα».

Σύμφωνα μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろんνにゅー στωικισμό, καθήκον τたうοおみくろんυうぷしろん ανθρώπου είναι νにゅーαあるふぁ θέσει τたうοおみくろんνにゅー εαυτό τたうοおみくろんυうぷしろん σしぐまεいぷしろん αρμονία μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん Σύμπαν, τたうοおみくろん οποίο, ως λογικό κかっぱαあるふぁιいおた αγαθό, τたうοおみくろんυうぷしろん μεταφέρει τις ιδιότητές τたうοおみくろんυうぷしろん. Μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん νにゅーαあるふぁ βλάπτει κανείς τους άλλους γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろん υποτιθέμενο ατομικό τたうοおみくろんυうぷしろん συμφέρον, υπονομεύει κかっぱαあるふぁτたう' ουσίαν τたうηいーたνにゅー ίδια τたうοおみくろんυうぷしろん τたうηいーたνにゅー φύση. Οおみくろん στωικός δでるたεいぷしろんνにゅー αρνείται τたうοおみくろんνにゅー κόσμο τたうωおめがνにゅー θνητών πραγμάτων, ούτε όμως κかっぱαあるふぁιいおた εξαρτάται από αυτόν, απλώς ζぜーたεいぷしろんιいおた ατάραχα μέσα τたうοおみくろんυうぷしろん ενώ, σしぐまεいぷしろん αντίθεση προς τたうηいーたνにゅー απόσυρση τたうωおめがνにゅー επικουρείων, συμμετέχει σしぐまεいぷしろん όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής (πぱい.χかい. πολιτική, οικογένεια, κかっぱ.λらむだ.πぱい.).

Πατρίδα κかっぱαあるふぁιいおた Θεοί

Κατά τους στωικούς, οおみくろんιいおた άνθρωποι συνδέονται μεταξύ τους μέσω της κοινής λογικής φύσης τους, ηいーた αγάπη κかっぱαあるふぁιいおた προσφορά γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー πατρίδα είναι τたうοおみくろん πρώτο βήμα της αγάπης κかっぱαあるふぁιいおた της προσφοράς γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー μεγάλη πατρίδα όλων μας, τたうηいーたνにゅー «κοσμόπολι» της ανθρωπότητας κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんυうぷしろん Σύμπαντος (πぱいοおみくろんυうぷしろん κυβερνάται από αιώνιους κかっぱαあるふぁιいおた αμετάβλητους φυσικούς νόμους), ένας τεράστιος αριθμός πραγμάτων πぱいοおみくろんυうぷしろん οおみくろんιいおた άνθρωποι αποδέχονται από ένστικτο, μπορεί νにゅーαあるふぁ αποδειχθεί κかっぱαあるふぁιいおた μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー Λογική, οおみくろん συμμερισμός τたうωおめがνにゅー άλογων συναισθημάτων δでるたεいぷしろんνにゅー είναι επιθυμητός, τたうοおみくろん δίκαιο είναι θέμα όχι άποψης αλλά φύσης, οおみくろん βίος καθορίζεται από τたうηいーたνにゅー Ειμαρμένη κかっぱαあるふぁιいおた, φυσικά, ηいーた Μαντική ευσταθεί. Οおみくろんιいおた Θεοί εφορεύουν σしぐまτたうηいーたνにゅー τάξη τたうοおみくろんυうぷしろん Κόσμου κかっぱαあるふぁιいおた αποτελούν πληθύνσεις μίας αρχικής πολυώνυμης θείας οντότητας, «ζώου λογικού, τελείου κかっぱαあるふぁιいおた νοερού», πぱいοおみくろんυうぷしろん εισδύει παντού κかっぱαあるふぁιいおた παίρνει τたうαあるふぁ χαρακτηριστικά τたうοおみくろんυうぷしろん κάθε στοιχείου μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん οποίο έρχεται σしぐまεいぷしろん επαφή. Νόμος όλων τたうωおめがνにゅー πραγμάτων είναι ηいーた Ειμαρμένη, μία ταυτόχρονα φυσική κかっぱαあるふぁιいおた θεϊκή οργανωτική δύναμη τたうοおみくろんυうぷしろん Κόσμου, πぱいοおみくろんυうぷしろん αποτελεί τたうοおみくろんνにゅー Λόγο κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー νομοτέλεια τたうοおみくろんυうぷしろん Παντός, δύναμη πぱいοおみくろんυうぷしろん διατηρεί κかっぱαあるふぁιいおた διατηρείται κυβερνώντας κかっぱαあるふぁιいおた περιλαμβάνοντας τたうαあるふぁ ενάντια.

Σしぐまεいぷしろん αντίθεση προς τους επικούρειους, οおみくろんιいおた στωικοί δέχονται σしぐまεいぷしろん επίπεδο Θρησκείας τたうηいーたνにゅー προσευχή κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー λατρευτική πράξη, μόνο όμως όταν τたうοおみくろん περιεχόμενό τους βρίσκεται σしぐまεいぷしろん συμφωνία μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー Μοίρα (Σενέκας, «Naturales Quaestiones», 2. 37 και 5. 25). Ηいーた προσευχή δでるたεいぷしろんνにゅー μπορεί νにゅーαあるふぁ αλλάξει τたうαあるふぁ γεγονότα, μπορεί ωστόσο νにゅーαあるふぁ φέρει σしぐまτたうοおみくろんνにゅー άνθρωπο τたうηいーたνにゅー ορθή πνευματική κατάσταση σしぐまεいぷしろん σχέση μみゅーεいぷしろん αυτά (Μάρκος Αυρήλιος, 9. 40), ενώ ως καλύτερη μορφή λατρείας τたうωおめがνにゅー Θεών ορίζεται ηいーた κατανόηση κかっぱαあるふぁιいおた μίμηση της αγαθότητάς τους (Σενέκας, «Εいぷしろんπぱいιいおたσしぐまτたう.» 95. 47 - 50).

Ανυπαρξία αθανασίας

Όπως κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Επικουρισμό, ηいーた πιθανότητα προσωπικής αθανασίας (μみゅーεいぷしろん εξαίρεση τたうηいーたνにゅー θέση τたうοおみくろんυうぷしろん Ποσειδωνίου, της Μέσης Στοάς) απορρίπτεται.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

• Brun J., «Οおみくろん Στωικισμός», Αθήνα, 1965
• Ξενάκης, Τζαίησον, "Επίκτητος: ζωή κかっぱαあるふぁιいおた στωικισμός" (Αθήνα: Νεφέλη, 1983).
• LONG Αあるふぁ. Αあるふぁ., Ηいーた ελληνιστική φιλοσοφία: Στωικοί, Επικούρειοι, Σκεπτικοί. Μετάφραση Σしぐま. Δημόπουλου κかっぱαあるふぁιいおた Μυρτώς Δραγώνα Μοναχού,εいぷしろんκかっぱδでるた.Μみゅー.Ιいおた.Εいぷしろん.Τたう., Αθήνα 1990,σしぐまεいぷしろんλらむだ.177-328
• Gourinat J.B. «Οおみくろんιいおた Στωικοί γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー ψυχή», εいぷしろんκかっぱδでるた.Καρδαμίτσας, Αθήνα, 1999
• Ρασσιάς Βλάσης, «Θεοίς Συζήν. Εισαγωγή σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Στωικισμό» (Αθήνα: Ανοιχτή Πόλη, 2001). ISBN 960-7748-25-5
• Edelstein Ludwig, «Οおみくろん Στωικός Σοφός», Θεσσαλονίκη, 2002
• Sharples R. W., «Στωικοί, Επικούρειοι κかっぱαあるふぁιいおた Σκεπτικοί», Θεσσαλονίκη, 2002
• Clarke M. L., «Τたうοおみくろん Ρωμαϊκό Πνεύμα. Ιστορία της Ρωμαϊκής Σκέψης» από τたうοおみくろんνにゅー Κικέρωνα έως τたうοおみくろんνにゅー Μάρκο Αυρήλιο», Θεσσαλονίκη, 2004
• Μπενετάτου, Μαριάννα, «Τたうοおみくろん ασκητικό ιδεώδες κατά τたうοおみくろんνにゅー αρχαίο βουδδισμό κかっぱαあるふぁιいおた στωικισμό», Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση 3 (1986), 164-174
• Παπαντωνίου Στέλιος, «Δόγματα περί Θεού Στωικών κかっぱαあるふぁιいおた Επικουρείων». Ζήνων 3 (1982), 69-82.
• Θεοδωρακόπουλος, Ιωάννης Νにゅー, «Ηいーた ηθική τたうωおめがνにゅー Στωικών». Νにゅーέα Εστία 110 (1981), 1554-1556
• Blakeley, Donald, «Ἡ στωϊκὴ θεωρία “Πぱいεいぷしろんρろーὶ τたうῶνにゅー πぱいαあるふぁθしーたῶνにゅー”», στό: Πρακτικὰ Δ΄ Διεθνοῦς Συνεδρίου Ἑλληνικῆς Φιλοσοφίας, Ἡ Ἑλληνιστικὴ Φιλοσοφία - Hellenistic Philosophy (Τόμος Γ΄), Ρόδος - Λίνδος, 1994, σしぐまσしぐま. 25-42
• Frede, Michael, «Πぱいεいぷしろんρろーὶ τたうῆς στωϊκῆς ἔννοιας τたうοおみくろんῦ ἀγαθοῦ » , Δευκαλίων, 1, 15 (1997), σしぐまσしぐま. 81-106
• Inwood, Brad, «Κανόνες κかっぱαあるふぁὶ συλλογιστικὴ σしぐまτたうὴ Στωικὴ Ἠθική » , Δευκαλίων, 15, 1 (1997), σしぐまσしぐま. 107-143

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ηいーた στωική τέχνη της ζωής - Αρχαιογνωσία κかっぱαあるふぁιいおた Αρχαιογλωσσία σしぐまτたうηいーた Μέση Εκπαίδευση Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι, τたうωおめがνにゅー Βべーた. Κάλφα κかっぱαあるふぁιいおた Γがんま. Ζωγραφίδη, Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας & Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
• (Αγγλικά) "Stoicism", Stanford Encyclopedia of Philosophy