Η Συμφωνία του Παρισιού (γαλλικά: l'accord de Paris)[1] είναι συμφωνία στο πλαίσιο της Σύμβασης Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), που ασχολείται με την μείωση των εκπομπών αερίων, την προσαρμογή και τις οικονομικές της λεπτομέρειες, η οποία υπογράφηκε το 2016. Η γλώσσα της συμφωνίας αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τους εκπροσώπους των 196 μελών κρατών 21η Διάσκεψη των Μερών στο Λε Μπουρζέ, κοντά στο Παρίσι της Γαλλίας και το οποίο εγκρίθηκε ομόφωνα στις 12 Δεκεμβρίου 2015.[2][3] Από τις πολύ λίγες χώρες που δεν έχουν επικυρώσει τη συμφωνία, οι μόνοι σημαντικοί ρυπαντές είναι το Ιράν, η Τουρκία και το Ιράκ.[4][5]
Η Συμφωνία στοχεύει μακροπρόθεσμα στη σταθεροποίηση της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας σε επίπεδα κάτω των 2 βαθμών Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, προωθώντας τη σταθεροποίηση της ανόδου κάτω του 1,5 βαθμού, καθώς αυτό θα μειώσει σημαντικά τους κινδύνους και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Αυτό πρέπει να γίνει μέσω της μείωσης των εκπομπών αερίων, το συντομότερο δυνατόν, προκειμένου να επιτευχθεί μια ισορροπία κατά το δεύτερο ήμισυ του 21ου αιώνα. Επίσης, έχει ως στόχο να αυξήσει την ικανότητα των μερών να προσαρμοστούν στις αρνητικές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος, και να κάνει τις "οικονομικές ροές συνεπείς με ένα μονοπάτι προς τις χαμηλές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και την φιλική στο κλίμα ανάπτυξη."
Υπό τη Συμφωνία του Παρισιού, κάθε χώρα πρέπει να καθορίσει, να σχεδιάσει και να αναφέρει τακτικά τη συνεισφορά της στις πρωτοβουλίες που λαμβάνει για να αντιμετωπίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη.[6] Κανένας μηχανισμός δεν υποχρεώνει[7] μια χώρα να ορίσει ένα συγκεκριμένο στόχο εκπομπών σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία,[8] αλλά κάθε στόχος θα πρέπει να πάει πέρα από προηγουμένως στόχους που έχουν τεθεί.
Η Συμφωνία του Παρισιού υπογράφηκε στις 22 Απριλίου 2016 (Ημέρα της Γης) σε τελετή στη Νέα Υόρκη. Μετά την επικύρωση της συμφωνίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 4 Οκτώβριου 2016 ικανοποιήθηκαν οι όροι για να τεθεί σε ισχύ η συμφωνία. Η συμφωνία τέθηκε σε ισχύ στις 4 Νοεμβρίου 2016.
Το Πρωτόκολλο του Κιότο, που εγκρίθηκε το 1997, προέβλεπε μειώσεις στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από το 2008 έως το 2012 για όσα κράτη το συνυπέγραψαν. Το πρωτόκολλο παρατάθηκε έως το 2020 με την τροποποίηση της Ντόχα το 2012[9]. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν να μην επικυρώσουν το Πρωτόκολλο, κυρίως λόγω του νομικά δεσμευτικού χαρακτήρα του. Η απόφαση αυτή και οι διαφωνίες κατανομής οδήγησαν σε αποτυχίες των μετέπειτα διεθνών διαπραγματεύσεων για το κλίμα. Ο γύρος διαπραγματεύσεων του 2009 είχε ως στόχο να δημιουργήσει μια διάδοχη συνθήκη του Πρωτοκόλλου του Κιότο, αλλά η Συμφωνία της Κοπεγχάγης που προέκυψε δεν ήταν νομικά δεσμευτική και δεν υιοθετήθηκε καθολικά.[10]
Η Συμφωνία της Κοπεγχάγης έθεσε το πλαίσιο για μια προσέγγιση που εξελίχθηκε στη Συμφωνία του Παρισιού. Υπό την ηγεσία της εκτελεστικής γραμματέως της UNFCCC, Κριστιάνα Φιγκέρες, οι διαπραγματεύσεις επανεκκίνησαν μετά την αποτυχία της Κοπεγχάγης. Κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή του 2011, υιοθετήθηκε η λέγομενη πλατφόρμα του Ντέρμπαν με σκοπό μια τετραετή διαπραγμάτευση (έως το 2015) μιας νέας συμφωνίας για την προστασία του κλίματος, η οποία θα περιλαμβάνει όλες τις χώρες, ακόμη και τις ΗΠΑ και τις Ινδίες, και η οποία θα εφαρμόζοταν από το 2020.[11]
Η τελική διατύπωση της Συμφωνίας υιοθετήθηκε κατά την 21η σύνοδο της Διάσκεψης των Συμβαλλομένων Μερών (COP21) στο Λε Μπουρζέ, κοντά στο Παρίσι της Γαλλίας. Το κείμενο εγκρίθηκε ομόφωνα από τα 195 κράτη-μέλη της UNFCCC και την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 12 Δεκεμβρίου 2015.[12] Το δωδεκασέλιδο κείμενο (αποτελούμενο από 29 άρθρα) προβλέπει ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να συγκρατήσουν την άνοδο της θερμοκρασίας μέχρι το 2100 «αρκετά κάτω» από τους 2,0 βαθμούς Κελσίου, και να «προσπαθήσουν να την περιορίσουν» ακόμα περισσότερο, στον 1,5 βαθμό.[13]
Η Συμφωνία του Παρισιού παρέμεινε ανοικτή για υπογραφή από κράτη και περιφερειακούς οργανισμούς οικονομικής ολοκλήρωσης που είναι μέλη της UNFCCC από τις 22 Απριλίου 2016 έως τις 21 Απριλίου 2017 στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Η υπογραφή της συμφωνίας ήταν το πρώτο βήμα προς την κύρωση, αλλά ήταν δυνατή η προσχώρηση στη συμφωνία χωρίς υπογραφή. Η υπογραφή δεσμεύει τα μέρη να μην ενεργούν κατά τρόπο που αντιβαίνει στο στόχο της συνθήκης. Τον Απρίλιο του 2016, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα, οι οποίες είναι οι δύο μεγαλύτερες παραγωγοί εκπομπών αερίων και από κοινού αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 40% των παγκόσμιων εκπομπών, εξέδωσαν κοινή δήλωση που επιβεβαιώνει ότι και οι δύο χώρες θα υπογράψουν τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.[14] Η συμφωνία υπογράφηκε από 175 μέρη (174 κράτη και την Ευρωπαϊκή Ένωση) κατά την πρώτη ημέρα που άνοιξε για υπογραφή.[15]
Η Συμφωνία προέβλεπε ότι για να τεθεί σε ισχύ θα έπρεπε να την επικυρώσουν τουλάχιστον 55 χώρες που είναι υπεύθυνες για τουλάχιστον το 55% των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων (σύμφωνα με έναν κατάλογο που εκπονήθηκε το 2015) με "αποδοχή, έγκριση ή προσχώρηση". Το πρώτο κράτος που επικύρωσε τη συμφωνία ήταν τα Νησιά Φίτζι στις 17 Φεβρουαρίου 2016.[16] Η Κίνα και οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν από κοινού την επικύρωση της Συμφωνίας στις 3 Σεπτεμβρίου 2016.[17] Η Ελλάδα επικύρωσε τη Συμφωνία του Παρισιού με τη ψήφιση του Νόμου 4426/2016 "Κύρωση της Συμφωνίας των Παρισίων στη Σύμβαση Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή"[18] στις 5 Οκτωβρίου 2016[19].Τα όρια της συμφωνίας επιτεύχθηκαν στις 4 Οκτωβρίου 2016 με την επικύρωση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.[20] Η Κύπρος επικύρωσε τη Συμφωνία με τη θέσπιση του Νόμου 30(ΙΙΙ)/2016 "Ο περί της Συμφωνίας του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή (Κυρωτικός) Νόμος του 2016" στις 23 Δεκεμβρίου 2016.[21]
Τριάντα ημέρες μετά την επίτευξη των προβλεπόμενων ορίων, στις 4 Νοεμβρίου 2016, η Συμφωνία του Παρισιού τέθηκε σε ισχύ.[22] Για να σηματοδοτηθεί η έναρξη ισχύος της Συμφωνίας, το Ελληνικό Κοινοβούλιο φωταγωγήθηκε με πράσινο χρώμα για δύο μέρες.[23]
Μέχρι τον Μάιο του 2021, η ΕΕ και 196 κράτη έχουν υπογράψει τη συμφωνία. Απο αυτά, η ΕΕ και 190 κράτη (που αντιπροσωπεύουν περίπου το 97% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου) έχουν επικυρώσει ή προσχωρήσει στη Συμφωνία. Τα κράτη που έχουν υπογράψει τη Συμφωνία αλλά δεν την έχουν επικυρώσει είναι το Ιράν (1,30%), η Τουρκία (1,24%), το Ιράκ (0,20%), η Υεμένη (0,07%), η Ερυθραία (0,01%) και η Λιβύη.
Το άρθρο 28 της συμφωνίας επιτρέπει στα μέρη να αποσυρθούν από τη Συμφωνία μετά την αποστολή ειδοποίησης ανάληψης στον θεματοφύλακα. Η ειδοποίηση μπορεί να δοθεί το νωρίτερο τρία χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της συμφωνίας για τη χώρα. Η απόσυρση τίθεται σε ισχύ ένα χρόνο μετά την ειδοποίηση του θεματοφύλακα.
Αποχώρηση και επανένταξη των Ηνωμένων Πολιτειών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 4 Αυγούστου 2017, η κυβέρνηση Τραμπ κατέθεσε επίσημη ειδοποίηση στα Ηνωμένα Έθνη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός αερίων θερμοκηπίου στον κόσμο, σκοπεύουν να αποχωρήσουν από τη Συμφωνία του Παρισιού μόλις ήταν νόμιμα επιλέξιμες να το κάνουν.[24] Η επίσημη ειδοποίηση αποχώρησης δεν μπορούσε να υποβληθεί πριν περάσουν τρία χρόνια από όταν η συμφωνία τέθηκε σε ισχύ στις ΗΠΑ, δηλαδή όχι νωρίτερα από τις 4 Νοεμβρίου 2019. Πράγματι, στις 4 Νοεμβρίου 2019, η κυβέρνηση των ΗΠΑ εκκίνησε τη διαδικασία αποχώρησης[25] και αποχώρησαν επίσημα ένα χρόνο αργότερα, όταν η αποχώρηση τέθηκε σε ισχύ[26].
Ο Τζο Μπάιντεν, την πρώτη του ημέρα στο αξίωμά, υπέγραψε διάταγμα στις 20 Ιανουαρίου 2021, για την επανένταξη των Ηνωμένων Πολιτειών στη Συμφωνία του Παρισιού.[27] Μετά την πάροδο 30 ημερών, που ορίζεται στο άρθρο 21.3, οι ΗΠΑ επανεντάχθηκαν στη Συμφωνία στις 19 Φεβρουαρίου 2021.[28]
Ο στόχος της συμφωνίας, όπως περιγράφεται στο άρθρο 2, είναι η ενίσχυση της παγκόσμιας ανταπόκρισης στην απειλή της κλιματικής αλλαγής, στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης και των προσπαθειών για την εξάλειψη της φτώχειας μετξαύ άλλων:
(α) Μέσω της διατήρησης της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από τους 2 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και της συνέχισης των προσπαθειών για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας σε 1,5 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, αναγνωρίζοντας ότι αυτό θα μειώσει σημαντικά τους κινδύνους και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής·
(β) μέσω της αύξησης της ικανότητας προσαρμογής στις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της ενίσχυσης της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή και της ανάπτυξης χαμηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με τρόπο που δεν απειλεί την παραγωγή τροφίμων· και
(γ) καθιστώντας τις χρηματοδοτικές ροές συμβατές με την κατεύθυνση της ανάπτυξης χαμηλών εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου και της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή.
Οι χώρες επιδιώκουν επιπλέον να επιτύχουν την «την επίτευξη των παγκόσμιων ανώτατων ορίων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου το συντομότερο δυνατό».
Οι συνεισφορές που πρέπει να κάνει κάθε χώρα για την επίτευξη του παγκόσμιου στόχου καθορίζονται από την ίδια τη χώρα και λέγονται εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (nationally determined contributions, NDC). Το άρθρο 3 απαιτεί για τις συνεισφορές να είναι "φιλόδοξες προσπάθειες ... με σκοπό την επίτευξη του στόχου της παρούσας συμφωνίας" και "να αντιπροσωπεύουν μια διαχρονική εξέλιξη". Σύμφωνα με το άρθρο 4.9, οι συνεισφορές πρέπει να καθορίζονται κάθε πέντε χρόνια και να κοινοποιούνται στη Γραμματεία της UNFCCC. Κάθε περαιτέρω συνεισφορά θα πρέπει να είναι πιο φιλόδοξη από την προηγούμενη, γνωστή ως η αρχή της «προόδου». Οι χώρες μπορούν να συνεργάζονται και να συγκεντρώνουν τις εθνικά καθορισμένες συνεισφορές τους. Οι προβλεπόμενες συνεισφορές στις οποίες δεσμεύτηκαν τα μέρη κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης για την Κλιματική Αλλαγή του 2015 μετατρέπονται σε εθνικά καθορισμένες συνεισφορές όταν μια χώρα επικυρώνει τη συμφωνία του Παρισιού, εκτός εάν έχει υποβληθεί νεώτερη ενημέρωση.[29][30]
Η Συμφωνία του Παρισιού δεν θέτει όρια στη φύση των εθνικά καθορισμένων συνεισφορών. Τουλάχιστον, πρέπει να περιέχουν διατάξεις μετριασμού, αλλά ενδέχεται επίσης να περιέχουν δεσμεύσεις για προσαρμογή, χρηματοδότηση, μεταφορά τεχνολογίας, ανάπτυξη ικανοτήτων και διαφάνεια.[31] Ορισμένες από τις δεσμεύσεις των εθνικά καθορισμένων συνεισφορών είναι άνευ όρων, αλλά ορισμένα μέρη έχουν υποβάλει άλλους όρους προς εξωτερικούς παράγοντες, όπως η χρηματοδότηση και η τεχνική υποστήριξη, το επίπεδο φιλοδοξίας από άλλα μέρη ή οι λεπτομέρειες των κανόνων της Συμφωνίας που δεν έχουν ακόμη καθοριστεί. Οι περισσότερες εθνικά καθορισμένες συνεισφορές έχουν υπό όρους χαρακτήρα.[32]
Αν και οι ίδιες οι εθνικά καθορισμένες συνεισφορές δεν είναι δεσμευτικές, οι διαδικασίες που τις πλαισιώνουν είναι (καθορισμός μιας πιο φιλόδοξης συνεισφοράς κάθε πέντε χρόνια).[33] Δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός που να υποχρεώνει[34] μια χώρα να θέσει έναν στόχο στις συνεισφορές της έως μια συγκεκριμένη ημερομηνία και καμία επιβολή εάν δεν έχει επιτευχθεί ένας καθορισμένος στόχος μιας συνεισφοράς.[35][36] Θα υπάρχει μόνο ένα σύστημα "κατονομασίας και καταγγελίας"[37] ή όπως δήλωσε ο János Pásztor, βοηθός γενικός γραμματέας του ΟΗΕ για την αλλαγή του κλίματος, ένα σύστημα "κατονομασίας και ενθάρρυνσης".[38] Η αναφορά ονομάζεται Ενισχυμένο Πλαίσιο Διαφάνειας (Enhanced Transparency Framework, ETF) και τα μέρη της συμφωνίας πρέπει να αποστέλλουν μια Διετή Έκθεση (Biennial Report, BR) και τα στοιχεία απογραφής αερίων θερμοκηπίου (Biennial Reporting Common Tabular Format, BR-CTF) με προκαθορισμένη μορφή στην UNFCCC κάθε δύο χρόνια.[39]
Η συμφωνία προβλέπει ότι οι χώρες πρέπει να αυξάνουν τις φιλοδοξίες τους κάθε πέντε χρόνια. Για να διευκολυνθεί αυτό, η Συμφωνία καθιέρωσε τον Παγκόσμιο Απολογισμό, ο οποίος θα αξιολογεί τη συλλογική πρόοδο, με πρώτη αξιολόγηση το 2023. Το αποτέλεσμα θα χρησιμοποιηθεί ως συμβολή για νέες εθνικά καθορισμένες συνεισφορές των μερών.[40] Ο Διάλογος Talanoa το 2018 θεωρήθηκε ως παράδειγμα για τον παγκόσμιο απολογισμό.[41] Μετά από συζητήσεις ενός χρόνου, δημοσιεύθηκε μια έκθεση και ανακοινώθηκε μια πρόσκληση για δράση, αλλά οι χώρες δεν ανταποκρίθηκαν αυξάνοντας τις φιλοδοξίες τους.[42]
Ο απολογισμός λειτουργεί ως μέρος της προσπάθειας της Συμφωνίας του Παρισιού να δημιουργήσει μια «κλιμάκωση» φιλοδοξίας στη μείωση των εκπομπών. Επειδή οι αναλυτές συμφώνησαν το 2014 ότι οι συνεισφορές δεν θα περιορίσουν την αύξηση της θερμοκρασίες κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου, ο παγκόσμιος απολογισμός επαναπροσδιορίζει τα μέρη για να εκτιμήσουν πώς πρέπει να εξελιχθούν τα νέα NDC τους, έτσι ώστε να αντικατοπτρίζουν συνεχώς τη «υψηλότερη δυνατή φιλοδοξία» μιας χώρας.[43] Αν και η κλιμάκωση της φιλοδοξίας των συνεισφορών είναι ένας σημαντικός στόχος του παγκόσμιου απολογισμού, θα αξιολογεί προσπάθειες πέραν του μετριασμού. Οι ανά πενταετία ανασκοπήσεις θα αξιολογούν επίσης την προσαρμογή, τις προβλέψεις για τη χρηματοδότηση του κλίματος και την ανάπτυξη και μεταφορά τεχνολογίας.
Η Συμφωνία του Παρισιού έχει δομή «από κάτω προς τα πάνω» σε αντίθεση με τις περισσότερες διεθνείς συνθήκες περιβαλλοντικού δικαίου, οι οποίες είναι «από πάνω προς τα κάτω» και χαρακτηρίζονται από πρότυπα και στόχους που έχουν τεθεί για εφαρμογή διεθνώς από τα κράτη.[44] Σε αντίθεση με τον προκάτοχό της (το Πρωτόκολλο του Κιότο) που θέτει στόχους δέσμευσης με νομική ισχύ, η Συμφωνία του Παρισιού, δίνοντας έμφαση στην οικοδόμηση συναίνεσης, επιτρέπει εθελοντικούς και εθνικά καθορισμένους στόχους.[45] Επομένως, οι συγκεκριμένοι κλιματικοί στόχοι ενθαρρύνονται πολιτικά και δεν είναι δεσμευτικοί νομικά. Μόνο οι διαδικασίες που διέπουν την αναφορά και την αναθεώρηση αυτών των στόχων επιβάλλονται βάσει του διεθνούς δικαίου. Η δομή αυτή είναι αξιοσημείωτη για τις Ηνωμένες Πολιτείες - επειδή δεν υπάρχουν νομικά δεσμευτικά στόχοι μετριασμού ή χρηματοδότησης, η συμφωνία θεωρείται "εκτελεστική συμφωνία και όχι συνθήκη". Δεδομένου ότι η συνθήκη της UNFCCC του 1992 έχει λάβει τη συγκατάθεση της Γερουσίας των ΗΠΑ, αυτή η νέα συμφωνία δεν απαιτεί περαιτέρω νομοθεσία από το Κογκρέσο.[45]
Μια άλλη βασική διαφορά μεταξύ της Συμφωνίας του Παρισιού και του πρωτοκόλλου του Κιότο είναι το πεδίο εφαρμογής τους. Ενώ το πρωτόκολλο του Κιότο διαφοροποίησε μεταξύ των χωρών του παραρτήματος-1 και των χωρών εκτός παραρτημάτως-1, ο διαχωρισμός αυτός δεν ισχύει στη συμφωνία του Παρισιού, καθώς όλα τα μέρη υποχρεούνται να υποβάλουν σχέδια μείωσης των εκπομπών. Η Συμφωνία του Παρισιού εξακολουθεί να τονίζει την αρχή της «Κοινής αλλά Διαφοροποιημένης Ευθύνης και Αντίστοιχες Ικανότητες» - την αναγνώριση ότι διαφορετικά έθνη έχουν διαφορετικές ικανότητες και καθήκοντα έναντι της δράσης για το κλίμα - αλλά δεν παρέχει συγκεκριμένη διαίρεση μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών.[46]
Το άρθρο 6 περιέχει ορισμένες από τις βασικές διατάξεις της Συμφωνίας του Παρισιού.[47] Σε γενικές γραμμές, περιγράφει τις συνεργατικές προσεγγίσεις που μπορούν να ακολουθήσουν τα μέρη για την επίτευξη των εθνικά καθορισμένων μειώσεων εκπομπών άνθρακα. Με αυτόν τον τρόπο, συμβάλλει στην καθιέρωση της Συμφωνίας του Παρισιού ως πλαισίου για μια παγκόσμια αγορά άνθρακα.[48] Το άρθρο 6 είναι το τελευταίο μέρος της συμφωνίας που πρέπει να κυρωθεί. Οι διαπραγματεύσεις το 2019 δεν απέδωσαν αποτέλεσμα.[49] Το θέμα αναμένεται τώρα να επιλυθεί κατά τις διαπραγματεύσεις του 2021 στη Γλασκώβη.[50]
Οι παράγραφοι 6.2 και 6.3 καθορίζουν ένα πλαίσιο που διέπει τα διεθνώς μεταφερόμενα αποτελεσμάτα μετριασμού (international transfer of mitigation outcomes – ITMOs). Η συμφωνία αναγνωρίζει τα δικαιώματα των μερών να χρησιμοποιούν μειώσεις εκπομπών εκτός της δικαιοδοσίας τους έναντι των εθνικά καθορισμένων συνεισφορών τους, σε ένα σύστημα λογιστικής καταγραφής και εμπορίας εκπομπών άνθρακα. Αυτή η διάταξη απαιτεί τη «σύνδεση» διαφόρων συστημάτων εμπορίας εκπομπών άνθρακα - επειδή πρέπει να αποφευχθεί η «διπλή μέτρηση» των μειώσεων εκπομπών, τα μεταφερόμενα αποτελέσματα μετριασμού πρέπει να καταγράφονται ως κέρδος μονάδων εκπομπών για ένα μέρος και μείωση μονάδων εκπομπών για το άλλο. Επειδή τα NDC, και τα εγχώρια συστήματα εμπορίας εκπομπών άνθρακα, είναι ετερογενή, τα διεθνώς μεταφερόμενα αποτελεσμάτα μετριασμού θα παρέχουν μια μορφή παγκόσμιας σύνδεσης υπό την αιγίδα της UNFCCC.[51] Έτσι, η διάταξη δημιουργεί επιπλέον πίεση στις χώρες να υιοθετήσουν συστήματα διαχείρισης εκπομπών - εάν μια χώρα θέλει να χρησιμοποιήσει αποδοτικότερες συνεργατικές προσεγγίσεις για την επίτευξη των εθνικά καθορισμένων συνεισφορών της, θα πρέπει να παρακολουθεί τις μονάδες εκπομπών άνθρακα της οικονομίας της.
Οι παράγραφοι 6.4-6.7 καθιερώνουν έναν μηχανισμό "ο οποίος συμβάλλει στον μετριασμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στη στήριξη της αειφόρου ανάπτυξης". Αν και δεν υπάρχει ακόμη επίσημο όνομα για τον μηχανισμό, έχει αναφερθεί ως Μηχανισμός Αειφόρου Ανάπτυξης (Sustainable Development Mechanism – SDM).[52] [53] Ο μηχανισμός αυτός θεωρείται διάδοχος του Μηχανισμού Καθαρής Ανάπτυξης, που προήλθε από το Πρωτοκόλλο του Κιότο με τον οποίο τα μέρη μπορούσαν να επιδιώξουν συνεργατικά τη μείωση των εκπομπών.[54]
Ο Μηχανισμός Αειφόρου Ανάπτυξης θυμίζει σε μεγάλο βαθμό τον Μηχανισμό Καθαρής Ανάπτυξης και η αποστολή του είναι να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο και να υποστηρίζει την αειφόρο ανάπτυξη.[55] Αν και η δομή και οι διαδικασίες που διέπουν το νέο μηχανισμό δεν έχουν ακόμη καθοριστεί, υπάρχει μια σημαντική διαφορά με το Μηχανισμό Καθαρής Ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, ο νέος μηχανισμός θα είναι διαθέσιμος σε όλα τα μέρη (και όχι μόνο στα μέρη του Παραρτήματος-1 του πρωτοκόλλου του Κιότο), καθιστώντας πολύ ευρύτερο το πεδίο εφαρμογής του.[56]
Ο Μηχανισμός Καθαρής Ανάπτυξης του Πρωτοκόλλου του Κιότο επικρίθηκε για το γεγονός ότι δεν κατάφερε να επιτύχει ουσιαστικές μειώσεις εκπομπών ή οφέλη αειφόρου ανάπτυξης στις περισσότερες περιπτώσεις.[57] Έχει επίσης υποφέρει από τη χαμηλή τιμή των πιστοποιημένων μονάδων μείωσης εκπομπών (Certified Emission Reductions – CERs), που προκάλεσε μικρή ζήτηση για έργα. Οι κριτικές αυτές προκάλεσαν τις συστάσεις διαφόρων ενδιαφερομένων, οι οποίοι έχουν προσφέρει, μέσω ομάδων εργασίας και εκθέσεων, νέα στοιχεία για την ενίσχυση του νέου μηχανισμού.[51]
Τα θέματα προσαρμογής συγκέντρωσαν μεγάλο ενδιαφέρον κατά τη διαμόρφωση της Συμφωνίας του Παρισιού. Στη συμφωνία περιλαμβάνονται συλλογικοί και μακροπρόθεσμοι στόχοι προσαρμογής και οι χώρες πρέπει να αναφέρουν τις δράσεις προσαρμογής τους, καθιστώντας την προσαρμογή ισοδύναμη με το μετριασμό συνιστώσα της συμφωνίας.[58] Οι στόχοι προσαρμογής εστιάζονται στη βελτίωση της προσαρμοστικής ικανότητας, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και τη μείωση της ευπάθειας σε σχέση με την κλιματική αλλαγή.[59]
Στη Διάσκεψη του Παρισιού το 2015 όπου διαπραγματεύτηκε η Συμφωνία, οι ανεπτυγμένες χώρες επιβεβαίωσαν τη δέσμευση τους να κινητοποιήσουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στη χρηματοδότηση του κλίματος έως το 2020 και συμφώνησαν να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση στο επίπεδο των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως έως το 2025.[60] Η χρηματοδότηση προορίζεται για τη στήριξη του μετριασμού και της προσαρμογής στις αναπτυσσόμενες χώρες.[61] Η χρηματοδότηση περιλαμβάνει κεφάλαια για το Πράσινο Ταμείο για το Κλίμα, το οποίο αποτελεί μέρος της UNFCCC, αλλά και μια ποικιλία άλλων δημόσιων και ιδιωτικών δεσμεύσεων. Η συμφωνία του Παρισιού αναφέρει ότι πρέπει να συμφωνηθεί μια νέα δέσμευση τουλάχιστον 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως πριν από το 2025.[62]
Αν και τόσο ο μετριασμός όσο και η προσαρμογή απαιτούν αυξημένη χρηματοδότηση για το κλίμα, η προσαρμογή έχει τυπικά λάβει χαμηλότερα επίπεδα υποστήριξης και έχει κινητοποιήσει λιγότερη δράση στον ιδιωτικό τομέα.[58] Μια έκθεση του ΟΟΣΑ διαπίστωσε ότι μόλις το 16% της παγκόσμιας χρηματοδότησης του κλίματος κατευθύνθηκε προς την κλιματική προσαρμογή το 2013-2014.[63] Η συμφωνία του Παρισιού απαιτεί ισορροπία χρηματοδότησης του κλίματος μεταξύ προσαρμογής και μετριασμού, και υπογραμμίζει συγκεκριμένα την ανάγκη αύξησης της υποστήριξης προσαρμογής για τα μέρη που είναι πιο ευάλωτα στις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος, συμπεριλαμβανομένων των Ελάχιστα Αναπτυγμένων Χωρών και των Μικρών Νησιωτικών Αναπτυσσόμενων Κρατών. Η συμφωνία υπενθυμίζει επίσης στα μέρη τη σημασία των δημόσιων επιχορηγήσεων, επειδή τα μέτρα προσαρμογής λαμβάνουν λιγότερες επενδύσεις από τον δημόσιο τομέα.[58]
Ορισμένα συγκεκριμένα αποτελέσματα της αυξημένης προσοχής στη χρηματοδότηση προσαρμογής στο Παρίσι περιλαμβάνουν την ανακοίνωση των χωρών της G7 για παροχή 420 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ για την εξασφάλιση κλιματικού κινδύνου και την έναρξη μιας Πρωτοβουλίας Συστημάτων Κινδύνου και Έγκαιρης Προειδοποίησης (CREWS).[64] Οι μεγαλύτεροι δωρητές σε πολυμερή ταμεία για το κλίμα, στα οποία περιλαμβάνεται το Ταμείο για το Πράσινο Κλίμα, είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιαπωνία, η Γερμανία, η Γαλλία και η Σουηδία.[65]
Ένα νέο ζήτημα που προέκυψε κατά τις διαπραγματεύσεις στο Παρίσι είναι το γεγονός ότι πολλές από τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα είναι τόσο σοβαρές ή θα έρθουν τόσο γρήγορα που δεν θα αποφευχθούν από μέτρα προσαρμογής. Η Συμφωνία του Παρισιού αναγνωρίζει συγκεκριμένα την ανάγκη αντιμετώπισης των απωλειών και των ζημιών αυτού του είδους και στοχεύει να βρει κατάλληλες απαντήσεις.[66] Προσδιορίζει ότι οι απώλειες και οι ζημίες μπορούν να λάβουν διάφορες μορφές - τόσο ως άμεσες επιπτώσεις από ακραία καιρικά φαινόμενα όσο και ως επιβλαβείς επιπτώσεις, όπως η απώλεια της ξηράς και η αύξηση της στάθμης της θάλασσας για τα νησιά με χαμηλό επίπεδο.[45]
Η ώθηση για την αντιμετώπιση των απωλειών και των ζημιών ως ξεχωριστό ζήτημα στη Συμφωνία του Παρισιού προήλθε από τη Συμμαχία των μικρών νησιωτικών κρατών και των Ελάχιστα Αναπτυγμένων Χωρών, των οποίων οι οικονομίες και τα μέσα διαβίωσης είναι πιο ευάλωτα στις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.[45] Ο Μηχανισμός της Βαρσοβίας, που δημιουργήθηκε το 2013, ταξινόμησε τις απώλειες και τις ζημίες ως μέρος της προσαρμογής, γεγονός που δεν άρεσε σε πολλές χώρες. Στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού αναγνωρίστηκε ως ξεχωριστός πυλώνας.[67] Οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιτάχθηκαν, πιθανώς επειδή ανησυχούσαν ότι η αναγνώριση του ζητήματος ως ξεχωριστή από την προσαρμογή θα δημιουργούσε μια επιπλέον ανάγκη χρηματοδότησης για το κλίμα.[45]
Στο τέλος, όλα τα μέρη αναγνώρισαν την ανάγκη για «αποτροπή, ελαχιστοποίηση και αντιμετώπιση των απωλειών και των ζημιών», αλλά το κείμενο ορίζει ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για την ευθύνη. Η συμφωνία υιοθετεί επίσης το Διεθνή Μηχανισμό της Βαρσοβίας, που θα προσπαθήσει να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τον τρόπο ταξινόμησης, αντιμετώπισης και κατανομής της ευθύνης για απώλεια.[45]
Αν και οι εθνικά καθορισμένες συνεισφορές κάθε μέρους δεν είναι νομικά δεσμευτικές, τα μέρη δεσμεύονται νομικά να παρακολουθείται η πρόοδός τους με τεχνική επανεξέταση εμπειρογνωμόνων ώστε να εκτιμηθούν τα επιτεύγματα των συνεισφορών και να καθοριστούν τρόποι ενίσχυσης της φιλοδοξίας. Το άρθρο 13 της συμφωνίας του Παρισιού ορίζει ένα «ενισχυμένο πλαίσιο διαφάνειας όσον αφορά τις δράσεις και τη στήριξη» που θεσπίζει εναρμονισμένες απαιτήσεις παρακολούθηση, υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης (MRV). Έτσι, τόσο τα ανεπτυγμένα όσο και τα αναπτυσσόμενα κράτη πρέπει να υποβάλλουν εκθέσεις κάθε δύο χρόνια με τις προσπάθειές τους για μετριασμό και όλα τα μέρη θα υπόκεινται σε τεχνικούς ελέγχους.[68]
Ενώ το ενισχυμένο πλαίσιο διαφάνειας είναι καθολικό, μαζί με τον παγκόσμιο απολογισμό που πραγματοποιείται κάθε 5 χρόνια, το πλαίσιο παρέχει «ενσωματωμένη ευελιξία» για διάκριση μεταξύ των ικανοτήτων των αναπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών. Σε συνδυασμό με αυτό, η Συμφωνία του Παρισιού προβλέπει ένα ενισχυμένο πλαίσιο για την ανάπτυξη ικανοτήτων. Η συμφωνία αναγνωρίζει τις ιδιαίτερες περιστάσεις ορισμένων χωρών και σημειώνει συγκεκριμένα ότι η ανασκόπηση των τεχνικών εμπειρογνωμόνων για κάθε χώρα αποδίδει ιδιαίτερη προσοχή στις αντίστοιχες εθνικές δυνατότητες. Η συμφωνία αναπτύσσει επίσης μια πρωτοβουλία για την ανάπτυξη ικανοτήτων για τη διαφάνεια για να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες στην οικοδόμηση των απαραίτητων θεσμών και διαδικασιών για τη συμμόρφωση με το πλαίσιο διαφάνειας.[69]
Η διαδικασία μετάφρασης της Συμφωνίας του Παρισιού σε εθνικές ατζέντες και η εφαρμογή της έχει ξεκινήσει. Ένα παράδειγμα είναι η δέσμευση των ελάχιστα ανεπτυγμένων χωρών (ΕΑΧ). Η πρωτοβουλία των ΕΑΧ για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και πηγές ενεργειακής απόδοσης για την αειφόρο ανάπτυξη, γνωστή ως LDC REEEI, σχεδιάζει να φέρει βιώσιμη, καθαρή ενέργεια σε εκατομμύρια ανθρώπους στις ΕΑΧ, διευκολύνοντας τη βελτιωμένη πρόσβαση στην ενέργεια, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και συμβάλλοντας στην επίτευξη του τους στόχους αειφόρου ανάπτυξης.[70]
Υπάρχουν διάφορα εμπόδια στην εφαρμογή της συμφωνίας. Ορισμένες χώρες αγωνίζονται να προσελκύσουν την απαραίτητη χρηματοδότηση για επενδύσεις στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Η χρηματοδότηση του κλίματος είναι κατακερματισμένη, περιπλέκοντας περαιτέρω τις επενδύσεις. Ένα άλλο ζήτημα είναι η έλλειψη ικανοτήτων εντός των κυβερνήσεων και άλλων θεσμικών οργάνων για την εφαρμογή πολιτικών. Η καθαρή τεχνολογία και η γνώση συχνά δεν μεταφέρονται σε χώρες ή μέρη που τις χρειάζονται.[71] Τον Δεκέμβριο του 2020, ο πρώην πρόεδρος της COP 21, Λωράν Φαμπιούς, υποστήριξε ότι η εφαρμογή της Συμφωνίας του Παρισιού θα μπορούσε να ενισχυθεί με την υιοθέτηση ενός Παγκόσμιου Συμφώνου για το Περιβάλλον.[72] Το τελευταίο θα καθορίζει τα περιβαλλοντικά δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κρατών, των ατόμων και των επιχειρήσεων. Αυτό το έργο βρίσκεται επί του παρόντος υπό συζήτηση στα Ηνωμένα Έθνη.[73]
Το 2021, μια μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα ποσοστά μείωσης των εκπομπών πρέπει να αυξηθούν κατά 80% πέραν των εθνικά καθορισμένων συνεισφορών για να ικανοποιήσουν πιθανώς το ανώτερο εύρος στόχων των 2° C της Συμφωνίας του Παρισιού της Γης, ότι οι πιθανότητες σημαντικών εκπομπών να συναντήσουν τους NDC τους χωρίς μια τέτοια αύξηση είναι πολύ χαμηλή, εκτιμώντας ότι με τις τρέχουσες τάσεις, η πιθανότητα παραμονής κάτω από τους 2° C της θέρμανσης είναι 5% - και εάν οι NDCs συναντήθηκαν και συνεχιστούν μετά το 2030 από όλα τα υπογράφοντα συστήματα 26%.[74][75]
Οι διαπραγματευτές της συμφωνίας δήλωσαν ότι οι «Προβλεπόμενες Εθνικά Προσδιορισμένες Συνεισφορές» που παρουσιάστηκαν κατά τη Διάσκεψη των Παρισίων ήταν ανεπαρκείς, σημειώνοντας "με ανησυχία ότι τα εκτιμώμενα συνολικά επίπεδα εκπομπών αερίων θερμοκηπίου το 2025 και το 2030 που προκύπτουν από τις προβλεπόμενες εθνικές συνεισφορές δεν εμπίπτουν σε σενάρια χαμηλότερου κόστους 2 °C, αλλά μάλλον οδηγούν σε προβλεπόμενο επίπεδο 55 gigaton το 2030" και αναγνωρίζοντας επιπλέον "ότι θα απαιτηθούν πολύ μεγαλύτερες προσπάθειες μείωσης των εκπομπών προκειμένου να διατηρηθεί η αύξηση της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας κάτω από 2 °C μειώνοντας τις εκπομπές σε 40 gigaton ή σε 1,5° C."[76]
Τον Ιούλιο του 2020, ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) ανακοίνωσε ότι αξιολογεί την πιθανότητα υπέρβασης των 1,5° C σε περίπου 20% σε τουλάχιστον ένα έτος μεταξύ του 2020 και του 2024.[77][78]
Μια μελέτη του Απριλίου 2020 έδειξε ότι η εφαρμογή των τρεχουσών πολιτικών αφήνει ένα μέσο έλλειμμα εκπομπών από 22,4 έως 28,2 GtCO2eq έως το 2030 με τα «βέλτιστα» μονοπάτια για την υλοποίηση των στόχων κάτω από τους 2 °C και 1,5 °C στο Παρίσι. Εάν οι εθνικά καθορισμένες συνεισφορές επρόκειτο να εφαρμοστούν πλήρως, αυτό το έλλειμμα θα μειωνόταν κατά ένα τρίτο. Οι χώρες που αξιολογήθηκαν διαπιστώθηκε ότι δεν πέτυχαν τις δεσμευμένες συνεισφορές τους με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές (έλλειμμα εφαρμογής) ή ότι είχαν ένα έλλειμμα φιλοδοξίας με βέλτιστες πορείες προς πολύ κάτω από τους 2 °C. Η μελέτη έδειξε ότι όλες οι χώρες θα πρέπει να επιταχύνουν την εφαρμογή πολιτικών για τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ οι βελτιώσεις στην απόδοση είναι ιδιαίτερα σημαντικές σε αναδυόμενες χώρες και χώρες που εξαρτώνται από ορυκτά καύσιμα.[79]
Καμία από τις σημαντικές βιομηχανικές πηγές εκπομπών δεν πληροί τον στόχο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πόσο καλά κάθε μεμονωμένη χώρα βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη των δεσμεύσεών της στο Παρίσι, παρακολουθείται μέσω του Δείκτη Κλιματικών Επιδόσεων (Climate Change Performance Index - CCPI), του Κλίματος Δράσης Παρακολούθησης[80] και του ρολογιού της κλιματικής αλλαγής[81].
Δύο μελέτες στο περιοδικό Nature διαπίστωσαν ότι από το 2017 κανένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά έθνη δεν εφάρμοζε τις πολιτικές που είχαν δεσμευτεί και καμία δεν εκπλήρωσε τους στόχους μείωσης των εκπομπών,[82] αλλά ακόμη και αν τους είχαν εκπλήρωσει, το άθροισμα όλων των δεσμεύσεων των μελών (έως το 2016) δεν θα διατηρούσε την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας "πολύ κάτω από τους 2 °C".[83][84]
Σύμφωνα με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το 2020, με τις τρέχουσες δεσμεύσεις για το κλίμα της Συμφωνίας του Παρισιού, οι παγκόσμιες μέσες θερμοκρασίες πιθανότατα θα αυξηθούν κατά περισσότερο από 3 °C έως τα τέλη του 21ου αιώνα. Οι νεότερες δεσμεύσεις καθαρών μηδενικών εκπομπών δεν συμπεριλήφθηκαν στις εθνικά προσδιορισμένες συνεισφορές και ενδέχεται να μειώσουν τις θερμοκρασίες κατά 1,5 °C.[85] Για να περιοριστεί η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5 °C, απαιτείται παγκόσμια μείωση εκπομπών 7,6% κάθε χρόνο μεταξύ 2020 και 2030.
Οι τέσσερις κορυφαίες πηγές εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με φθίνουσα σειρά των ετήσιων εκπομπών, η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η ΕυρωπαΪκή Ένωση και η Ινδία, συνέβαλαν πάνω από το 55% των παγκόσμιων εκπομπών κατά την τελευταία δεκαετία, εξαιρουμένων των εκπομπών από την αλλαγή της χρήσης γης όπως αποψίλωση των δασών. Μεταξύ αυτών των τεσσάρων κορυφαίων πηγών, ορισμένοι έχουν αυξήσει τις ετήσιες εκπομπές τους: οι εκπομπές της Κίνας αυξήθηκαν 1,6% το 2018 και έφτασαν τα υψηλά των 13,7 Gt ισοδύναμου CO2. Οι ΗΠΑ, οι οποίες είναι υπεύθυνες για το 13% των παγκόσμιων εκπομπών, είδαν τις εκπομπές να αυξάνονται κατά 2,5% το 2018. Για την επίτευξη του στόχου 1,5 °C, έως το 2030 οι ΗΠΑ θα πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 57-63% κάτω από τα επίπεδα του 2005, σύμφωνα με μια έκθεση του Climate Change Tracker.[86] Η Ευρωπαϊκή Ένωση εκπέμπει το 8,5% των παγκόσμιων εκπομπών και εμφανίζει μείωση των εκπομπών της κατά 1% κάθε χρόνο την τελευταία δεκαετία. Οι εκπομπές στην ΕΕ μειώθηκαν 1,3% το 2018. Το 7% των παγκόσμιων εκπομπών προέρχεται από την Ινδία και αυξήθηκε κατά 5,5% το 2018.[87]
Η συμφωνία χαιρετίστηκε από πολλούς, συμπεριλαμβανομένου του Γάλλου Προέδρου Φρανσουά Ολάντ και του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Μπαν Κι-μουν, αλλά έχει δεχθεί και κριτική[88]. Για παράδειγμα, ο Τζέιμς Χάνσεν, πρώην επιστήμονας της NASA και εμπειρογνώμονας για την κλιματική αλλαγή, εξέφρασε την οργή του ότι το μεγαλύτερο μέρος της συμφωνίας αποτελείται από "υποσχέσεις" ή στόχους και όχι σταθερές δεσμεύσεις. Αποκάλεσε τις συνομιλίες του Παρισιού ως απάτη «χωρίς δράση, απλώς υποσχέσεις» και θεωρεί ότι μόνο ένας γενικός φόρος επί του εκπομπών CO2, κάτι που δεν αποτελεί μέρος της συμφωνίας, θα προκαλούσε τη μείωση των εκπομπών αρκετά γρήγορα έτσι ώστε να αποφευχθούν οι χειρότερες επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη.[89] Θεσμικές ενώσεις ιδιοκτητών περιουσιακών στοιχείων και ομάδες προβληματισμού σημείωσαν ότι οι εκφρασμένοι στόχοι της Συμφωνίας του Παρισιού δεν διασφαλίζουν το κατά πόσο οι ρυπαντές θα ελέγχουν οικειοθελώς τις εκπομπές τους.[90]
Όταν η συμφωνία πέτυχε αρκετές υπογραφές για νατεθεί σε ισχύ στις 5 Οκτωβρίου 2016, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα είπε ότι "Ακόμα κι αν επιτύχουμε κάθε στόχο ... δεν θα φτάσουμε εκεί όπου πρέπει να πάμε". Είπε επίσης ότι "αυτή η συμφωνία θα βοηθήσει στην καθυστέρηση ή στην αποφυγή μερικών από τις χειρότερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Θα βοηθήσει άλλα έθνη να μειώσουν τις εκπομπές τους με την πάροδο του χρόνου και να θέσουν πιο τολμηρούς στόχους καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, κάτω από ένα ισχυρό σύστημα διαφάνειας που επιτρέπει σε κάθε έθνος να αξιολογήσει την πρόοδο όλων των άλλων εθνών."[91][92]
Με την επικύρωσή της, η δέσμευση των χωρών στη Συμφωνία του Παρισιού έχει καταστεί επίκεντρο των δικαστικών διαφορών για την κλιματική αλλαγή για να εξασφαλιστεί ότι οι χώρες τηρούν αυτές τις δεσμεύσεις.
Μία από τις πρώτες σημαντικές υποθέσεις σε αυτόν τον τομέα ήταν η υπόθεση του Ιδρύματος Urgenda εναντίον της Ολλανδίας, που εκδικάστηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο της Ολλανδίας το 2019 σχετικά με τις κυβερνητικές προσπάθειες για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η αγωγή ασκήθηκε εναντίον της ολλανδικής κυβέρνησης το 2013, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση, εάν δεν επιτύχει ένα ελάχιστο στόχο μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που έθεσαν οι επιστήμονες για την αποτροπή της επιβλαβούς κλιματικής αλλαγής, θέτει σε κίνδυνο τα ανθρώπινα δικαιώματα των ολλανδών πολιτών, όπως ορίζονται από την εθνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η αρχική απόφαση του 2015, που απαιτούσε από την κυβέρνηση να επιτύχει στόχο για μείωση εκπομπών κατά 25% από τα επίπεδα του 1990 έως το 2020, έγινε δεκτή κατά την έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο, επιβεβαιώνοντας ότι η μείωση των εκπομπών είναι αναγκαία στην ολλανδική κυβέρνηση για να προστατεύσει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι η πρώτη τέτοια υπόθεση αδικοπραξίας εναντίον μιας κυβέρνησης που αμφισβητεί θέματα της κλιματικής αλλαγής με αναφορά σε ανθρώπινα δικαιώματα και μια από τις πρώτες επιτυχείς υπόθεσεις κλιματικής δικαιοσύνης.[93] Η απόφαση αυτή οδήγησε σε παρόμοιες αγωγές κλιματικής δικαιοσύνης σε άλλες χώρες, όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ιρλανδία, η Γερμανία, η Νέα Ζηλανδία, η Βρετανία, η Ελβετία και η Νορβηγία.[94]
Σε μία ιστορική απόφαση-ορόσημο, στις 26 Μαΐου δικαστήριο στην Χάγη της Ολλανδίας αποφάσισε ότι η Shell είναι υπαίτια για την καταστροφή του κλίματος. Είναι η πρώτη φορά που μία μεγάλη εταιρεία ορυκτών καυσίμων θεωρείται υπαίτια για τη συνεισφορά της στην κλιματική κρίση και τη διέταξε να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε όλη την προμηθευτική αλυσίδα της κατά 45% από τα επίπεδα του 2019 έως 2030. Αυτή η αγωγή θεωρήθηκε η πρώτη σημαντική εφαρμογή της Συμφωνίας του Παρισιού κατά μιας εταιρείας. [95][96]
- ↑ Also known as Paris climate accord or Paris climate agreement.
- ↑ Sutter, John D.; Berlinger, Joshua (12 December 2015). «Final draft of climate deal formally accepted in Paris». CNN (Cable News Network, Turner Broadcasting System, Inc.). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 December 2015. https://web.archive.org/web/20151212145741/http://www.cnn.com/2015/12/12/world/global-climate-change-conference-vote/. Ανακτήθηκε στις 12 December 2015.
- ↑ «Paris climate talks: France releases 'ambitious, balanced' draft agreement at COP21». ABC Australia. 12 Δεκεμβρίου 2015.
- ↑ «Paris Agreement». United Nations Treaty Collection. 8 Ιουλίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2016.
- ↑ January 15· Denchak, 2021 Melissa. «Paris Climate Agreement: Everything You Need to Know». NRDC (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ Article 3, Paris Agreement (2015)
- ↑ «Paris climate accord marks shift toward low-carbon economy». Globe and Mail (Toronto, Canada). 14 December 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 December 2015. https://web.archive.org/web/20151213170301/http://www.theglobeandmail.com/news/world/optimism-in-paris-as-final-draft-of-global-climate-deal-tabled/article27739122/. Ανακτήθηκε στις 14 December 2015.
- ↑ Mark, Kinver (14 Δεκεμβρίου 2015). «COP21: What does the Paris climate agreement mean for me?». BBC News. BBC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2015.
- ↑ «Πλήρης αποτυχία ή παράθυρο στο μέλλον;». Deutsche Welle. 11 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Τα αποτελέσματα της Διάσκεψης της Κοπεγχάγης». Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Πλατφόρμα του Ντέρμπαν: οδικός χάρτης συμβιβασμού για το κλίμα». Deutche Welle. 11 Δεκεμβρίου 2011.
- ↑ «Γαλλία – COP21: Εγκρίθηκε το σχέδιο συμφωνίας για το κλίμα». Η Καθημερινή. 12 Δεκεμβρίου 2015. https://www.kathimerini.gr/world/842041/gallia-cop21-egkrithike-to-schedio-symfonias-gia-to-klima/.
- ↑ «Παρίσι: Ιστορική συμφωνία για το κλίμα βάζει τον θερμοστάτη στους 2 βαθμούς». Το Βήμα. 12 Δεκεμβρίου 2015. https://www.tovima.gr/2015/12/12/world/parisi-istoriki-symfwnia-gia-to-klima-bazei-ton-thermostati-stoys-2-bathmoys/.
- ↑ «ΗΠΑ - Κίνα: Δέσμευση για από κοινού υπογραφή της συμφωνίας του Παρισίου στις 22 Απριλίου». Ναυτεμπορική. 4 Απριλίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-06-11. https://web.archive.org/web/20210611170002/https://www.naftemporiki.gr/story/1089778/ipa-kina-desmeusi-gia-apo-koinou-upografi-tis-sumfonias-tou-parisiou-stis-22-apriliou. Ανακτήθηκε στις 2021-06-11.
- ↑ «ΟΗΕ: Μπήκαν οι υπογραφές στη συμφωνία των μεγάλων ελπίδων για το περιβάλλον». Το Βήμα Online. 23 Απριλίου 2016. https://www.tovima.gr/2016/04/23/world/oie-mpikan-oi-ypografes-sti-symfwnia-twn-megalwn-elpidwn-gia-to-periballon/.
- ↑ «Τα Νησιά Φίτζι η πρώτη χώρα που επικύρωσε τη συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή». Ναυτεμπορική. 17 Φεβρουαρίου 2016. https://m.naftemporiki.gr/story/1067559/ta-nisia-fitzi-i-proti-xora-pou-epikurose-ti-sumfonia-tou-parisiou-gia-tin-klimatiki-allagi.
- ↑ «ΗΠΑ και Κίνα ανακοίνωσαν την επικύρωση της Συμφωνίας για το κλίμα». Το Βήμα Online. 3 Σεπτεμβρίου 2016. https://www.tovima.gr/2016/09/03/world/ipa-kai-kina-anakoinwsan-tin-epikyrwsi-tis-symfwnias-gia-to-klima/.
- ↑ «Νόμος 4426/2016 - ΦΕΚ 187/Α/6-10-2016». e-nomothesia.gr. 6 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Κύρωση της Συμφωνίας των Παρισίων στη Σύμβαση - Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή». Βουλή των Ελλήνων. 6 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Κλιματική αλλαγή: Το Συμβούλιο εκδίδει απόφαση για την επικύρωση της συμφωνίας του Παρισιού από την ΕΕ». Συμβούλιο της ΕΕ. 4 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Ο περί της Συμφωνίας του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή (Κυρωτικός) Νόμος του 2016 (Ν. 30(III)/2016)». Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος.
- ↑ «Σε ισχύ η ιστορική Συμφωνία για το Κλίμα». Το Βήμα Online. 4 Νοεμβρίου 2016. https://www.tovima.gr/2016/11/04/science/se-isxy-i-istoriki-symfwnia-gia-to-klima/.
- ↑ «Η Βουλή φωταγωγείται για την έναρξη ισχύος της Συμφωνίας των Παρισίων για το κλίμα». Βουλή των Ελλήνων. 4 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ «Οι ΗΠΑ ενημέρωσαν επίσημα τον ΟΗΕ για την απόσυρσή τους από τη συμφωνία για το κλίμα». ΑΠΕ-ΜΠΕ. 5 Αυγούστου 2017. https://www.amna.gr/articlep/177153/Oi-IPA-enimerosan-episima-ton-OIE-gia-tin-aposursi-tous-apo-ti-sumfonia-gia-to-klima.
- ↑ «Αντιδράσεις για την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα». Τα Νέα. 5 Νοεμβρίου 2019. https://www.tanea.gr/2019/11/05/world/antidraseis-gia-tin-apoxorisi-ton-ipa-apo-ti-symfonia-tou-parisiou-gia-to-klima/.
- ↑ «Οι ΗΠΑ αποχωρούν σήμερα επισήμως από τη Συμφωνία του Παρισιού». euronews. 4 Νοεμβρίου 2020. https://gr.euronews.com/2020/11/04/usa-climate-apoxoroun-simera-episimo-apo-ti-symfonia-tou-parisiou-gia-to-klima.
- ↑ «Υπέγραψε ο Μπάιντεν το διάταγμα για επανένταξη των ΗΠΑ στη Συνθήκη του Παρισιού – Χαιρετίζουν ΟΗΕ, ΕΕ». ΕΡΤ News. 21 Ιανουαρίου 2021. https://www.ertnews.gr/eidiseis/diethni/ameriki/ypegrapse-o-mpainten-to-diatagma-gia-epanentaxi-ton-ipa-sti-synthiki-toy-parisioy-chairetizei-i-ee/.
- ↑ «Οι ΗΠΑ επέστρεψαν και επίσημα στη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα». Ναυτεμπορική. 19 Φεβρουαρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-06-11. https://web.archive.org/web/20210611170005/https://www.naftemporiki.gr/story/1694641/oi-ipa-epestrepsan-kai-episima-sti-sumfonia-tou-parisiou-gia-to-klima. Ανακτήθηκε στις 2021-06-11.
- ↑ Taibi, Fatima-Zahra· Konrad, Susanne· Bois von Kursk, Olivier (2020). Sharma, Anju, επιμ. Pocket Guide to NDCs : 2020 Edition (PDF). European Capacity Building Initiative. σελ. 1.
- ↑ Staff (22 Νοεμβρίου 2019). «National Climate Action under the Paris Agreement». World Resources Institute (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2021.
- ↑ Taibi, Fatima-Zahra· Konrad, Susanne· Bois von Kursk, Olivier (2020). Sharma, Anju, επιμ. Pocket Guide to NDCs : 2020 Edition (PDF). European Capacity Building Initiative. σελ. 17.
- ↑ Taibi, Fatima-Zahra· Konrad, Susanne· Bois von Kursk, Olivier (2020). Sharma, Anju, επιμ. Pocket Guide to NDCs : 2020 Edition (PDF). European Capacity Building Initiative. σελίδες 32–33.
- ↑ Bodansky, Daniel (2016). «The Legal Character of the Paris Agreement» (στα αγγλικά). Review of European, Comparative & International Environmental Law 25 (2): 142–150. doi:10.1111/reel.12154. ISSN 2050-0394. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/reel.12154. Ανακτήθηκε στις 7 March 2021.
- ↑ Reguly, Eric; McCarthy, Shawn (14 December 2015). «Paris climate accord marks shift toward low-carbon economy». Globe and Mail (Toronto, Canada). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 December 2015. https://web.archive.org/web/20151213170301/http://www.theglobeandmail.com/news/world/optimism-in-paris-as-final-draft-of-global-climate-deal-tabled/article27739122/. Ανακτήθηκε στις 14 December 2015.
- ↑ Mark, Kinver (14 Δεκεμβρίου 2015). «COP21: What does the Paris climate agreement mean for me?». BBC News. BBC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2015.
- ↑ Davenport, Coral (12 December 2015). «Nations Approve Landmark Climate Accord in Paris». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 December 2015. https://web.archive.org/web/20151214090225/http://www.nytimes.com/2015/12/13/world/europe/climate-change-accord-paris.html. Ανακτήθηκε στις 14 December 2015.
- ↑ «Paris climate deal: What the agreement means for India and the world». Hindustan Times. 14 Δεκεμβρίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2015.
- ↑ «Climate negotiators strike deal to slow global warming». CBS News. CBS Interactive Inc. 12 Δεκεμβρίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2015.
- ↑ «Reporting and Review under the Paris Agreement». unfccc.int. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2020.
- ↑ article 14 «Framework Convention on Climate Change» (PDF). United Nations FCCC Int. United Nations. 12 Δεκεμβρίου 2015. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2015.
- ↑ Höhne, Niklas; Louise, Jeffery; Nilsson, Anna; Fekete, Hanna (November 2019). Guiding questions for the Global Stocktake under the Paris Agreement (Report). NewClimate Institute. https://newclimate.org/wp-content/uploads/2019/12/iGST-NewClimate-Questions-for-the-Global-Stocktake-1.pdf. Ανακτήθηκε στις 7 March 2021.
- ↑ Hermwille, Lukas; Siemons, Anne; Förster, Hannah; Jeffery, Louise (2019). «Catalyzing mitigation ambition under the Paris Agreement: elements for an effective Global Stocktake». Climate Policy 19 (8): 988–1001. doi:10.1080/14693062.2019.1624494. ISSN 1469-3062. https://doi.org/10.1080/14693062.2019.1624494. Ανακτήθηκε στις 7 March 2021.
- ↑ Yeo, Sophie (19 Ιανουαρίου 2016). «The Paris Agreement "Ratchet Mechanism"». Carbon Brief. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ Birnie P, Boyle A and Redgwell C (2009). «Chapter 3». International Law and the Environment. Oxford: OUP.
- ↑ 45,0 45,1 45,2 45,3 45,4 45,5 Taraska, Gwynne (15 Δεκεμβρίου 2015). «The Paris Climate Agreement» (PDF). Center for American Progress. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 18 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ Sinha, Amitabh (14 December 2015). «Paris climate talks: Differentiation of developed and developing stays, India happy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 September 2016. https://web.archive.org/web/20160920110254/http://indianexpress.com/article/india/india-news-india/paris-climate-talks-differentiation-of-developed-and-developing-stays-india-happy/.
- ↑ «Article 6 Implementation Paper» (PDF). International Emissions Trading Association. 20 Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ Stavins, Robert (2016). «Market Mechanisms in the Paris Climate Agreement: International Linkage under Article 6.2». Harvard Project on Climate Agreements. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-11-19. https://web.archive.org/web/20161119062203/http://belfercenter.ksg.harvard.edu/files/2016-10_paris-agreement-beyond_v4.pdf#page=59. Ανακτήθηκε στις 18 November 2016.
- ↑ Evans, Simon· Gabbatiss, John (29 Νοεμβρίου 2019). «In-depth Q&A: How 'Article 6' carbon markets could 'make or break' the Paris Agreement». Carbon Brief (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2021.
- ↑ Kosolapova, Elena (24 Μαρτίου 2021). «Policy Brief: Delivering Climate Ambition Through Market Mechanisms: Capitalizing on Article 6 Piloting Activities». SDG Knowledge Hub | IISD (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2021.
- ↑ 51,0 51,1 Marcu, Andrei (2016). Stavins, Robert, επιμ. «Governance of Carbon Markets under Article 6 of the Paris Agreement». Harvard Project on Climate Agreements. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-11-19. https://web.archive.org/web/20161119062203/http://belfercenter.ksg.harvard.edu/files/2016-10_paris-agreement-beyond_v4.pdf#page=59. Ανακτήθηκε στις 18 November 2016.
- ↑ United Nations/ Framework Convention on Climate Change (2015) Adoption of the Paris Agreement, 21st Conference of the Parties, Paris: United Nations
- ↑ Evans, Simon· Gabbatiss, John (29 Νοεμβρίου 2019). «In-depth Q&A: How 'Article 6' carbon markets could 'make or break' the Paris Agreement». Carbon Brief (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2021.
- ↑ Kachi, Aki· Voigt, Juliane (Μαΐου 2017). Building blocks for a robust Sustainable Development Mechanism (PDF). Carbon Market Watch. σελ. 2. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2021.
- ↑ Marcu, Andrei. "Carbon Market Provisions in the Paris Agreement (Article 6)." Center for European Policy Studies (2016). 9 October 2016.
- ↑ "Recommendations for Article 6 of the Paris Agreement." Carbon Market Watch. Carbon Market Watch, 19 May 2016. Web. 10 October 2016.
- ↑ Böhm, Steffen. Upsetting the offset: the political economy of carbon markets. London: MayFlyBooks, 2009.
- ↑ 58,0 58,1 58,2 Mogelgaard, Kathleen (23 Δεκεμβρίου 2015). «What Does the Paris Agreement Mean for Climate Resilience and Adaptation». World Resources Institute. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ Morgan, Jennifer (12 Δεκεμβρίου 2015). «The Paris Agreement: Turning Point for a Climate Solution». World Resources Institute. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ Thwaites, Joe (18 December 2015). «What Does the Paris Agreement do for Finance?». WRI. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 April 2017. https://web.archive.org/web/20170410215553/http://www.wri.org/blog/2015/12/what-does-paris-agreement-do-finance. Ανακτήθηκε στις 10 April 2017.
- ↑ «COP21 climate change summit reaches deal in Paris». BBC News. BBC News Services. 13 Δεκεμβρίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2015.
- ↑ Roberts, J. Timmons; Weikmans, Romain; Robinson, Stacy-ann; Ciplet, David; Khan, Mizan; Falzon, Danielle (2021-03). «Rebooting a failed promise of climate finance» (στα αγγλικά). Nature Climate Change 11 (3): 180–182. doi:10.1038/s41558-021-00990-2. ISSN 1758-6798. https://www.nature.com/articles/s41558-021-00990-2.
- ↑ OECD (2015). «Climate Finance in 2013–14 and the USD 100 billion goal» (PDF). σελ. 20. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 30 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2017.
- ↑ «Roadmap to US$100 Billion» (PDF). OECD. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 19 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ Timperley, Jocelyn· Pearce, Rosamund (6 Νοεμβρίου 2017). «Mapped: Where multilateral climate funds spend their money». Carbon Brief (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2021.
- ↑ Mogelgaard, Kathleen (24 Δεκεμβρίου 2015). «When Adaptation is Not Enough». World Resources Institute. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ Pidcock, Roz (9 Μαΐου 2017). «Explainer: Dealing with the 'loss and damage' caused by climate change». Carbon Brief (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2021.
- ↑ «The Paris Agreement Summary» (PDF). Climate Focus. 28 Δεκεμβρίου 2015. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2016.
- ↑ «Putting the 'enhanced transparency framework' into action: Priorities for a key pillar of the Paris Agreement» (PDF). Stockholm Environment Institute. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 19 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ Gebru Jember Endalew (27 August 2017). «Addressing our climate reality». D+C, development and cooperation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 October 2017. https://web.archive.org/web/20171005212746/https://www.dandc.eu/en/article/least-developed-countries-demand-robust-rulebook-implement-paris-agreement-and-call-adequate. Ανακτήθηκε στις 5 October 2017.
- ↑ Gomez-Echeverri, Luis (2018-05-13). «Climate and development: enhancing impact through stronger linkages in the implementation of the Paris Agreement and the Sustainable Development Goals (SDGs)». Philosophical Transactions of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences 376 (2119): 20160444. doi:10.1098/rsta.2016.0444. https://royalsocietypublishing.org/doi/full/10.1098/rsta.2016.0444. Ανακτήθηκε στις 24 March 2021.
- ↑ «Laurent Fabius : " Le vrai antidote au réchauffement, c'est l'application de l'Accord de Paris "». Ouest France. 8 December 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 February 2021. https://web.archive.org/web/20210207084837/https://www.ouest-france.fr/environnement/rechauffement-climatique/laurent-fabius-le-vrai-antidote-au-rechauffement-c-est-l-application-de-l-accord-de-paris-7078200. Ανακτήθηκε στις 10 December 2020.
- ↑ «Implementation of General Assembly resolution 73/333, entitled "Follow-up to the report of the ad hoc open-ended working group established pursuant to General Assembly resolution 72/277"». United Nations Environmental Assembly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «Limiting warming to 2 C requires emissions reductions 80% above Paris Agreement targets» (στα αγγλικά). phys.org. https://phys.org/news/2021-02-limiting-requires-emissions-reductions-paris.html. Ανακτήθηκε στις 6 March 2021.
- ↑ Liu, Peiran R.; Raftery, Adrian E. (9 February 2021). «Country-based rate of emissions reductions should increase by 80% beyond nationally determined contributions to meet the 2 °C target» (στα αγγλικά). Communications Earth & Environment 2 (1): 1–10. doi:10.1038/s43247-021-00097-8. ISSN 2662-4435. https://www.nature.com/articles/s43247-021-00097-8. Ανακτήθηκε στις 6 March 2021.
Available under CC BY 4.0.
- ↑ «Paris Agreement, Decision 1/CP.21, Article 17» (PDF). UNFCCC secretariat. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2016.
- ↑ Woodyatt, Amy. «Global temperatures could exceed crucial 1.5 C target in the next five years». CNN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 August 2020. https://web.archive.org/web/20200806193729/https://edition.cnn.com/2020/07/09/world/global-temperatures-wmo-climate-intl-scli/index.html. Ανακτήθηκε στις 15 August 2020.
- ↑ «New climate predictions assess global temperatures in coming five years». World Meteorological Organization (στα Αγγλικά). 8 Ιουλίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2020.
- ↑ Roelfsema, Mark; van Soest, Heleen L.; Harmsen, Mathijs; van Vuuren, Detlef P.; Bertram, Christoph; den Elzen, Michel; Höhne, Niklas; Iacobuta, Gabriela και άλλοι. (2020-04-29). «Taking stock of national climate policies to evaluate implementation of the Paris Agreement» (στα αγγλικά). Nature Communications 11 (1): 2096. doi:10.1038/s41467-020-15414-6. ISSN 2041-1723. PMID 32350258. Bibcode: 2020NatCo..11.2096R. Πρότυπο:CC-notice Minor grammatical amendments were made.
- ↑ «Countries | Climate Action Tracker». climateactiontracker.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2019.
- ↑ ««Climate Clock»: Το «ρολόι της κλιματικής αλλαγής» μετρά αντίστροφα». Ναυτεμπορική. 28 Σεπτεμβρίου 2020. https://www.naftemporiki.gr/story/1640617/climate-clock-to-roloi-tis-klimatikis-allagis-metra-antistrofa.
- ↑ Victor, David G.; Akimoto, Keigo; Kaya, Yoichi; Yamaguchi, Mitsutsune; Cullenward, Danny; Hepburn, Cameron (3 August 2017). «Prove Paris was more than paper promises». Nature 548 (7665): 25–27. doi:10.1038/548025a. PMID 28770856. Bibcode: 2017Natur.548...25V.
- ↑ Rogelj, Joeri; den Elzen, Michel; Höhne, Niklas; Fransen, Taryn; Fekete, Hanna; Winkler, Harald; Schaeffer, Roberto; Sha, Fu και άλλοι. (30 June 2016). «Paris Agreement climate proposals need a boost to keep warming well below 2 °C». Nature 534 (7609): 631–639. doi:10.1038/nature18307. PMID 27357792. http://pure.iiasa.ac.at/id/eprint/13307/1/nature18307_proof1.pdf. Ανακτήθηκε στις 9 December 2019.
- ↑ Mooney, Chris (29 June 2016). «The world has the right climate goals – but the wrong ambition levels to achieve them». The Washington Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 June 2016. https://web.archive.org/web/20160629211231/https://www.washingtonpost.com/news/energy-environment/wp/2016/06/29/a-sweeping-new-analysis-shows-why-our-planetary-carbon-math-is-still-falling-short/. Ανακτήθηκε στις 29 June 2016.
- ↑ United Nations Environment Programme (2020). Emissions Gap Report 2020. Nairobi. σελ. XXI. ISBN 978-92-807-3812-4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021.
- ↑ Climate Change Tracker, Mar. 2021 "To Show Climate Leadership, US 2030 Target Should Be at Least 57–63%" Αρχειοθετήθηκε 13 March 2021 στο Wayback Machine.
- ↑ Emissions Gap Report 2019 Global progress report on climate action Αρχειοθετήθηκε 4 December 2019 στο Wayback Machine. UNEP Nov 2019
- ↑ «Δύο βαθμούς κάτω ο... θερμοστάτης». Εφημερίδα των Συντακτών. 12 Δεκεμβρίου 2015. https://www.efsyn.gr/ellada/periballon/51591_dyo-bathmoys-kato-o-thermostatis.
- ↑ Milman, Oliver (12 December 2015). «James Hansen, father of climate change awareness, calls Paris talks 'a fraud'». The Guardian (London, England). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 December 2015. https://web.archive.org/web/20151214001649/http://www.theguardian.com/environment/2015/dec/12/james-hansen-climate-change-paris-talks-fraud. Ανακτήθηκε στις 14 December 2015.
- ↑ M. Nicolas J. Firzli (25 January 2016). «Investment Governance: The Real Fight against Emissions is Being Waged by Markets». Dow Jones Financial News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 June 2016. https://web.archive.org/web/20160617114805/http://amnt.org/wp-content/uploads/2016/02/The-real-fight-against-emissions-is-being-waged-by-markets.pdf. Ανακτήθηκε στις 2 June 2017.
- ↑ «A sweeping global climate change agreement was ratified on Wednesday». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Remarks by the President on the Paris Agreement». White House. 5 Οκτωβρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2017.
- ↑ «State of the Netherlands v. Urgenda Foundation». Wikipedia. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2021.
- ↑ Schwartz, John (20 Δεκεμβρίου 2019). «In ‘Strongest’ Climate Ruling Yet, Dutch Court Orders Leaders to Take Action». The New York Times. https://www.nytimes.com/2019/12/20/climate/netherlands-climate-lawsuit.html.
- ↑ «Ιστορική απόφαση εναντίον της Shell σε δίκη για το κλίμα». Greenpeace Ελλάδα. 2 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Milieudefensie et al v Royal Dutch Shell». Wikipedia. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2021.
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Paris Agreement στο Wikimedia Commons
