Թիենծին
Թիենծին | ||
չինարեն՝ | ||
Երկիր | Չինաստան | |
---|---|---|
Ներքին բաժանում | Heping District?, Hedong District, Tianjin?, Hexi District, Tianjin?, Nankai District?, Hebei District?, Hongqiao District?, Դունլի, Xiqing District?, Jinnan District?, Beichen District?, Wuqing District?, Baodi District?, Binhai New Area?, Ninghe District?, Jinghai District? և Jizhou District? | |
Մակերես | 11 920±1 կմ² | |
ԲԾՄ | 5±1 մետր | |
Բնակչություն | ▲13 866 009 մարդ (2020)[1] | |
Ժամային գոտի | UTC+8 | |
Հեռախոսային կոդ | 22 | |
Փոստային դասիչ | 300000–301900 | |
Ավտոմոբիլային կոդ | ||
Պաշտոնական կայք | tj.gov.cn | |
| ||
Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։ Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։ |
Թիենծին (չինարեն՝
Թիենծինի տարածքը բնակեցված է եղել դեռ Շան և Ճոու արքայատոհմերի շրջանից:Սույ արքայատոհմի կառավարման տարիներին Մեծ Ջրանցքի բացման հետ մեկտեղ Թինեծինի նշանակությունը էլ ավելի է մեծացել:Թան արքայատոհմի կառավարման երկրորդ կեսին Թիենծինը դարձավ ցամաքային և ջրային կարևոր հանգույց`Չինաստանի հարավից հյուսիս հացահատիկ և մետաքս տեղափոխելու համար։ Թիենծինում ամենավաղ շինարարությունը կատարվել է դեռ Ցին արքայատոհմի ժամանակաշրջանում, երբ Հայհե գետի և Հյուսիսային ջրանցքի միախառնման վայրում,ինչպես նաև Սանչա գետի գետաբերանին կառուցվեց Ճիկու գյուղը։ Յուան դինաստիայի Յենյու կայսեր կառավարման երրորդ տարում (1316) գյուղը վերանվանվեց Հայծին` դառնալով ռազմական կաևորության քաղաք և հացահատկի փոխադրման կենտրոն:Մին արքայատոհմի Ծիենվեն կայսեր կառավարման երկրորդ տարում (1400) Յան Ճու Տի կայսրը դեպի հարավ գլխավորելով իր զորքերը գրավեց քաղաքը և վերանվանեց այն «Թիենծին»։ 1404 թվականի դեկտեմբերի 23-ին ձևավորվեց քաղաքի պահակազորը և ավարտվեց քաղաքի պաշտոնական շինարարությունը[2]:Հետագայում Թիենծը ստացավ համայնքի աստիճան (1725), ինչից հետո Թիենծինի համայնքը Թիենծին քաղաքի հետ միավորելով` ձևավորեցին ագլոմերացիա (1731)։ 1860 թվականին Թիենծինը դարձավ բաց նավահանգիստ, ինչից հետո շատ արևմտյան երկրներ, այդ թվում նաև Մեծ Բրիտանիան և Ֆրանսիան մուտք գործեցին չինական շուկա` Թինեծինը դարձնելով Չինաստանի արևմտականացման սկզբնակետերից մեկը։ Այսպիսով Թիենծինը դարձավ երկրում առաջինը ռազմական արդիականացման, երկաթուղու, հեռագրի, հեռախոսի, փոստային ծառայությունների, հանքարդյունաբերության, ժամանակակից կրթության և արդարադատության ոլորտներում։ Այն դարձավ Չինաստանի երկրորդ ամենամեծ արդյունաբերական և առևտրային քաղաքը և ամենամեծ ֆինանսական և տնտեսական կենտրոնը հյուսիսային Չինաստանում։
2006 թվականի մարտին Պետական խորհրդի կողմից հաստատված «Թիենծինի գլխավոր ծրագրով» Թիենծինը հռչակվեց «միջազգային նավահանգստային քաղաք, Չինաստանի հյուսիսային տնտեսական կենտրոն և էկոլոգիական քաղաք»[3]։ 2007 թվականի նոյեմբերին Չինաստանի և Սինգապուրի կառավարությունները համատեղ էկո-քաղաք կառուցելու նպատակով ընտրեցին Թինեծինը։ 2015 թվականի ապրիլին ստեղծվեց Չինաստանի (Թիենծինի) ազատ առևտրի փորձնական գոտին, վերջինս դարձավ Չինաստանի հյուսիսում ազատ առևտրի առաջին գոտին։ Դեռ 1990-ական թվականներից սկսած արդյունաբերության արևելք տեղափոխման ծրագիրը Թինեծինը բաժանեց երկու մասի. առաջինը «Կենտրոնական քաղաք` Բինհայն» էր, երկրորդը` «Թիենծինի նավահանգիստը»։ 2015 թվականի ապրիլին «Պեկին-Թիենծին-Հեբեյ Կոորդինացված զարգացման ծրագրով» Թիենծինը սահմանվեց որպես «ազգային առաջադեմ արտադրական և գիտահետազոտական կենտրոն, միջազգային նավագնացության կարևոր շրջան, ֆինանսական նորարարության և բարեփոխումների առաջադեմ քաղաք»[4]։ 2023 թվականին Թիենծինում մեկնարկել է Թիենքայի բարձրագույն կրթության գիտական և ինովացիոն գոտու կառուցումը, որը դիտարկվում է որպես Թիենծինի տնտեսական զարգացմանն ուղղված հատուկ միջոց[5]։
2013 թվականին Թիենծինում են անցկացվել 6-րդ Արևելաասիական Խաղերը, իսկ 2017 թվականին` Չինաստանի Ազգային Խաղերը[6]։ Ինչպես նաև Թիենծինը համարվում է Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի անցկացման ամառային հյուրընկալ քաղաքը և Համաշխարհային հետախուզական համաժողովի անցկացման հիմնական վայրը։
Անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անվան ծագումնաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Թիենծին» անվան պատմական ծագման վերաբերյալ կան տարբեր կարծիքներ`
- Պոեզիայի մեջ «Թիենծին» անվանումը առաջին անգամ օգտագործվել է Պատերազմող երկրների ժամանակաշրջանում Ցյու Յուենի «Լի Սաո» վեպի «Առավոտը սկսվում է Թիենծինում, իսկ երեկոն հասնում է արևմուքից» ստեղծագործության մեջ[7]։ (Հանդիպում է նաև Ցին դինաստիայի ժամանակաշրջանի ստեղծագործություններում[8]):
- Չինական աստղաբանության տեսանկյունից «Թիենծին» անվանումը ծագել է «Թիենծին» անունով աստղից, քանի որ «Սույ արքայատոհմի ժամանակաշրջանի աստղաբանական գրառումներ երկում» հիշատակվել են հիմնական խոշոր աստղերը` այդ թվում նաև Թիենծինը[9]։
- Գետերի անվանումների ստուգաբանության տեսանկյունից «Թինեծին» անվանումը նախկինում վերագրվել է գետի։ «Ծին արքայատոհմի գետերի և ջրանցքների մասին գրառումներում» նշվում է. «Թոնծի գետի վրա նշանակվել է գետի պարեկային սպա։ Գետը գտնվում է այն նույն բաժնի վերահսկողության տակ, ինչ Թիենծին գետը...»[7]
- Կայսերական անվան տեսակետի համաձայն «Թիենծին» անվանումը քաղաքը կրել է դեռ հին ժամանակներից, իսկ կայսր Յան Ճու Տին առավել պաշտոնական բնույթ է տվել վերջինիս։ Ինչպես նաև ժողովրդի մեջ կա տարածված կարծիք, որ անվանումը նշանակում է նաև «թագավորական նավ»[10], քանի որ երբ կայսր Յան Ճու Տին եկավ և հաստատվեց այստեղ(1404 թվականի դեկտեմբերի 23), նա հրաման արձակեց կառուցել քաղաք, լճակ փորել այդ տեղանքում և անվանել այն «Թիենծին»[11]։ Մին դինաստիայի գիտնական Լի Տոն Յանի «Սանկուան տաճարի վերակառուցման մասին» գրառումներում ասվում է. «Թիենծինը խորհրդանշում է այն վայրը,որտեղ հանգրվանում են կայսերական ձիերն ու կառքերը»[12]։
Անվան պատմական փոփոխություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ցին դինաստիայի օրոք Սանչա գետի գետաբերանին կառուցվում է Ճիկու գյուղը, որ թերևս, Թիենծին քաղաքի ամենավաղ անվանումն է համարվում:Յուան դինաստիայի կառավարման տարիներին Յենյու կայսեր կառավարման երրորդ տարում (1316 թվական) գյուղը վերափոխվում է և հիմնվում է Հայծին ավանը։ Անվանումը պահպանվում է մինչ այն իրադարձությունը, երբ Յան Ճու Տի կայսրը գրավում է ավանը (1404 թվականի դեկտեմբերի 23) և հիմնում քաղաք` անվանելով այն «Թիենծին»[13]:Հետագայում քաղաքը վերածվել է համայնքի, ինչից հետո վերափոխվել ագլոմերացիայի, սակայն «Թիենծին» անվանումը պահպանվել է մինչ օրս[11]։
Անվան օտարերկյա տարբերակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մին դինաստիայի շրջանում քաղաքը չինարենով անվանվում էր «
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հնագույն ժամանակաշրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինի ներկայիս տարածքը հարթավայրային է, որը ձևավորվել է Հուանհե գետի գետաբերուկների շնորհիվ` նախքայն այն երբ վերջինս դեռ հնագույն ժամանակներում փոխել է իր հունը։ Հուանհե գետը իր հունը փոխել է երեք անգամ` ի վերջո Թիենծին քաղաքի մոտակայքում թափվելով Դեղին Ծով։ Առաջին անգամ հունը փոխելիս` մոտավորապես 3000 տարի առաջ, գետաբերանը տեղակայվել էր Նինհե շրջանի մոտ, ապա` Հան դինաստիայի կառավարման շրջանում ` Հուանգհուայի մոտակայքում, իսկ երրորդ անգամ` Սուն կայսրության կառավարման տարիներին` Թիենծին քաղաքի մոտակայքում[15]։ Ծին արքայատոհմի ժամանակաշրջանում գետը նորից փոխեց իր ուղղությունը` շարժվելով դեպի հարավ և ձևավորելով Թիենծինի ափամերձ գիծը։ Դեռևս Պատերազմող երկրների դարաշրջանում չին նախահայրերն արդեն ապրում և աշխատում էին այստեղ[11]։ Երբ Սույ դինաստիայի օրոք կառուցվեց Մեծ Ջրանցքը, Սանչա գետի և դրա միախառնման վայրում հիմնադրվեց Ճիկու անվանմամբ գյուղը, վերջինս էլ տեղակայված էր ներկայիս Թիենծին քաղաքի տարածքում[11]։ Թան դինաստիայի կառավարման տարիներին Թիենծինի մոտակայքում բացվեց աղի հանք և ստեղծվեցին աղի պահեստներ։ Թան արքայատոհմի կառավարման երկրորդ կեսին Թիենծինը դարձավ ցամաքային և ջրային կարևոր հանգույց` Չինաստանի հարավից հյուսիս հացահատիկ և մետաքս տեղափոխելու համար։
Հնագույն ժամանակահատվածում Հայհե գետը, որի ափին տեղակայված է Թիենծինը, համարվում էր սահմանային գետ, որը բաժանում էր Սուն և Լյաո կայսրությունների տարածքները։ Սուն կայսրությունը գետի հարավային կողմում կառուցել էր բազմաթիվ ռազմական հենակետեր` կանխելու Լյաո կայսրության զորքերի ներխուժումը[11]։ Որպես ռազմական հենակետ, հիմնվել էր նաև Ճիկու գյուղը, որի շուրջ էլ հետագայում սկսեց ձևավորվել քաղաքը[16]։ 1316 թվականին գյուղի տարածքում հիմնվեց Հայծին ավանը, որը ժամանակի կարևոր ռազմական կենտրոն և նավահանգստային շրջան էր[11]։ Մին արքայատոհմի կառավարության տարիներին կայսր Յան Ճու Տին գրավեց քաղաքը և այն վերանվանեց Թիենծին (1404 թվականի դեկտեմբերի 23), ապա սկսեց քաղաքի շինարարությունը և ստեղծեց քաղաքի պահակազոր[11]:Բնակչության աճին և առևտրի զարգացմանը զուգընթաց, Մին դինաստիան հաջորդաբար Թիենծինում հիմնեց կառավարական գրասենյակներ և դպրոցներ, ինչպես նաև շատ պաշտոնյաներ և պետական գրասենյակներ այլ վայրերից տեղափոխվեցին Թիենծին։ Հետագայում Թիենծինը ընդլայնվելով ստացավ համայնքի, ապա` կենտրոնական ենթակայության քաղաքի կարգավիճակ[11]։
-
Դաոսական տաճար Թիենծինում
-
Թիենծինի կենտրոնական տաճարը 20-րդ դարի սկզբին
-
Թիենծինի քաղաքային պարիսպը
Բաց նավահանգիստների ստեղծում և քաղաքի արևմտականացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1858-1860 թվականների ընթցաքում բրիտանական և ֆրանսիական միացյալ նավատորմերը երեք անգամ հարձակում են գործել քաղաքի վրա, վերջինս համարվում է այն հիմնական գործոններից մեկը, ինչի արդյունքում ստորագրվել են «Պեկինի» և «Թիենծինի համաձայնագրերը»[17]։ 1860 թվականի հոկտեմբերին, այն բանից հետո, երբ Ցին կառավարությունը Բրիտանիայի հետ ստորագրեց Պեկինի համաձայնագիրը։ Արևմտյան երկրները հաջորդաբար սկսեցին մուտք գործել չինական շուկա` Թիենծինը բաժանելով շրջանների:Այս ամենը հանգեցրեց նրան, որ Թիենծինում հիմք դրվեց արևմտականացման շարժմանը[11]։ Այսպիսով Թիենծինը դարձավ երկրում առաջինը ռազմական արդիականացման, երկաթուղու, հեռագրի, հեռախոսի, փոստային ծառայությունների, հանքարդյունաբերության, ժամանակակից կրթության և արդարադատության ոլորտներում։ Այն դարձավ Չինաստանի երկրորդ ամենամեծ արդյունաբերական և առևտրային քաղաքը և ամենամեծ ֆինանսական և տնտեսական կենտրոնը հյուսիսային Չինաստանում[11]։ 1875 թվականից միչև 1878 թվականը երկրի դեռևս ծանր տնտեսական դրության պատճառով Թիենծինում սովամահ եղավ մոտ 2 միլիոն մարդ, այսպիսով բնակչությանն օգնություն տրամադրելու նպատակով քաղաքում հիմնվեց շիլայի գործարան, որը, սակայան, հրդեհի բռնկվեց և դարձավ ևս 2000 մարդու մահվան պատճառ։ 1895 թվականի հոկտեմբերի 18-ին քաղաքում բացվեց Փեյյանի համալսարանը[18]։ 1900 թվականին Թիենծինը գրավեցին ութ ուժերի միասնական բանակը, իսկ 1901 թվականին հրամայեցին քանդել քաղաքի պարիսպները։ 1903 թվականին գծվեց քաղաքի նոր հատակագիծ, ըստ որի վերջինս բաժանվում էր երկու հիմնական հատվածի` «Կենտրոնական քաղաք` Բինհայ» և «Թիենծինի նավահանգիստ»[19]։
-
Թիենծինի բրիտանական նստավայրը
-
Թիենծինի գերմանական նստավայրը
-
Փեյյան համալսարանի առաջին շենքը
Չինաստանի Հանրապետության ժամանակաշրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1916 թվականի հոկտեմբերին Թիենծինի ֆրանսիական շրջանում տեղի ունեցավ նշանակալից միջադեպ, երբ Ֆրանսիայի ընդլայնվելու փորձերը արժանացան չինական կողմի բողոքներին։ Արդյունքում Չինաստանը կարողացավ տվյալ շրջանը մասնակիորեն վերցնել իր անմիջական ենթակայության տակ։ Իսկ արդեն 1917 թվականին Չինաստանի Հանրապետության Պեկինի կառավարությունը պատերազմ հայտարարեց Թիենծինի գերմանական շրջանին, ինչի արրդյունքում չինական զորքերը ներխուժեցին և իրենց կառավարության տակ մտցրեցին ոչ միայն գերմանական այլ նաև ավստրիական շրջանները։ 1923 թվականի հունիսին Չինաստանի Հանրապետության նախագահ Լի Յուան Սունը հրաման արձակեց երկրի խորհրդարանի նստավայրը տեղափոխել Թիենծինի բրիտանական շրջան։ Նա նունիսկ Թիենծինում վարձեց բնակարաններ` խորհրդարանի անդամների համար, սակայն այս ամենը պարզապես ձևական բնույթ էր կրում և ցույց տալիս, թե ինչքան էր թուլացել Մեծ Բրիտանիայի ազդեցությունը[20]։ 20-րդ դարի սկզբին Թիենծինում հիմնված սոդայի արդյունաբերությունը արդեն ծաղկում էր ապրում։ 1926 թվականին ԱՄՆ-ի Ֆիլադելֆիա քաղաքում տեղի ունեցած միջազգային ցուցահանդեսի ընթացքում Չինաստանի ներկայացրած սոդայի արտադրանքը արժանացավ ոսկե մեդալի և վկայագրի։ Վերջինս փաստում էր, որ դա Չինաստանի քիմական արդյունաբերության զարգացման համար մեծ խթան է հանդիսանում[21]։
1929 թվականի օգոստոսին ստորագրվեց համաձայնագիր` Թիենծինի ճապոնական շրջանը հետ վերադարձնելու մասին։ 1931 թվականի մարտին տեղի ունեցավ շրջանի հանձնման արարողությունը. այն հռչակվեց կենտրոնական ենթակայության քաղաք` Թիենծինի չորրորդ շրջան[11]:1928 թվականի հունիսին Չինաստանի Ազգային Ազատագրական Բանակը վերջնականապես գրավեց քաղաքը և այստեղ ստեղծեց քաղաքային կառավարություն։
1937 թվականին Թիենծինում Մարկո Պոլոյի կամրջի վրա տեղի ունեցավ մի միջադեպ, որն ի վերջո հանգեցրեց պատերազմի։ Հուլիսի 29-ին Ճապոնիան սկսեց ռմբակոծել քաղաքի առանցքային թիրախները, այդ թվում նաև Նանկայի համալսարանը[22]։ Հուլիսի 30-ին Ճապոնիան գրավեց Թիենծինը և այստեղ ստեղծեց նոր կառավարություն:1939 թվականի ապրիլին Թինեծինի ճապոնամետ պաշտոնյաներից Չեն Սի Կենը սպանվեց կինոթատրոնում` Բրիտանական շրջանի մի պաշտոնյայի կողմից, ինչը երկու պետությունների միջև լուրջ կոնֆլիկտ առաջացրեց[11]։ Ճապոնական բանակին հաջողվեց գրավել Թիենծինի բրիտանական շրջանը։ Ճապոնական բանակի` գետերի ամբարտակների ավերածությունների պատճառով նույն թվականի օգոստոսից հոկտեմբերն ընկած ժամանակահատվածում քաղաքում սկսվեցին ջրհեղեներ, ինչի արդյունքում փլուզվեց մոտ 100.000 տուն, զոհերի թիվը հասավ 650,000-ի, իսկ վիրավորներինը` 800.000-ի[23]։
1945 թվականի օգոստոսի 15-ին Ճապոնիան հանձնվեց իսկ Չինաստանը հետ վերադարձրեց քաղաքը և արևմտյան երկրների կողմից սահմանած բոլոր շրջանները։ 1946 թվականին Չինաստանում բռնկվեց քաղաքացիական պատերազմ` երկու հիմնական կուսակցությունների միջև` Գոմինդան և Չինաստանի կոմունիստական կուսակցություն:1948 թվականի նոյեմբերին տեղի ունեցավ Փինծինի ճակատամարտը։ 1949 թվականի հունվարին ազգային ազատագրական բանակը քաղաքը վերցրեց իր տիրապետության տակ[24]։
-
Թիենծինի ֆրանսիական շրջանի ֆինանսկան փողոցը
-
1931 թվականին ԱՄՆ-ի կայազորը Թիենծին քաղաքում
-
1938 թվական, ֆիզիկայի դաս Թիենծինի Բրիտանական շրջանում
Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության ժամանակաշրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծին քաղաքը 1949-1958 թվականի փետրվարը ընկած ժամանակահատվածում համարվում էր կենտրոնական ենթակայության քաղաք։ 1952 թվականի հոկտեմբերին քաղաքում բացվեց նոր նավահանգիստ, որտեղ կայանեց 10.000 տոննա տարողունակությամբ առաջին նավը։ 1958 թվականի փետրվարին քաղաքը միավորվեց Հեբեյ նահանգին, ինչից միայն ութ տարի հետո նահանգի մայրաքաղաքը տեղափոխվեց Թիենծին։ Այս ընթացքում Թիենծինը շարունակում էր մնալ կենտրոնական ենթակայության քաղաքի կարգավիճակում և կատարել դրանից բխող բոլոր գործառույթները, սակայն քաղաքի շատ գործարաններ և համալսարաններ տեղափոխվեցին քաղաքից դուրս, ինչը բացասաբար ազդեց քաղաքի տնտեսական զարգացման վրա։
1963 թվականի օգոստոսին Հայհե գետի ավազանում տեղի ունեցավ մեծ մասշտաբների հասնող ջրհեղեղ, ինչի արդյունքում Թիենծինը ավելի քան մեկ ամիս պաշարված էր ջրով։ Ջրհեղեղի արդյունքում զոհվածների թիվը Հեբեյ նահագում հասավ 5000-ի, իսկ վիրավորների թիվը` 2 միլիոնի[25][26]։
1966 թվականի մշակութային հեղափոխությունից հետո Թիենծինում խաթարվեց կրթական հաստատությունների բնականոն գործունեության համակարգը[27]։ Ինչպես Նանկայի այնպես էլ Թիենծինում գործող այլ համալսարանների աշխատանքը դադարեց, իսկ դասավանդման համակարգը լրջորեն խախտվեց[28][29]։ 1967 թվականի ապրիլին Թիենծինի համալսարանի, Հեբեյի տեխնոլոգիական համալսարանի և այլ կրթական հաստատություններում սովորող ուսանողները հավաքվեցին Նանկայի համալսարանում` սկսելով մեծ ծեծկռտուք, որին մասնակուցում էին հազարավոր մարդիկ:1967 թվականի հունվարին մտավախություն ունենալով, որ Թիենծինը կդառնա պատերազմների թատերաբեմ, Հեբեյ նահանգի կառավարությունը որոշում կայացրեց նահանգի մայրաքաղաքը տեղափոխել Բաոդին, իսկ Թիենծինը նորից վերածվեց կենտրոնական ենթակայության քաղաքի[30][31]։ 1976 թվականին Թիենծինը լրջորեն տուժել է Տանշանի 7-8 մագնիտուդով երկրաշարժից։ Երկրաշարժի հետևանքով զոհվել է 24,345 մարդ, ծանր վիրավորվել է 21,497 մարդ։ Երկրաշարժից տուժել են քաղաքի շենքերի 60%-ը, մոտ 700,000 մարդ մնացել է անօթևան, ձեռնարկությունների ավելի քան 30%-ը ինչեպս նաև քաղաքի երկու կարևոր ջրամբարենրը լրջորեն վնասվել են[11]:Նույն թվականի հոկտեմեբերի 10-ին բացվել է Թիենծինի մետրոպոլիտենը։
1976 թվականին Մշակութային հեղափոխության ավարտից հետո, Նանկայի համալսարանի վիճակագրության համաձայն, հեղափոխության ընթացքում նրա ավելի քան 3000 ուսուցիչներից և ուսանողներից ընդհանուր առմամբ 583 մարդու նկատմամբ անհիմն պատճառներով հետաքննություն է հարուցվել, 437 մարդ մեղադրվել է 158 խմբակային հանցագործությունների մեջ, 246 մարդ ենթարկվել է տարբեր աստիճանի բռնությունների։ Իսկ հարձակման ժամանակ 21 մարդ, այդ թվում՝ քիմիկոս Չեն Թիեն Չին, խոշտանգումների են ենթարկվել[32]։
1981 թվականին Հայհե գետի վերին հոսանքում կառուցված Միյուն ջրամբարը դադարեցրեց ջուր մատակարարել Թիենծինին և Հեբեյին, որպեսզի ապահովի Պեկինի ջրամատակարարումը, ինչը այս երկու շրջաններում հանգեցրեց ջրի սակավության[33]։ Նույն թվականին Չինաստանի Պետական խորհուրդը մշակեց Լուան գետից Թիենծին ջուր պատակարարելու ծրագիրը[34]։ 1984 թվականին, բարեփոխումների արդյունքում Թիենծինի տնտեսությունը սկսեց արագ զարգանալ, սակայն, այնուամենայնիվ, քաղաքի զարգացման տեմպը զիջում էր հարավ-արևելյան ափամերձ տարածքի հատուկ տնտեսական գոտիներին։
1994 թվականին Թիենծինը սկսեց վարել արևելակենտրոն քաղաքականություն. մեծ ռեսուրսներ ներդնելով ՝ կառուցեց Բինհայ շրջանը և Թիենծինի նավահանգիստը ` որպես վերջինիս կենտրոն[35]։
2005 թվականի հոկտեմբերին տեղի ունեցավ Չինաստանի Կոմկուսի 16-րդ Կենտրոնական կոմիտեի հինգերորդ լիագումար նիստը, որի ընթացքում որոշվեց Բինհայի նոր տարածքի զարգացումն ու բացումը ներառել ինչպես «Տասնմեկերորդ հնգամյա պլանում» այնպես էլ ազգային զարգացման ռազմավարության մեջ[36]։ 2006 թվականի մարտին Պետական խորհրդի գործադիր ժողովը Թիենծինը հռչակեց «միջազգային նավահանգստային քաղաք, երկրի հյուսիսային տնտեսական կենտրոն և էկոլոգիական քաղաք»[3]։ Այդ ժամանակից ի վեր Պեկինի և Թիենծինի միջև տնտեսական կենտրոն լինելու հարցի շուրջ վեճը պետական մակարդակով հասավ հանգուցալուծման[37][38]։ 2008 թվականի օգոստոսին բացվեց Պեկին-Թիենծին միջքաղաքային երկաթուղին, որը Չինաստանի առաջին արագընթաց երկաթուղին էր՝ 1 ժամում 350 կիլոմետր արագությամբ[39]:Նույն թվականին Թիենծինը, որպես 29-րդ Օլիմպիական խաղերի համահյուրընկալ քաղաք, հյուրընկալեց ֆուտբոլային որոշ միջոցառումներ։ Նույն թվականին Թիենծինում սկսեց անցկացվել Դավոսի ամառային ֆորումը, որը գումարվում է երկու տարին մեկ անգամ։
2013 թվականի հոկտեմբերին Թիենծինում անցկացվեցին Արևելյան Ասիայի խաղերը, սա առաջին անգամն էր, որ Թիենծինը միջազգային համապարփակ միջոցառում էր հյուրընկալում։ 2014 թվականին Պեկինի, Թիենծինի և Հեբեյի համակարգված զարգացումը պաշտոնապես ներառվեց ազգային զարգացման ռազմավարության մեջ, և Թիենծինը հռչակվեց որպես «ազգային առաջադեմ արտադրական գիտահետազոտական կենտրոն, երկրի հյուսիսում միջազգային նավագնացության հիմնական տարածք, ֆինանսական նորարարության կենտրոն»[40][41]։ 2015 թվականի փետրվարի 26-ին պաշտոնապես բացվեց Թիենծինի նորարարությունների գոտին[42]։ Ապրիլի 21-ին պաշտոնապես ստեղծվեց Թիենծինի փորձնական ազատ առևտրի գոտին։ Օգոստոսի 12-ին հատկապես լուրջ հրդեհ և պայթյուն է տեղի ունեցել Թիենծինի նավահանգստում գտնվող քիմիական նյութերի պահեստներում՝ պատճառելով լուրջ մարդկային և նյութական կորուստներ[43]։ 2017 թվականին այն բանից հետո երբ Պեկինը, Շանհայը և Գուանդունը զրկվեցին Ազգային խաղերը հյուրընկալելու իրենց մենաշնորհից, Թիենծինը հյուրընկալեց Չինաստանի 13-րդ ազգայի խաղերը՝ Ծյանսու, Շանդուն և Լիաոնին նահանգներից հետո դառնալով խաղերը հյուրընկալող չորրորդ քաղաքը[6]։
-
1959 թվականի Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության ազգային օրվա շքերթ
-
Թիենծինի «Զարգացման գոտում մեծ հույս կա» մակագրությունը
-
Թիենծինի Ծինվան հրապարակի գիշերային տեսարան
-
Թիենծինի ազատ առևտրի գոտի
Քաղաքականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
կառույց | Չինաստանի կոմունիստական կուսակցության Թիենծինի քաղաքային կոմիտե | Թիենծինի ժողովրդական խորհրդի մշտական հանձնաժողով | Թիենծինի ժողովրդական կառավորություն |
Չինաստանի Ժողովրդական Քաղաքական Խորհրդատվական Համաժողովի Թիենծինի քաղաքային կոմիտե |
---|---|---|---|---|
Ազգանուն,անուն | Չեն Մին Էր[44] | Յու Յուն Լին[45] | Ճան Կոն[46] | Վան Չան Սոն[47] |
Ազգություն | չինացի (հան) | չինացի (հան) | չինացի (հան) | չինացի (հան) |
Ծննդավայր | Չժեցյան նահանգ | Հունան նահանգ | Պեկին | Անհոյ նահանգ |
Ծննդյան ամսաթիվ | Սեպտեմբերի 1960 (63 տարեկան) | Դեկտեմբերի 1962 (61 տարեկան) | Օգոստոսի 1961 (62 տարեկան) | Հուլիսի 1962 (61 տարեկան) |
Պաշտոնավարման ամսաթիվ | 2022 թվականի դեկտեմբեր | 2023 թվականի հունվար | 2022 թվականի մայիս | 2023 թվականի հունվար |
Թիենծինը ագլոմերացիա է, որն անմիջականորեն ենթակա է Չինաստանի Կենտրոնական կառավարությանը։ Քաղաքը ղեկավարվում է չորս հիմնական կառույցների կողմից` Չինաստանի կոմունիստական կուսակցության Թիենծինի քաղաքային կոմիտե, Թիենծինի ժողովրդական խորհրդի մշտական հանձնաժողով, Թիենծինի ժողովրդական կառավորություն, Չինաստանի Ժողովրդական Քաղաքական Խորհրդատվական Համաժողովի Թիենծինի քաղաքային կոմիտե։ Չինաստանի Կոմունիստական կուսակցությունը միակ իշխող կուսակցությունն է քաղաքում։ Ներկայումս Չինաստանի կոմունիստական կուսակցության Թիենծինի քաղաքային կոմիտեի քարտուղարը Չեն Մին Էրն է, Թիենծինի ժողովրդական խորհրդի մշտական հանձնաժողովի ղեկավարը` Յու Յուն Լինը, Թիենծինի ժողովրդական կառավորության գլուխը` Ճան Կոնը, իսկ Չինաստանի Ժողովրդական Քաղաքական Խորհրդատվական Համաժողովի Թիենծինի քաղաքային կոմիտեի նախագահը` Վան Չան Սոնը։
Քաղաքի պետական ձեռնարկություններում հաճախ են հանդիպում կոռուպցիայի հետ կապված խնդիրներ հատկապես քաղաքաշինության և գյուղատնտեսության ոլորտներում։ Այսպիսի դեպքեր ավելի շատ հանդիպում են «բարձրագույն ղեկավարների» պաշտոնի չարաշահման հետևանքով։ Կադրերի նշանակման և ազատման առումով նկատվում են քաղաքականության և կանոնակարգերի իրականացման շեղումներ։ Ինչպես նաև կադրերի ընտրությունն ու նշանակումը ստանդարտացված չէ, կադրերի փոխանակումը թույլ է զարգացած[48]։ Թիենծինում նկատվում է քաղաքական գործունեության վերաբերյալ կողմնակալ հայացքների դրսևորում, սակավաթիվ կուսակցականների և կադրերի առկայություն, պաշտոնյաների առքուվաճառքի հետ կապված ակնառու խնդիրներ, ինչպես նաև կաշառակերության հետ կապված լուրջ հիմնահարցեր[49]։ Էկոլոգիական առումով կառավարման և այլ ասպեկտների հարցում կենտրոնական տեսչությունը Թիենծինի կառավարությանը մեղարդել է սեփական պարտականություններում թերանալու մեջ[50]։
Վարչական բաժանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինի վարչական բաժանումը հիմնականում վերջնական տեսքի Է բերվել երբ 1973 թվականին օտարերկրյա շրջանները վերջնականապես անցան Թիենծինի իրավասության տակ[31]:Ներկայումս Թիենծինն իր իրավասության տակ ունի 16 շրջան, որոնցից Բինհայ Նոր Տարածքը համարվում է քաղաքին կից շրջան։ Թիենծինի ամենախիտ բնակեցված շրջանը քաղաքի կենտրոնից մինչև Թիենծինի արտաքին օղակաձև ճանապարհը ընկած հաստվածն է։ Այս տարածքում տեղակայված հիմնական շրջանները Հեփին, Հետոն, Հեսի, Նանքայի, Հոնցիաո և Հեբեյ շրջաններն են։ Բինհայ շրջանը համարվում է քաղաքի տեխնոլոգիական զարգացման կենտրոնը[51][52]։
Թիենծինի վարչական բաժանումը | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
շրջանի համար[53] | վարչական շրջանի անվանում | փինյին | Տարածք (քառ/կմ) |
Բնակչություն[54] (2020 թվական) |
Կառավարության նստավայր | քաղաքի վարչական բաժանումներ[55][56] | |||
փողոցներ | ավաններ | գյուղեր | գյուղական միավորումներ | ||||||
120000 | Քաղաք Թիենծին | Tiānjīn Shì | 11,916.85 | 13,866,009 | Հեսի վարչական շրջան | 124 | 125 | 2 | 1 |
— քաղաքի վարչական շրջաններ — | |||||||||
120101 | Հե Փին | Hépíng Qū | 9.98 | 355,000 | Սիաո Պայ փողոց | 6 | |||
120102 | Հե Տոն | Hédōng Qū | 39.63 | 858,787 | Շան Կան փողոց | 13 | |||
120103 | Հե Սի | Héxī Qū | 38.01 | 822,174 | Տա Ին Մեն փողոց | 14 | |||
120104 | Նան Քայ | Nánkāi Qū | 40.64 | 890,422 | Չա Հոն փողոց | 12 | |||
120105 | Հե Պեյ | Héběi Qū | 29.62 | 647,702 | Վան Հայ Լոու փողոց | 10 | |||
120106 | Հոն Ցիաո | Hōngqiáo Qū | 21.26 | 483,130 | Սի Յու Ճուան փողոց | 10 | |||
120110 | Տոն Լի | Dōnglì Qū | 475.45 | 857,027 | Ճան Կուեի ճուան փողոց | 11 | |||
120111 | Սի Ցին | Xīqīng Qū | 565.36 | 1,195,124 | Յան Լիո Ցին ավան | 4 | 7 | ||
120112 | Ծին Նան | Jīnnán Qū | 387.61 | 928,066 | Պա Լի Թայ ավան | 2 | 8 | ||
120113 | Պեի Չեն | Běichén Qū | 475.75 | 909,643 | Կու Յուեն Սին Ցուն փողոց | 7 | 9 | ||
120114 | Վու Ցին | Wǔqīng Qū | 1,571.68 | 1,151,313 | Յուն Հե Սի փողոց | 6 | 24 | ||
120115 | Բաո Տի | Bǎodǐ Qū | 1,509.71 | 722,367 | Պաո Փին փողոց | 6 | 18 | ||
120116 | Պին Հայ Դին | Bīnhǎi Xīn Qū | 2,389.20 | 2,067,318 | Սին Կան փողոց | 16 | 5 | ||
120117 | Նին Հե | Nínghé Qū | 1,298.32 | 395,314 | Լու Թայ ավան | 2 | 13 | ||
120118 | Ծին Հայ | Jìnghǎi Qū | 1,474.03 | 787,106 | Ծին Հայ ավան | 1 | 16 | 2 | |
120119 | Ծի Ճոու | Jìzhōu Qū | 1,589.36 | 795,516 | Վեն Չան փողոց | 1 | 25 | 1 |
Կառավարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2015 թվականի Չինաստանի Հասարակական գիտությունների ակադեմիայի կողմից կազմած «Չինաստանի կառավարության զեկույցը», ցույց է տալիս, որ Թիենծինի քաղաքային կառավարության թափանցիկությունը տեղական ինքնակառավարման մարմինների շարքում զբաղեցնում է 6-րդ տեղը[57]։ Թիեծինի քաղաքային կառավարության վարած արտակարգ իրավիճակների քաղաքականությունը, ինչպես օրինակ Լայդի առևտրական շենքի հրդեհը, առաջ է բերել հանրության և ԶԼՄ-ների քննադատությունը, ինչի ադյունքում քաղաքի կառավարությունը կորցրել է իր հեղինակությունը[58][59]։ 2017-ին շրջակա միջավայրի պահպանության կենտրոնական տեսչությունը Թիենծինին մեղադրեց բնապահպանական կառավարման ոլորտում չափազանց շատ կարգախոսներ և չափազանց քիչ գործողություն կատարելու և չափազանց ցածր պատասխանատվության զգացում ունենալու մեջ։ Չնայած այս ամենին որոշ պետական գերատեսչություններ իրականացնում են օգտակար կառավարում, օրինակ ՝ հանդիպումներ են անցկացնում շրջակա միջավայրի պահպանությանն ուղղված միջոցառումների մոնիթորինգի համար, ինչպիսիք են շրջակա միջավայրի պահպանության փորձարկման կայանների շուրջ տրանսպորտային հոսքի վերահսկումը[50]։ Համաձայն Կառավարման ազգային ակադեմիայի կողմից հրապարակված հետազոտական զեկույցի, Թիենծինի էլեկտրոնային կառավարման մակարդակը վերջին տեղն է զբաղեցնում կենտրոնական կառավարության ենթակայության տակ գտնվող քաղաքների մեջ՝ զբաղեցնելով 16-րդ տեղը[60]։
Կաշառակերության խնդիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինում, տնտեսական զարգացմանը զուգընթաց, առկա են նաև տարբեր կոռուպցիոն դեպքեր՝ կապված կառավարություն-ձեռնարկություն պայմանավորվածությունների հետ, ինչպիսիք են Յոնծիի անօրինական դրամահավաքի գործը, Թիենծինի մետրոպոլիտենի կոռուպցիոն գործը, Ճա Ծինի գործը և այլն:Երբ Ճան Լիչանըը Թիենծինում իշխանության գլուխ եկավ, նա հրապարակավ հայտարարեց, որ «Թիենծինում կոռուպցիա կա, սակայն կոռումպացված պաշտոնյաներ չկան», ինչը հասարակության մեջ մեծ աղմուկ բարձրացրեց[61]։ Սոն Պին Շունը, ով զբաղեցնում էր Թիենծինի քաղաքային հակակոռուպցիոն կոմիտեի նախկին նախագահի պաշտոնը, ինքնասպան է եղել կոռուպցիոն գործունեության բացահայտման վախից ՝ դառնալով բուն Չինաստանի առաջին պաշտոնյան, ով ինքնասպան է եղել մշակութային հեղափոխության ավարտից հետո[62]։ 2014 և 2016 թվականներին Կենտրոնական տեսչական կոմիտեմ ստուգումներ է իրականացրել Թիենծինում։ Պաշտոնյաներ Վու Չան Շունը[63],Մա Պայ Վանը[64],Լիո Տի Շենը[65],Վան Ֆու Ցիանը,Լու Ֆու Չունը,Ին Հայ Լինը,Հուան Սին Կուոն[66] և շատ ուրիշներ հետաքննվել են։ 2015 թվականի օգոստոսին, Թիենծին նավահանգստի վթարից հետո, Վու Տայը և շատ այլ պաշտոնյաներ հետաքննվեցին՝ իրենց պարտականություններում թերանալու և այլ հանցագործությունների կասկածներով[67]։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինը գտնվում է արևելյան երկայնության 116°43′-118°04′ և հյուսիսային լայնության 38°34′-40°15′ աստիճանների միջև։ Այն հյուսիս-արևմուտքում գտնվում է Պեկինից 110 կմ հեռավորության վրա ինչպես նաև ճանապարհներով կապված է Տանշան, Չենտե, Լանֆան և Կանճոու քաղաքներին։ Քաղաքը սահմանակցում է նաև Հեբեյ նահանգին։ Ծովով սահմանակից է Շանդուն նահանգին և Լիաոնինգ նահանգին։ 2014 թվականի վերջի դրությամբ Թիենծինի ընդհանուր քաղաքային տարածքը կազմում էր 11,916,85 քառակուսի կիլոմետր[68]։ Ներկայումս Թիենծինի ափամերձ գիծը շարունակում է աճել․ 2000 թվականին այն կազմում էր 146,53 կիլոմետր,իսկ 2012-ին՝ 302,62 կիլոմետր[69]։
Ռելիեֆ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինի տեղանքում գերակշռում են հարթավայրերն ու իջվածքները։ Ընդհանուր առմամբ հարթավայրի տարածքը զբաղեցնում է 11192,7 քառակուսի կիլոմետր տարածք, որը կազմում է քաղաքի ընդհանուր տարածքի մոտավորապես 93%-ը։ Հյուսիսում միջին բարձրությունը 1052 մետր է, հարավ-արևելքում սահմանակից է Բոհայ ծովածոցին, որի միջին բարձրությունը կազմում է ընդամենը 3,5 մետր, Հյուսիսային Չինաստանի հարթավայրի ամենացածր կետը գտնվում է Թիենծինում[70]։ Թիենծինի ամենաբարձր կետը Ծի Ճոու շրջանի Ծիուշան լեռն է՝ 1078,5 մետր բարձությամբ[70]։ Թիենծինի տարածքի երկրաբանական պատմությունը տևել է ավելի քան 3 միլիարդ տարի՝ ձևավորելով ներկայիս լանդշաֆտը։ Չինաստանի առաջին ազգային գեոպարկը, միակ ազգային գեոպարկն է Չինաստանում, որը ցուցադրում է Երկրի էվոլյուցիայի երկրաբանական պատմությունը Միջին և Վերին Պրոտերոզոյան դարաշրջաններում[71]։
Ջրագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինը գտնվում է Հայհե գետի ավազանի ստորին հոսանքում, որտեղ Հայհե գետի հինգ խոշոր վտակները՝ Հարավային ջրանցքը, Հյուսիսային ջրանցքը, Ծի Յա գետը, Տա ցին գետը և Յոն Տին գետերը թափվում են ծովը։ Հայհե գետը անցնում է Թիենծինի միջով։ Այն կոչվում է նաև «Մայր գետ»[70][72]։
Թիենծինի ափը տեղակայված է արևմտյան Բոհայ ծովի մոտ և ունի 153 կիլոմետր երկարություն[70]։ Թիենծինի ազգային ծովային հատուկ արգելոցը հարուստ է կենսաբազմազանությամբ և պատմականորեն եղել է ոստրեների, թրթուրների, կարմիր խխունջների և այլ ծովային կենդանիների բնակավայրը։ Բացի այդ, նրան է պատկանում Չան Լու աղի ֆերման՝ Չինաստանի ամենամեծ աղի ֆերման, որը կազմում է Չինաստանի ծովային աղի ընդհանուր արտադրության մեկ քառորդը[73]։ Թիենծինը հարուստ է ծովային նավթի և գազի պաշարներով․ հայտնաբերվել են զգալի պաշարներով, 45 նավթաբեր հանքեր[70]։
Շրջակա միջավայրի պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինն ունի բնապահպանական խնդիրներ, ինչպիսիք են քաղցրահամ ջրի պաշարների բացակայությունը։ Մեկ շնչին բաժին ընկնող ջրի քանակությունը բավականին քիչ է․ ջրի պաշարները կազմում են բնակչության թվի 1/15-ը[74]։ Բացի այդ, քաղաքում կան բնապահպանական այլ խնդիրներ, ինչպիսիք են մակերևութային ջրերի, օդի և հողի աղտոտվածությունը։ Թիենծինում օդի աղտոտվածության սեզոնային օրինաչափությունն ուժեղ է և ավելի ցայտուն է զգացվում ձմռանը[75]։ Հատկապես ձմռանը կենտրոնացված ջեռուցման ժամանակաշրջանում, երբ մթնոլորտային կայունությունը մեծանում է, մթնոլորտի տարածաշրջանային դիֆուզիոն հզորությունը թուլանում է, ինչի հետևանքով Թիենծինում օդի աղտոտվածության հավանականությունը մեծանում է՝ առաջացնելով խիտ սմոգ[76]։ Պեկին-Թիենծին-Հեբեյ տարածաշրջանում, օզոնային աղտոտվածության խնդիրը գնալով էլ ավելի է լրջանում[77]։
Թիենծինում կան 314 արդյունաբերական պարկեր և կլաստերներ, այդ թվում՝ 10-ը՝ ազգային մակարդակով, 42-ը՝ ագլոմերացիայի մակարդակով, 93-ը՝ շրջանի մակարդակով, և 169-ը՝ թաղամասում կամ էլ ավելի ցածր շրջաններում։
Թիենծինի նավահանգստում բեռնատարներով տեղափոխվող ածուխը քաղաքում օդի աղտոտման աղբյուրներից մեկն է։ 22017 թվականի փետրվարին Շրջակա միջավայրի պահպանության նախարարությունը հրապարակեց «Օդի աղտոտման կանխարգելման և վերահսկման 2017 թվականի աշխատանքային պլանը Պեկին-Թիենծինն-Հեբեյ և շրջակա այլ տարածքներում»[78][79]։
Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինը գտնվում է Եվրասիական մայրցամաքի միջին լայնություններում և ունի ջերմ բարեխառն, կիսախոնավ, մուսոնային կլիմա, որը հիմնականում ձևավորվում է մուսոնների շրջանառությունից:Այստեղ լավ են արտահայտված տարվա բոլոր չորս եղանակները։ Ամռանը, Խաղաղ օվկիանոսի մերձարևադարձային գոտում բարձր ճնշման ազդեցության տակ, գերակշռում են հարավային քամիները, իսկ ձմռանը, Մոնղոլիայում գերակշռող բարձր ճնշման ազդեցության հետևանքով, գերակշռում են հյուսիսային քամիները։ Վերջիններս գարնանը` մարտից ապրիլ ամիսներին կարող են առաջացնել ավազային քամիներ։ Հունվարի միջին ջերմաստիճանը -3,2 °C է, հուլիսինը՝ 27,1 °C, տարեկան միջին ջերմաստիճանը՝ 13,1 °C, տարեկան տեղումներ քանակը՝ 521,3 մմ, ցուրտ օրերի միջին քանակը՝ 196-ից 246 օր[70]։
Թիենծին (1991–2020)ի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 14.3 (57.7) |
20.8 (69.4) |
30.5 (86.9) |
33.1 (91.6) |
40.5 (104.9) |
40.6 (105.1) |
40.5 (104.9) |
37.4 (99.3) |
34.9 (94.8) |
30.8 (87.4) |
23.1 (73.6) |
14.4 (57.9) |
40.6 (105.1) |
Միջին բարձր °C (°F) | 2.1 (35.8) |
5.8 (42.4) |
12.8 (55) |
20.8 (69.4) |
26.8 (80.2) |
30.2 (86.4) |
31.6 (88.9) |
30.7 (87.3) |
26.9 (80.4) |
19.8 (67.6) |
10.7 (51.3) |
3.7 (38.7) |
18.49 (65.28) |
Միջին օրական °C (°F) | −2.8 (27) |
0.4 (32.7) |
7.0 (44.6) |
14.8 (58.6) |
21.0 (69.8) |
25.0 (77) |
27.2 (81) |
26.3 (79.3) |
21.7 (71.1) |
14.3 (57.7) |
5.7 (42.3) |
−0.9 (30.4) |
13.31 (55.96) |
Միջին ցածր °C (°F) | −6.5 (20.3) |
−3.7 (25.3) |
2.4 (36.3) |
9.6 (49.3) |
15.8 (60.4) |
20.6 (69.1) |
23.6 (74.5) |
22.7 (72.9) |
17.4 (63.3) |
9.9 (49.8) |
1.8 (35.2) |
−4.3 (24.3) |
9.11 (48.39) |
Ռեկորդային ցածր °C (°F) | −18.1 (−0.6) |
−22.9 (−9.2) |
−17.7 (0.1) |
−2.8 (27) |
4.5 (40.1) |
10.1 (50.2) |
16.2 (61.2) |
13.7 (56.7) |
6.2 (43.2) |
−2.2 (28) |
−11.7 (10.9) |
−17.9 (−0.2) |
−22.9 (−9.2) |
Տեղումներ մմ (դյույմ) | 2.6 (0.102) |
6.0 (0.236) |
6.1 (0.24) |
22.8 (0.898) |
37.7 (1.484) |
78.0 (3.071) |
141.2 (5.559) |
122.3 (4.815) |
54.8 (2.157) |
32.8 (1.291) |
13.5 (0.531) |
3.1 (0.122) |
520.9 (20.506) |
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 0.1 mm) | 1.3 | 2.3 | 2.5 | 4.5 | 6.2 | 9.0 | 11.1 | 9.8 | 6.4 | 4.8 | 3.0 | 2.0 | 62.9 |
% խոնավություն | 54 | 54 | 49 | 48 | 53 | 64 | 73 | 75 | 67 | 62 | 60 | 56 | 59.6 |
Միջին ամսական արևային ժամ | 167.6 | 175.9 | 227.7 | 243.8 | 267.8 | 233.9 | 202.2 | 203.3 | 212.3 | 199.8 | 165.2 | 160.9 | 2460,4 |
Տոկոս հնարավոր արևի լույս | 55 | 58 | 61 | 61 | 60 | 53 | 45 | 49 | 58 | 59 | 55 | 55 | 55.8 |
աղբյուր: China Meteorological Administration[80][81][82] |
Քաղաքաշինություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինը պաշտոնապես կառուցվել է նոյեմբերի 21-ին։ Այն Հին Չինաստանի միակ քաղաքն է, որտեղ ճշգրիտ արձանագրվել է քաղաքի կառուցման ժամանակը[2]։ Արևմտականացման շարժման և Թիենծինում տարբեր երկրներին պատկանոց շրջանների զարգացման շնորհիվ Թիենծինը դարձավ Չինաստանի առաջին քաղաքը, որը ընդունեց արևմտյան քաղաքաշինության հայեցակարգերը և սկսեց կիրառել դրանք։ Թիենծինի քաղաքային տարածական կառուցվածքը աստիճանաբար մեկ քաղաքից վերածվել է «զույգ քաղաքների` քաղաք և նավահանգիստ»։ «Զույգ քաղաքներ» արտահայտությունը վերաբերում է Թիենծինի կենտրոնական քաղաքային տարածքին և Բինհայ Նոր տարածքի նավահանգստին[83]։
Ավելի քան 600 տարվա զարգացման ընթացքում Թիենծինը աստիճանաբար ձևավորեց իր ուրույն քաղաքային ճարտարապետական ոճ, որը համատեղում է չինական և արևմտյան ոճերը։ Ներկայումս Թիենծինում կան ոչ միայն հին չինական ոճի շինություններ այլև մեծ թվով ժամանակակից արևմտյան ոճի շենքեր[84]։ Թիենծինը ներկայումս ունի 872 չինական դասական շինություններ, ինչպես նաև Բրիտանիայից, Ֆրանսիայից, ԱՄՆ-ից, Ռուսաստանից, Իտալիայից, Ավստրիայից, Գերմանիայից, Ճապոնիայից և այլ երկրներից փոխառված պատմական եվրոպական ոճի շինություններ[85]։
Քաղաքի հատակագիծ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կենտրոնական շրջանը Թիենծինի ծննդավայրն է, ինչպես նաև քաղաքական, մշակութային և առևտրային կենտրոնը։ «Թիենծինի տարածքային զարգացման ռազմավարությունը» առաջարկում է «մեկ հիմնական և երկու օժանդակ, գետափնյա ընդլայնման և ֆունկցիոնալ բարելավման» քաղաքաշինական հայեցակարգը[86]։ «մեկ հիմնական և երկու օժանդակ» տարածքները քաղաքի գլխավոր կենտրոնը` Սյաոպայլուն և Արևմտյան կայարանն ու Թիեն կան Լյո լինն են ։ Սիաո պայլուի հիմնական տարածքը բաղկացած է բուն Սիաոպայ փողոցից, Հարավային կայարանի բիզնես թաղամասից, Հե փին փողոցից, Պին Ծիան փողոցից, Նանկին փողոցից, Թիենծինի ֆինանսական կենտրոնից և այլն[87]։ Այնուամենայնիվ, այն բանից հետո, երբ հրապարակվեց Թիենծինի կենտրոնական քաղաքի «Մեկ հիմնական և երկու օժանդակ շրջանների» պլանը, Թիենծինի քաղաքապետարանը անմիջապես փոխեց պլանավորման բովանդակությունը հիմնական քաղաքի մեջ մտցնելով նաև Թիենծինի մշակութային կենտրոնը և դրա հարակից տարածքները[88]։
Բինհայ Նոր Տարածքը ծառայում է որպես Թիենծինի քաղաքային կառուցվածքի զարգացման կենտրոն։ Այն հիմնվել է 1990-ականներին, երբ Թիենծինի կառավարությունը որոշեց շարժվել արդյունաբերությունը դեպի արևելք տեղափոխելու ռազմավարությամբ` կենտրոնացնելով կենտրոնական քաղաքում տեղակայված արդյունաբերական ձեռնարկությունները դեպի արևելյան ափ և նավահանգիստներ։ Ներկայումս Բինհայ Նոր Տարածքը ենթագավառային շրջան է, ազգային մակարդակի կարևորության շրջան և ազգային զարգացմանն աջակցող բարեփոխումների կենտրոն, որը գտնվում է Թիենծին քաղաքի իրավասության ներքո։ Դա դեպի արտաքին աշխարհ Չինաստանի հյուսիսային դարպասն է, բարձր մակարդակի ժամանակակից արտադրական ձեռնարկություններով, հյուսիսային միջազգային նավարկության կենտրոնով և այլն[89]։ Գտնվելով Թիենծինի արևելյան ափին, այն Եվրասիական մայրցամաքային կամրջի մոտակա արևելյան մեկնարկային կետն է և կարևոր ելք ` Չինաստանի հարևան դեպի ծով ելք չունեցող երկրների համար։ Դրա զարգացման հարցը ներառվել է Չինաստանի ինչպես «11-րդ հնգամյա պլանի» այնպես էլ «12-րդ հնգամյա պլանի» շարքում։ Բինհայի նոր տարածքը ներառում է Թիենծինի տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտին, առաջադեմ արտադրական արդյունաբերական գոտին, Թիենծինի օդանավակայանի տնտեսական գոտին, որտեղ խմբավորված են օդային տրանսպորտի արդյունաբերական ձեռնարկությունները, Թիենծինի ազգային անկախ նորարարության ցուցադրական գոտին, որտեղ հավաքված են բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերական ձեռնարկությունները։ Այստեղ է գտնվում նաև հիմնական տնտեսական գոտին և Նան Կանի արդյունաբերական գոտին, որտեղ խմբավորված են նավահանգստային արդյունաբերությունաբերական ձեռնարկությունները, չին-Սինգապուրյան Թիենծինի էկո քաղաքը (Ափամերձ զբոսաշրջության գոտի), Կենտրոնական բիզնես շրջանը և այլ արդյունաբերական ֆունկցիոնալ տարածքներ[89]։ 2015 թվականի ապրիլին Բինհայ Նոր տարածքում ստեղծվեց Թիենծինի ազատ առևտրի գոտին[90]։
Պատմական ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինումպատմության ընթացքում կառուցել են բազմաթիվ հին չինական շինություններ, որոնք հիմնականում կենտրոնացած են Հին մշակույթի փողոցի տարածքում։ Ժամանակի ընթացքում պատերազմների և տեխնածին ավերածությունների պատճառով քաղաքում կանգուն մնացել են չինական դասական մի քանի հիմնական շենքեր, որոնք հիմնականում կրոնական վայրեր են, ինչպիսիք են Թիենծինի կոնֆուցիական տաճարը, Թիենծինի Թիենհոը պալատը, Նեֆրիտե կայսեր տաղավարը, Թիենֆեյ պալատի ավերակները, Լու Ծութանի զոհասեղանը, Տապեի Ծեն տաճարը,Տու լե տաճարը և այլն։ Բացի այդ, Թիենծինի աշտարակը, Շի Ծիա պալատը, Լի Չուն տաղավարը և այլ շինություններ համարվում են հին չինական ոճի հիմնական ներկայացուցիչները։
Նոր ժամանակներում տարբեր երկրների շրջանների զարգացման շնորհիվ Թիենծինում կառուցվել են մեծ թվով արևմտյան ոճի պատմական շինություններ։ Թիենծինի արևմտյան ճարտարապետական ոճերը բազմազան են. կարելի է գտնել տարբեր երկրներին հատուկ ճարտարապետական ոճեր։ Դրանցից է բանկի շենքային համալիրը, որը գտնվում է Ծիեֆան Հյուսիսային փողոցի վրա, ինչպես նաև Թիենծինի HSBC բանկի շենքը, խիստ դասական բրիտանական ոճով է կառուցված Լիշունտե հյուրանոցը, հայտնի շենքերից են նաև նախկին չին-ֆրանսիական արդյունաբերական և առևտրային բանկը և այլն։ Քաղաքում դեռևս կան 1920-1930-ական թվականներին կառուցված տարբեր ոճերի բազմաթիվ շինություններ։ Թիենծինի հիմնական պողոտաները հայտնի են «բազմաթիվ ազգերի ճարտարապետական թանգարան» անունով[91][92]։ Հինգ պողոտայի ներկայացուցչական շենքերը ներառում են Թիենծինի տեխնոլոգիական և բիզնեսի քոլեջի կարմիր սալիկապատ թեք տանիքով գլխավոր շենքը և արքայազն Քինգի առանձնատունը։ Թիենծինի իտալականը շրջանը նախկինում եղել է Իտալիայի ենթակայության տակ։ Տարածքում իտալական ոճի ներկայացուցչական շենքերը ներառում են բնօրինակ իտալական զորանոցը և Լիան կիչաոյի նախկին նստավայրը։ Բացի այդ, Հե փին ճանապարհի երկայնքով կան բազմաթիվ ֆրանսիական ոճի շինություններ, քանի որ այն ի սկզբանե եղել է ֆրանսիական շրջանի տարածքում։ Թիենծինում բավականին առանձնահատուկ են նաև կրոնական շենքերը, ինչպիսիք են ֆրանսիական ռոմանական ոճով Սիքայ եկեղեցին, հրեական ոճով տաճարը, գոթական ոճով եկեղեցին և այլն[93]։
Ժամանակակից ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տնտեսության և քաղաքաշինության զարգացման հետ մեկտեղ Թիենծինում ավելի ու ավելի շատ ժամանակակից շենքեր և երկնաքերեր են կառուցվում։ Ինչպես, օրինակ, Թիենծինի ռադիոհեռարձակման և հեռուստատեսային աշտարակը, որն իր կառուցման ժամանակաշրջանում ամենաբարձրն էր Չինաստանում, հայտնի է նաև եվրոպական ոճի Թիենվան հրապարակը, Թիենծինի համերգասրահը, Թիենծինի աշտարակը, որը ներառում է նաև ավանդական չինական օրիգամիի արվեստի տարրեր[94]։ Հայտնի են նաև Թիենծին Գեյթ շենքային համալիրը` կառուցված Հաղթական կամարի ոճով, Թիենծինի բնական պատմության թանգարանը՝ կարապի ձևով ապակե և պողպատե կառուցվածքով, Թիենծինի աչքը, խոշոր ժամանակակից երկաթուղային կայարանները, որոնցից են Թիենծինի կայարանը, Թիենծինի արևմտյան կայարանը և այլն։
Թիենծինում 150 մետրից բարձր մոտ 100 երկնաքեր կա, որոնք դասվում են աշխարհի լավագույնների շարքին։ Այնուամենայնիվ, ի տարբերություն այնպիսի քաղաքների, ինչպիսին է Հոնկոնգը, Թիենծինի երկնաքերերի շրջանները հավասարաչափ չեն բաշխված ամբողջ քաղաքում, այլ ցրված են և հիմնականում հավաքված են քաղաքի կենտրոնական տարածքում և Բինհայ Նոր տարածքի առանցքային հատվածներում։ Դրանց թվում հայտնի է Գոլդին 117շենքը, որը Չինաստանի Յանցզի գետից հյուսիս գտնվող ամենաբարձր շենքն է[95]:Այն մտնում է 500 մետրից ավել բարձրություն ունեցող շինությունների թվի մեջ։ Բացի վերոնշյալներից Բինհայ նոր շրջանում կառուցվում են բազմաթիվ այլ նորաոճ շինություններ, դրանցից է օրինակ Սիանլուվան բիզնես շրջանը։ Ներկայումս Թիենծինում կառուցված և շահագործման հանձնված ամենաբարձր երկնաքերերի եռյակն են լրացնում Թիենծինի Չոու Թայ ֆինանսական կենտրոնը, Թիենծինի միջազգային ֆինանսական կենտրոնը,նԹիենծինի Համաշխարհային ֆինանսական կենտորնը։
Կամուրջներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինը կառուցվել է Հայհե գետի ավազանին, այսպիսով քաղաքի գետային ցանցի խիտ լինելու պատճառով այստեղ կառուցվել են բազմաթիվ կամուրջներ։ Թիենծինում բաց նավահանգիստների ստեղծումից հետո այստեղ կառուցվել են արևմտյան ոճի պողպատե թափանցիկ կամուրջներ, որոնցից են կախովի կամուրջները։ Կամուրջների փորձագետ Մաո Իշենը ասել է, որ երկրի գրեթե բոլոր բացվող-փակվող կամուրջները գտնվում են Թիենծինում[96]։ Պատմականորեն Թիենծինի կամուրջները հիմնականում եղել են փայտե կամ քարե։ Այդ ժամանակ որոշ ավելի մեծ գետեր, ինչպիսիք են Հայհե գետը, Հարավային ջրանցքը, Ծիյա գետը և Հյուսիսային ջրանցքը անցնելու համար օգտագործում էին լաստանավեր:1887 թվականին կառուցվել է Թիենծինի առաջին պողպատե կամուրջը՝ Տահոն կամուրջը։1888 թվականին Չինաստանի ամենավաղ թափանցիկ պողպատե կամուրջը՝ Ցզինհուա կամուրջը, կառուցվել է Հարավային ջրանցքի վրա։ 1906 թվականին կառուցվել է Ծինթան կամուրջը, որը կարող է բացվել հորիզոնական ուղղությամբ և պտտվել քաաղաքի Իտալիայի և Ավստրիայի շրջանների շուրջ։ 1926 թվականին Լաոլոնտոու երկաթուղային կայարանի հարևանությամբ կառուցվել է նոր բացվող կամուրջ։ Այն կոչվեց Վանկուո կամուրջ և հետագայում այն վերանվանվեց Ճոնճեն կամուրջ անվանմամբ։ Սա միակ հին պողպատե կամուրջն է Չինաստանում, որը կարող է բացվել մինչ օրս։ 1985թ.-ին Հայմենի կամուրջը դարձավ Չինաստանի առաջին և ամենամեծ ուղղահայաց բարձրացված պողպատե կամուրջը[97]։
Ներկայումս Թիենծինում կա ավելի քան 100 կամուրջներ, այդ թվում՝ 20 կամուրջ Հայհե գետի վրայով, և յուրաքանչյուր կամուրջ ունի իր ուրույն ոճը[98]։ Բացի այդ, Հայհե գետի կամուրջները ներառում են Յոնլի կամուրջը, Ծինան կամուրջը, Առյուծի կամուրջը, Առաջընթացի կամուրջը, Բեյանի կամուրջը, Տակու կամուրջը, Չիֆենի կամուրջը, Ծինհուի կամուրջը, Ճիկու կամուրջը և այլն։ Դրանցից Յոնլի կամրջի վրա է կանգնեցված Թիենծինի աչքը։
-
Լի Կոնլու կամուրջ
-
Ծիեֆան կամրջի գիշերային տեսարան
-
Ֆենհուա կամուրջ (Ճիկու կամուրջ)
-
Պեյինմեն կամուրջ
-
Պեյան կամուրջ
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինը դեռ Ցին դինաստիայի կառավարման տարիների վերջից եղել է Չինաստանի տնտեսապես ամենազարգացած քաղաքներից մեկը և մինչ այժմ էլ համարվում է Չինաստանի տնտեսապես զարգացած քաղաքներից մեկը։ Այնուամենայնիվ, Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության հիմնադրումից հետո առաջին երկու տասնամյակների ընթացքում քաղաքը չուներ մեկ ընդհանուր ազգային ներդրումային ծրագիր[99]։ 1976 թ.-ին Տանշանի երկրաշարժի հետևանքների և Կենտրոնական քաղաքականության դեպի հարավ-արևելյան ափ տեղաշարժի հետևանքով, Թիենծինը աստիճանաբար կորցրեց իր առաջատար դիրքերը Չինաստանի տնտեսության մեջ։ Երկրորդ պատճառը որը դնադաղեցնում էր Թիենծինի զարգացումը այն էր, որ քաղաքը հարում է Պեկինին, ինչը նշանակում է, որ երկար ժամանակի ընթացքում հիմնական ռեսուրսները կենտրոնացած էին Պեկինում[100]։ 1980-ականներին Թիենծինի տնտեսական աճի տեմպը մեկ անգամ ցածր էր ազգային միջինից։ 1994 թվականին Թիենծինի կառավարությունը սկսեց իր ռազմավարական քայլը դեպի արևելք և գործադրեց բոլոր ջանքերը Բինհայի նոր տարածքը կառուցելու համար։ 2005 թվականից կենտրոնական կառավարությունը հաջորդաբար ներառել է Թիենծինի Բինհայի նոր տարածքի զարգացումը ազգային 11-րդ հնգամյա պլանում և ազգային զարգացման ռազմավարության մեջ և հաստատել Բինհայի նոր տարածքը որպես ազգային համապարփակ բարեփոխումների փորձնական գոտի։ Այս ամենը համեմատաբար արագացրել է քաղաքի զարգացման տեմպերը[101], սակայն Թիենծինը դեռևս բախվում է տարածաշրջանի զարգացման հետ կապված բազմաթիվ խնդիրների[102]։
2016 թվականից հետո Թիենծինի տնտեսական աճը կանգ է առել, և բազմաթիվ քաղաքային պետական ձեռնարկություններ[103], ինչպիսիք են Բոհայի երկաթի և պողպատի գործարանը, Թիեն Ֆան կազմակերպությունը, Թիենծինի տեքստիլ արտադրության գործարանը մեկը մյուսի հետևից բախվել են ճգնաժամերի։ 2017-ին բազմաթիվ գործոնների պատճառով, ինչպիսիք են շրջակա միջավայրի պահպանության խնդիրները և Ազգային խաղերի դադարեցումը, Թիենծինի տնտեսական աճի տեմպերը կտրուկ անկում են ապրել։ Այնուամենայնիվ քաղաքի ՀՆԱ-ն կազմել է 1,859538 միլիարդ յուան, ինչը 3,6 տոկոսով ավել է նախորդ տարվա համեմատ։ 2018 թվականին Թիենծինի ՀՆԱ-ն կազմել է 1,880964 միլիարդ յուան՝ տարեկան կտրվածքով աճելով 3,6 տոկոսով[104]։ 2019 թվականին Թիենծինի ՀՆԱ-ի տվյալները կտրուկ կրճատվել են՝ հասնելով 1,410,428 միլիարդ յուանի[105]։
Գյուղատնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2017 թվականին Թիենծինի բուսաբուծության, անտառային տնտեսության, անասնաբուծության և ձկնորսության ընդհանուր արտադրանքի արժեքը կազմել է 38,207 միլիարդ յուան, այդ թվում՝ 18,317 միլիարդ յուան՝ բուսաբուծության, 898 միլիոն յուան՝ անտառային տնտեսության, 10,796 միլիարդ յուան՝ անասնաբուծության և 10,796 միլիարդ յուան՝ ձկնորսության համար։ Տարեցտարի գյուղատնտեսությունը ցույց է տվել փոքր նվազման միտում։ Մշակաբույսերի ընդհանուր ցանքատարածությունը կազմում է 439500 հա, դրանց ընդհանուր քանակը վերջին տարիներին համեմատաբար կայուն է։ Անտառների ընդհանուր մակերեսը կազմում է 293000 հա, իսկ միջին տարեկան անտառապատման տարածքը կազմում է մոտ 10000 հա[106]:Թիենծինի պարենային մշակաբույսերի աճեցման մեջ գերակշռում են երեք մշակաբույսերը՝ ցորեն, բրինձ և եգիպտացորեն։ Թիենծինի հյուսիսային հատվածը հիմնականում ցանում է ցորեն և եգիպտացորեն, արևելյան մասը բրնձի արտադրության տարածք է։ Թիենծինի գյուղատնտեսությունը հիմնականում զարգանում է առափնյա շրջաններում, այն դարձնելով Հյուսիսային Չինաստանում բանջարեղենի, անասնաբուծական արտադրանքի և ծովամթերքի արտադրանքի կարևոր արտադրական կենտրոն։ Թիենծինի հատուկ գյուղատնտեսական արտադրանքները ներառում են՝ Տուլյո քացախ, թիենծինյան պահածոյացված բանջարեղեն, Սյաոճան տեսակի բրինձ, բողկ և այլն[107]։
Արդյունաբերություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինն ունի զարգացած արդյունաբերական ճյուղեր[108]։ Այն Չինաստանի ժամանակակից արդյունաբերության ծննդավայրն է[109][110]։ Թիենծինի լայնածավալ արդյունաբերական նախագծերն ու ձեռնարկությունները ներառում են Airbus A320-ի վերջնական հավաքման արդյունաբերական ձեռնարկությունները, Airbus A330 առաքման կենտրոնը, Long March 5 սերիայի հրթիռների հետազոտության և մշակման արտադրական կենտրոնը, Բոհայի քիմիական գործարանը և այլ ձեռնարկություններ[111]։
Թիենծինը կարևոր դեր է խաղում Չինաստանի արդյունաբերության ժամանակակից պատմության մեջ։ Քաղաքի աղի գործարանը և Յոնլիի ալկալիների գործարանը Չինաստանի քիմիական արդյունաբերության առաջադեմ ձեռնարկություններն են[21]։ 1958 թվականի մարտին Թիենծինի ռադիոէլեկտրոնիկայի գործարանը արտադրեց Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունում առաջին հեռուստացույցը, վերջինիս անվանումը «Beijing Brand» էր[112]։ Քանի որ Բինհայ Նոր Տարածքը դարձավ ազգային համապարփակ բարեփոխումների փորձնական գոտի, Թիենծինը սկսեց իրականացնել խոշոր արդյունաբերական ներդրումների քաղաքականություն՝ արդյունաբերությունը օպտիմալացնելու նպատակով։ Այն սկսեց արդյունաբերության հիմք վերցնել օդատիեզերական, նավթաքիմիական, մեքենաների, էլեկտրոնային տեղեկատվության, կենսաբժշկության, էներգիայի, քիմիական նյութերի, ռազմական արդյունաբերության ութ ճյուղերը[113]։ Աշխարհի լավագույն 500 ընկերություններից մի քանիսը իրենց մասնաճյուղերը և գրասենյակներ հիմնեցին Թիենծինում։ 2006 թվականի հունիսին Airbus A320 շարքի ինքնաթիռների վերջնական հավաքման գործարանը տեղակայվեց Թիենծինում․ որը աշխարհում Airbus-ի երրորդ վերջնական հավաքման գոտին է՝ Ֆրանսիայից և Գերմանիայից հետո[114]։ Թիենծինը դարձավ միակ քաղաքը երկրում և նույնիսկ աշխարհում, որն ունի ինչպես ավիացիոն, այնպես էլ օդատիեզերական արդյունաբերություն[115][116]։ 2016 թվականի սկզբին բռնկվեց Բոհայի երկաթի և պողպատի գործարանի ճգնաժամը[117]։
2020 թվականին նոր կորոնավիրուսի բռնկումից հետո կենսադեղագործական ընկերությունները հաջողությամբ մշակել են նոր կորոնավիրուսային պատվաստանյութ[118]։ 2023 թվականին Airbus-ը և Թիենծինը ստորագրեցին համաձայնագիր՝ քաղաքում կառուցելու երկրորդ A320 սերիայի վերջնական հավաքման գործարանը։ Վերջինս նախատեսվում է շահագործման հանձնել 2025 թվականին[119][120]։
Առևտուր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մին դինաստիայի ժամանակ ջրանցքով փոխադրման, նավափոխադրումների և աղի արդյունաբերության զարգացումը նպաստեցին Թիենծինում առևտրի զարգացմանը ։ Թիենծինի ամենավաղ շուկաները և առևտրային թաղամասերը հիմնականում ի հայտ են եկել Մին դինաստիայի ժամանակաշրջանում։ Այս ժամանակաշրջանում Թիենծինը Չինաստանի հյուսիսում դարձել էր ազատ առևտրի կենտրոն։ Թիենծինում ազատ առևտրային զարգացումը շարունակվեց մինչև Ցին դինաստիանի ժամանակաշրջան։ Հիմնական առևտուրը կենտրոնացած էր Թիենծինի Կուայի փողոցում ՝ Հայհե գետի արևմտյան ափին։ Թիենծինում առևտուրն աննախադեպ բարգավաճում էր ապրում։ Չինաստանի Հանրապետության օրոք Թիենծինը դարձավ հյուսիսային առևտրային կենտրոնը, Թիենծինի Կուանյե Ցյուենյե և Չժոնյուեն հանրախանութները այդ ժամանակ հայտնի առևտրային վայրեր էին։ Որպես Չինաստանի արդյունաբերության և առևտրի ծննդավայրերից մեկը՝ Թիենծինն ունի ավելի քան 100 հեղինակություն վայելող ապրանքանիշեր, ինչպիսիք են՝ Guifaxiang, Goubuli, Er'eryan, Qianxiangyi, Kite Wei, Clay Figure Zhang և այլ ապրանքանիշեր[121]։ Ժամանակակից Թիենծինում առևտուրը միջին մակարդակի վրա է։ Ըստ 2016 թվականի Չինաստանի քաղաքային հանրախանութների զարգացման ինդեքսի, քաղաքը մրցույթին մասնակցած Չինաստանի 36 քաղաքների մեջ զբաղեցրել է 32-րդ տեղը[122]։
Ֆինանսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նորագույն ժամանակներում Թիենծինում ֆինանսական ոլորտը ծաղկում էր, սակայն 1949 թվականից սկսաց բուն չինաստանում այս ոլորտը սկսեց անկում ապրել։ 1797 թվականին Շանսիի բնիկ Լեյ Լութայը բացեց Ռիշենչան բանկի մասնաճյուղը, որը ամենաառաջին բանկն էր Թիենծինում[123]։
1882 թվականից ի վեր մեկը մյուսի ետևից Չինաստանում բացվեցին օտարերկրյա բանկեր, ինչպիսիք են HSBC, Citigroup, Macquarie, չին-ռուսական Տաոշեն, Dehua, Yokohama Zhengjin, Amundi, չին-ֆրանսիական և ամենավաղ չինական բանկը՝ Չինաստանի կոմերցիոն բանկը[124]։1909 թվականին Թիենծինում բացվեց Պեյյանի ֆոնդային բորսան։ 1930-ականների կեսերին Թիենծինում կար 103 չինական բանկ։ Դրանցից Salt բանկը, Ծինչեն բանկը, Հարավչինական բանկը և մայրցամաքային բանկը միասին հայտնի են որպես «Չորս հյուսիսային բանկեր», և նրանցից առաջին երեքն ունեն իրենց գլխամասային գրասենյակները Թիենծինում։ 1940-ականներին Թիենծինում կային ավելի քան 270 ներքին և արտասահմանյան ապահովագրական հաստատություններ և ֆոնդային բորսաներ։ Այն այդ ժամանակ Շանհայից հետո Չինաստանի ֆինանսական կենտրոնն էր[125][126]։ 1956 թվականից հետո ֆոնդային առևտուրը դադարեց։ Բարեփոխումից և բաց գոտիներ ստեղծելուց հետո Թիենծինը սկսեց հետ մնալ արևելքում ֆինանսական տեղաբաշխման հարցում։ Ֆինանսական հաստատությունների ավանդների և վարկերի մնացորդների աճի տեմպերը շատ տարիների ընթացքում ավելի ցածր էին ազգային միջինից, իսկ դրանց համամասնությունը քաղաքում ցույց տվեց նվազման միտում[127]։ 1994 թվականին Թիենծին քաղաքում միավորեցին մի քանի մեծածախ ապրանքների մեծածախ շուկաներ ինչի արդյունքում առևտրի ծավալը նույնիսկ գրավեց երկրում չորրորդ հորիզոնականը։ Այնուամենայնիվ, կային նաև ռիսկային միջադեպեր, վերջիններս առաջացել էին տարբեր խախտումների պատճառով[128]։
Քանի որ Բինհայ Նոր Տարածքը հաստատվել է որպես ազգային համապարփակ աջակցող բարեփոխումների փորձնական գոտի, այն սկսել է փորձնական բարեփոխումներ ինչպես ֆինանսական ոլորտում, այնպես էլ այլ ասպեկտներում[129]։ Թիենծինի կապիտալի փոխանակման կենտրոնի նախաձեռնությամբ և աջակցությամբ մեկը մյուսի հետևից հիմնադրվեցին մի շարք տարածաշրջանային առևտրային վայրեր, ինչպիսիք են Թիենծինի կապիտալի փոխանակման բորսան, Թիենծինի Բոհայի շուկան, Բոհայի ապրանքային բորսան, Թիենծինի արտանետումների իրավասության բորսան և Թիենծինի մշակութային և արվեստի բորսան[130]։ Միևնույն ժամանակ, անկանոն վերահսկողության պատճառով, մասնավոր կապիտալի ֆոնդերը Թիենծինում խառնաշփոթ են առաջացրել, և բազմաթիվ անօրինական դրամահավաքներ են իրականացվել՝ մասնավոր կապիտալի ներդրումների անվան տակ[131][132]։
Տնտեսական գոտիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինի կառավարության ներքո են գտնվում հինգ ազգային մակարդակի զարգացման գոտիներ և մեկ ազգային մակարդակի բարձր տեխնոլոգիաների գոտի, որոնցից են մասնավորապես՝ Թիենծինի, Սիկին, Վուկին, Թիենծինի Ծիյա, պեյչենի տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտիները և Թիենծինի Բինհայի բարձր տեխնոլոգիաների գոտին։
Թիենծինի զարգացման գոտին հիմնադրվել է 1984 թվականի դեկտեմբերի 6-ին։ Այն Չինաստանի ազգային տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտիներից մեկն է։ Ազգային տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտիների համապարփակ զարգացման մակարդակի գնահատման ժամանակ այն գրանցել է առաջնությունում 15 տարի անընդմեջ հաղթելու ռեկորդ[133]։ Երբ Դեն Սյաոպինը 1986 թվականի օգոստոսին հետազոտություն անցկացրեց Թիենծինի զարգացման գոտում, նա գրեց «Զարգացման գոտին մեծ հույսեր ունի»։ 2010 և 2011 թվականներին Սիկին և Վուցին զարգացման գոտիները արդիականացվել են և վերածվել ազգային մակարդակի տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտիների։ Իսկ Թիենծինի բարձր տեխնոլոգիաների գոտին ազգային մակարդակի բարձր տեխնոլոգիաների գոտիների առաջին խմբաքանակից է։ 2016 թվականի նոյեմբերին Թիենծին և Պեկին քաղաքները համատեղ ստեղծեցին Թիենծինի Բինհայ գիտական և տեխնոլոգիական պարկի կառուցումը, որը Չինաստանի առաջին միջմարզային համապարփակ բարեփոխումների փորձնական գոտին է[134]։ 2022 թվականի դեկտեմբերին Թիենծին քաղաքը սկսեց նախապատրաստվել Թիենքայի բարձրագույն կրթության գիտական և նորարարական պարկի կառուցմանը[135]։
Մշակույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սկզբնական շրջանում Թիենծինի մշակույթը ձևավորվել է տարածաշրջանում հատվող ծովային ճանապարհների ազդեցության տակ։ Բացի այդ քաղաքի մշակույթի վրա մեծ ազդեցություն են թողել եվրոպական երկրները[136]։ Վաղ շրջանում Պեկին-Հանչժոու Մեծ ջրանցքի բացումից ի վեր, ջրային տրանսպորտի մշակույթը ձևավորեց Թիենծինի ավանդական քաղաքային մշակույթի սկզբնական ձևը։ Ցին դինաստիայի վերջին շրջանում՝ նավահանգստի բացումից ի վեր, ժամանակակից արդյունաբերական և առևտրային քաղաքակրթության ներդրումը և Արևմտյան մշակույթը թուլացրեցին Թիենծինի տեղի ավանդական մշակույթը,իսկ վերջինս աստիճանաբար սկսեց իր մեջ հավաքել համաշխարհային մշակույթի տարբեր նմուշներ[137]։ Արդյունքում ստեղծվեց Թիենծինի քաղաքային մշակույթը, որը չինական և արևմտյան մշակույթի համադրություն է։ Այն կարելի է տեսնել այնպիսի ասպեկտներում, ինչպիսիք են սնունդը, ժողովրդական սովորույթները, արվեստը և ճարտարապետությունը և հատկապես դրամատուրգիան։ 2015 թվականի հունիսին Նանկայի համալսարանի ազատական արվեստի դպրոցը ստեղծեց Թիենծինի ուսումնասիրությունների հետազոտական կենտրոնը, որի հիմնական հետազոտական ուղղությունը Թիենծինի մշակույթն էր[138]։
Բեմական արվեստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինը այն վայրն է, որտեղ ծագել, ծաղկել և զարգացել են ժողովրդական արվեստի բազմաթիվ ձևեր, ուստի այն հայտնի է որպես «Ժողովրդական արվեստի ծննդավայր»[139]։ Թիենծինում ձևավորվել են ժողովրդական արվեստի այնպիսի ձևեր, ինչպիսիք են թիենծինյան շիտյաոն, թիենծինյան ալեգրոն, ինչպես նաև պեկինյան օպերան և այլն[140]։
Թիենծինում չինական ավանդական երգիծական ներկայացումների արվեստը ձևավորվել է դեռ Ցին դինաստիայի շրջանում[141]։1920-ական թվականներին Թիենծինի գրախանութներն ու թեյարանները աստիճանաբար թույլատրեցին իրենց տարածքներում ընդունել երգիծական դերասաններին։1949թ.-ից հետո Թիենծինում ավանդական երգիծական արտիստները փոխակերպեցին իրենց ներկայացումների բովանդակությունը՝ դրանք ավելի հասանելի դրաձնելով հասարակությանը։ Այսօր ավանդական չինական երգիծական ներկայացումներ կարելի է տեսնել Թիենծինի բոլոր թատրոններում և թեյարաններում[142]։ Թիենծինում հայտնի երգիծաբան վարպետների կամ դերասանների թվում են՝ Մա Սանլին, Հոու Պաոլինը, Չան Պաոկունը, Կաո Ինպեյը, Մա Ծին, Ֆեն Կոնը, Կուո Տեանը և այլն[143]։
Պեկինյան օպերան Թիենծինում ներկայացվել է Ցին դինաստիայի ժամանակաշրջանում իսկ դրանից հետո սկսել է աստիճանաբար ծաղկում ապրել։ Նախկինում կար ասացվածք՝ «արվեստ սովորիր Պեկինում, հայտնի դարձիր Թիենծինում և փող աշխատիր Շանհայում»[144][145]։ Մշակութային հեղափոխության ժամանակ Թիենծինի պեկինյան օպերային խումբը ներկայացրեց միայն ութ օպերային ներկայացում, մինչդեռ Պեկինի մյուս օպերային խմբերը լուծարվեցին միայն 1980-ականներին վերականգնվեցին և ստեղծվեց Պեկինի երիտասարդական օպերային խումբը[146]։ Չինաստանի մեծ թատրոնը, որը հիմնադրվել է 1936 թվականին, Թիենծինի դրամատիկական թատրոնի պատմության մեջ կարևոր ներկայացման վայր էր։ Այդ ժամանակ արդյունաբերության մեջ շրջանառվում էր «Երգիր Չինաստանը հայտնի դառնալու համար» երգիծական ներկայացումը, որն արտացոլում էր Չինաստանի սոցիալ-քաղաքական իրավիճակը։ Մեծ թատրոնի դերը Պեկինի օպերային ներկայացումների փոխանակման գործում.կարևոր դիրք[147]։
Դրաման Թիենծինում չինական և արևմտյան մշակույթների միախառնման մարմնացումն է[148]։ Դեռևս 1901թ.-ին մանկավարժ Ճան Պոլինը սկսեց զբաղվել դրամայի զարգացման քարոզչությամբ:Նրա կրտսեր եղբայրը առաջին վաղ դրամատիկական ակտիվիստն ու ռեժիսորն էր, ով ուսումնասիրեց ժամանակակից դրամատիկական արվեստը արտասահմանում և չինական լսարանին ներկայացրեց արևմտյան ռեալիստական դրաման։ 1906 թվականին Լի Շուտոնը և նրա դասընկեր Զեն Սյաոկուն Թիենծինում հիմնադրեցին «Չունլիո» սիրողական դրամատիկական խումբը և ներկայացրեցին «Տրավիատա» ներկայացումը, որը առաջին չինական դրաման էր[149]։ Թիենծինի հայտնի դրամատուրգ Կաո Յուն ստեղծել է այնպիսի պիեսներ, ինչպիսին է «Ամպրոպը»[150]։
Ֆիլմեր և երաժշտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չինաստաանի ֆիլմարտադրության սկզբնակետը Թիենծինն է։ 1905 թվականի հունիսին Թիենծինի ամսագրերից մեկում հրապարակվեց բրիտանական կազմակերպության հայտարարություն, որում ասվում էր. «արտասահմանից ներմուծվել են մի քանի նոր կինոմեքենաներ…»: Փաստագրված գրականության մեջ Չինաստանում «ֆիլմ» բառը հայտնվում է առաջին անգամ։ Այդ ժամանակվանից Պեկինում, Թիենծինում և Հեբեյում «ֆիլմ» աստիճանաբար տերմինը սկսեց հանրաճանաչ դառնալ[151]:1896 թվականին ֆրանսիական Pathé ընկերությունը առաջին անգամ Թիենծինի ֆրանսիական շրջանում ֆիլմեր ցուցադրեց։ 1907 թվականի հունվարին Կե Կոն փողոցի վրա ծնվեց Չինաստանի ամենավաղ կինոթատրոնը՝ Կուանսյան կինոթատրոնը։ 1930-ական թվականներին Թիենծինն ուներ ավելի քան 80 կինոթատրոն և ֆիլմեր արտադրող ընկերություն՝ մեկ տարվա ընթացքում ցուցադրելով 287 արտասահմանյան և 52 հայրենական ֆիլմեր։ 1945 թվականին ամերիկյան և խորհրդային կինոընկերությունները, ինչպիսիք են Universal Pictures-ը, Paramount-ը, Fox-ը և Warner-ը, հաջորդաբար գրասենյակներ հիմնեցին Թիենծինում,իսկ չինական կինոընկերություններին էին պատկանում Guanghua Film and Drama և Bohai Film կազմակերպությունները[152]։
1930-ականներին Թիենծինում ելույթ են ունեցել դասական երաժիշտներ, ինչպիսիք են Յաշա Հայֆեցը, Ֆրից Կրեյսլերը և Ռախմանինովը[153]:Չինաստանում արևմտյան երաժշտության տարածման հայտնի գործիչներից էր Լի Շութոնը։ Նրա «Հրաժեշտի երգը», լայնորեն կիրառվում էր որպես դպրոցական երգ՝ Չինաստանի Հանրապետության առաջին տարիներին դասավանդվելով նորաոճ դպրոցներում։ Չինաստանի երաժշտության պատմության մեջ այն համարվում է հիմնական դասական կոմպոզիցիաներից մեկը[154]:1950-ական թվականներին Թիենծինում ստեղծվեցին Երաժշտության Կենտրոնական Կոնսերվատորիան և Թիենծինի երաժշտական Կոնսերվատորիան:Այս երկու հաստատությունները պատրաստել են բազմաթիվ ժամանակակից երաժիշտների և երգիչների։ 1988 թվականին Թիենծինի երաժիշտ Սու Կոնը «Վերջին կայսրը» ֆիլմի սաունդթրեքի համար շահեց 60-րդ «Օսկար» մրցանակը՝ արժանանալով ֆիլմի լավագույն կոմպոզիտորի տիտողսին և դառնալով առաջին չինացին,որը արժանացել է Օսկար մրցանակին[155]:Բացի այդ, «Երգում ենք հայրենիքը» երգի (որը հայտնի է որպես «Երկրորդ ազգային օրհներգ») կոմպոզիտոր Վան Սինը և Լյու Հուանը՝ Պեկինի Օլիմպիական խաղերի բացման արարողության երգիչներից մեկը, երկուսն էլ Թիենծինից են[156]:Ներկայումս Ջուլիարդի դպրոցը մասնաճյուղ է կառուցում Թիենծինում[157]։
Գեղանկարչություն և բանահյուսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինի գրականությունը չինական «Ծինվեյ» և «Վեյ» գրական ոճերի միաձուլումն է։ Պատմականորեն այն ներկայացնում է Թիենծինի տարածաշրջանային մշակութային առանձնահատկությունները, ինչպիսիք են «Ծինվեյ վեպերի» առաջացումը, սակայն սրա հետ մեկտեղ Թիենծինի գրականությանտ տարածաշրջանային ծագումնաբանական բնույթը ակնհայտ չէ։ Թիենծինում առավել զարգացած են ռոմանտիկ,մարտական և սոցիալական բնույթի վեպերը:1949 թվականից հետո Թիենծինի գրական ասպարեզում գերակշռում էին ազատագրված գրողները, բանաստեղծները և դրամատուրգները։ Օրինակ՝ Սուն Լիի «Փոթորիկների առաջին տարեգրությունները» լույս է տեսել այս ժամանակահատվածում[158] Թիենծինի գրական աշխարհում այս համակարգից դուրս երիտասարդ գրողների խիստ պակաս կա[159]։ Թիենծինի հայտնի գրողներից է Ֆեն Ծիաքայը[160]։
Թիենծինի գեղանկարչությունը երկար պատմություն ունի:Կանսիի և Ցյանլունի կառավարման տարիներին Պեկինը և Թիենծինը ուղղափառ նկարչական ոճերի կարևոր կենտրոններ էին։ 17-րդ դարից հետո Թիենծինի գեղանկարչությունը աստիճանաբար ընդլայնեց իր հորիզոնները, և նկարիչներ Կուո Կունը, Ծին ՅուԿանը, Շեն Ցուենը և այլք մեկը մյուսի հետևից հայտնվեցին գեղանկարչական աշխարհում։ Այդ ժամանակ Թիենծինի նկարիչների մեծ մասը դեռևս շարունակում էր ստեղծագործել տեղական մշակութային ավանդույթների կամ պեկինյան ոճի սահմաններում։ Բացի այդ, Թիենծինի գեղանկարչությունը նաև կրում է քաղաքի տարբեր եվրոպական շրջանների ոճի արվեստի ազդեցությունը և ունի չինական և արևմտյան ոճերի համադրության առանձնահատկություններ։ Ցին դինաստիայի վերջումԹիենծինի նկարիչները ավելի շատ կենտրոնանում էին ծաղիկների վրա՝ որպես առարկաներ և օգտագործում էին եվրոպական գունավոր պիգմենտներ՝ պայծառ ու շքեղ վերջնապատկերի հասնելու համար։ Թիենծինի գեղագրության սկզբնական շրջանում կային չորս մեծ վարպետներ՝ Հուա Շիկուեյը, Մեն Կուանհոյը, Յեն Սիուն և Ճաո Յուանլին,իսկ վարպետ Լի Շութոնը նույնքան հիանալի հմտություններ ուներ և՛ գեղագրության, և՛ գեղանկարչության ոլորտներում[161]։
Թեև Թիենծինում կան բազմաթիվ ոչ նյութական մշակութային ժառանգություններ, դրանց մեծ մասը դեռևս ցածր ժողովրդականություն է վայելում[162][163]։
Հրատարակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինում առաջին նավահանգիստը բացվելուց հետո, տնտեսության, առևտրի և արտարժույթի զարգացման հետ մեկտեղ, զարգացան նաև ԶԼՄ-ները՝ որպես տեղեկատվության փոխանակման և տարածման միկջոց։ Օտարերկրացիները մեկը մյուսի հետևից սկսեցին տարբեր հրապարակումներ կատարել Թիենծինի շրջաններում։ Ժամանակակից լուրերի տարածումը Թիենծինում իրականացվում էր թերթերի ու պարբերականների միջոցով։ 1930-ականների սկզբին Թիենծինը հրատարակել է ավելի քան 30 տեսակի թերթեր, որոնց ընդհանուր տպաքանակը կազմում էր ավելի քան 290,000 օրինակ իսկ տեղական տպաքանակը՝ 187,000 օրինակ։ Սակայն Թիենծինի տեղական թերթերը ավելի վաղ են սկսել զարգանալ[164]:1886 թվականին բրիտանական շրջանում հիմնադֆրվեց Թիենծինի առաջին «China Times» թերթը։ Այն լույս է տեսել երկու հրատարակությամբ՝ չինարեն և անգլերեն։ 1902 թվականի հունիսին Թիենծինի ֆրանսիական շրջանում առաջին անգամ տպագրվել է Յին ԼիանՃիի հիմնադրած «Թա Կուն Պաո» ամսագիրը։ Նույն թվականին Թիենծինում լույս տեսավ Չինաստանի առաջին պաշտոնական թերթը՝ Beiyang Official News-ը։ Այդ ժամանակվանից Թիենծինը հաջորդաբար հրատարակել է այնպիսի թերթեր, ինչպիսիք են Beiyang Pictorial, Liberty Evening News, Xinsheng Evening News, Dazhong Evening News, People's Evening News, Night News և Republic of China Evening News[164]:
1949 թվականից հետո Թիենծինի բոլոր չինական և արտասահմանյան թերթերը վերակազմավորվեցին կամ դադարեցրին իրենց գործունեությունը։ Ներկայիս Թիենծինի թերթերի արդյունաբերությունը մենաշնորհված է երկու խոշոր թերթերի հրատարակչությունների կողմից՝ Tianjin Daily և Tonight News[165]:2011 թվականին Tianjin Radio, Television and Film Group-ը, Tianjin People's Broadcasting Station-ը և Tianjin Television Station-ը միավորվեցին՝ ստեղծելով Թիենծինի ռադիո և հեռուստատեսային կայանը, որն ունի 9 հեռուստաալիք[166]։ Թիենծինի տեղական լրատվամիջոցները հիմնականում դրական նորություններ են հաղորդում, մինչդեռ հետաքննական հաղորդումները թույլ են զարգացած։ Թիենծինում բացակայում են հայտնի լրատվամիջոցները, լրագրողները և լրատվական ռեպորտաժները, ուստի այն կոչվում է «քաղաք առանց նորությունների»[167]:2016-ին, նոր լրատվամիջոցների միտումներին համապատասխանելու համար, Թիենծինում երեք լրատվամիջոցներ գործարկեցին բջջային հավելվածներ։ Tonight News-ը մշակեց «Wenjin» հավելվածը, Beifang.com-ը մշակեց «Frontier» հավելվածը, իսկ Tianjin Daily-ն մշակեց «News 117»-ը։ Սակայն դրանք գործեցին ընդամենը 2 տարի և ձախողված ճանաչվելուց հետո դուրս հանվեցին կիրառությունից։ 2018 թվականի հունվարի 1-ից դադարել են տպագրվել այնպիսի թերթեր, ինչպիսիք են «Caifeng Daily», «Fans» և «Bohai Morning Post»-ը[168]։
Խոհանոց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինի խոհանոցը ծագել է չինական ժողովրդական խոհանոցից:Հիմնականում այստեղ օգտագործվում են թարմ և աղի մթերքներ։ Այն ունի ավելի քան 300 տարվա պատմություն՝ իր ձևավորումից մինչև զարգացումը։ Թիենծինի խոհանոցի ձևավորումն ու զարգացումը կապված է ջրային տրանսպորտի և աղի առևտրի զարգացման հետ։ Ծյուցինչեն ռեստորանը, որը բացվել է Կանշիի գահ բարձրանալը նշելու համար, համարվում է Թիենծինի խոհանոցի ձևավորման խորհրդանիշը։ Այն բանից հետո, երբ Թիենծինը բացեց իր առևտրային նավահանգիստը արտաքին աշխարհի համար`1860 թվականին, արևմտյան սննդամթերքը աստիճանաբար մտավ ՏԹիենծին:Արևմտյան խոհանոցի ամենավաղ ներկայացուցիչը այստեղ Cheeseline ռեստորանն է, որը բացվել է 1907 թվականին գերմանացի Ալբերտ Քիսլինգի կողմից[169]:Թիենծինում կան բազմաթիվ նախուտեստներ և աղանդերներ որոնցից ամենահայտնին են կոնուլիո շոգեխաշած բուլկիները և տապակած թխվածքաբլիթները[170]։ Թիենծինի մասնագիտացված նախուտեստները ներառում են ավելի քան 100 տեսակի նախուտեստներ:Այնուամենայնիվ, որոշ նախուտեստներ մեծ տարածում չունեն և այժմ կորչելու եզրին են։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պատմական բնակչություն | ||
---|---|---|
Տարեթիվ | Բնակ․ | ±% |
1953 | 2 693 831 | — |
1964 | 6 295 200 | +133.7% |
1982 | 7 764 141 | +23.3% |
1990 | 8 785 402 | +13.2% |
2000 | 9 848 731 | +12.1% |
2010 | 12 938 224 | +31.4% |
2015 | 14 430 000 | +11.5% |
2020 | 13 866 009 | −3.9% |
2022 | 13 630 000 | −1.7% |
Աղբյուր՝ Թիենծինի վիճակագրության բյուրոյի ներկայացրած նախորդ մարդահամարների արդյունքներ |
Ըստ Յուան դինաստիայի գրառումների,Թիենծին քաղաքի բնակչության կեսը հասկանում և խոսում էր Ու բարբառով:Իսկ քաղաքի բնիկները հիմնականում ույու և Ծիանհուայ ազգություններն են:Մին դինաստիայի կառավարման տարիներին այստեղ բնակության են բերվել նաև Անհոյ և Ծիանսու նահանգների բնիկները[11]:Այն բանից հետո, երբ 1860-ական թվականներին Թիենծինում բացվեց ազատ առևտրի առաջին նավահանգիստը, արևմտյան տերությունները մեկը մյուսի հետևից հաստատվեցին Թիենծինում,ինչի արդյունքում քաղաքի բնակչությունը համալրվեց մեծ թվով օտարերկրյացիներով[171]:20-րդ դարի սկզբին Հյուսիսային Չինաստանում տեղի ունեցան բնական աղետներ, ինչի արդյունքում քաղաքի շրջակա տարածքներից մեծ թվով գյուղացիներ տեղափոխվեցին Թիենծին:Նոր ներգաղթյալների հիմնական մասը Թիենծին եկավ Հեբեյ և Շանդուն նահանգներից:Թիենծինում բնակվում էին նաև Որոշ ռուս փախստականներ, որոնք Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Խորհրդային Կարմիր բանակից փախել էին Թիենծին և հրեա փախստականներ, որոնք հիմնականում բնակվում էին Թիենծինի ճապոնական և բրիտանական շրջանի հարավային ծայրում։ Ցին դինաստիայի անկումից հետո` Պեյանյան կառավարության շրջանում Ցին դինաստիայից շատ ծերեր ներգաղթեցին Թիենծին։ 1949 թվականից հետո օտարերկրացիների մեծ մասը հեռացավ Թիենծինից։ 2015 թվականի վերջի դրությամբ Թիենծինի ընդհանուր մշտական բնակչությունը կազմել է 15,4695 միլիոն, ինչը 2010 թվականի վերջի համեմատ ավելացել է 2,4766 միլիոնով, վերջին հինգ տարվա ընթացքում միջին տարեկան աճը կազմել է 495,300 մարդ։ Դրանցից ոչ հիմնական բնակչությունը կազմել է 5,0035 մլն մարդ, 2010 թվականի վերջի համեմատ ավելանալով 1,9991 մլն-ով, ինչը կազմում է մշտական բնակչության աճի 80,19%-ը, վերջին հինգ տարում միջին տարեկան աճը կազմել է 399800 մարդ[172]:2016 թվականի մարտին Թիենծինը վերացրեց գյուղատնտեսական տնային տնտեսությունների գրանցման և ոչ գյուղատնտեսական տնային տնտեսությունների գրանցման միջև տարբերությունը և աստիճանաբար թուլացրեց քաղաքի ներսում տնային տնտեսությունների գրանցման միգրացիայի սահմանափակումները[173]:2018 թվականի վերջի դրությամբ քաղաքի մշտական բնակչությունը կազմել է 15,596 միլիոն՝ նախորդ տարվա վերջի համեմատ աճելով 27,300-ով[104]:2020 թվականի նոյեմբերի 1-ի դրությամբ (յոթերորդ ազգային մարդահամար) Թիենծինի բնակչությունը կազմում էր 13,866 միլիոն[174]։
2022 թվականի վերջի դրությամբ քաղաքի ընդհանուր մշտական բնակչությունը կազմում էր 13,63 միլիոն, այդ թվում՝ 11,6 միլիոն քաղաքային և 2,03 միլիոն գյուղական բնակիչ։ Ուրբանիզացիայի ցուցանիշը կազմել է 85.11%, նախորդ տարվա վերջի համեմատ ավելանալով 0.23 տոկոսով[175]։
Լեզու[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինի բարբառը Չինասանի պաշտոնական բարբառներից մեկն է և ընդհանուր առմամբ վերաբերում է Թիենծին քաղաքին,դրա արվարձաններին և Տանգգուի շրջանին։ Թիենծինի բարբառը բարբառային կղզի է, որը շրջապատված է շրջակա Հեբեյ և Շանդուն նահանգների գրական մանդարիններով և Պեկինի բարբառով։ Չինարենի ցածր տոնները (21) ամենակարևոր հատկանիշն են, որը տարբերում է Թիենծինի բարբառը այլ բարբառներից։ Թիենծինի բարբառը տարբերվում է Հյուսիսային Չինաստանի բարբառից նրանով, որ ունի Նանկինի բարբառի տիպի հատկանիշներ։ Թիենծինի բարբառի ծագումնաբանությունը միշտ հակասական կարծիքներ է առաջ բերել[176]։ Ուսումնասիրություններից հետո գիտնականները, ինչպիսիք են Լի Շիյուն, կարծում են, որ Թիենծինի բարբառը տոնային ձևով շատ մոտ է Պենպուի և Ֆենյանի բարբառներին[177]։
Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2022 թվականի վերջի դրությամբ Թիենծինն ունի ընդհանուր առմամբ 24 բարձրագույն ուսումնական հաստատություն՝ 56 քոլեջ և համալսարաններ, 58 միջնակարգ մասնագիտական կրթական դպրոց, 542 միջնակարգ դպրոց և 884 տարրական դպրոց։
Որպես արևմտականացման շարժման կարևոր քաղաք և Չինաստանում բարձրագույն կրթության ծննդավայր, Թիենծինում կրթությունը առանցքային դեր է խաղում[178]:Դեռ վաղ ժամանակներից Թիենծինում գործել են Առողջապահության դպրոցը, ՎենԾին ակադեմիային, Պեյանի ռազմածովային ակադեմիան, Պեյանի զինված ուժերի ակադեմիան, Պեյանի արևմտյան բժշկության ակադեմիան, Պեյանի հեռագրային ակադեմիան և այլ բարձրագույն կրթական հաստատություններ:Թիենծինում Չինաստանի կրթական համակարգում մշտապես կարևոր դեր է ունեցել, այն ոչ միայն մեծ նշանակություն ուներ գիտական լուսավորչական շարժման համար, այլ նաև մեծ կարևորություն ունի նոր ժամանակներում կրթության առաջխաղացման հարցում,քանի որ Թիենծինում բացվել են ժամանակակից Չինաստանի կառավարության կողմից ղեկավարվող առաջին դասի բարձրակարգ դպրոցներ։ 1895 թվականի հոկտեմբերին Թիենծինում հիմնվեց Պեյանի համալսարանը,որը առաջին պետական համալսարանն էր ժամանակակից Չինաստանում[179]:Միևնույն ժամանակ,Թիենծինի շրջաններում տարբեր դպրոցների զարգացումը նույնպես հասավ իր գագաթնակետին,օտրարերկյացիները այստեղ հիմնեցին տարբեր կրթական հաստատությունները, ինչպիսիք են Թիենծինի տեխնոլոգիական համալսարանը,Յաոհուա դպրոցը և Բրիտանական հիմնական դպրոցը[180]:Ներկայումս Թիենծինում կան 2 համալսարաններ, որոնք ընտրված են համաշխարհային կարգի համալսարանների A կատեգորիայի մեջ, մասնավորապես՝ Նանկայի համալսարանը և Թիենծինի համալսարանը; Թիենծինի ևս 4 համալսարաններ պատկանում են համաշխարհային կարգի շինարարական համալսարանների շարքին, այդ թվում՝ Թիենծինի տեխնոլոգիական համալսարանը, Թիենծինի բժշկական համալսարանը, Թիենծինի Չինական Ավանդական Բժշկության համալսարանը և Հեբեյի Գիտության և Տեխնոլոգիաների Համալսարանը։
Գիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գիտական հետազոտությունների առումով, 2018 թվականի դրությամբ գիտական հետազոտությունների և փորձարարական զարգացման մեջ Թիենծինի ներդրումները կազմում էին ՀՆԱ-ի 2,62%-ը՝ նահանգների մեջ երկրում զբաղեցնելով հինգերորդ տեղը[181]։ 2018 թվականի վերջի դրությամբ Թիենծինն ուներ 13 ազգային լաբորատորիա, 12 ազգային ճարտարագիտական (տեխնոլոգիական) հետազոտական կենտրոն և 61 ազգային ձեռնարկությունների տեխնոլոգիական կենտրոն[104]։ Գիտահետազոտական ստորաբաժանումները ներառում են օդատիեզերական, կենսաբժշկական, տեղեկատվական,արդյունաբերական և այլ ոլորտները[182]։
Սպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինի ավանդական սպորտային ճյուղերը իրենց մեջ են ներառում ըմբշամարտը,չինական ավանդական մարտարվեստները,պարանի ձգում և դիաբոլո խաղերը։ 1860 թվականին,քաղաքը որպես նավահանգիստ բացվելուց հետո, Թիենծինը դարձավ առաջին քաղաքներից մեկը, որտեղ ժամանակակից արևմտյան սպորտը ներմուծվեց Չինաստան[183]։ 1908 թվականին Ռոբերտ Ռաոն՝ Թիենծինի երիտասարդական ասոցիացիայի գլխավոր տնօրենի պաշտոնակատարը, միջազգային ալիքներով ձեռք բերեց Լոնդոնում անցկացվող Չորրորդ Օլիմպիական խաղերի տեսանյութերը և դրանք բերեց Նանկայի միջնակարգ դպրոցի խաղահրապարակ՝ Նանկայի ուսանողներին ցույց տալու նպատակով։ Նախքան տեսահոլովակը դիտելը, Նանկայի ուսանողները կազմել էին «Երեք հարց օլիմպիական խաղերի համար» կարգախոսով պաստառ, այն է՝ «Չինաստանը ե՞րբ կկարողանանք մարզիկներին ուղարկել օլիմպիական խաղերին, ե՞րբ մեր մարզիկները կստանան օլիմպիական ոսկի մեդալ, ե՞րբ մեր երկիրը կկարողանա հյուրընկալել Օլիմպիական խաղերը»։ «Tianjin Youth»-ը այս մասին հաղորդում է 1908 թվականին, և այս «Օլիմպիական երեք հարցերը» դառնում են Չինաստանի օլիմպիական երազանքի սկիզբը[184]։
Ներկայումս ֆուտբոլի տեսանկյունից Թիենծինում տղամարդկանց ֆուտբոլային ակումբը, որը մասնակցում է Չինաստանի Ֆուտբոլի Սուպերլիգային, Tianjin Jinmen Tigers թիմն է։ Սուպերլիգային մասնակցող կանանց ֆուտբոլային ակումբը Tianjin Huisen-ն էր,որը հաղթել է բազմաթիվ առաջնություններում։ Այնուամենայնիվ,2017 թվականին ակումբը լուծարվել է՝ անբավարար միջոցների պատճառով[185]։ Իսկ Թիենծինի կանանց վոլեյբոլի թիմը 2002-ից 2011 թվականներին Ազգային լիգայի 9 մրցաշրջաններում հաղթել է 8 առաջնություն և 1 անգամ դարձել փոխչեմպիոն[186]:Բեյսբոլում Tianjin Lions-ը բազմաթիվ առաջնություններ է նվաճել Չինաստանի բեյսբոլի լիգայում և բեյսբոլի ազգային առաջնությունում։ Բասկետբոլի առումով Թիենծինի քաղաքային թիվը Թիենծինի Ռոնյկանն է, որը Չինաստանի բասկետբոլի ասոցիացիայի անդամ է։
Սպորտային իրադարձությունների առումով Թիենծինը հաջողությամբ հյուրընկալել է բազմաթիվ միջազգային առաջնություններ և լայնածավալ միջազգային համապարփակ միջոցառումներ։ Դրանք ներառում են 1995 թվականի սեղանի թենիսի աշխարհի առաջնությունը, 1999 թվականի մարմնամարզության աշխարհի առաջնությունը, 2009 թվականի բասկետբոլի Ասիայի առաջնությունը և 2007 թվականի կանանց աշխարհի գավաթը, 2008 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերի ֆուտբոլային իրադարձությունները, 2013 թվականի Արևելյան Ասիայի խաղերը, 2015 թվականի կանանց վոլեյբոլի ազգային առաջնությունը և 2007 թվականի Ասիական առաջնությունը։
Թիենծինի հիմնական սպորտային վայրերն են՝ Թիենծինի օլիմպիական մարզադաշտը, Թիենծինի մարզական կենտրոնը, Թիենծինի Հայհե կրթական պարկի սպորտային կենտրոնը, Թիենծինի թենիսի կենտրոնը, Թիենծինի էկոլոգիական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտու ֆուտբոլային մարզադաշտը, Թուանպո ֆուտբոլային մարզադաշտը և այլն։
Կրոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ներկայումս Թիենծինում, ինչպես և բուն Չինաստանի այլ վայրերում, կառավարության կողմից ճանաչված են հինգ կրոններ՝ բուդդայականություն, դաոսականություն, իսլամ, կաթոլիկություն և բողոքականություն։ Բուդդայականությունը և դաոսիզմը չին ժողովրդին ներկայացվել են ավելի վաղ, իսկ իսլամը ներմուծվել է այն ժամանակ, երբ Թիենծինը առաջին անգամ ստեղծեց բնակավայրեր Յուան դինաստիայի ժամանակաշրջանի գաղթյալների համար։ Կաթոլիկությունը և բողոքականությունը ներկայացվել են համապատասխանաբար 1847 և 1860 թվականներին։ Նրանք հանդիպել են այնպիսի խոշոր ճգնաժամերի, ինչպիսիք են Թիենծինի բռնցքամարտիկների ապստամբությունը և մշակութային հեղափոխությունը։ 20-րդ դարի առաջին կեսին Թիենծինում գոյություն են ունեցել նաև հուդայականություն և ուղղափառ քրիստոնեություն,սակայն 20-րդ դարի կեսերին գաղթականները դադարեցրել են իրենց գործունեությունը,իսկ նրանց Չինաստանից հեռանալուց հետո, այժմ մնացել են այդ կրոնական կառույցների միայն ավերակները։ Թիենծինը ունի ընդհանուր առմամբ 267,000 հավատացյալ և մոտ 200 կրոնական մասնագետ։ 1979 թվականից ի վեր վերաբացվել են ընդհանուր առմամբ 79 կրոնական վայրեր[187], այդ թվում՝ բուդդայական Տապեի տաճարը, կաթոլիկ Վանհայլու եկեղեցին և Սիքայ եկեղեցին, իսլամական մզկիթը, բողոքական Անլիկան եկեղեցին, դաոսական Տյանհու պալատը ու նեֆրիտե կայսեր տաղավարը[93]։
-
Թիենծինի Թիենհոու Պալատհը
-
Տապեի Տաճարը
-
Սիքայ Եկեղեցին
-
Թիենծինի Բոլոր Սրբերի Եկեղեցին
-
Թիենծինի Սինագոգը
Բժշկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1879 թվականին Լոնդոնի քրիստոնեական եկեղեցին Մա Կենծիին ուղարկեց Թիենծին՝ զբաղեցնելու քաղաքի Լոնդոնի հիվանդանոցի տնօրենի պաշտոնը և նույն թվականին հիմնեց Թիենծինի արևմտյան բժշկության կենտրոնը։ 1894 թվականին Լի Հոնճանը Թիենծինում հիմնեց Չինաստանի առաջին արևմտյան բժշկության հիվանդանոցը և Արևմտյան բժշկության դպրոցը։ Հետագայում դպրոցը վերանվանվեց «Պեյանի արևմտյան բժշկության դպրոց»։ 1904 թվականին հիմնադրվել է Թիենծինի հիվանդանոցը,որը Պեյանի ռազմական բժշկական քոլեջին կից հիվանդանոց էր։ 1903 թվականին Թիենծինում ստեղծվեց Պեյանի կանանց հիվանդանոցը՝ որպես Չինաստանի առաջին հանրային մանկաբարձության և գինեկոլոգիական հիվանդանոց, Վերջինիս տնօրենը այն ժամանակվա մանկաբարձության և գինեկոլոգիայի հայտնի մասնագետ Տին Մաոյինն էր։ 1908 թվականին Պեյանի կանանց բժշկական դպրոցը կցվեց հիվանդանոցին՝ դառնալով ժամանակակից Չինաստանի առաջին պետական բուժքույրական դպրոցը[188]:Ներկայումս Թիենծինը Չինաստանում ամենազարգացած բժշկական մակարդակն ունեցող քաղաքներից մեկն է, որտեղ կան հայտնի բժշկական համալսարաններ, ինչպիսիք են Թիենծինի բժշկական համալսարանը և ավանդական չինական բժշկության համալսարանը։ Թիենծինի հայտնի հիվանդանոցներից են Թիենծինի առաջին կենտրոնական հիվանդանոցը, Թիենծինի քաղցկեղի հիվանդանոցը, Թիենծինի էկոլոգիական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտու միջազգային սրտանոթային հիվանդանոցը, Թիենծինի մանկական հիվանդանոցը,Թիենծինի չինական բժկության հիվանդանոցը և այլն:Թիենծինում միակ համալսարանական հիվանդանոցը, որն անմիջականորեն գտնվում է Կրթության նախարարությանը լիազորության տակ Նանկայի համալսարանի կից հիվանդանոցն է[189]։
Հանրային անվտանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինը Չինաստանի լավագույն հանրային ապահովվածությամբ տարածքներից մեկն է[190]:Հարցումների համաձայն՝ Թիենծինի քաղաքացիները հասարակության մեջ ունեն անվտանգության շատ բարձր զգացում, որը երկար տարիներ անընդմեջ կազմում է 95%-ից ավել[191]:Հանցագործությունների հաճախականությունը քաղաքում համեմատաբար ցածր է, իսկ դրանց հայտնաբերման մակարդակը բարձր է։ 2016 թվականին Թիենծինը հասել է սպանությունների, առևանգումների և զենքի հետ կապված դեպքերի հայտնաբերման 100%-անոց մակարդակի[192]:. Այնուամենայնիվ,քաղաքում դեռ շատ են ցանցային մարքեթինգի մեջ ներգրավված անձինք։ 2017 թվականի օգոստոսին բրգաձև սխեմաների հետ կապված բազմաթիվ սպանությունների դեպքերը Թիենծինում հանրության ուշադրությունը գրավեցին վերջիններիս վրա[193]։
Տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ջրային տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինն ունի երկու խոշոր նավահանգիստներ՝Թիենծինի նավահանգիստը և Նանկանը։ Թիենծինի նավահանգիստը, որը նաև հայտնի է որպես «Թիենծինի նոր նավահանգիստ» անունով, աշխարհի ամենաբարձր աստիճանի արհեստական խորջրյա նավահանգիստն է։ Այն Մոնղոլիայի և այլ դեպի ծով ելք չունեցող երկրների գլխավոր նավահանգիստն է, և ունի դեպի աշխարհի 180 երկրների ավելի քանի 500 նավահանգիստներ տանող երթուղիներ[194]:Նավահանգստի ջրային և ցամաքային տարածքը կազմում է մոտ 260 քառ. կիլոմետր,որից Հյուսիսածին Սինծյան նավահանգիստը զբաղվում է կոնտեյներների մեծածավալ բեռնափոխադրումներով,Հարավային Սինծյան նավահանգիստը զբաղվում է զանգվածային բեռնափոխադրումներով; Հայհե նավահանգիստը զբաղվում է ոչ մեծ նավերի բեռնափոխադրումներով,իսկ Տոնծյան նավահանգստի տարածքը Չինաստանի ամենամեծ նավահանգստային գոտին է համարվում[195]:2015 թվականի օգոստոսին Թիենծինի նավահանգստի քիմիական նյութերի պահեստում տեղի ունեցած պայթյունը մեծ վնասներ է հասցրել նավահանգստին[196]։
Իսկ Թիենծինի Նանկան նավահանգիստը մշակվել է Թիենծինի տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտու կողմից և պաշտոնապես բացվել է 2011 թվականի օգոստոսին։
Օդային տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինի Բինհայի միջազգային օդանավակայանը գտնվում է Տոնլի շրջանում։ Այն հիմնադրվել է 1939 թվականի նոյեմբերին։ Օդանավակայանը ունի երկակի թռիչքուղիների անկախ շահագործման հնարավորություն[197]։ Այն ունի երկու տերմինալներ՝ T1 և T2, և միացված է Թիենծինի մետրոյի 2-րդ գծին,ինչպես նաև այստեղ կառուցվում է Տյանցզին-Բինհայ Միջքաղաքային երկաթուղին:1950 թվականի օգոստոսին այստեղից մեկնարկեց Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության առաջին քաղաքացիական օդային երթուղին[198]:Միևնույն ժամանակ, այն ստանձնում է նաև Չինաստանում պրոֆեսիոնալ ավիացիոն և տեխնիկական տաղանդներ զարգացնելու խնդիրը և հայտնի է որպես «նոր Չինաստանի քաղաքացիական ավիացիայի օրրան»[199]:2015 թվականի սեպտեմբերի դրությամբ Թիենծինի օդանավակայանը թռիչքներ է կատաևել դեպի 106 քաղաք։ Դրանց թվում կան 73 քաղաքներ՝ բուն Չինաստանում, 5 քաղաք՝ Հոնկոնգում, Մակաոյում և Թայվանում, և 18 քաղաքներ՝ միջազգային ուղղություններով։ 2016 թվականի մարտին Թիենծինի Բինհայի միջազգային օդանավակայանը Օդանավակայանների միջազգային խորհրդի կողմից ճանաչվել է «տարեկան 5-15 միլիոն ուղևորների թողունակությամբ օդանավակայաններից Երկրորդ լավագույն օդանավակայանը» և «Երրորդ լավագույն օդանավակայան Ասիա-Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում»[200]։
Երկաթուղային տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինը ժամանակակից չինական երկաթուղու ծննդավայրն է։ Այն գտնվում է ոչ միայն երկու ավանդական երկաթուղային գծերի՝ Պեկին-Շանհայ ւ և Ծինշան երկաթուղու խաչմերուկում, այլ նաև այլ արագընթաց երկաթուղիների խաչմերուկում:Այստեղով են անցնում Պեկին-Թիենծին միջքաղաքային երկաթուղին, Թիենծին-Ցինհուանգ արագընթաց երկաթուղին և Թիենծին-Պաոտին երկաթուղին։ Այն Պեկինից մինչև հյուսիս-արևելյան Չինաստան և դեպի Շանհայ տանող երկաթուղային կարևոր հանգույց է։ Պեկին-Թիենծին-Հեբեյ համակարգված զարգացման պլանի իրագործման ընթացքում կկառուցվեցին Պեկին-Թիենծին-Հեբեյ միջքաղաքային երկաթուղին, Թիենծին-Չենդու միջքաղաքային երկաթգիծը և միջքաղաքային այլ երկաթուղիներ[201]։
Թիենծինի չորս հիմնական երկաթուղային հանգույցներն են՝ Թիենծինի կայարանը, Թիենծինի Արևմտյան կայարանը, Բինհայ կայարանը և Բինհայ Արևմտյան կայարանը։ Բացի այդ կան նաև այլ կայաններ, որոնք հիմնականում իրականացնում են ուղևորափոխադրումներ:Դրանք ներառում են Պեկին-Շանհայ արագընթաց երկաթուղու Թիենծինի հարավային կայարանը և Պեկին-Թիենծին միջքաղաքային երկաթուղու կայարանը, Բինհայ հյուսիսային կայարանը, Ծինշան երկաթուղու Թիենծինի հյուսիսային կայարանը, Տանկու կայարանը, Պեկին-Շանհայ երկաթուղու Յանլիոկին կայարանը և այլն։
Մայրուղիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պատմականորեն Թիենծինի հին քաղաքի ճանապարհներն անցնում էին հյուսիսից հարավ և արևելքից արևմուտք ուղղություններով, դրանք կամ՛ զուգահեռ, կամ՛ ուղղահայաց էին Հայհե գետի ուղղությանը:Այլ երկրների Թիենծին մուտք գործելոիբ շնորհիվ Թիենծինում բավականին վաղ շրջանում սկսվեց ճանապարհային տրանսպորտի շինարարությունը։ 1914 թվականին Թիենծինում Իտալիայի հյուպատոս կապիտան Ֆերոտտին Թիենծինի իտալական շրջանում կառուցեց առաջին ասֆալտապատ ճանապարհը[202]:. Այդ ժամանակվանից ի վեր տարբեր Թիենծինում, փորել են Հայհե գետի ջրանցքը ճահիճները լցրել նստվածքներով՝ դրանով իսկ մեծապես զարգացնելով Թիենծինի ճանապարհաշինությունը։ 1949 թվականից հետո Թիենծինի քաղաքային տարածքը սկսեց արագորեն ընդլայնվել, ուստի ընդլայնվեցին նաև քաղաքային ճանապարհները։ Ներկայումս Թիենծինիքաղաքային ճանապարհներն ունեն օղակաձև դասավորություն, որը բաղկացած է ներքին օղակաձև ճանապարհից, միջին օղակաձև ճանապարհից, արագընթաց մայրուղուց, արտաքին օղակաձև ճանապարհից և օղակաձև արագընթաց մայրուղուց։ Որոշ ճանապարհների անուններ Թիենծինում կրկնում են Չինաստանի Հանրապետության տեղանունների անվանումները, ինչպիսիք են Սիկան փողոցը, Տուոլուն փողոցը և այլն։ Թիենծինի քաղաքային տարածքում Հայհե գետին զուգահեռ հյուսիս-արևմուտքից հարավ-արևելք ձգվող ճանապարհները կոչվում են «լու» (չինարեն՝
2005 թվականի դեկտեմբերի 16-ին Թիենխին քաղաքը հրապարակեց «Թիենծինի քաղաքային հասարակական անվտանգության բյուրոյի ծանուցում՝ մոտոցիկլետների սահմանափակումների շրջանակը աստիճանաբար ընդլայնելու մասին»։ 2006 թվականի հուլիսի 1-ից Թիենծինում A պետհամարանիշներով մոտոցիկլետներին արգելվում է երթեւեկել Կենտրոնական ճանապարհներով այդ թվում նաև Կենտրոնական օղակաձև ճանապարհով:C համարանիշներով և օտարերկրյա պետհամարանիշներով մոտոցիկլետներին արգելվում է երթևեկել արտաքին օղակաձև ճանապարհով։ 2007 թվականի մայիսի 1-ից Թիենծինում A պետհամարանիշներով մոտոցիկլետներին արգելվում է երթևեկել արտաքին օղակաձև ճանապարհով[204]։
Հասարակական տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինում հասարակական տրանսպորտի հիմնական տեսակները ներառում են երկաթուղային տրանսպորտը, ավտոբուսները, տաքսիները և առցանց երթևեկության ծառայություններ։
Թիենծինը ժամանակակից Չինաստանի առաջին քաղաքն է, որն ունի քաղաքային հասարակական տրանսպորտի համակարգ[205]:1904 թվականին Յուան Շիկայի և Բեյանգի նախարարի հավանությամբ, Թիենծինում Բելգիայի հյուպատոսի հետ ստորագրվեց պայմանագիր ՝ «Թիենծինում տրամվայ և էլեկտրական լուսավորություն» ստեղծելու համար։ 1906 թվականի հունիսին Թիենծինում պաշտոնապես շահագործման հանձնվեց Չինաստանի առաջին քաղաքային ավտոբուսային գիծը[206]:1973 թվականին Թիենծինի շուրջ բոլորը տրամվայի գծերը ապամոնտաժվեցին։ Ներկայումս Թիենծինում հասարակական տրանսպորտը հիմնականում շահագործվում է քաղաքի հասարակական տրանսպորտի համար 1,2,3 և 4 ավտոբուսների կազմակերպությունների և Բինհայ ՍՊԸ-ի կողմից։
Թիենծինի մետրոպոլիտենը կառուցվել է 1970 թվականին և բացվել է 1976 թվականին՝ դառնալով Չինաստանի երկրորդ քաղաքը, որն ունի երկաթուղային տրանսպորտ Պեկինից հետո։ 2003 թվականի սեպտեմբերին ավարտվեց Ծինպին երկաթուղու արևելյան հատվածի շինարարությունը և հանձնվեց շահագործմյան։ 2005 թվականի դեկտեմբերին բացվել է 1-ին գիծը, որը երկարացվել է գոյություն ունեցող Թիենծինի մետրոյի գծից[207]:。2011 թվականի ապրիլին Շիծին ճանապարհային կայարանից մինչև Ճոնշանմեն կայարան բացվեց 9-րդ գիծը։ 2012 թվականին մեկը մյուսի հետևից բացվել են մետրոյի 2-րդ, 3-րդ և 9-րդ գծերի արևմտյան հատվածները։ 2016 թվականի օգոստոսին փորձնական շահագործման է հանձնվել թիվ 6 գծի առաջին հատվածը։ 2018 թվականի ապրիլին բացվել է 6-րդ գծի երկրորդ հատվածը իսկ նույն թվականի հոկտեմբերին՝ 5-րդ գիծը։ 2019 թվականի դեկտեմբերին բացվել է 1-ին գծի արևելյան երկարացումը։ 2021 թվականի դեկտեմբերին շահագործման են հանձնվել 4-րդ գծի հարավային հատվածը և 6-րդ գծի երկրորդ հատվածը։ 2022 թվականի նոյեմբերին շահագործման է հանձնվել թիվ 10 գիծը։ 2023 թվականի դեկտեմբերին շահագործման հանձնվեց թիվ 11 գիծը։ Ներկայումս Թիենծինում կառուցվող մետրոյի նախագծերը ներառում են գծի 1-ի արևելյան երկարացումը, 4-րդ գծի հյուսիսային հատվածը, գիծ 7-ը, 8-րդ գիծը, B1, Z4, 11, Z2 գծերը և Ծինծին գիծը։
Քաղաքային տաքսիների ոլորտում Թիենծինի ամենավաղ տաքսի ընկերությունը ստեղծվել է 1975 թվականին։ Այդ ժամանակից ի վեր Թիենծինում տաքսի մեքենաների թիվը աստիճանաբար ավելացել է:1990-ականներից մինչ օրս քաղաքում Daihatsu-ն, Xiali-ն և Toyota-ն հաջորդաբար դարձել են տաքսի մեքենաների հիմնական մոդելները։ Ներկայումս Թիենծինում հիմնականում օգտագործվում են երկու մոդել՝ Toyota Corolla-ն և FAW Weizhi-ն։ 2014 թվականից առցանց մեքենաների վարձակալումը սկսել է մուտք գործել Թիենծինի շուկա[208]:Թիենծինում կան նաև հասարակական հեծանիվներ, էլեկտրական մոպեդներ և այլն։
Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինն ունի երեք ազգային բնական արգելոց, դրանք են Պասիեն լեռը, որը ժամանակին անհասանելի է եղել զբոսաշրջիկների համար՝ պահպանելով լեռների և անտառների բնական առանձնահատկությունները,Ծիսիեն միջին և վերին պրոտերոզոյան ազգային արգելոցը,որը ՄԱԿ-ի Երկրաբանական գիտությունների միության կողմից ճանաճվել է համաշխարհային նշանակության վայր և Թիենծինի ազգային բնական արգելոցը, որոնը արձանագրում է Թիենծինի հարթավայրային տարածքի ձևավորման պատմությունըհ[209]։
Ինչ վերաբերում է մշակութային լանդշաֆտին, Թիենծինում կան երկու համաշխարհային մշակութային ժառանգության օբյեկտներ:Դրանք են Հնագույն մշակույթի փողոցը ևԹիենհոու տաճարը,որը քաղաքում գոյություն ունեցող ամենահին շենքային համալիրն է[210]:Թիենծինում հայտնի մշակութային վայր է Յանլիոցին քաղաքը[211]:Քաղաքային Թիենծինում գտնվող Հայհե գետի երկու կողմերում կան տարբեր ավանդական չինական շենքեր, եվրոպական շենքեր և ժամանակակից շինություններ։ Այն աստիճանաբար դարձել է հայտնի բնապատկեր, հատկապես իր փայլուն գիշերային տեսարանով և «մեկ կամուրջ, մեկ տեսարան» բնութագրերով։ Գետը դարձել է զբոսաշրջության կարևոր վայր[212]:2018 թվականի օգոստոսին Time Magazine-ը Թիենծինի Բինհայի գրադարանը «2018 թվականի 100 ամենաարժեքավոր այցելությունների վայրերի» շարքում առջինն է դասել[213]。
-
Թիենծինի Իֆեն թաղամաս
-
Ծիշու Փանշան տեսարժան վայրը
-
Բինհայհի գրադարանը
-
Թիենծինի Ֆլորենցիայի շրջանը
Թանգարաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին թանգարանները Թիենծինում բացվել են Ցին դինաստիայի վերջին շրջանում[214]։ Ներկայումս Թիենծինն ունի երեք ազգային առաջին կարգի թանգարաններ՝ Թիենծինի թանգարանը, Թիենծինի բնական պատմության թանգարանը և Ճոու Էնլայի և Դեն Ինչաոյի հիշատակի թանգարանը։ Թիենծինի թանգարանը պատմության և արվեստի համապարփակ թանգարան է[215]:Թիենծինի բնական պատմության թանգարանը լայնածավալ թանգարան է, որը ներառում է կենդանիներ, բույսեր, պալեոնտոլոգիա, երկրաբանություն և այլ առարկաներ[216]:Ճոու Էնլայի և Դեն Ինչաոյի հուշահամալիրը նվիրված է Ճոու Էնլայի և Դեն Ինչաոյի հիշատակին՝ Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության առաջին վարչապետներին, որոնք իրենց պատանեկության տարիներին սովորել են Թիենծինում[217]:2019 թվականի մայիսին բացվեց Չին-Սինգապուր Էկո-քաղաքում գտնվող Ազգային ծովային թանգարանը։ Այն Չինաստանի առաջին ազգային մակարդակի, համապարփակ ծովային թանգարանն է[218]:Բացի այդ, Թիենծինն ունի նաև մասնագիտական կամ թեմատիկ ցուցասրահներ, ինչպիսիք են Թիենծինի գիտության և տեխնիկայի թանգարանը, Թիենծինի ճարտարապետության թանգարանը և այլն։
Այգիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2008 թվականից ի վեր Թիենծինը աստիճանաբար արդիականացրել և վերանորոգել է բոլոր քաղաքային այգիներն և հրապարակները։ Թիենծինի զբոսայգիները ներառում են ջրաշխարհը, Թիենծինի կենդանաբանական այգին, Նան Կուպինի այգին, Շույսիի այգին, Բինինի այգին, Մեյծյան պարկը, Հետոն այգին, ճոնշան այգին, Հայհեի երաժշտական այգին, Կենտրոնական զբոսայգին, Ժողովրդական զբոսայգին, ծինանի այգին,Սյուկու զբոսայգին և այլն։ Բեյնին այգին նախկինում պլանտացիա էր, որը կառուցվել էր 1906 թվականին Ցին դինաստիայի կողմից։ Բինհայ Նոր Տարածքի զբոսայգիները ներառում են Հայհե Բունդ զբոսայգին, Թայֆեն այգին, Ծիյուն զբոսայգին և այլն։ Հայհե Բունդ այգում առագաստների և ստվերների քանդակը դարձել է Բինհայ Նոր Տարածքի խորհրդանիշ շենքը։ Թիենծինի քաղաքային զբոսայգիները չեղարկել են տոմսերով մուտքը և բաց են քաղաքացիների և զբոսաշրջիկների համար՝ անվճար ձևաչափով[219]։
Գյուղական զբոսայգիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2011 թվականից ի վեր Թիենծինում քաղաքի արվարձաններում և Բինհայ Նոր տարածքում պլանավորվել և կառուցել է 16 երկրի զբոսայգիներ ։ Համեմատած քաղաքային զբոսայգիների, արվարձանային զբոսայգիներն ավելի ընդլայնված են[220]:2012 թվականին Թիենծինի հյուսիսում գտնվող Պեյյուեն գյուղական պարկը և հարավ-արևմուտքում գտնվող Սիցին գյուղական պարկը առաջատար դիրք են գրավել շինարարության մեջ[221]։
Գիշերային տեսարան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1902 թվականից Թիենծինը սկսեց տեղադրել փողոցային լույսեր։1930-ականներին Թիենծինը ձեռք էր բերել «քաղաքի համբավ, որը երբեք չի քնում»։ Ներկայումս Թիենծինը հատուկ քաղաքաշինության մեջ ներառել է քաղաքի լույսերը և գիշերային տեսարանները։ Թիենծինի կենտրոնական քաղաքային տարածքը ձևավորել է Հայհե գետի լանդշաֆտային լուսավորության կառուցվածքով, այսինքն՝ Թիենծինի հիմնական լուսավորությունը կազմում են Հայհե գետի լանդշաֆտային լուսավորությունը և դրա երկարացման գծերը։ Հայհե գետի գիշերային տեսարանը դարձել է Թիենծինի հիմնական զբոսաշրջային երթուղին[222]։
Արտաքին գործեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1861 թվականի հունվարին Ցին կառավարությունը Թիենծինում ստեղծեց «Առևտրային երեք նավահանգիստները» ձեռնարկությունը, որը հիմնականում պատասխանատու էր հյուսիսային նավահանգիստներում օտարերկրյա հարկերի աուդիտի համար:Այն դարձավ Թիենծինի ամենավաղ դիվանագիտական գործակալությունը։ 1973 թվականի հունիսի 24-ին Թիենծինը և Ճապոնիայի Կոբե քաղաքը պաշտոնապես հաստատեցին քույր քաղաքների հարաբերություններ։ Սա քույր քաղաքների առաջին զույգն էր, որը հաստատվեց Չինաստանի և Ճապոնիայի, ինչպես նաև Չինաստանի և արտասահմանյան երկրների միջև։ Բարեփոխումներից հետո Թիենծինը, որպես հյուսիսային Չինաստանի ամենամեծ բաց ափամերձ քաղաք, բավականին վաղ բացվեց արտաքին աշխարհի համար։ 2008 թվականից Թիենծինի զարգացման գոտու միջոցով մեկնարկեց Չինաստան-Եգիպտոս Սուեզի տնտեսական և առևտրային համագործակցության գոտու կառուցումն ու զարգացումը[223]:2015 թվականի հունիսից Թիենծինի Բինհայի միջազգային օդանավակայանը 72 ժամ տևողությամբ տարանցիկ առանց վիզայի հնարավորություն է տալիս 51 երկրների, այդ թվում՝ Միացյալ Նահանգների քաղաքացիներին[224]:2018 թվականի մարտին Թիենծին քաղաքը և Պակիստանի Փենջաբ նահանգը Պակիստանի մայրաքաղաք Լահորում համատեղ կառուցեցին Փենջաբ-Թիենծին տեխնիկական համալսարանը[225]։
Ցուցահանդեսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիենծինը Դավոսի ամառային ֆորումի մշտական հյուրընկալող քաղաքն է։ Բացի այդ, Թիենծինը հյուրընկալել է Ասիա-Եվրոպայի ֆինանսների նախարարների 6-րդ հանդիպումը, Չինաստան-ԵՄ 8-րդ բիզնես ֆորումը, 2010թ. Չինաստան-Արաբական պետությունների համագործակցության ֆորումի նախարարական համաժողովը և 4-րդ Միավորված ազգերի կազմակերպության կլիմայի փոփոխության բանակցությունները և բազմաթիվ այլ միջազգային կոնֆերանսներ։ Կարևոր և հայտնի ցուցահանդեսները Տյանցզինում ներառում են Չինաստանի միջազգային ուղղաթիռների ցուցահանդեսը,Թիենծին միջազգային ավտոմոբիլային առևտրի ցուցահանդեսը,Խաղաղօվկիանոսյան տնտեսական համագործակցության միջազգային առևտրի և ներդրումների ցուցահանդեսը և այլն[226]։
Թիենծինի ամենակարևոր կոնֆերանսային և ցուցահանդեսային կենտրոններն են Թիենծինի Մեյծյան կոնֆերանսային և ցուցահանդեսային կենտրոնը և Թիենծինի Բինհայի միջազգային կոնֆերանսային և ցուցահանդեսային կենտրոնը։ 2021 թվականի հունիսին բացվեց Առևտրի նախարարության և Թիենծին քաղաքի կառավարության կողմից համատեղ կառուցված Ազգային կոնֆերանսային և ցուցահանդեսային կենտրոնը,որը գտնվում է Հայհե գետի միջին հոսանքում[227]։
Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության հիմնադրումից հետո Թիենծինն առաջինն էր, ով 1973 թվականի հունիսի 24-ին պաշտոնապես քույր քաղաքների կապ հաստատեց Ճապոնիայի Կոբեի հետ։ Սա քույր քաղաքների առաջին զույգն էր, որը հաստատվեց Չինաստանի և Ճապոնիայի միջև[228]:Հետագայում, Թիենծին միջազգային հարաբերությունները գնալով ավելի լայնածավալ են դարձել, և այն ձևավորել է բարեկամական հարաբերություններ է հաստատել հինգ մայրցամաքների ավելի քան 50 շրջանների հետ, ներառյալ Ֆիլադելֆիան, Մելբուրնը, Ուլան Բատորը, Կիևը, Միլանը և Ինչեոնը։
Թիենծինի քույր քաղաքներ | ||
|
Գործիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ուշ Ցին դինաստիայի և վաղ Չինաստանի Հանրապետության տարիներին Չինաստանում Թիենծինի հատուկ կարգավիճակի շնորհիվ քաղաքը հավաքատեղի էր Չինաստանի բոլոր խավերի հայտնի մարդկանց համար։ Նրանց թվում ծագումով ոչ Թիենծինի հայտնի մարդիկանցից էին բրիտանացի նախկին սպա և Սուդանի գեներալ-նահանգապետ Չարլզ Ջորջ Գորդոնը, Թիենծինիկ բրիտանական շրջանի նախագահ Դե Կույլինին, ԱՄՆ նախագահ Հերբերտ Հուվերը, Ցին դինաստիայի վերջին կայսր Պույը, Չինաստանի Հանրապետության առաջին նախագահ Յուան Շիկայը, ժամանակակից չինացի մտածող Լիան Քիչաոն, Չինաստանի Հանրապետության Բեյանգի կառավարության վարչապետ Կու ՎեյԾունը, նախագահի պաշտոնակատար Ֆեն ԿուոԾանը, արտաքին գործերի պետ Կաո Ռուլինը, պատերազմական հրամանատարներ Ճան Սյուն, Դուան Քիրուին, ԱՄՆ բանակի շտաբի պետ Ջոզեֆ Ստիլվելը և այլն[229]։
Չինաստանի Հանրապետության օրոք Թիենծինից դուրս եկած քաղաքական գործիչներն էին նախագահ Սյու Շիչանը, Կաո Կունը, Կաո Լինֆեյը, Լի Չունը, Ցի Սիեյուանը, Լի Ծին, Շի Սիմինը և այլն։ Թիենծինի օտարերկրյա քաղաքական գործիչների թվում են Չեն Լիվանրուոն՝ ԱՄՆ-ում առաջին չին-ամերիկյան կին քաղաքապետը[230]։
Գիտության ոլորտում Թիենծինի հայտնի մարդկանց թվում են Յան Սյուն և Ճան Պոլինը՝ Նանկայի դպրոցի հիմնադիրները, Ճաո Թիենլինը՝ Պեյանի համալսարանի և Յաոհուայի դպրոցի տնօրենը, Լի Շուտոնը՝ արվեստի ուսուցիչ, Վան Սյանը՝ ոսկրային մակագրություններ ուսումնասիրող ամենավազ գիտնականը, Վան Ճաոն և Մեյ Իչին՝ Ցինխուա համալսարանի տնօրենը և այլն[231]։
Մշակութային գործիչներից Թիենծինի հայտնի մարդկանց թվում են հոնկոնգցի գիտնական Ճոու Ռուչանը, Կրուգերի հումանիտար գիտությունների մրցանակի դափնեկիր Յու Ինշին, գրողներ Կաո Յուն, Ֆեն Ծիցայը, Մու Տանը, Ֆեն Ճին, Հաո Ծինֆանը, հաղորդավար Կույ Յոնգյուանը այլն[232]:Թիենծինում են իրենց գործունեությունը ծավալել կոմպոզիտորներ Վան Սինը, Սու Կոնը, Սոն Ֆեյը, երգիչներ Ծյան Տաուեյը, Լյու Հուանը, դերասաններ Հոու Պաոլինը, Մա Սանլին, Մա ճիմինը, և այլն[233]։ Թիենծինից են նաև դերասաններ Ճաո Լիրոնգ,Յու Ճնի, Պաո Կուան, Չեն Տաոմինը և այլն[234]։ Հայտնի ռեժիսորներ Հուանգ Ծուոլին և Էր Տոնշեն[235]։ Թիենծինի մարզական գործիչներից են մարտավար Հուո ՅուանԾիան[236], 1924 թվականի Փարիզի օլիմպիական խաղերի տղամարդկանց 400 մետրի չեմպիոն Իլիչ Ռիդդալը[237], Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության առաջին մարզիկը, ով գերազանցել է լողի համաշխարհային ռեկորդը Մու Սյանսյոնը, օլիմպիական չեմպիոններ Լան Պինը և Սան Սյուեն[238]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ ՉԺՀ յոթերորդ ազգային մարդահամար
- ↑ 2,0 2,1 «
天津 :沉淀着 厚 重 的 历史».工 人 日 报. 2007 թ․ նոյեմբերի 18. - ↑ 3,0 3,1
国 务院关于天津 市 城市 总体规划的 批复(国 函 〔2006〕62号 ) - ↑ «
京 津 冀协同 发展领导小 组办公 室 负责人 就京津 冀协同 发展有 关问题答记者问».新 华网. 2015 թ․ օգոստոսի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 28-ին. - ↑
米 哲 、周 志 强 (2023 թ․ հուլիսի 15). «张工主持 召开天 开高教科 创园建 设工作 领导小 组第五 次 会 议».天津 日 报. - ↑ 6,0 6,1 «
十 三届全运会举办地揭晓天津 获承办权陕西无缘». 网易新 闻中心 . 2011 թ․ օգոստոսի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 29-ին. - ↑ 7,0 7,1
周 利成 著 (2014.10).津 门掌故 .天津 古 籍 出版 社 . էջ 2. ISBN 978-7-5528-0267-2. - ↑ 刘熙
撰 . 释名.中 华书局 . 2016-04-01. ISBN 9787101116366. - ↑ 杨建
峰 主 编 (2015.10). 细说趣 说万事 万物 由来 .西安 电子科技 大学 出版 社 . էջ 134. ISBN 978-7-5606-3739-6. - ↑ 刘君
君 编著 (2014.04).凭 海 临风的 天津 .福建 教育 出版 社 . էջ 19. ISBN 978-7-5334-5849-2. - ↑ 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 11,11 11,12 11,13
天津 地方 志 -天津 通 志 :大事 记.天津 :天津 市 地方 志 编修委 员会办公室 . 2007. ISBN 9787805634265. - ↑ 陈大刚著 (2012.12). 笔走
大 中国 一 个人的 国家 地理 .成都 :四川 文 艺出版 社 . էջ 106. ISBN 978-7-5411-3628-3. - ↑ 溥奎
主 编 (2007.05).中国 国家 人文 地理 上 . 长春:吉林 美 术出版 社 . էջ 28. ISBN 978-7-5386-2250-8. - ↑ 罗剑华 (2012 թ․ ապրիլի 25). «
拉 摩 斯密信 破 译!确认为一封上海寄往天津法租界的信».新 闻晨报. - ↑ 乔虹编著 (1994.03).
天津 城市 建 设志略 .中国 科学 技 术出版 社 . էջեր 1–2. ISBN 7-5046-1285-5. - ↑ 贾长华 (2015-03).
今晚 丛书名城 的 守 护.天津 人民 出版 社 . էջեր 124–125. ISBN 9787201092126. - ↑ 吕思
勉 著 (2017.01). 吕思勉 中国 近代 史 .吉林 出版 集 团股份有限 公司 . էջ 45. ISBN 978-7-5581-1760-2. - ↑
欧 阳圻 (2015 թ․ օգոստոսի 27). «北洋 大学 堂 究竟 开办于几月 几日?».社会 科学 报. - ↑
王 健 (2009). «繁 荣、失 落与回 归——从海河 的 变迁剖析天津 城市 空 间形态的变迁».城市 规划.增刊 . - ↑ 费
成康 (1992).中国 租界 史 .上海 :上海 社会 科学 院 出版 社 . ISBN 7-80515649-2. - ↑ 21,0 21,1
天津 碱厂志 编纂委 员会.天津 碱厂志 .天津 . - ↑
南 开大学校 长办公 室 (1995-07).日 军毁掠 南 开暴行 录.天津 :南 开大学 出版 社 . - ↑
周 云 (2012 թ․ հուլիսի 28). «1939年 的 天津 水 灾».温州 商 报. - ↑
周 萌 、陈国忠 (2012 թ․ մարտի 20). «跌宕起伏 的 华北大 决战——简论平津 战役».福建 党 史 月刊 (2012年 06期 ). - ↑ «
第 99期 :海 河 危情--1963年 天津 大水 纪实».搜 狐 (չինարեն). 《假 日 100天 》. 2003 թ․ հուլիսի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2003 թ․ դեկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 24-ին. - ↑ «
河北 党 史 百 年 百事 (53)|1963年 河北 抗 洪 ».河北 新 闻网 (չինարեն).河北 省 委 党 史 研究 室 、省 档案馆、河北 日 报社. 2021 թ․ մայիսի 31. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 24-ին. - ↑ 陈雨
亭 ,胡 振 京 ,王 慧 霞 (2009年 ). «建国 以来 天津 基 础教育 发展研究 ».天津 市 教科 院 学 报 (5). - ↑
南 开大学校 史 编写组 (1989-10).南 开大学校 史 .天津 :南 开大学 出版 社 . - ↑
胡 学 常 (2008 թ․ փետրվարի 4). «南 开大学 红卫兵 与 "六 十 一 人 案 "».百 年 潮 (2008年 第 2期 ). - ↑ 罗骏 (2009 թ․ սեպտեմբերի 18). «
中国 第 二条地铁是这样建成的».天津 日 报. - ↑ 31,0 31,1 关于
将 河北 省 蓟县等 5个县划归天津 市 的 批复.中 华人民 共和 国 国 务院. 1973 թ․ հուլիսի 7. - ↑
南 开大学校 史 研究 室 (2015年 ).南 开大学校 史 宣 讲提纲.天津 :南 开大学 . - ↑
董 少 东 (2010 թ․ սեպտեմբերի 1). «密 云 水 库今天 50岁».北京 日 报. - ↑ 孙洪磊 (2008 թ․ նոյեմբերի 24). «引滦
入 津 :改 变一座城市命运的水利工程».新 华社. - ↑
何 仕 光 (2001-09). «实施天津 市 工 业战略 东移要 处理好 五 个关系 ».天津 经济 (09). - ↑ «
天津 滨海新 区 开发开放列 入 "十 一 五 "规划建 议».今晚 报. 2005 թ․ հոկտեմբերի 19. - ↑
郭 少 峰 (2006 թ․ օգոստոսի 8). «天津 定位 为北方 经济中心 北京 谋求宜 居城 市 ».新 京 报. - ↑
王 力 ,黄 育 华主编 (2011.10).中国 金融 中心 发展报告 2010-2011.北京 :社会 科学 文献 出版 社 . էջ 85. ISBN 978-7-5097-2728-7. - ↑ 张伟 (2008). «
京 津 城 际铁路 概 况». 历铁路 建 筑 (2008(z1)). - ↑ 张占
斌 ,周 跃辉著 (2015.11).中国 经济大 布 局 .北京 联合出版 公司 . էջեր 155. ISBN 978-7-5502-6388-8. - ↑ «
南 水北 调中线今日 正式 通 水 覆 盖京津 冀豫6000万 人 ».人民 网. 2014 թ․ դեկտեմբերի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 14-ին. - ↑
周 勇 ,葛 沪飞著 (2015.12). 苏南国家 自主 创新示 范区创新指数 分析 及其产业发展研究 .南京 :东南大学 出版 社 . էջ 104. ISBN 7-5641-6248-1. - ↑ «
天津 港 爆 炸事故 抢险救援 直 击:与 火 情 赛跑向 核心 进击».新 华网. 2015 թ․ օգոստոսի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ օգոստոսի 17-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 15-ին. - ↑ «
李 鸿忠 简历».人民 网地方 领导资料库. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 5-ին. - ↑ «
段 春 华 简历».人民 网地方 领导资料库. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 5-ին. - ↑ «张工 简历».
人民 网地方 领导资料库. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 5-ին. - ↑ «
盛 茂 林 简历».人民 网地方 领导资料库. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 15-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 5-ին. - ↑
中央 纪委监察部 (2014 թ․ հուլիսի 9). «中央 第 五巡视组向天津市反馈巡视情况».人民 网.中 纪委监察部 网站. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. - ↑
中央 纪委监察部 网站 (2016 թ․ հոկտեմբերի 12). «中央 第 三巡视组向天津市委反馈巡视"回 头看"情 况». 网易.中央 纪委监察部 网站. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 5-ին. - ↑ 50,0 50,1 龚相娟 (2017 թ․ հուլիսի 30). «
中央 第 一环保督察组向天津市反馈督察情况».人民 日 报. - ↑ «
中 华人民 共和 国 二 〇〇九年县级以上行政区划变更情况».中 华人民 共和 国 民政 部 . Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 3-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 3-ին. - ↑ «
天津 撤销蓟县设立蓟州区 成 第 3个没有 县直辖市».北京 晨报. 2016 թ․ հուլիսի 30. - ↑ «
中 华人民 共和 国 县以上 行政 区 划代码».中 华人民 共和 国 民政 部 . Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 12-ին. - ↑ «
天津 市 2020年 第 七次全国人口普查主要数据公报(第 2号 )».天津 市 统计局 . Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 21-ին. - ↑
中 华人民 共和 国 民政 部 (2014 թ․ օգոստոս). 《中国 民政 统计年 鉴2014》.中国 统计出版 社 . ISBN 978-7-5037-7130-9. - ↑ «
中 华人民 共和 国 2022年 行政 区 划统计表».中 华人民 共和 国 民政 部 . Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. - ↑
中国 社 科 院 法学 研究所 (2015 թ․ մարտի 18).中国 社 科 院 法制 蓝皮书.北京 :社 科 文献 出版 社 . - ↑ «
天津 大火 后 续风波 显政府 公 信 力不足 ». 环球时报. 2012 թ․ հուլիսի 7. - ↑ 单
仁平 (2013 թ․ մայիսի 15). «110报警指示 牌 竟为"专科医院 "指 路 公共 设施岂可唯 利 是 "途 "!».新 华网. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 15-ին. - ↑
国家 行政 学院 电子政 务研究 中心 . 2016中国 城市 电子政 务发展 水平 调查报告. - ↑ 孙晓
兵 (2006 թ․ սեպտեմբերի 12). «有 腐 败现象 ,岂能没 有 腐 败官员».人民法院 报. - ↑
胡 然 (2007 թ․ հուլիսի 23). «天津 市 人民 检察院 原 检察长李宝 金 一审被判死缓».天津 日 报. - ↑
中 纪委监察部 . «天津 市政 协副主席 武 长顺接受 组织调查».中 纪委监察部 网站. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. - ↑ «
天津 检察机 关依法 决定对马白玉 立案 侦查».最高 人民 检察院 . Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 11-ին. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 28-ին. - ↑
中 纪委监察部 . «天津 市 物 产集团原党 委 书记刘地生 等 2人 被 调查».中 纪委监察部 网站. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 9-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 24-ին. - ↑ «
天津 市 长黄兴国涉 嫌 严重违纪接受 组织调查».新 浪 网. 2016 թ․ սեպտեմբերի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. - ↑
最高 人民 检察院 (2015 թ․ օգոստոսի 27). «检察机 关依法 对天津 港 "8·12"特 别重大火 灾爆炸事故 有 关责任 人 立案 侦查».最高 人民 检察院 . Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 20-ին. - ↑
天津 市 人民 政府 新 闻办公 室 编 (2016-04).天津 概 览.五 洲 传播出版 社 . էջ 16. ISBN 978-7-5085-3267-7. - ↑
徐 进勇 (2013-05). «2000-2012年 中国 北方 海岸 线时空 变化分析 ».地理 学 报. 63. - ↑ 70,0 70,1 70,2 70,3 70,4 70,5
仲 小 敏 、李 兆 江 (2011).天津 地理 .北京 师范大学 出版 社 . ISBN 9787303122356. - ↑ «
天津 景 点 :蓟县国家 地 质公园».中国 国家 地理 杂志. 2005 թ․ հունիսի 23. - ↑
天津 地方 志 ,水利 志 ,2010年 10月 22日 查阅 - ↑
夏 秀 丽 (2013-04). «长芦盐业研究 综述». 历史档案 (04). - ↑
王 媛 ,徐 利 淼 (2003-01). «天津 水 资源承 载力与 经济协调发展研究 ».天津 师范大学 学 报(自然 科学 版 ). - ↑
王 莉莉、王 跃思等 (2011-07). «天津 滨海新 区 秋 冬季 大 气污染 特 征 分析 ». 环境污染及其防 治 . 7. - ↑ 吴振
玲 、周 梁 丹 、解 以扬、孟冬 梅 、孙玫玲 (2008). «采 暖 期 间区域 气象条件 与 天津 大 气污染 概 率 关系». 气象科技 . - ↑ 陈松蹊等,
空 气质量 评估报告(四 )——京 津 冀2013-2016年 区域 污染状 况评估,2017-08-07 - ↑
何 永 丽 (2019 թ․ մարտի 11). «梁 永 岑委员:取消 "汽运煤 ",天津 港 如何 应对?».中国 煤 炭 报. - ↑ 孙丽
朝 (2019 թ․ ապրիլի 26). «禁 汽运煤 两年天津 港 影 响几何 ?». 财新网. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. - ↑ «Experience Template» CMA
台 站气候 标准值(1991-2020) (չինարեն). China Meteorological Administration. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 11-ին. - ↑
中国 气象局 国家 气象信 息 中心 (պարզեցված չինարեն). China Meteorological Administration. 2011 թ․ հունիս. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 10-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 20-ին. - ↑ «Index»
中国 气象数 据 网 – WeatherBk Data. China Meteorological Administration. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 9-ին. - ↑
康 华 (2009 թ․ հունիսի 24). «天津 拓 展 未来 发展空 间». 经济日 报. - ↑
林 希 著 (2014.10). 其实你不懂天津 人 珍藏 版 .天津 :天津 人民 出版 社 . էջ 175. ISBN 978-7-201-08876-1. - ↑
天津 年 鉴社编 (2006.10).天津 年 鉴 2006 总第21卷 .天津 年 鉴社. էջ 108. - ↑
天津 市 人民 政府 、天津 市 规划局 (2009 թ․ սեպտեմբերի 3). «《天津 市 空 间发展 战略》征 求 意 见稿».天津 市 人民 政府 . - ↑
天津 市 规划局 (2009 թ․ հուլիսի 13).天津 市 中心 城 区 “一 主 两副”规划.天津 市 人民 政府 . - ↑ «
文化 中心 及周边与小 白 楼 核心 区 共 组城市 主 中心 ».天津 日 报. 2012 թ․ հունիսի 20. - ↑ 89,0 89,1 刘功业.
第 三 极:天津 滨海新 区 发展纪事.天津 :天津 人民 出版 社 . ISBN 9787201061603. - ↑ 孙洪磊、
毛 振 华 (2015 թ․ ապրիլի 21). «天津 自由 贸易试验区 正式 挂牌运行».新 华网. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2015 թ․ ապրիլի 22-ին. - ↑
郭 长久、孙华起 、杨族耀 (2009).五 大道 故事 .百花 文 艺出版 社 . - ↑
肖 煜、申 玉 珍 、蔡建国 、史 延 兵 (2009). «五大道风貌保护区规划探讨».城市 规划和 科学 发展——2009中国 城市 规划年会 论文集 . - ↑ 93,0 93,1
天津 市 文物 局 黄 永 刚 (2016 թ․ հուլիսի 1).天津 市 全国 重点 文物 保 护单位 概 览(第 一 批至第 七 批).文物 出版 社 . ISBN 9787501044184. - ↑ «336.9
米津 塔 14日 封 顶天津 "第 一 高楼 "诞生».每日 新 报. 2010 թ․ հունվարի 14. - ↑ «盘点
天津 第 一 高楼 的 变迁:高 银金融 117大 厦597米 ».今晚 报. 2012 թ․ օգոստոսի 9. - ↑ «
会 师金汤桥».天津 广播网. 2007 թ․ օգոստոսի 6. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. - ↑ «
天津 的 桥».北方 网. 2010 թ․ օգոստոսի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 22-ին. - ↑
梁 素 梅 (2009 թ․ սեպտեմբերի 18). «承 载历史 开启未来 海 河上 的 桥更是 灵动风景».天津 日 报. - ↑
王 晓阳 (2014 թ․ մարտի 13). «天津 的 未来 :经济中心 如何 成 为名副 其实».瞭 望 东方周 刊 . - ↑
天津 河北 人才 被 空 吸本地 发展缓慢世界 罕见 Արխիվացված 2014-08-08 Wayback Machine,搜 狐 网,2010年 8月 20日 - ↑ 戴宏伟 (2006-11). «"
北方 经济中心 "的 定位 是 "大 天津 "». 环渤海 经济瞭 望 . - ↑
金城 (2007 թ․ նոյեմբերի 22). «专家称 天津 无法逾越北 京成 经济增 长第三 极龙头». 21世 纪经济报道 . - ↑ «
知 情人 士 称 ,天津 物 产集团向贷款银行寻求贷款展 期 ».界面 新 闻. 2019 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 4-ին. - ↑ 104,0 104,1 104,2 «2018
年 天津 市 国民 经济和 社会 发展统计公 报».天津 市 统计局 、国家 统计局 天津 调查总队. 2019 թ․ մարտի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 23-ին. - ↑
庄 彧 (2020 թ․ հունվարի 29). «2019年 天津 GDP达14104.28亿元同 比 增 长4.8%».中国 经济网. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 18-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 5-ին. - ↑
天津 市 统计年 鉴2018年 .中国 统计出版 社 . ISBN 9787503774713.{{cite book}}
: Cite uses deprecated parameter|authors=
(օգնություն) - ↑
李 瑾、黄 学 群 、孙国兴、陈丽娜 (2008-01). «天津 沿海 都市 型 现代农业发展对策研究 ».中国 农业资源与 区 划 (2008年 01期 ). - ↑
来 新 夏 主 编 (2013-09).天津 历史与 文化 .天津 :天津 大学 出版 社 . էջ 112. ISBN 9787561847589. - ↑ 张
京成 编 (2012-03). 创意书系中国 创意产业发展报告 2012.北京 :中国 经济出版 社 . էջ 64. ISBN 978-7-5136-1490-0. - ↑ 《
中国 城市 发展全 书》编委会 编 (2004-08).中国 城市 发展全 书上 .北京 :中国 统计出版 社 . էջ 11. ISBN 7-5037-4061-2. - ↑ 冯奎
主 编 (2016-07).中国 新 城新 区 发展报告 2016版 .企 业管理 出版 社 . էջ 51. ISBN 978-7-5164-1307-4. - ↑
李 雄 藩主 编;王 永 平等 编写 (1986-06).新 中国 第 一 志 . 郑州:河南 人民 出版 社 . էջ 130. - ↑
空 客 A320天津 总装线首架 飞机明年 8月 组装 Արխիվացված 2017-07-20 Wayback Machine,新 浪 网,2010-8-8查阅 - ↑ 戴相龙称
空 客 A320天津 总装线年底 竣工 Արխիվացված 2011-11-08 Wayback Machine,新 浪 网,2010-8-5查阅 - ↑ «
天津 成 为全国 唯 一兼有航空与航天两大产业的城市».新 华网. 2010 թ․ հուլիսի 30. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 29-ին. - ↑ «
天津 崛起昭 示 中国 经济后 劲仍足 ».路 透 社 . Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 6-ին. - ↑ Neil Gough (2016 թ․ ապրիլի 17). «
中国 屡 现企业违约,银行业面临坏账困局 ». 纽约时报. - ↑
米 哲 (2021 թ․ օգոստոսի 2). «廖国勋赴康 希 诺生物 股 份公司 调研座 谈».天津 日 报. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 3-ին. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 3-ին. - ↑ «
空 客将 在 天津 建 设第二 条 生 产线».新 华网. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 9-ին. - ↑ «
空 客 在 津 建 设A320系列 飞机第 二 条 总装线_天津 新 闻».天津 政 务网. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 9-ին. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 9-ին. - ↑ «
天津 认定113家 "津 门老字 号 "创建历史均 超 50年 ».新 华网. 2009 թ․ հունիսի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 6-ին. - ↑ 苏少 (2017 թ․ օգոստոսի 14). «
中国 没 有 真正 的 便利 店 ,只 有 小 卖部». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. - ↑
雨 诗 (2016 թ․ հունիսի 3). «中国 第 一家 票 号 :日 升 昌 票 号 ».山西 日 报. - ↑ 苏莉鹏 (2015 թ․ սեպտեմբերի 8). «说
不尽 的 官 银号,转不够的东北角 ».城市 快 报. - ↑
李 运英 (2010 թ․ փետրվարի 2). «1949年 天津 市 证券交易 所 成立 始末 ».金融 经济. - ↑ 杨津 (2015). «
天津 金融 业发展 进程梳 理 ». 经济研究 导刊 (10): 88. - ↑ 张卫华 (2007-02). «
天津 "金融 梦"的 理想 与 现实正由 激情 走 向 理性 ». 经济. - ↑
宋 承 国 (2010 թ․ մարտի 1). «中国 期 货市场的历史与 发展研究 ». 苏州大学 . - ↑
越 石 (2008). «政策 助 推天津 金融 发展».国 际融资 (7): 33–35. - ↑
国 务院办公厅,国 务院办公厅关于清理 整 顿各类交易 场所的 实施意 见(国 办发〔2012〕37号 ),2012-07-12 - ↑
梁 永 建 (2013 թ․ հունիսի 24). «"PE天堂 "一 地 鸡毛天津 私募 基金 乱 象 ».南方 都市 报. - ↑
周 凤兰 (2004-01). «渤海银行的 设立意 义与运作模 式 ». 华北金融 . - ↑ 苏杰 (2013 թ․ հունվարի 13). «
天津 经济技 术开发区:"十 五 连冠"的 背 后 ».人民 日 报. - ↑ «
天津 滨海-中 关村科技 园揭牌 ,系 首 个跨省 市 全面 改革 试验区 ».澎湃 新 闻. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 26-ին. - ↑ 于春沣
米 哲 (2022 թ․ դեկտեմբերի 30). «市 委 经济工作 会 议召开».天津 日 报. - ↑ 张宜
雷 (2008 թ․ նոյեմբերի 15). «天津 近代 文化 的 双 重 性 与 西方 文化 的 影 响».天津 大学 学 报(社会 科学 版 ) (2008年 06期 ). - ↑ 陈克 (2008 թ․ նոյեմբերի 15). «关于
天津 文化 的 理 论思考 ».理 论与现代化 (2003年 第 6期 ). - ↑ «
南 开大学 天津 学 研究 中心 成立 挂靠我 院 ».南 开大学 文学 院 . 2015 թ․ հունիսի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 23-ին. - ↑ «
天津 "曲 艺之乡"».北方 网. 2009 թ․ փետրվարի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 6-ին. - ↑ 《
天津 地方 志 》之 《天津 通 志 :民俗 志 》,天津 市 地方 志 编修委 员会办公室 ,2007年 - ↑
金 永 伟主编 (2010.04).天津 市 第 一批非物质文化遗产名录图典.天津 :天津 杨柳青 画 社 . էջեր 3–4. ISBN 978-7-80738-558-5. - ↑ 《
北京 文化 艺术年 鉴》编辑部 主 编 (2008.01).北京 文化 艺术年 鉴 2007.北京 :方 志 出版 社 . էջ 96. ISBN 7-80238-263-7. - ↑
李 维民主 编 (2006.11).中国人 物 年 鉴 2006 总第18卷 .中国人 物 年 鉴社. էջ 303. - ↑
蒲 娇著 (2016.01).民 间庙会 稳态性 研究 以天津 皇 会 为例.北京 :中国 文 史 出版 社 . էջ 107. ISBN 978-7-5034-6940-4. - ↑ 刘嵩
昆 (1998). 《梨 园轶闻》:四 大 皇后 .北京 燕 山 出版 社 . - ↑
京 剧:天津 最 有 代表 性 的 剧种 Արխիվացված 2009-04-14 Wayback Machine,北方 网,2010-8-5查阅 - ↑
中国 大 戏院 Արխիվացված 2010-07-18 Wayback Machine,天津 文化 信 息 网,2010-8-8查阅 - ↑ 吕超 (2008). «"
天国 咽喉 "——论天津 近代 文化 中 的 外来 因 素 ».近代 文化 史 . - ↑ «
走 进天津 :北方 话剧的 摇篮».天津 日 报. 2007 թ․ հոկտեմբերի 20. - ↑ 赵大
民 (2009 թ․ հոկտեմբերի 11). «天津 :中国 话剧的 摇篮».天津 日 报. - ↑
黄 德泉 (2008年 7月 ). «亚西亚中国 活 动影戏之真相 ».当代 电影. - ↑ 阮久盼 (2014). «
京 津 地区 的 早期 电影传播、产业及生态研究 (1896-1931)».中国 艺术研究 院 硕士论文数 据 库. - ↑ 靳学东 (2008 թ․ դեկտեմբերի 19). «"
原 汁 原 味 "的 西洋 乐宴——近代 西方 小 提琴 家 的 天津 之 旅 ».天津 日 报. - ↑
王 文 英 ,《文 史 杂志》:《弘 一法师的音乐历程》,2007年 第 5期 - ↑ 严敏 (1988). «苏聪——获奥斯卡奖的
第 一 位 中国人 ».音 乐爱好 者 (4). - ↑ «
第 二 国歌 《歌唱 祖国 》的 幕 后 故事 ».晚霞 .第 10期 . 2013. - ↑ 伦兵 (2017 թ․ հուլիսի 3). «
美国 茱莉亚学院 天津 将 建立 分 院 ».北京 青年 报. - ↑
林 霆 (2008). «天津 小 说三 十 年 的 文学 史 观察».小 说评论.第 4期 . - ↑ 滕云,《
五 十 年 天津 文学 一瞥 》,1999-9-27发表 - ↑ 谢冕,
李 矗 主 编 (2009.05).中国 文学 之 最 .北京 :中国 广播电视出版 社 . էջ 697. ISBN 978-7-5043-5803-5. - ↑ 苏莉鹏、
侯 力 铭 (2015 թ․ նոյեմբերի 23). «跨 越 三 个世纪,两代书法家 的 甲 骨 文 情 结».城市 快 报. - ↑ «
天津 "非 物 质文化 遗产"话题引人关注».人民 网. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 16-ին. - ↑ 刘树杞 (1997-03). «"
泥 人 张"彩 塑的美学 价值».文 艺研究 (1997年 03期 ). - ↑ 164,0 164,1
王 薇 ,近代 天津 租界 报刊的 产生及影响,新 闻知识,2006年 第 04期 - ↑ «运营传媒
追求 极致——记天津 日 报报业集团社长兼总编辑张建 星 ».清 华大学 经济管理 学院 网站. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 5-ին. - ↑ «
天津 广播电视台 天津 广播电视传媒集 团有限 公司 成立 张高丽揭牌 ».天津 日 报. 2011 թ․ դեկտեմբերի 26. - ↑ 汤嘉琛 (2015 թ․ օգոստոսի 13). «塘沽
大 爆 炸,天津 依然 是 座 没 有 新 闻的城市 ».新 浪 网. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 5-ին. - ↑ «
天津 海 河 传媒中心 改革 细节披露 :内 设机构削减60个». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 31-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 1-ին. - ↑ «
中国 第 一西餐品牌的争议史».新 周 刊 . 2010 թ․ օգոստոսի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 21-ին. «正式 开张是 在 1907年 年初 » - ↑ «
天津 小 吃 缺乏 推广如今踪影难觅 百种传统小吃面临失传». 渤海早 报. 2008 թ․ սեպտեմբերի 24. - ↑ «
六 万淮军脱下戎装变成天津人».每日 新 报. 2005 թ․ սեպտեմբերի 20. - ↑
天津 市 统计局 (2016 թ․ ապրիլի 28). «2015年 天津 市 人口 主要 数 据 公 报».天津 日 报. - ↑
魏 彧、米 哲 (2016 թ․ մարտի 22). «黄 兴国:建立 城 乡统一户口登记制度服 务均等化 ».天津 日 报. - ↑ «
第 七次全国人口普查公报(第 三 号 )——地区 人口 情 况».国家 统计局 . 2021 թ․ մայիսի 11. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 11-ին. - ↑ «统计
公 报_天津 市 统计局 ». stats.tj.gov.cn. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 19-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 12-ին. - ↑
李 世 瑜、韩根东.《略 论天津 方言 岛》.天津 师大学 报.1991年 第 2期 . - ↑
王 临惠、蒋宗霞 、唐 爱华.《关于天津 方言 语音演 变的几个问题的 讨论——兼 论天津 方言 的 源流 关系》.语文研究 .2009年 第 3期 . - ↑ 《
天津 地方 志 》之 《天津 通 志 ·基 础教育 志 》,天津 市 地方 志 编修委 员会办公室 ,2007年 - ↑
百 年 教育 思想 与 人物 /天津 大学 北洋 大 学校 史 研究 丛书.天津 大学 出版 社 . 2010 թ․ սեպտեմբերի 1. ISBN 9787561830710.{{cite book}}
: Cite uses deprecated parameter|authors=
(օգնություն) - ↑ 张华、刘冬
菊 (2009). «天津 高等 教育 60年 (1949-2009)».天津 市 教科 院 学 报 (5): 17–23. - ↑
国家 统计局 ,科学 技 术部,财政部 (2019 թ․ օգոստոսի 30). 2018年 全国 科技 经费投入 统计公 报.北京 . Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 17-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. - ↑
区 科技 局 . «脑机交互 与 人 机 共 融 海 河 实验室 正式 获批落户新 区 ».天津 市 滨海新 区 人民 政府 门户网. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 20-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 20-ին. - ↑ 《
天津 地方 志 》之 《天津 通 志 :体育 志 》,天津 市 地方 志 编修委 员会办公室 ,2007年 - ↑
古 维秋、刘晖 (2009 թ․ ապրիլի 20). «关于"奥 运三 问"真 伪的辨 析».成都 体育 学院 学 报 (2009(4)). - ↑ «汇森
女 足 面 临解散 ».北京 晚 报. 2017 թ․ դեկտեմբերի 23. - ↑ «
天津 女 排 追 平 10年 前 传奇纪录 9年 8冠 无愧金牌 之 师».新 浪 体育 . 2011 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 24-ին. - ↑
天津 的 民族 宗教 Արխիվացված 2011-02-28 Wayback Machine,华夏经纬网,2010-8-8查阅 - ↑
中国 近代 天津 百 个历史 第 一 —医学 Արխիվացված 2009-02-20 Wayback Machine,北方 网,2010-8-8查阅 - ↑ 韦承
金 (2016 թ․ օգոստոսի 4). «南 开大学 附属 医院 揭牌成立 ».南 开大学 新 闻网. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 26-ին. - ↑
周 路 (1998). «论天津 社会 治安 综合治 理 的 机 制 ».理 论与现代化 (1). - ↑ 赵荣
君 (2013 թ․ նոյեմբերի 13). «天津 安全 感 满意度 调查:市民 社会 安全 感 达96.03%».天津 日 报. - ↑
王 赫岩 (2017 թ․ հունվարի 7). «2016年 市 公安 局 破 案 率 实现三 个100%».今晚 报. - ↑
李 东,张恩杰,王 荣辉 (2017 թ․ օգոստոսի 7). «探 访天津 静海 传销村 :传销青年 没 钱买菜 偷买馒头».法制 晚 报. - ↑ «
天津 港 :再 上新 台 阶通达全球 500港口 ».天津 日 报. 2009 թ․ հոկտեմբերի 9. - ↑ 孙刚 (2010 թ․ հունիսի 26). «
天津 国 际邮轮母港 正式 开港».天津 日 报. - ↑ 陈禹铭 (2015 թ․ օգոստոսի 14). «
天津 滨海爆 炸地点 3公里 内 超 11处住宅 区 ».新 京 报. - ↑
万 红、吴迪 (2015 թ․ հոկտեմբերի 16). «天津 机 场升级"双 向 两车道 "提 升 起 降 航 班 能力 ».天津 日 报. - ↑ «
京 津 冀地区 "港 、产、城 "一体化发展对策研究».中 国民 用 航空 (8). 2014.{{cite journal}}
: Cite uses deprecated parameter|authors=
(օգնություն) - ↑ «抢占
航空 航 天 产业制 高点 增 创滨海 发展新 优势».北方 经济时报. 2009 թ․ ապրիլի 20. - ↑ «
天津 机 场获年 旅客 吞吐量 500-1500万级最佳机场第二名和亚太区最佳机场第三名».新 华网. 2016 թ․ մարտի 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 5-ին.{{cite news}}
: Cite uses deprecated parameter|authors=
(օգնություն) - ↑
周 程程 (2017 թ․ մայիսի 4). «雄 安新 区 "满月"国土 部 门送大礼 ».每日 经济新 闻. - ↑
丁 佳 文 (2016 թ․ հունիսի 8). «博物 馆如何 拓 展 公 众交流 维度».天津 日 报. - ↑
李 宁 (2016 թ․ սեպտեմբերի 19). «天津 城 的 道路 名 都 是 怎么起 的 ».城市 快 报. - ↑ «7
月 1日 起 中 环线内 禁 摩 ».新 闻中心 _新 浪 网. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 18-ին. - ↑ 佚名 (2004 թ․ մարտի 10). «
中国 第 一条城市公交线路始自天津».今晚 报. - ↑
追 忆“老 地 铁” Արխիվացված 2013-06-13 Wayback Machine,北方 网,2010-8-5查阅 - ↑ «
全国 首 例 导轨电车项目在 天津 试运营».城市 轨道交通 研究 (5). 2007. - ↑ «
天津 客 管 办:禁止 车辆非 法 运营 查处8辆"专车"». 2015 թ․ մայիսի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 30-ին. - ↑ 《
天津 地方 志 》之 《天津 概 览:自然 景 观》,天津 市 地方 志 编修委 员会办公室 ,2007年 - ↑ 《
天津 地方 志 》之 《天津 概 览:人文 景 观》,天津 市 地方 志 编修委 员会办公室 ,2007年 - ↑ «"
中国 历史文化 名 镇"千年古镇杨柳青命名揭牌».中国 网. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 23-ին. - ↑ «
夏季 达沃斯外籍 嘉 宾夜游 海 河 直 呼 "天津 真美 "».北方 网. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 23-ին. - ↑
欧 飒. «《时代》周 刊 发布2018年 世界 百佳胜地榜单».新 华网. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 22-ին. - ↑ 陈卓、
郭 辉 (2018 թ․ մայիսի 15). «天津 早期 公立 博物 馆建设转型 初 探 ».中国 博物 馆 (2018年 02期 ). - ↑
宋 柯欣 (2018 թ․ հունիսի 12). «天津 博物 馆:从官营陈列 所 到 近代 博物 馆».中国 文物 报. - ↑ «从北疆
博物 院 到 天津 自然 博物 馆».化石 (2017年 08期 ). 2017 թ․ օգոստոսի 20. - ↑
王 宏 、鸣岐 (1998 թ․ մարտի 5). «为了世代 的 缅怀——记周恩来 邓颖超 纪念馆落成 ».党 建 . - ↑ 纪玉戟 (2017 թ․ փետրվարի 20). «寻找设计
的 起点 ——中国 国家 海洋 博物 馆».建 筑技艺 (2017年 02期 ). - ↑
郭 晓莹 (2008 թ․ դեկտեմբերի 30). «天津 城市 公 园将分 批逐步 实现向 社会 免 费开放».每日 新 报. - ↑ 张雅
卓 (2017 թ․ նոյեմբերի 15). «以河流 为载体 的 带状郊野公 园设计方法 研究 ——以天津 市 武 清 区 北 运河郊野公 园为例 ».天津 大学 学 报(社会 科学 版 ) (2017年 06期 ). - ↑ 于强 (2014 թ․ հունվարի 26). «
天津 市 16个郊野 公 园纳入 生 态用地保 护红线范围». 渤海早 报. - ↑
王 昊 (2017 թ․ հուլիսի 14). «63公里 城市 灯光 网络将 亮 相 月 底 能 观赏绚丽夜景 ».城市 快 报. - ↑ 刘长
海 (2016 թ․ հունվարի 26). «中国 ·埃及 苏伊士 经贸合作 区 总投资约2.3亿美元 ». 渤海早 报. - ↑
程 铭劼 (2015 թ․ հունիսի 8). «天津 过境72小 时免签政策 今 起 实施».北京 商 报. - ↑ 赵晖 (2018 թ․ մարտի 23). «"
旁 遮 普 天津 技 术大学 "正式 建 校 ».天津 日 报. - ↑ «
国 际航空 航 天 贸易展 洽 会 在 天津 举行».搜 狐 财经. 2009 թ․ ապրիլի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 13-ին. - ↑ «
打 造 高 水平 对外开放新平 台 国家 会 展 中心 (天津 )一期展馆将建成使用».人民 网. 2021 թ․ հունիսի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 25-ին. - ↑
魏 彧、韩雯 (2013 թ․ օգոստոսի 6). «天津 市 神 户市缔结友 城 关系40周年 ».天津 日 报. - ↑
李 正 中 ,赵黎,《近代 天津 名人 故 居 》,天津 人民 出版 社 - ↑ 《耀华
中学 校友 录》,天津 耀华中学 校友 会 ,2007年 - ↑ 《
中国 青年 报》:《清 华“永 远的校 长”梅 贻琦》,2004-6-24发表 - ↑ 《
新 京 报》:《余 英 时:除 了 获奖其他都 没 有 改 变》,2007-1-5发表 - ↑
仇 宇浩 (2016 թ․ օգոստոսի 22). «在 耀华写 周 记开启作家路 评选中 力 压斯蒂芬·金 摘雨果 奖的郝景芳 是 天津 姑娘 ».每日 新 报. - ↑ 陈宝辉 (2011 թ․ փետրվարի 5). «冯巩:
我 以天津 人 为自豪 ».天津 日 报. - ↑ «
天津 耀华中学 85周年 华诞歌唱 家 蒋大为母校 献 艺».今晚 报. 2012 թ․ հոկտեմբերի 22. - ↑ 裴艳 (2003 թ․ ապրիլի 17). «
故 人相 见刘欢泪涟涟».每日 新 报. - ↑ «"
蛙 王 "穆 祥雄 ».天津 日 报. 2006 թ․ օգոստոսի 31. - ↑
梁 斌 (2013 թ․ մարտի 11). «昔日 吊 环王十 二 运当裁判 董 震 用心 回 报天津 体操 ».球 迷.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական նյութեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
天津 政 务网Արխիվացված 2011-02-08 Wayback Machine
Քարտեզներ և արբանյակային լուսանկարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Google
国 际版地 图Արխիվացված 2011-11-09 Wayback Machine - Google
中国 版 地 图