1953

1953. urtea
Kronologia
Mendeak	XIX.a • XX.a • XXI.a
Hamarkadak	1930(e)koa • 1940(e)koa • 1950(e)koa • 1960(e)koa • 1970(e)koa
Urteak	1950  • 1951  • 1952 • 1953 • 1954 • 1955 • 1956
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1953 MCMLIII
Ab urbe condita	2706
Armeniar egutegia	1402 ԹՎ ՌՆԲ
Bahá'í egutegia	109 – 110
Bengaliar egutegia	1360
Berber egutegia	2903
Egutegi budista	2497
Myanmarko egutegia	1315
Bizantziar egutegia	7461 – 7462
Koptoen egutegia	1669 – 1670
Etiopiar egutegia	1945 – 1946
Hebrear egutegia	5713 – 5714
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	2009 – 2010
Shaka Samvat	1875 – 1876
Kali Yuga	5054 – 5055
Iraniar egutegia	1331 – 1332
Islamiar egutegia	1372 – 1373
Japoniar egutegia	Shōwa 28 (昭和しょうわ28年ねん)
Korear egutegia	4286
Thailandiar eguzki egutegia	2496
Holozeniar egutegia	11953

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

• Ekainaren 17a -1953ko Ekialdeko Alemaniako matxinada Alemaniako Errepublika Demokratikoko gobernuaren kontra.
• Ekainaren 18a - Egiptok errepublika aldarrikatu zuen.
• Uztailaren 26a - Raúl eta Fidel Castro anaiek eta 160 matxinok Moncada kuartelari eraso egin zioten, horrela Kubako Iraultza hasiz.
• Urriaren 14a - 1953ko Gipuzkoako uholdeak: 27 pertsona hil ziren Gipuzkoan, uholdeen eraginez.
• Azaroaren 9a - Kanbodia independizatu zen Frantziatik.
• Abenduaren 4a - Bilbo-Madril ibilbidea egiten zuen Aviacoko Bristol 170 Freighter Mk21 (EC-AEG) hegazkinak Peña Cebolleran istripua izan eta 22 hildako izan zituen.

Arte eta kultura

• Maiatzaren 4a - Ernest Hemingwayk Pulitzer Saria irabazi zuen "The Old Man and the Sea" lanagatik.

Kirolak

• Maiatzaren 29a - Edmund Hillary alpinista zeelanda berritarrak eta Tenzing Norgay xerpa nepaldarrak burutu zuten lehendabiziko igoera munduko tontorrik altuenera, Everest mendira (8.848 m).
• Uztailaren 3a - Hermann Buhl alpinista austriarrak lehendabiziko igoera egin zuen Nanga Parbatera (8.126 m).
• Uztailaren 26a - Frantziako Tourra irabazi zuen Louison Bobet txirrindulari frantziarrak.

Jaiotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 3a - Jesus Etxezarraga, bizkaitar idazlea.
• Urtarrilaren 5a - Alfonso Feijoo, gipuzkoar errugbilari ohia eta Espainiako Errugbi Federazioko presidentea.
• Urtarrilaren 6a - Malcolm Young, Angus Youngen anaia da eta AC/DC musika taldearen sortzailea (h. 2017).
• Urtarrilaren 9a - Danny Morrison, irlandar idazle eta ekintzaile errepublikarra.
• Urtarrilaren 10a - Pat Benatar, estatubatuar abeslaria.
• Urtarrilaren 12a - Martha Chávez, perutar abokatua eta politikaria.
• Urtarrilaren 17a - Roberto Canessa, 1972ko Uruguaiko Aireko Armadaren 571 hegaldiaren istripu eta odiseatik bizirik ateratako bat.
• Urtarrilaren 17a - Ingeborg Hochmair, austriar asmatzailea, ingeniaria eta irakaslea.
• Urtarrilaren 20a - Jeffrey Epstein, estatubatuar finantzari aberatsa, sexu-delituetan inplikatua egoteagatik ezaguna (h. 2019).
• Urtarrilaren 21a - Paul Allen, estatubatuar enpresaria, Bill Gatesekin batera Microsoft enpresaren sortzailea (h. 2018).
• Urtarrilaren 21a - Felipe Yáñez, Espainian jaiotako arabar txirrindulari ohia.
• Urtarrilaren 22a - Jim Jarmusch, estatubatuar zinema zuzendari, gidoilari, aktore, produktore, muntatzaile eta musikagilea.
• Urtarrilaren 22a - Mitsuo Kato, japoniar futbolari ohia.
• Urtarrilaren 22a - Danièle Lamarque, lapurtar goi-funtzionarioa, frantziar ordezkaria Europako Kontu Auzitegian.
• Urtarrilaren 22a - Myung-whun Txung, korear pianista eta orkestra-zuzendaria.
• Urtarrilaren 24a - Moon Jae-in, Hego Koreako presidentea.
• Urtarrilaren 26a - Anders Fogh Rasmussen, Danimarkako 24. lehen ministro eta NATOko 12. idazkari orokorra.
• Urtarrilaren 26a - José Ramón Urquijo, bizkaitar historialaria, espainiar historia garaikidean aditua.
• Urtarrilaren 26a - Lucinda Williams, estatubatuar rock, folk eta country musikako egile abeslaria.
• Urtarrilaren 27a - Mazarópi, brasildar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• Urtarrilaren 27a - Enrique Martínez Heredia, espainiar txirrindulari ohia.
• Urtarrilaren 29a - Jaime Albisu, bizkaitar txirrindulari ohia.
• Urtarrilaren 29a - Teresa Teng, taiwandar pop abeslaria (h. 1995).

Otsaila

• Otsailaren 1a- Periko Alonso, gipuzkoar futbolari eta entrenatzaile ohia.
• Otsailaren 4a - Kitarō, New Age estiloko japoniar musikagilea.
• Otsailaren 4a - Joanito Mitxelena, gipuzkoar bertsolaria (h. 2019).
• Otsailaren 5a - Nekane Sarobe, gipuzkoar bikoizketa-aktorea.
• Otsailaren 8a - Mary Steenburgen, estatubatuar aktore eta abeslaria.
• Otsailaren 9a - Ciarán Hinds, irlandar aktorea.
• Otsailaren 9a - Lawrence Venuti, estatubatuar itzulpengintzaren teorialari eta kritikoa.
• Otsailaren 12a - Julia Guerra Lacunza, nafar idazlea (h. 2008).
• Otsailaren 14a - Hans Krankl, austriar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• Otsailaren 14a - Rosa Valverde, gipuzkoar margolaria (h. 2015).
• Otsailaren 16a - Roberta Williams, estatubatuar bideo-joko diseinatzaile eta idazlea.
• Otsailaren 19a - Cristina Fernández, Argentinako presidentea.
• Otsailaren 19a - Massimo Troisi, italiar aktore, gidoigile eta zinema zuzendaria (h. 1994).
• Otsailaren 19a - Victoria Vera, espainiar aktorea.
• Otsailaren 21a - William Petersen, estatubatuar aktore eta ekoizlea.
• Otsailaren 25a - José María Aznar, Espainiako Gobernuko presidente ohia.
• Otsailaren 25a - Koldo Martinez, nafar medikua eta Geroa Bai alderdiko politikaria.
• Otsailaren 27a - Joseba Agirreazkuenaga, bizkaitar ikertzaile eta historialaria.
• Otsailaren 27a - Yolande Moreau, belgikar aktorea eta zinema zuzendaria.
• Otsailaren 28a - Monika Cassens, alemaniar badminton jokalari ohia.
• Otsailaren 28a - Levir Culpi, brasildar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• Otsailaren 28a - Paul Krugman, estatubatuar ekonomialaria, dibulgatzailea eta kazetaria, 2008ko Ekonomiako Nobel Saria.

Martxoa

• Martxoaren 1a - Carlos Queiroz, portugaldar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• Martxoaren 1a - M. K. Stalin, indiar politikaria.
• Martxoaren 3a - Zico, brasildar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• Martxoaren 4a - Agustí Villaronga, espainiar zinema zuzendari, aktore eta gidoigilea (h. 2023).
• Martxoaren 6a - Carolyn Porco, estatubatuar astronomoa, planeta-zientzialaria.
• Martxoaren 7a - Jean-Dominique Senard, automobilaren industria alorreko frantziar enpresaburua.
• Martxoaren 10a - Paul Haggis, kanadar zinema gidoigilea eta zuzendaria.
• Martxoaren 11 - Fernando López Castillo, arabar zinema ekoizle eta dokumentalgilea.
• Martxoaren 13a - Julia Otxoa, gipuzkoar idazlea.
• Martxoaren 15a - Clementina Díez de Baldeón, irakaslea, arte historialaria eta politikaria.
• Martxoaren 15a - Kumba Ialá, Ginea-Bissauko 3. presidentea (h. 2014).
• Martxoaren 16a - Yoshiharu Horii, japoniar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• Martxoaren 16a - Isabelle Huppert, frantziar antzezlea.
• Martxoaren 16a - Xabier Jose Loidi, bizkaitar ikertzaile, botanikari, pteridologo eta EHUko irakaslea.
• Martxoaren 16a - Richard Stallman, estatubatuar programatzailea, software librearen mugimenduaren sustatzailea eta Free Software Foundationen sortzailea.
• Martxoaren 20a - Andoni Murua, bizkaitar futbolari ohia.
• Martxoaren 23a - Chaka Khan, estatubatuar musikari, abeslari eta konpositorea.
• Martxoaren 24a - Sergei Starostin, errusiar akademikari eta hizkuntzalaria (h. 2005).
• Martxoaren 26a - Elaine Chao, Estatu Batuetako Garraioko idazkaria.
• Martxoaren 28a - Isa Guerra García, kanariar poeta.
• Martxoaren 28a - Melchior Ndadaye, Burundiko presidentea (h. 1993).

Apirila

• Apirilaren 1a - Joxe Fermin Argiñarena, nafar bertsolaria.
• Apirilaren 1a - Pavol Biroš, eslovakiar futbolaria (h. 2020).
• Apirilaren 1a - Alberto Zaccheroni, italiar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• Apirilaren 5a - Gerry Kelly, irlandar errepublikar politikaria.
• Apirilaren 6a - Jose Maria Asua, EHUko Ingeniaritza Kimikoko katedraduna eta POLYMAT Institutuko zuzendaria.
• Apirilaren 7a - Pedro Sanchez de Muniain, nafar ingeniari agronomo eta politikaria, UAGN erakundearen presidentea.
• Apirilaren 8a - Pedro María Uribe-Etxebarria, arabar botanikaria (h. 2013).
• Apirilaren 10a - Filipe Bidart, Iparretarrak (IK) talde armatuko sortzaile eta buruzagi ohia.
• Apirilaren 11 - Guy Verhofstadt, Belgikako lehen ministro ohia.
• Apirilaren 11 - Andrew John Wiles, britainiar matematikaria.
• Apirilaren 12a - Alex Angulo, bizkaitar aktorea (h. 2014).
• Apirilaren 12a - Tanino Liberatore, italiar komikigilea eta ilustratzailea.
• Apirilaren 14a - Joxerra Garzia, euskal idazlea, kazetaria eta EHUko irakaslea.
• Apirilaren 14a - José Mari Manzanares, espainiar zezenketaria (h. 2014).
• Apirilaren 17a - Miguel Giubergia, argentinar abokatu eta politikaria (h. 2020).
• Apirilaren 17a - Itziar Eguren bizkaitar erizaina eta txistularia.
• Apirilaren 18a - Rick Moranis, kanadar aktorea, umorista eta bizkoiztailea.
• Apirilaren 26a - Leonardo Dantés, espainiar abeslaria.
• Apirilaren 26a - Arved Fuchs, poloen esploratzaile eta idazle alemaniarra.
• Apirilaren 28a - Roberto Bolaño, txiletar idazle eta poeta (h. 2003).
• Apirilaren 28a - Margarita Uria, bizkaitar abokatu eta politikari jeltzalea.

Maiatza

• Maiatzaren 1a - Josetxo Azkona, euskal idazlea.
• Maiatzaren 2a - Salvador Vidal, valentziar bikoizketa aktorea.
• Maiatzaren 6a - Tony Blair, Erresuma Batuko lehen ministroa.
• Maiatzaren 6a - Josep Maria Gay de Liébana, kataluniar ekonomialaria, dibulgatzailea eta kirol arloko ekonomia aholkularia (h. 2021).
• Maiatzaren 8a - Iñaki Ruiz de Egino, gipuzkoar margolari eta eskultorea.
• Maiatzaren 9a - Niko Etxart, zuberotar musikaria.
• Maiatzaren 11 - Carmen Llera, nafar eleberrigilea eta PSNko gazteriaren bozeramailea.
• Maiatzaren 11 - Kiti Mánver, espainiar aktorea.
• Maiatzaren 12a - Santiago Echandi, nafar poeta eta historialaria.
• Maiatzaren 14a - Wim Mertens, flandriar musikagilea, piano-jotzailea eta abeslaria.
• Maiatzaren 14a - Norodom Sihamoni, Kanbodiako erregea.
• Maiatzaren 15a - Mike Oldfield, britainiar musikari eta musikagilea.
• Maiatzaren 16a - Pierce Brosnan, irlandar aktorea.
• Maiatzaren 16a - Kitanoumi Toshimitsu, japoniar sumolaria, yokozuna gisa txapelketa gehien jokatu dituena (h. 2015).
• Maiatzaren 19a - Didier Mundutegi, lapurtar marinela eta bela-estropadalaria.
• Maiatzaren 20a - Xabier Soubelet, lapurtar margolaria, kantaria eta euskal idazlea.
• Maiatzaren 21a - Javier Monzón Rome, PSNko nafar politikaria.
• Maiatzaren 21a - Luis Maria Prada, gipuzkoar saskibaloi jokalari ohia.
• Maiatzaren 22a - Paul Mariner, ingeles futbolari eta entrenatzailea (h. 2021).
• Maiatzaren 22a - Andy Nisbet, eskoziar mendizalea, arroka eta izotzetan eskalatzeko teknika mistoen aitzindaritzat hartua (h. 2019).
• Maiatzaren 24a - Alfred Molina, ingeles aktorea.
• Maiatzaren 24a - Ramón Tejela, nafar aktorea (h. 2013).
• Maiatzaren 25a - Eve Ensler, estatubatuar antzerkigile, antzezle, feminista eta aktibista.
• Maiatzaren 25a - Gaetano Scirea, italiar futbolaria (h. 1989).
• Maiatzaren 29a - Danny Elfman, estatubatuar zinema eta telebista musikagilea.
• Maiatzaren 30a - Colm Meaney, irlandar aktorea.

Ekaina

• Ekainaren 4a - Mitsuo Watanabe, japoniar futbolari ohia.
• Ekainaren 7a - Johnny Clegg, hegoafrikar musikari eta antropologoa (h. 2019).
• Ekainaren 8a - Ivo Sanader, Kroaziako lehen ministroa.
• Ekainaren 10a - Fernando Domínguez, nafar mediku eta politikaria, Nafarroako Gobernuko Osasun sailburua.
• Ekainaren 10a - César Mallorquí, kataluniar kazetari, irratiko gidoilari, publizitateko sortzaile eta idazlea.
• Ekainaren 10a - Andrés Trapiello, espainiar eleberrigile, poeta, saiakera-idazle eta argitaratzailea.
• Ekainaren 11 - José Bové, frantziar nekazaria, politikaria, sindikalista eta globalizazio alternatiboaren aldeko ekintzailea.
• Ekainaren 11 - Ismael Lejarreta, bizkaitar txirrindulari ohia.
• Ekainaren 13a - Tim Allen, estatubatuar aktore eta umorista.
• Ekainaren 15a - Xi Jinping, Txinako Alderdi Komunistako buruzagia.
• Ekainaren 16a - Daniel Cohen, frantziar ekonomialaria (h. 2023).
• Ekainaren 18a - Ron Stallworth, estatubatuar polizia ofizial erretiratua da. Ku Klux Klan-en infiltratuta sartu zena.
• Ekainaren 18a - Vladislav Terziul, ukrainar alpinista (h. 2004).
• Ekainaren 21a - Benazir Bhutto, Pakistango lehen ministroa (h. 2007).
• Ekainaren 21a - Koldo Izagirre, gipuzkoar idazlea, euskal idazle oparo, goraipatu eta berritzaileenetako bat.
• Ekainaren 22a - Cyndi Lauper, estatubatuar abeslaria, konposatzailea eta aktorea.
• Ekainaren 23a - Armen Sarkissian, Armeniako presidentea.
• Ekainaren 24a - William E. Moerner, estatubatuar fisikari-kimikaria, 2014ko Kimikako Nobel Saria.
• Ekainaren 26a - Iñigo Iruin, gipuzkoar ezker abertzaleko politikari eta abokatua.
• Ekainaren 29a - Roberta Carreri, italiar antzerki-aktorea.

Uztaila

• Uztailaren 1a - Jon Ander Ganboa, bizkaitar legelaria, Euskadiko Futbol Federakundeko idazkari nagusi ohia.
• Uztailaren 1a - Jadranka Kosor, Kroaziako lehen ministroa.
• Uztailaren 3a - Nidia Morrell, argentinar astronomoa.
• Uztailaren 6a - Reneta Indzhova, Bulgariako lehen ministroa.
• Uztailaren 7a - Jean Mixel Bedaxagar, zuberoar abeslari eta musikaria.
• Uztailaren 11 - Leon Spinks, estatubatuar boxeolaria (h. 2021).
• Uztailaren 15a - Jean-Bertrand Aristide, Haitiko presidentea.
• Uztailaren 19a - René Houseman, argentinar futbolaria (h. 2018).
• Uztailaren 19a - Howard Schulz, estatubatuar enpresaria.
• Uztailaren 20a - Margarida Aritzeta i Abad, kataluniar idazlea da eta literatura eta literatura konparatuaren teoriaren irakaslea.
• Uztailaren 21a - Enrique Basauri, bizkaitar futbolari ohia.
• Uztailaren 21a - David Ervine, Ipar Irlandako politikaria (h. 2007).
• Uztailaren 22a - Jose Maria Amorrortu, bizkaitar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• Uztailaren 23a - Ana Botella, espainiar politikaria, Madrilgo alkate ohia.
• Uztailaren 23a - María Pazos, espainiar matematikaria, ikertzailea eta aktibista feminista.
• Uztailaren 23a - Najib Razak, Malaysiako lehen ministroa.
• Uztailaren 24a - Santi Idigoras, Oñatiko Bikingoa, gipuzkoar futbolari ohia.
• Uztailaren 29a - Dominique Bona, frantziar idazlea.
• Uztailaren 30a - Iñaki Aurrekoetxea Aurre, bizkaitar arkitektoa.
• Uztailaren 31 - Iñaki Nuñez, arabar zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea.

Abuztua

• Abuztuaren 3a - Ian Bairnson, eskoziar musikaria, The Alan Parsons Project taldeko kidea (h. 2023).
• Abuztuaren 4a - Henk Lubberding, herbeheretar txirrindularia.
• Abuztuaren 4a - Antonio Tajani, Europako Legebiltzarreko presidente ohia.
• Abuztuaren 4a - Hiroyuki Usui, japoniar futbolari ohia.
• Abuztuaren 7a - Fernando Roscubas, bizkaian errotutako margolaria.
• Abuztuaren 7a - Vicente Roscubas, bizkaian errotutako margolaria.
• Abuztuaren 8a - Nigel Mansell, 1 Formulako britainiar pilotu ohia.
• Abuztuaren 9a - Seve Calleja, bizkaitar idazlea.
• Abuztuaren 9a - Sandra Pierantozzi, Palauko presidenteordea.
• Abuztuaren 9a - Jean Tirole, frantziar ekonomialaria, ekonometrian aditua, 2014ko Ekonomiako Nobel Saria.
• Abuztuaren 10a - Jacques Valat, frantziar argazkilaria.
• Abuztuaren 11 - Hulk Hogan, estatubatuar aktore eta borrokalaria.
• Abuztuaren 12a - Carlos Mesa, Boliviako presidente ohia.
• Abuztuaren 13a - Kristalina Georgieva, bulgariar ekonomialaria, Nazioarteko Diru Funtseko Zuzendari Orokorra.
• Abuztuaren 13a - Carmen Posadas, uruguaitar-espainiar idazlea.
• Abuztuaren 15a - José de la Hoz Lainz, kantabriar politikaria.
• Abuztuaren 15a - Carol Thatcher, britainiar idazle eta kazetaria, Margaret Thatcherren alaba.
• Abuztuaren 16a - Stuart Baxter, ingeles futbolari ohia eta entrenatzailea.
• Abuztuaren 16a - Ana Urkijo, bizkaitar abokatu eta Athletic Clubeko presidente ohia.
• Abuztuaren 17a - Joakin Gorrotxategi, euskararen historian espezializatutako gipuzkoar euskalaria.
• Abuztuaren 17a - Harumi Kori, japoniar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• Abuztuaren 17a - Herta Müller, errumaniar idazlea, 2009ko Literaturako Nobel Saria.
• Abuztuaren 19a - Nanni Moretti, italiar zinema-zuzendari, gidoilari eta antzezlea.
• Abuztuaren 22a - Kevin O'Neill, ingeles marrazkilari eta komikigilea (h. 2022).
• Abuztuaren 25a - Maurizio Malvestiti, italiar apezpikua.
• Abuztuaren 30a - Maria Luisa Carcedo, PSOEko espainiar politikaria.
• Abuztuaren 30a - Robert Parish, The Chief ("Buruzagia"), NBAko estatubatuar saskibaloi jokalari ohia.

Iraila

• Irailaren 1a - Juncal Ballestín, arabar margolari eta irarlea (h. 2015).
• Irailaren 2a - Ahmad Shah Massoud, afganistango mujahidinen buruzagia, Sobietarren aurkako gerran garrantzi handiko paperduna (h. 2001).
• Irailaren 3a - Jean-Pierre Jeunet, frantziar zinema zuzendari eta gidoigilea.
• Irailaren 5a - Murray Mexted, zeelandaberritar errugbilari ohia.
• Irailaren 5a - Xabier Olarra, euskal idazlea eta itzultzailea.
• Irailaren 6a - Gianbattista Baronchelli, italiar txirrindulari ohia.
• Irailaren 8a - Esther Takeuchi, estatubatuar material-zientzialaria eta ingeniari kimikoa.
• Irailaren 9a - Adolfo Arejita, bizkaitar hizkuntzalari eta euskaltzaina.
• Irailaren 10a - Juan Mari Bengoetxea, Bengoetxea III.a, nafar pilotari ohia.
• Irailaren 10a - Benantxio Irureta, euskal mendizale nabarmena (h. 2013).
• Irailaren 10a - Iñaki Txueka, gipuzkoar enpresaburu eta politikari jeltzalea.
• Irailaren 11 - Juan José Crespo Galende, PCE (r)-ko eta GRAPOko bizkaitar militantea (h. 1981).
• Irailaren 12a - Nan Goldin, estatubatuar argazkilaria.
• Irailaren 14a - François Alfonsi, korsikar nazionalismoaren militante historikoa.
• Irailaren 18a - Caoimhghín Ó Caoláin, irlandar politikari ohia.
• Irailaren 18a - Toyohito Mochizuki, japoniar futbolari ohia.
• Irailaren 20a - Angel Celada, arabar bateria-jotzailea.
• Irailaren 22a - Ségolène Royal, frantziar politikaria.
• Irailaren 23a - Dessie Ellis, Sinn Féingo irlandar politikaria.
• Irailaren 23a - Antonio Pérez Prados, nafar ikerlaria eta irakaslea, Nafarroako Unibertsitate Publikoko errektorea.
• Irailaren 26a - Xabier Azkargorta, gipuzkoar futbolari ohia, entrenatzailea eta futbol esataria.
• Irailaren 26a - Dolores Keane, irlandar folk abeslaria.
• Irailaren 26a - Joan Tardà, ERCko kataluniar politikaria.
• Irailaren 28a - Otmar Hasler, Liechtensteingo lehen ministro ohia.

Urria

• Urriaren 1a - Grete Waitz, norvegiar atleta, bederatzi aldiz New Yorkeko maratoiaren irabazle (h. 2011).
• Urriaren 3a - Aurelia Arkotxa, baxenafar idazlea eta euskaltzain osoa.
• Urriaren 4a - Josep Cuní, kataluniar kazetari, telebista aurkezle eta irrati esataria.
• Urriaren 4a - Elisabetta Viviani, italiar abeslari eta aktorea.
• Urriaren 7a - Tico Torres, estatubatuar bateria-jolea, Bon Jovi taldeko kidea.
• Urriaren 8a - Julia Navarro, espainiar eleberrigile eta kazetaria.
• Urriaren 8a - María José Vidorreta, UPNko errioxar-nafar politikaria.
• Urriaren 9a - Pilar García Negro, galiziar politikari, idazle, soziolinguista eta irakaslea.
• Urriaren 9a - Tony Shalhoub, libanoar jatorriko estatubatuar aktorea.
• Urriaren 10a - Midge Ure, eskoziar musikari, kantu-idazle eta musika ekoizlea.
• Urriaren 11 - David Morse, estatubatuar aktorea.
• Urriaren 16a - Paulo Roberto Falcão, brasildar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• Urriaren 21a - Jose Ignazio Ansorena, Mirri, gipuzkoar txistulari eta pailazoa.
• Urriaren 25a - Douglas Diamond, estatubatuar ekonomialaria, 2022ko Ekonomiako Nobel Saria.
• Urriaren 26a - Aurlus Mabélé, Soukousaren Erregea, kongoar abeslari eta konpositorea (h. 2020).
• Urriaren 31 - José Alberto Costa, portugaldar futbolari ohia.
• Urriaren 31 - Carlos Páez Rodríguez, 1972ko Uruguaiko Aireko Armadaren 571 hegaldiaren istripu eta odiseatik bizirik ateratako bat.

Azaroa

• Azaroaren 1a - Christian Belaskain, lapurtar errugbilaria (h. 2004).
• Azaroaren 3a - Kate Capshaw, estatubatuar aktorea.
• Azaroaren 8a - Edorta Jimenez, bizkaitar idazlea.
• Azaroaren 13a - Andrés Manuel López Obrador, Mexikoko presidentea.
• Azaroaren 14a - Dominique de Villepin, Frantziako Lehen Ministro ohia.
• Azaroaren 15a - Christine Etchevers, lapurtar margolaria.
• Azaroaren 15a - Jean-Michel Galant, baxenafar politikaria, Azkarateko alkatea.
• Azaroaren 15a - Toshio Takabayashi, japoniar futbolari ohia.
• Azaroaren 18a - Alan Moore, ingeles idazle eta komiki gidoigilea.
• Azaroaren 19a - Francisco Mujika Garmendia, Artapalo, gipuzkoar ETAkide historikoa.
• Azaroaren 21a - Daniel Sanchez, frantziar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• Azaroaren 24a - Sylvie Kinigi, Burundiko presidentea.
• Azaroaren 25a - Manuel Hidalgo, nafar kazetari eta idazlea.
• Azaroaren 27a - Jon Imanol Azua, bizkaitar politikari ohi eta enpresaburua.
• Azaroaren 27a - Steve Bannon, estatubatuar eskuin muturreko hedabideetako enpresaburua, estratega eta politika arloko pertsonaia.

Abendua

• Abenduaren 1a - Antoine de Caunes, frantziar aktore, zuzendari eta telebista-aurkezlea.
• Abenduaren 3a - Robert Guédiguian, frantziar aktore eta zinemagilea.
• Abenduaren 3a - Ágata Lys, espainiar aktorea (h. 2021).
• Abenduaren 6a - Andolin Eguzkitza, bizkaitar idazlea, irakaslea eta euskaltzaina (h. 2004).
• Abenduaren 6a - Masami Kurumada, japoniar mangaka.
• Abenduaren 8a - Kim Basinger, estatubatuar aktorea.
• Abenduaren 8a - Sabino Ormazabal, militante ekologista eta antimilitarista, indarkeria-ez aktiboaren bultzatzailea.
• Abenduaren 9a - John Malkovich, estatubatuar aktorea, ekoizlea, zinema-zuzendaria eta moda-diseinatzailea.
• Abenduaren 10a - Diane Schuur, estatubatuar abeslaria eta piano-jolea.
• Abenduaren 13a - Ben Bernanke, estatubatuar ekonomialaria, 2022ko Ekonomiako Nobel Saria.
• Abenduaren 17a - Bill Pullman, estatubatuar aktorea.
• Abenduaren 18a - David Chipperfield, ingeles arkitektoa.
• Abenduaren 21a - Betty Wright, estatubatuar soul eta R&B abeslaria (h. [[]2020]).
• Abenduaren 22a - Eiji Ueda, japoniar futbolari ohia.
• Abenduaren 26a - Leonel Fernández, Dominikar Errepublikako presidentea.
• Abenduaren 26a - Toomas Hendrik Ilves, Estoniako 4. presidentea.
• Abenduaren 28a - Miguel Angulo, lapurtar mendizale, idazle, kartografo, argazkilari, diseinatzaile eta irakaslea.
• Abenduaren 28a - Richard Clayderman, frantziar piano-jotzailea.
• Abenduaren 29a - Thomas Bach, alemaniar eskrimalari ohi eta kirol-zuzendaria, Nazioarteko Batzorde Olinpikoko lehendakaria.
• Abenduaren 29a - Stanley Williams, 1969an Los Angelesen sustraitutako Crips kale bandaren liderra (h. 2005).
• Abenduaren 30a - Meredith Vieira, estatubatuar kazetari eta telebista aurkezlea.
• Abenduaren 31 - Jane Badler, estatubatuar aktore eta abeslaria.

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Agustín Azkarate, bizkaitar arkeologoa.
• Alberto Rementeria, bizkaitar margolaria.
• Elixabete Garmendia, gipuzkoar kazetaria, emakume aitzindaria euskarazko kazetaritzan.
• Emilio Majuelo, nafar historialaria, batez ere XX. mendeko Euskal Herria ikertu duena.
• Felix Maraña, gipuzkoar idazle eta kazetaria.
• Gotzon Aleman, euskal idazlea (h. 1978).
• Ignacio Aranguren, nafar antzerki zuzendaria eta irakaslea.
• Iñaki Gorostiza, bizkaitar pilotari ohia.
• Iñaki Iñurrieta, gipuzkoar idazlea eta itzultzailea.
• Iñaki Lasagabaster, arabar irakaslea, EHUko Administrazio Zuzenbideko katedraduna.
• Iñigo Botas, arabar zinema-zuzendari eta gidoilaria (h. 2013).
• Isabelle Ajuriagerra, Euskal Herriko ikertzaile eta kultura-eragilea.
• Jokin Perez, gipuzkoar ETAkidea (h. 1978).
• Jose Antonio Agote, mediku traumatologo euskalduna (h. 1999).
• Jose Maria Gorroño, bizkaitar politikaria, Gernikako alkatea.
• Joxemari Azurmendi, gipuzkoar irakasle, idazle eta itzultzailea.
• Josu Baez Mujika, gipuzkoar idazle eta poeta (h. 2022).
• Karmele Antxustegi, bizkaitar politikaria.
• Manu Ertzilla, bizkaitar idazlea.
• Manuel Martorell, nafar kazetari eta historialaria.
• María Belmonte Barrenechea, bizkaitar idazlea, itzultzailea eta ikertzailea.
• Maria Pilar Zuriarrain, gipuzkoar txistularia, Euskal Herriko Txistulari Elkartearen zilarrezko domina jaso duen lehen emakumea.
• Miguel González San Martín, bizkaitar idazlea.
• Mikel Essery, euskal irakasle eta bidaiaria (h. 2007).
• Mikel Salegi Urbieta, Guardia Zibilak kontrol batean tiroz eraildako gipuzkoar gaztea (h. 1974).
• Mirentxu Purroy, nafar kazetari eta zinema zuzendaria.
• Nekane San Migel, gipuzkoar magistratua.
• Pierre Zabalo, baxenafar idazle, irakasle eta ikertzailea.
• Tomas San Miguel, arabar musikaria, musika tradizionala osagai garaikideekin uztartzen dituena.
• Roberto Zarrabeitia, bizkaitar argazkilari eta kazetaria.
• Sonia Gaztanbide, bizkaitar medikua eta EHUko irakaslea.
• Carme Alvariño, galiziar historialaria (h. 2017).
• César Lombera, galiziar eskultorea.
• Josu Landa, euskal jatorriko venezuelar-mexikar idazle eta filosofoa.
• Javier García García, espainiar arkitektoa.
• Jimmy MacCarthy, irlandar kantautorea.
• Kristin Ross, literatura konparatuko estatubatuar irakaslea.
• Virgelina Chará, giza eskubideen aldeko aktibista kolonbiarra.
• Ely Ould Mohamed Vall, Mauritaniako estatuburua (h. 2017).

Heriotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 1a - Hank Williams, estatubatuar kantautorea, Country musikako ikur eta XX. mendeko musikari eraginkorrenetakotzat joa (j. 1923).
• Urtarrilaren 8a - Eustakio Etxauri Martínez, nafar kazetari kontserbadore, filologo klasiko eta irakaslea (j. 1873).
• Urtarrilaren 16a - Santiago Cunchillos Manterola, nafar legegizona eta itzultzailea (j. 1882).
• Urtarrilaren 28a - James Scullin, Australiako 9. lehen ministroa (j. 1876).

Otsaila

• Otsailaren 3a - Sophia Hayden Bennett, txiletar jatorriko estatubatuar arkitektoa, Massachusettseko Teknologia Institutuan graduatu zen lehenengo emakumea (j. 1868).
• Otsailaren 3a - Fabián Velasco, euskal atleta (j. 1902).
• Otsailaren 20a - Francesco Saverio Nitti, Italiako lehen ministroa (j. 1868).
• Otsailaren 23a - Jesus Gartzia Leoz, nafar musikagilea (j. 1904).
• Otsailaren 24 - Gerd von Rundstedt, nazien Wehrmachteko mariskal alemaniarra (j. 1875).
• Otsailaren 24a - Sergei Vinogradski, mikrobiologian nabarmendutako errusiar zientzialaria (j. 1856).

Martxoa

• Martxoaren 3a - Josef Fischer, alemaniar txirrindularia (j. 1865).
• Martxoaren 5a - Sergei Prokofiev, errusiar musikagilea, orkestra zuzendaria eta pianista (j. 1891).
• Martxoaren 5a - Josef Stalin, sobietar politikaria, SESBeko bigarren buruzagi gorena (j. 1878).
• Martxoaren 14a - Klement Gottwald, Txekoslovakiako presidentea (j. 1896).
• Martxoaren 17a - Frank Griffin, zinema mutuaren garaiko estatubatuar zinema zuzendaria, gidoigilea eta aktorea (j. 1886).
• Martxoaren 23a - Raoul Dufy, frantziar margolaria (j. 1877).
• Martxoaren 23a - Alice Prin, Montparnasseko Kiki, frantziar modelo, gaueko-klubeko abeslari, aktore eta margolaria (j. 1901).
• Martxoaren 24a - Maria Teckekoa, Erresuma Batuko erregina ezkontidea eta Indiako Enperatriz ezkontidea (j. 1867).
• Martxoaren 27a - Jose Maritorena, nafar bertsolaria (j. 1882).
• Martxoaren 28a - Valentine de Saint-Point, frantziar artista eta idazlea (j. 1875).
• Martxoaren 28a - Jim Thorpe, estatubatuar kirolaria (j. 1887).

Apirila

• Apirilaren 2a - Hugo Sperrle, alemaniar militarra (j. 1885).
• Apirilaren 4a - Karlos II.a Errumaniakoa, Errumaniako erregea (j. 1893).
• Apirilaren 9a - Hans Reichenbach, alemaniar filosofoa (j. 1891).
• Apirilaren 9a - Stanisław Wojciechowski, Poloniako presidentea (j. 1869).
• Apirilaren 14a - Luisa Karlota Saxonia-Altenburgekoa, Saxonia-Altenburgeko printzesa eta Anhalteko dukesa ezkontidea (j. 1873).
• Apirilaren 22a - Armin Otto Leuschner, estatubatuar astronomoa (j. 1868).
• Apirilaren 29a - Moise Kisling, frantziar margolari eta marrazkilaria (j. 1891).

Maiatza

• Maiatzaren 16a - Django Reinhardt, belgikar jazz-gitarrista eta musikagilea, Europako jazz bakarlari ospetsuenetakoa (j. 1910).
• Maiatzaren 20a - German Landazabal, arabar musikagilea (j. 1884).
• Maiatzaren 26a - Marie-Charlotte Dupouy, Maria Teresa, lapurtar moja, beneragarri izendatua (j. 1873).
• Maiatzaren 29a - Morgan Russell, estatubatuar margolaria (j. 1886).
• Maiatzaren 31 - François Dussaud, suitzar zientzialaria (j. 1870).
• Maiatzaren 31 - Vladimir Tatlin, sobietar eskultore eta margolari konstruktibista (j. 1885).

Ekaina

• Ekainaren 3a - Florence Price, estatubatuar konpositore klasikoa, piano-jotzailea, organo-jolea eta musika-irakaslea (j. 1887).
• Ekainaren 5a - Bill Tilden, Big Bill, estatubatuar tenislaria (j. 1893).
• Ekainaren 5a - Moelona, galestar eleberrigile eta itzultzailea (j. 1877).
• Ekainaren 9a - Ugo Betti, italiar antzerkigilea (j. 1892).
• Ekainaren 12a - Juan Usabiaga, gipuzkoar politikari eta ingeniaria (j. 1879).
• Ekainaren 16a - Fernando Barrón, arabar militarra (j. 1892).
• Ekainaren 23a - Albert Gleizes, frantziar margolari, artearen teorialari eta filosofoa (j. 1881).
• Ekainaren 27a - Mary Anderson, estatubatuar etxebizitza sustatzaile, mahastizain eta baserritarra, haizetako-garbigailuaren sortzailea (j. 1866).
• Ekainaren 30a - Elsa Beskow, haurrentzako liburuen idazle eta ilustratzaile suediarra (j. 1874).
• Ekainaren 30a - Vsevolod Pudovkin, sobietar antzerki eta zinema zuzendaria (j. 1893).

Uztaila

• Uztailaren 1a - Mariano Ruiz-Funes, espainiar legelari eta politikaria (j. 1889).
• Uztailaren 5a - Manuel Sodupe, Gelatxo I, gipuzkoar trikitilari soinu-jotzailea (j. 1888).
• Uztailaren 6a - Julia de Burgos, Puerto Ricoko idazle eta feminista, uhartearen independentziaren eta giza eskubideen aldekoa (j. 1914).
• Uztailaren 9a - Annie Kenney, ingeles sufragista (j. 1879).
• Uztailaren 14a - Richard von Mises, austrohungariar jatorriko estatubatuar ingeniaria (j. 1883).
• Uztailaren 16a - Hilaire Belloc, frantziar jatorriko ingeles idazle, historialari eta politikaria (j. 1870).
• Uztailaren 20a - Dumarsais Estimé, Haitiko presidentea (j. 1900).

Abuztua

• Abuztuaren 15a - Ludwig Prandtl, alemaniar fisikaria (j. 1875).
• Abuztuaren 20a - Errose Bustintza, euskal idazlea, abertzalea eta euskaltzalea (j. 1899).
• Abuztuaren 21a - Ignacio Artamendi, Artamendi II.a, bizkaitar pilotaria (j. 1900).
• Abuztuaren 24a - Willy Adolf Theodor Ramme, alemaniar entomologoa (j. 1887).

Iraila

• Irailaren 15a - Isaías Medina Angarita, Venezuelako presidentea (j. 1897).
• Irailaren 15a - Erich Mendelsohn, alemaniar arkitektoa (j. 1887).
• Irailaren 27a - Hans Fritzsche, alemaniar kazetari eta politikaria nazia (j. 1900).
• Irailaren 28a - Edwin Hubble, estatubatuar astronomoa (j. 1889).
• Irailaren 29a - Ernst Reuter, alemaniar politikaria (j. 1889).
• Irailaren 30a - Lewis Fry Richardson, ingeles fisikaria (j. 1881).

Urria

• Urriaren 3a - Florence Rena Sabin, estatubatuar medikua, emakume aitzindaria zientzia arloan (j. 1871).
• Urriaren 12a - Hjalmar Hammarskjöld, Suediako lehen ministroa (j. 1862).
• Urriaren 15a - Ricardo Bastida, arkitekto bilbotarra (j. 1879).
• Urriaren 25a - Holger Pedersen, daniar hizkuntzalaria (j. 1867).
• Urriaren 30a - Emmerich Kálmán, hungariar opereta musikagilea (j. 1882).

Azaroa

• Azaroaren 8a - Ivan Bunin, errusiar idazlea, 1933ko Literaturako Nobel Saria (j. 1870).
• Azaroaren 9a - Dylan Thomas, ingelesezko galestar poeta eta idazlea (j. 1914).
• Azaroaren 9a - Abdulaziz ibn Saud, Saudi Arabiako erresumako lehen erregea (j. 1876).
• Azaroaren 15a - Jorge de Lima, brasildar idazle, itzultzaile, margolari, politikari eta medikua (j. 1893).
• Azaroaren 16a - T. F. O'Rahilly, irlandar hizkuntalaria (j. 1883).
• Azaroaren 22a - Jorge Meléndez, El Salvadorko presidentea (j. 1871).
• Azaroaren 27a - Eugene O'Neill, estatubatuar idazlea, 1936ko Literaturako Nobel Saria (j. 1888).
• Azaroaren 30a - Francis Picabia, frantziar margolaria, diseinatzailea eta poeta (j. 1879).

Abendua

• Abenduaren 2a - Snowy Baker, australiar kirolari eta aktorea (j. 1884).
• Abenduaren 4a - Rafael Escudero, bizkaitar futbolaria (j. 1919).
• Abenduaren 5a - Benito Barrueta, bizkaitar margolaria (j. 1873).
• Abenduaren 5a - Jorge Negrete, mexikar abeslari eta aktorea, rantxera eta mariatxi musikako abeslari bikaina izateagatik oroitua (j. 1911).
• Abenduaren 7a - Migel Muñoa, gipuzkoar irakaslea, gaur egungo ikastolen aitzindaria (j. 1868).
• Abenduaren 11 - Serapio Huitzi Lazkano, nafar ingeniaria eta idazlea (j. 1868).
• Abenduaren 14a - Marjorie Kinnan Rawlings, estatubatuar idazlea (j. 1896).
• Abenduaren 19a - Ricardo Baroja, Euskal Herrian bizitako espainiar margolaria, grabatzailea eta idazlea (j. 1871).
• Abenduaren 19a - Robert Andrews Millikan, estatubatuar fisikaria, 1923ko Fisikako Nobel Saria (j. 1868).
• Abenduaren 23a - Lavrenti Beria, sobietar buruzagi komunista, polizia eta zerbitzu sekretuko (NKVD) zuzendaria (j. 1899).
• Abenduaren 23a - Pierre Dupong, Luxenburgoko lehen ministroa (j. 1885).
• Abenduaren 27a - Romualdo Galdos, gipuzkoar elizgizon eta idazlea (j. 1885).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Ignacio Etxandi, gipuzkoar margolaria (j. 1912).
• Jean Larrasket, zuberoar euskalaria (j. 1885).
• Jose Soltxaga, Gerra Zibileko militar matxino nafarra (j. 1881).
• Tiburtzio Beristain, euskal herritar futbolaria (j. 1904).
• Jean Neuhaus, belgikar txokolategilea (j. 1877).

Nobel saridunak:

• Fisika: Frits Zernike
• Kimika: Hermann Staudinger
• Literatura: Winston Churchill
• Medikuntza: Hans Adolf Krebs eta Fritz Albert Lipmann
• Bakea: George Marshall

---

Kanpo estekak

• Datuak: Q18585
• Multimedia: 1953 / Q18585