1. janúar
Útlit
Snið:JanúarDagatal 1. janúar er 1. dagur ársins samkvæmt gregoríska tímatalinu. 364 dagar (365 á hlaupári) eru eftir af árinu.
Atburðir
- 45 f.Kr - Júlíus Caesar innleiddi júlíska tímatalið.
- 89 - Lúcíus Antoníus Satúrnínus varð keisari í Róm.
- 1443 - Kristófer af Bæjaralandi var krýndur konungur Danaveldis í Ribe.
- 1502 - Portúgalskir landkönnuðir sigldu inn í Guanabraflóa í Brasilíu og héldu að hann væri fljót sem þeir nefndu Rio de Janeiro.
- 1583 - Þýskaland og Sviss tóku upp gregoríska tímatalið.
- 1582 - Páfagarður ákvað, að árið skyldi hefjast 1. janúar. Fram að því hafði það byrjað ýmist 25. mars eða á jóladag.[1]
- 1651 - Karl 2. Englandskonungur var krýndur konungur Skotlands.
- 1700 - Flest ríki mótmælenda í Evrópu tóku upp gregoríska tímatalið.
- 1752 - England tók upp gregoríska tímatalið.
- 1764 - Wolfgang Amadeus Mozart lék fyrir frönsku konungsfjölskylduna í Versölum, átta ára gamall.
- 1788 - Einokunarverslun var afnumin á Íslandi.
- 1803 - Þrælahald var afnumið í Danmörku.
- 1818 - Chile varð lýðveldi eftir sjö ára uppreisn gegn spænskum yfirráðum.
- 1841 - Fyrsta ljósmyndavélin frá Voigtländer í Vínarborg kom á markaðinn.
- 1855 - Almennt verslunarfrelsi gekk í gildi á Íslandi.
- 1873 - Fyrstu íslensku frímerkin, Íslensk skildingafrímerki, voru gefin út.
- 1875 - Krónur og aurar voru tekin upp á Íslandi og öðrum hlutum Danaveldis í stað ríkisdala. Tvær krónur jafngiltu þá einum ríkisdal.
- 1877 - Viktoría Bretadrottning var krýnd keisaraynja Indlands.
- 1892 - Á Elliseyju við New York-borg var byrjað að afgreiða innflytjendur til Bandaríkjanna.
- 1895 - Seyðisfjörður fékk kaupstaðarréttindi.
- 1893 - Japan tók upp gregoríska tímatalið.
- 1901 - Ástralía varð sambandsríki.
- 1905 - Síberíujárnbrautin austur til Vladivostok var formlega opnuð.
- 1910 - Metrakerfið var innleitt á Íslandi.
- 1912 - Dr. Sún Jat Sen stofnaði lýðveldið Kína.
- 1915 - Áfengisbann var lögleitt á Íslandi.
- 1918 - Rússland tók upp gregoríska tímatalið.
- 1920 - Veðurstofa Íslands tók til starfa.
- 1923 - Grikkland innleiddi gregoríska tímatalið.
- 1925 - Nafni Kristjaníu var breytt í Ósló.
- 1942 - Sameinuðu þjóðirnar komu saman í fyrsta sinn.
- 1946 - Showa keisari í Japan lýsti því yfir að hann væri ekki guðlegur.
- 1956 - Súdan hlaut sjálfstæði.
- 1958 - Rómarsáttmálinn, stofnsáttmáli Efnahagsbandalags Evrópu, gekk í gildi.
- 1959 - Á Kúbu steypti Fidel Castro Fulgencio Batista af stóli.
- 1960 - Hafmeyjan, umdeild stytta í suðvesturhorni Tjarnarinnar í Reykjavík, var sprengd í loft upp[2].
- 1960 - Franski hluti Kamerún fékk sjálfstæði.
- 1965 - Palestínsku Fatasamtökin voru mynduð.
- 1973 - Danmörk, Írland og Bretland gengu í Efnahagsbandalag Evrópu.
- 1973 - Hjónavígslualdur íslenskra karla var lækkaður úr 20 árum í 18.
- 1978 - 213 manns fórust, þegar Boeing 747-flugvél sprakk skömmu eftir flugtak í Bombei á Indlandi.
- 1981 - Grikkland gekk í Efnahagsbandalag Evrópu.
- 1981 - Myntbreytingin: Íslenska gjaldmiðlinum var breytt þannig að verðgildi einnar krónu hundraðfaldaðist.
- 1986 - Spánn og Portúgal gengu í Efnahagsbandalag Evrópu.
- 1990 - Virðisaukaskattur var tekinn upp í stað söluskatts á Íslandi.
- 1993 - Tékkóslóvakía klofnaði í Tékkland og Slóvakíu.
- 1994 - Bandaríkin, Kanada og Mexíkó stofnuðu Fríverslunarsamtök Norður-Ameríku (NAFTA).
- 1994 - Ísland gerðist aðili að EES.
- 1997 - Kofi Annan tók við starfi aðalritara Sameinuðu þjóðanna.
- 1998 - Haraldur Örn Ólafsson, Ólafur Örn Haraldsson og Ingþór Bjarnason komust á Suðurpólinn eftir fimmtíu daga göngu.
- 1999 - Orkuveita Reykjavíkur var stofnuð með sameiningu Rafmagnsveitu Reykjavíkur og Hitaveitu Reykjavíkur.
- 2000 - Kvikmyndin Englar alheimsins var frumsýnd á Íslandi.
- 2002 - Tólf Evrópusambandslönd tóku upp evru (€) sem nýja sameiginlega mynt.
- 2002 - Lýðveldið Kína gerðist aðili að Alþjóðaviðskiptastofnuninni.
- 2004 - Íslenska kvikmyndin Kaldaljós var frumsýnd á Íslandi.
- 2007 - Búlgaría og Rúmenía gengu í Evrópusambandið.
- 2007 - Ban Ki-moon tók við starfi aðalritara Sameinuðu þjóðanna.
- 2010 - Í fyrsta sinn í sögu Íslands voru allir handhafar forsetavalds konur. Ingibjörg Benediktsdóttir, forseti Hæstaréttar, Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra og Ásta R. Jóhannesdóttir, forseti Alþingis.
Fædd
- 1449 - Lorenzo de'Medici, ítalskur stjórnmálamaður (d. 1492).
- 1614 - John Wilkins, enskur dulmálsfræðingur (d. 1672).
- 1618 - Bartolomé Estéban Murillo, spænskur listmálari (d. 1682).
- 1631 - Katherine Philips, ensk-velskt skáld (d. 1664).
- 1701 - Magnús Gíslason amtmaður (d. 1766).
- 1715 - Henrik Hielmstierne, íslensk-danskur embættismaður, sagnfræðingur og bókasafnari (d. 1780).
- 1893 - Samúel Thorsteinsson, íslensk-danskur læknir og fyrsti landsliðsmaður Íslands í knattspyrnu (d. 1956).
- 1895 - J. Edgar Hoover, forstjóri FBI (d. 1972).
- 1907 - Leoníd Bresnjev, sovéskur leiðtogi (d. 1982).
- 1919 - J. D. Salinger, bandarískur rithöfundur (d. 2010).
- 1926 - Claudio Villa, ítalskur söngvari (d. 1987).
- 1967 - Felix Bergsson, íslenskur leikari.
- 1969 - Paul Lawrie, skoskur golfmaður.
- 1972 - Lillian Thuram, franskur knattspyrnumaður.
Dáin
- 1204 - Hákon Sverrisson Noregskonungur (f. 1182).
- 1515 - Loðvík 12. Frakklandskonungur (f. 1462).
- 1559 - Kristján 3. Danakonungur (f. 1503).
- 1748 - Johann Bernoulli, svissneskur stærðfræðingur (f. 1667).
- 1969 - Barton MacLane, bandarískur leikari (f. 1902).
- 1972 - Maurice Chevalier, franskur leikari og söngvari (f. 1888).
- 1994 - Stefán Íslandi, íslenskur óperusöngvari (f. 1907).
Hátíðis- og tyllidagar
- Attunda nótt og áttundi dagur (áttidagur) jóla í vestrænni kristni.
- Nýársdagur hjá löndum sem nota gregoríska tímatalið.
- Þjóðhátíðardagur Haítí
- Þjóðhátíðardagur Súdan
- Frelsisdagur á Kúbu
Tilvísanir
Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist Category:1 January.
- ↑ Árni Björnsson: Saga daganna, Mál og menning, Reykjavík 1993
- ↑ Jónas Ragnarsson (2002). Dagar Íslands. Vaka-Helgafell. ISBN 9979-2-1598-4.