Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί καινα αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 22/12/2013.
Φάρμακο είναι κάθε χημική ουσία η οποία χρησιμοποιείται για αγωγή, θεραπεία, πρόληψη ή διάγνωση μιας ασθένειας
Φάρμακο γενικά ονομάζεται κάθε χημική ουσία ικανή να επηρεάσει τη λειτουργία του οργανισμού κάθε έμβιου όντος ή μικροοργανισμού όταν εισέλθει σε αυτόν. Απλούστερα χαρακτηρίζεται κάθε ουσία ή παρασκεύασμα που ανακουφίζει, είτε θεραπεύει πόνους του ανθρώπινου οργανισμού και γενικότερα αποκαθιστά την ανθρώπινη υγεία.
Κάθε ουσία ή μίγμα ουσιών, που παράγεται, προσφέρεται προς πώληση, ή παρουσιάζεται για χρήση ...στη διάγνωση, στη θεραπεία, στον μετριασμό ή στην πρόληψη νόσου, μη φυσιολογικής φυσικής κατάστασης, ή των συμπτωμάτων τους στον άνθρωπο ή στα ζώα καθώς καιγια χρήση...στην αποκατάσταση, τη διόρθωση, ή τη μεταβολή οργανικών λειτουργιών στον άνθρωπο ή τα ζώα κλπ.
Εκτου παραπάνω ορισμού δίνεται βαρύτητα στη παρασκευή της ουσίας και όχι εκείνης που υφίσταται αυτούσια στη φύση[εκκρεμεί παραπομπή], όπως π.χ. ταβότανα. Επίσης ο ορισμός αφορά ουσίες για χρήση σε ανθρώπους και ζώα και όχι για φυτά που αφορούν τελείως άλλη ειδική κατηγορία της Βοτανικής, ταφυτοφάρμακα.
Η Επιστήμη που έχει κύριο αντικείμενο έρευνας και μελέτης τη σύνθεση, τη χρήση, τις ιδιότητες και τις επιδράσεις των φαρμάκων ονομάζεται Φαρμακευτική, που αποτελεί ιδιαίτερο κλάδο της Ιατρικής, οδε πτυχιούχος της επιστήμης αυτής καλείται Φαρμακοποιός. Κλάδος της Φαρμακευτικής είναι ηΦαρμακοτεχνίαπου έχει κύριο αντικείμενο έρευνας και μελέτης τη σύνθεση και μορφοποίηση των φαρμάκων, όπου εξ αυτών καιη διάκρισή της σε "χημική" και "γαληνική φαρμακοτεχνία". Ηδε επιστήμη που εξετάζει τις επιδράσεις των φαρμάκων στις λειτουργίες των οργανισμών ονομάζεται Φαρμακολογία, και είναι αυτή που τελικά καθορίζει τους τρόπους χρήσης, τη δοσολογία, αλλά και τους τρόπους συσκευασίας και διατήρησης των φαρμάκων, λαμβάνοντας υπόψη κυρίως τηφαρμακοδυναμικήκαιτηφαρμακοκινητική. Η Φαρμακολογία διακρίνεται σε πολλούς επιμέρους κλάδους ανάλογα του μηχανισμού της δράσης των φαρμάκων.
Οι βιομηχανίες παραγωγής φαρμάκων ονομάζονται γενικά φαρμακοβιομηχανίες, σε αντιδιαστολή μετον όρο φαρμακοποιίαπου καλείται συγκεκριμένη επίσημη δέσμη οδηγιών παρασκευής, καθαρότητας και διάθεσης των φαρμάκων, π.χ. ελληνική φαρμακοποιία, ευρωπαϊκή φαρμακοποιία, αμερικανική κ.λπ. Εκ της ισχύουσας φαρμακοποιίας, σε κάθε χώρα, προσδιορίζεται καιη σχετική περί φαρμάκων γενική και ειδική νομοθεσία (τόσο η διοικητική, όσο καιη ποινική).
Στην Ελλάδα αρμόδιος φορέας που επιμελείται της ελληνικής φαρμακοποιίας και της προστασίας της Δημόσιας Υγείας κατά την παραγωγή, διακίνηση, διάθεση, εμπορία και διαφήμιση των φαρμάκων είναι οΕθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) που ιδρύθηκε το1983 ως ΝΠΔΔπου αποτελεί εξειδικευμένη Δημόσια Αρχή υπαγόμενη στο "Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας" ή όπως αυτό έχει μετονομαστεί. Θυγατρικές εταιρείες που επικουρούν το έργο τουΕΟΦ είναι τοΙνστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ) καιτοΕρευνητικό Κέντρο Βιολογικών Υλικών (ΕΚΕΒΥΛ). Σημαντικότερη έκδοση, περιοδική, τουΕΟΦ είναι τοΕθνικό Συνταγολόγιο.
Ενημερωτικά, στην Ελλάδα λειτουργούν, (Ιανουάριος 2012), 21 εργοστάσια παραγωγής φαρμάκων επί των οποίων οι παραγωγικές θέσεις εργασίας ανέρχονται σε 8.500. Ελληνικής παραγωγής φάρμακα εξάγονται σε 60 χώρες (Ευρώπη, Αμερική, Αυστραλία κ.λπ.)
Η ταξινόμηση γενικά των διαφόρων φαρμακευτικών προϊόντων ακολουθεί τέσσερις συνήθως κύριες μεθόδους,
Χημική: δηλαδή από τη χημική ομάδα στην οποία μπορεί αυτά ν΄ ανήκουν, π.χ. αλκαλοειδή,
Φαρμακολογική: εκ της φαρμακολογικής τους δράσης, π.χ. αναλγητικά, σπασμολυτικά, αντιμικροβιακά, αναισθητικά, κ.λπ.
Θεραπευτική: εκ της θεραπευτικής τους δράσης, π.χ. αντικαταθλιπτικά, ανθελονοσιακά, αγχολυτικά κ.λπ.
Σύνθετη: εκ της παθήσεως του λειτουργικού συστήματος ή οργάνου γιατο οποίο χορηγούνται καιτου επιδιωκόμενου σκοπού π.χ. αντισηπτικά, αντιχολινεργικά, καθαρτικά, αποχρεμπτικά, βλεννολυτικά κ.λπ.
Δευτερευόντως: εκ της μορφής διάθεσής τους προς χρήση ανάλογα της ηλικίας καιτων δυνατοτήτων του λήπτη, π.χ. δισκία, σκόνη, ταμπλέτες, σταγόνες, υπόθετα, ενέσιμα, οροί, εμβόλια κ.λπ.
Σημειώνεται ότι η φαρμακολογική ταξινόμηση καιη θεραπευτική ταξινόμηση των φαρμάκων διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, με δεδομένο ότι κάποια φάρμακα με διαφορετικό μηχανισμό δράσης μπορεί να παρουσιάσουν ίδιο θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Στην Ελλάδα η ταξινόμηση των φαρμακευτικών προϊόντων όπως προσδιορίζεται από τονΕΟΦ γίνεται με βάση τις παθήσεις των συστημάτων και οργάνων διατων οποίων χορηγούνται αλλά και της δράσης αυτών. Ο σύνθετος αυτός τρόπος ταξινόμησης είναι προσαρμοσμένος με εκείνον της ευρωπαϊκής φαρμακοποιίας και της Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) (W.H.O.).
Σήμερα τα φάρμακα διαθέτονται γενικά στην αγορά ως φαρμακευτικά προϊόντα, όπου ανάλογα μετο φαρμακευτικό ιδιοσκεύασμα που κυριαρχεί σε έκαστο ορίζεται από τηνΠαγκόσμια Οργάνωση Υγείας ως απλό ή σύνθετο φάρμακο, έτοιμο προς κυκλοφορία με ειδική ονομασία ή χαρακτηριστική μορφή.
Επειδή τα φάρμακα είναι ιδιαίτερα δραστικά, η αλόγιστη χρήση τους μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των χρηστών.
Οι διαφωνίες σχετικά μετα φαρμακευτικά προϊόντα περιλαμβάνουν την πρόσβαση των ασθενών σε φάρμακα που βρίσκονται υπό ανάπτυξη καιδεν έχουν ακόμη εγκριθεί, την τιμολόγηση και τις περιβαλλοντικές ανησυχίες.
Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν δημιουργήσει διατάξεις γιατην παροχή πρόσβασης σε φάρμακα πριν από την έγκριση σε ασθενείς που έχουν εξαντλήσει όλες τις εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές καιδεν πληρούν τα κριτήρια για συμμετοχή σε κλινικές δοκιμές.[1]Τα προγράμματα αυτά, που συχνά ομαδοποιούνται με τις ονομασίες Compassionate Use, Expanded Access ή Patient Supply, διέπονται από κανονισμούς που διαφέρουν ανά χώρα και καθορίζουν τα κριτήρια πρόσβασης, τη συλλογή δεδομένων, την προώθηση καιτην παρακολούθηση της διανομής των φαρμάκων.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα νέα φαρμακευτικά προϊόντα πρέπει να εγκρίνονται από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ως ασφαλή και αποτελεσματικά.[2][3]Η διαδικασία αυτή συνήθως περιλαμβάνει την υποβολή αίτησης για νέα μελέτη φαρμάκου με επαρκή προκλινικά δεδομένα γιανα προχωρήσει σε δοκιμές σε ανθρώπους.[4]
Ο Σαουδαραβικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (SFDA) ρυθμίζει τις βιομηχανίες βιοεπιστημών στη Σαουδική Αραβία, συμπεριλαμβανομένων των φαρμακευτικών προϊόντων, της βιοτεχνολογίας, των ιατρικών συσκευών κ.λπ.[5][6]Οι εταιρείες πρέπει να υποβάλουν αίτηση για εγγραφή στον SFDA γιανα λάβουν έγκριση κυκλοφορίας των προϊόντων τους.[7]
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Οργανισμός Ρύθμισης Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας εγκρίνει και αξιολογεί τα φάρμακα για χρήση.[8]Στη συνέχεια, εναπόκειται στο Εθνικό Ινστιτούτο Αριστείας γιατην Υγεία καιτη Φροντίδα (NICE) στην Αγγλία καιτην Ουαλία να αποφασίσει εάν και πώς το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) θα εγκρίνει (όσον αφορά την πληρωμή) τη χρήση τους.[9]
