Beta vulgaris
| Règne | Plantae |
|---|---|
| Classa | Equisetopsida |
| Sosclassa | Magnoliidae |
| Superòrdre | Caryophyllanae |
| Òrdre | Caryophyllales |
| Familha | Amaranthaceae |
| Genre | Beta |
| Espècia | Beta vulgaris |
Beta vulgaris subsp. vulgaris
(autonim)
La bledarava es una planta cultivada per sa raiç carnosa utilizada coma legum dins l'alimentacion umana, coma pastora e per la produccion de sucre.
Botanica
[modificar | Modificar lo còdi]Las bledaravas cultivadas, dicotiledonas, apetalas, vendrián de la bledarava maritima (Beta vulgaris L. subsp. maritima (L.) Arcang.) qu'es espontanèa sus las rivas maritimas en Euròpa.
L'espècia Beta vulgaris L. inclusís tanben aussi la bleda qu'abans èra considerada coma espècia (Beta cicla (L.) L.).
Las bledaravas foguèron fòrça estudiadas pels botanistas, subretot pel sistèma reproductiu, los efèctes de la seleccion naturala o agricola o del cambi climatic sus la diversitat genetica e lo polimorfisme nucleotidic dins lo genre Beta[1], la ginodioecia per las bledaravas salvatjas, los ligams entre polimorfisme per l'autofecondacion e la diversitat genetica, interaccions entre formas cultivadas e formas salvatjas de l'ensems Beta vulgaris.
Principalas varietats cultivadas
[modificar | Modificar lo còdi]Existís très times de bledaravas:
- bledarava de sucre, rica en sacaròsa ;
- bledarava de pastura ;
- bledarava d'òrt o bledarava roja.
Existís diferentas varietats classificadas selon de tipes diferents.
Las bledaravas de sucre son las mai ricas en sucres, de color blanca e enterrées mai prigondament. Son classificadas selon lo rendement en sucre, lor resisténcia a de malautiá.
Las bledaravas de pastura son de color diferentas mas o mens enterrées. Se classifican selon las matèrias secas.
Descripcion
[modificar | Modificar lo còdi]La bledarava cultivada es una planta bisannadièra :
- primièra annada, fasa vegetativa: desvolopament de las fuèlhas e constitucion de la racina carnosa, des feuilles et constitution de la racine charnue, accumulacion de servas de sucre, es la primièra fasa de cultura ;
- segonda annada:pujada e florason, produccion de la grana
Utilizacion
[modificar | Modificar lo còdi]
- Bladarava de sucre : de las bladaravas salvatjas betteraves raspadas reducha en popa s'extrai de sucre. La quita popa desiderata per pression e calfatge s'utiliza per noirrir las bestias. Çò del chuc, es purificat, concentrat, o per fermantacion, distillant e donant d'alcòl o per coseson, cristallizacion, distriada de las impuretats que formant la melassa que conten encara 50% de sucre ; la melasse es utilizada per la fabricacion de bevenda alcolizada o incorporada a la popa per l'alimentacion del bestial. E fòrça accessòriament servís per produccion de levadura del fornièr.
- Bledarava de pastura : la planta entièra es consumida subretot pels romiaires. Servada es distribuida en ivèrn subretot a vacas de lech mas tanben als bovets, als ovins, aux cabrilhs e als porcins. Se pòt consomir pels òmes mas lo gost pauc fòrt sembla al rafe blanc. Se servís plan en salsa o sopa.
- Bladarava d'òrt (bladarava roja) : alimentacion umana, plan sovent cuècha de biais industrial, colorant alimentari (racina rica en Betalaïnas). La bladarava se pòt consomir cruda, raspada mas mai sovent es cuècha (a l'aiga, a la vapor o al forn.
Proprietats
[modificar | Modificar lo còdi]Las racinas de Beta vulgaris contenon una quantitat significativa de vitamina C e las fuèlhas son una font de vitanina A. Son tanben fonts de fibras, d'acid folic e d'antioxidants. Las racinas son tanben Rica en betaïna (N, N, N-trimetilglicina).
La bledarava es Rica en nitrats que se transforman en nitrits mercé a de bactèris de la boca. Aqueles nitrits son implicats dins la vasodilatacion e la fluidificacion del sang, çò que melhora l'aflux de sang dins de zonas del cervèl qu'amb lo temps son mens perfusadas. Una dòsi quotidiana de chuc de bladarava pòt potencialament empachar la deméncia la bassa cognitiva en melhorant aquel aflux sanguin cerebral[2].
Una tassa (225,8 gramas) de bledarava aminuda conten :
- 31 kcal (130 kJ)
- 8,5 g d'idrats de carboni
- 1,5 g de fibras alimentàrias
- 53,2 µg de vitamina B9
- 32 mg de fosfòr
- 259 mg de potassi
- 1,5 g de proteïnas.
Economia
[modificar | Modificar lo còdi]La cultura pren gaireben 7 millions d'ectars pel mond, subretot en Euròpa du Nòrd et Estats Units d'America ;
Produccion mondiala (FAO 2002) :
- Bledarava de sucre: 246,5 millions de tonas, que 120 per l'Union Europèa
- Bledarava de pastura: 10 millions de tonas ;
França al nòrd es lo primièra productor mondial de sucre de bladarava.
Dins l'Union Europèa, la cultura de la bledarava de sucre es reglementada dins l'encastre de la politica agricòla comuna. Cada país dispausa d'un lendal de produccion autorizat en dejós que lo prètz es garantit, a un nivèl superior dels cors mondials.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]La bladerava es coneguda coma legum dempuèi l'Antiquitat. Los primièrs escrichs venon Grècs al sègle V. Las principalas varietats foguèron descrichas a l'Etat Mejana, subretot Pierandrea Mattioli. L'origina de l'utilizacion alimentària de las racinas sembla se situar dins la granda plana que s'espandís d'Alemanha fins a Russia
En 1600, Olivier de Serres la descriguèt dins Le theatre d'agriculture mesnage des champs cerquèt lo primièr d'extraire lo sucre de las bledarava mas sens trobar un processus rendable.
En 1747, un Alemand, Andreas Sigismund Marggraf, capitèt a extraireavait réussi lo sucre de la bledarava. Son escolan, lo professor Achard, foguèt profeichar l'Acadèmia met cette découverte au profit de l'Académie prussiena. Dempuèi 1802 la premièra fabrica de sucre de bledaravas del mond à Kürnen d'Oder (Silèsia) donava amb 70 kg de produch, 2 kg de sucre.
Lo 22 de novembre de 1806 es una data importanta per l'economia sucriària europèa. Per respondre al blocatge impausat per las armadas britanica suls pòrts franceses, Napoleon Bonaparte instaurèt lo blocatge continental : totas las merças britanicas venguèron enebidas en Français tanben èran exclusit lo sucre cana de las Antilhas. Per compensar, l'emperaire decidiguèt de promòure activament la produccion de bledaravas de sucre.
La primièra extraccion industriala de sucre es l'òbra de Benjamin Delessert, en 1812.
Quand s'arrestèt lo blocatge e lo retorn del sucre de cana, l'industria coneguèt de dificultats fins a l'abolition de l'esclavage que lo prètz del sucre de cana aumentèt en mai que los rendements avián aumentat.
La bledarava de pastura se desvolopèt fòrça en Euròpa a la mitat del sègle XX fins a aténher un million d'ectars en França Aprèp la Segonda Guèrra mondiala. Mermèt fòrça dempuèi remplaça pel milh ensilatge per l'alimentacion ivernala dels bovins.
A l'ora d'ara se desvolpa la produccion de bledarava per produire d'etanòl e lo biogas.
Notas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Joël Cuguen, Pascal Touzet à l'[Université de Lille 1]
- ↑ (en) Tennille D. Presley et coll.; Acute effect of a high nitrate diet on brain perfusion in older ad; in Nitric Oxide; 21 de novembre de 2010
