Piongiang
Piongiang 평양직할시 | |
---|---|
hiria | |
Administrazioa | |
Estatu burujabe | Ipar Korea |
Izen ofiziala | 평양직할시 평양시 |
Jatorrizko izena | 평양직할시 |
Geografia | |
Koordenatuak | 39°01′00″N 125°44′51″E / 39.0167°N 125.7475°E |
Azalera | 3.194 km² |
Altuera | 38 m |
Mugakideak | Ipar Hwanghae eta Hego Pyongan |
Demografia | |
Biztanleria | 2.863.000 (2015) −1.275.187 (2010) |
Dentsitatea | 896 bizt/km² |
Informazio gehigarria | |
Ordu eremua | UTC+09:00, UTC+08:30 eta UTC+09:00 |
Hiri senidetuak | Jakarta, Katmandu, Tianjin, Bagdad, Mosku, Txiang Mai, Dubai eta Aljer |
Piongiang[1][2] (koreeraz: 평양, pʰjɔŋjaŋ ahoskatua) Ipar Koreako hiriburua da: herrialdearen hego-mendebaldean dago, Taedong ibaiaren ertzean. 3.255.388 biztanle zituen 2008an. Hiria Zuzenki Gobernatutako Hiria (Chikhalsi) bezala administratuta dago, gobernu probintzial baten maila berean.
Klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Datu klimatikoak (Piongiang) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | -0.8 | 2.4 | 8.9 | 17.1 | 22.6 | 26.7 | 28.6 | 28.9 | 24.7 | 18.2 | 9.4 | 1.7 | 15.7 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -10.7 | -7.8 | -1.8 | 4.9 | 10.9 | 16.5 | 20.7 | 20.5 | 14.3 | 6.7 | -0.3 | -7.2 | 5.6 |
Pilatutako prezipitazioa (mm) | 12.2 | 11.0 | 24.7 | 49.9 | 72.2 | 90.3 | 275.2 | 212.8 | 100.2 | 39.9 | 34.9 | 16.5 | 939.8 |
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 5.2 | 4.2 | 5.1 | 6.7 | 8.1 | 8.7 | 14.4 | 11.0 | 7.2 | 6.1 | 7.3 | 5.9 | 89.9 |
Iturria: World Weather Information Service[3] |
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Koreako hiri zaharrena da. Elezaharren arabera, K. a. 1122. urtean eraiki zuten. Hiriari buruzko lehen berri historikoa K. a. 108koa da. Historian zehar, Piongiang dinastia eta erresuma batzuen hiriburua edo bigarren hiria izan da, eta inbasio asko jasan ditu: txinatarrena (668), japoniarrena (1592) eta mantxuena (XVII. mendea). Txinatarren eta japoniarren arteko gerran (1894-1895) hiria desegin zuten eta gerraren ondoko izurriteak ia biztanlerik gabe utzi zuen. Japoniarrek Koreako penintsula beretu zuten denboran (1910-1945) industriagunetzat hartu zuten.
Hiria ia guztiz suntsiturik geratu zen Koreako Gerran (1950-1953) eta harrezkero hutsetik eraiki behar izan zuten; zenbait tenplu eta eraikuntza jatorrizko estiloan egin zituzten. Beste askotan estilo estatal sobietarra nabari da, Sobietar Batasunaren laguntza ezinbestekoa izan baitzen berreraikuntzan.
Koreako Gerra amaitzean, hiriburu probisional gisa hasi zen funtzionatzen, Ipar Korean ere, hasiera batean behintzat, Seul hartzen baitzen herrialde osoaren hiriburutzat,
Ekonomia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Jarduera ekonomiko nagusiak oihalgintza eta elikadura industria dira. Azukre findegiak, kautxu fabrikak, zeramika lantegiak-eta beste zenbait ekoizten dira, energia hidroelektrikoa eta termikoa bezala.
Hiritik hurbil, ikatz hobiak, siderurgia, zementuak eta kimika industriak daude. Ipar Koreako bidegurutze nagusia da. Unibertsitatea eta medikuntza eskola dauzka eta Ipar Koreako liburutegi eta museo nagusiak bertan daude.
Banaketa administratiboa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Piongiang 19 barruti ("kuyŏk" edo "guyŏk") eta 4 konderritan ("kun" edo "gun") banaturik dago[4]:
- Chung-guyŏk (중구역;
中 區域 ) - P'yŏngch'ŏn-guyŏk (평천구역;
平川 區域 ) - Pot'onggang-guyŏk (보통강구역;
普通 江 區域 ) - Moranbong-guyŏk (모란봉구역;
牡丹 峰 區域 ) - Sŏsŏng-guyŏk (서성구역;
西城 區域 ) - Sŏn'gyo-guyŏk (선교구역;
船橋 區域 ) - Tongdaewŏn-guyŏk (동대원구역;
東大 院 區域 ) - Taedonggang-guyŏk (대동강구역;
大同 江 區域 ) - Sadong-guyŏk (사동구역;
寺洞 區域 ) - Taesŏng-guyŏk (대성구역;
大城 區域 ) - Man'gyŏngdae-guyŏk (만경대구역;
萬 景 台 區域 ) - Hyŏngjesan-guyŏk (형제산구역;
兄弟 山 區域 ) - Ryongsŏng-guyŏk (룡성구역;
龍 城 區域 ) - Samsŏk-guyŏk (삼석구역;
三 石 區域 ) - Sŭngho-guyŏk (승호구역;
勝 湖 區域 ) - Ryŏkp'o-guyŏk (력포구역;
力 浦 區域 ) - Rakrang-guyŏk (락랑구역;
樂 浪 區域 ) - Sunan-guyŏk (순안구역;
順安 區域 ) - Ŭnjŏng-guyŏk (은정구역;
恩情 區域 ) - Kangnam-gun (강남군;
江南 郡 ) - Chunghwa-gun (중화군;
中和 郡 ) - Sangwŏn-gun (상원군;
祥 原 郡 ) - Kangdong-gun (강동군;
江東 郡 )
Ikustekoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]21. mendean, itxialdi garai batzuen ondoren, Ipar Koreako hiriburua bisitatzea errazagoa da. Gida batekin lagunduta bakarrik ibil daiteke bisitaria, eta Ipar Koreako erregimenarekin lotutako ikuskariak dira ohiko bisita-lekuak, hala nola Juche Dorrea etxeorratza, Mansudade monumentua (1982koa) Kim Il Sung-en estatua erraldoiarekin, edo Kumsusan deritzon, Kim Il Sung-en mauseloa. Museo ezagunenak ere izaera estatala du, Askapen Gerraren Garaipeneko Museoa deritzo[5]. Beste puntu ospetsu batzuk dira Garaipenaren Arkua (Pariskoa baino handiagoa), Langileen Alderdiaren Monumentua, edo Rungrado estadioa, 150.000 lagun har ditzakeena ikusle gisa.
Gastronomia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hiriko platerik ezagunena Pyongyang naengmyeon da (mul naengmyeon edo naengmyeon izenak ere ditu). Naengmyeonek euskaraz "fideo hotzak" esan nahi, mulek, berriz, "ura", fideoak zopa hotz batean ematen direlako.
Iruditegia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]-
Piongiangeko geltokia, 1920
-
Udaletxea, 1920 inguruan.
-
Garaipenaren arkua.
-
Korearen Batasunaren arkua (helburu politikoa).
-
Rungrado estadioa kanpotik.
-
Kumsusan jauregian Kim Il Sung-en mausoeloa dago.
-
Ryugyong hotela.
-
Langileen Alderdiaren Monumentua.
Herri eta hiri senidetuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Argazki galeria
[aldatu | aldatu iturburu kodea]-
Birbateratzearen Arkua
-
Dongmyeong erregearen hilobia
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-12).
- ↑ Euskaltzaindia. (2007-03-30). 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. (Noiz kontsultatua: 2013-02-12).
- ↑ World Weather Information Service - Pyongyang. .
- ↑ 행정구역현황 (Haengjeong Guyeok Hyeonhwang). .
- ↑ (Gaztelaniaz) «Guía básica para visitar por primera vez Corea del Norte» La Vanguardia 2018-09-18 (Noiz kontsultatua: 2022-03-14).
- ↑ Katmandu Udalaren webgunea. International relations. .