1897

< | 18. vijek | 19. vijek | 20. vijek | >
< | 1860-e | 1870-e | 1880-e | 1890-e | 1900-e | 1910-e | 1920-e | >
<< | < | 1893. | 1894. | 1895. | 1896. | 1897. | 1898. | 1899. | 1900. | 1901. | > | >>

Godina 1897 (MDCCCXCVII) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

1897. po kalendarima

Gregorijanski	1897. (MDCCCXCVII)
Ab urbe condita	2650.
Islamski	1314–1315.
Iranski	1275–1276.
Hebrejski	5657–5658.
Bizantski	7405–7406.
Koptski	1613–1614.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1952–1953.
• Shaka Samvat	1819–1820.
• Kali Yuga	4998–4999.
Kineski
• Kontinualno	4533–4534.
• 60 godina	Yin Vatra P(ij)etao (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11897.
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

Januar/Siječanj

• 1. 1. - Filipinska revolucija: Bitka kod Kakarong de Silija, Španci razbili pobunjenike u provinciji Bulacan, čime je okončana tzv. Kakaronška republika.
• 3. 1. (22. 12. 1896. po j.k.) - Milutin Garašanin objavio da se napredna stranka raspušta, nekoliko dana nakon što su radikali ušli u vladu.
• 4. 1. - Britanci pobijeni u zasedi u Beninskom carstvu, što dovodi do kaznene ekspedicije i uništenja te države.
• 5/6. 1. - Crkva Svetog Nikole u Kotoru uništena požarom uoči Božića.
• 7. 1. - Crnogorski dobrovoljci u sastavu međunarodnih snaga na Kritu - prvo učešće u mirovnim misijama s ovih prostora.

Teatro Amazonas

• 7. 1. - Prva predstava u manauskom pozorištu Teatro Amazonas.
• 7. 1. - Ciklon uništio Darwin u severnoj Australiji (tada se zvao Palmerston).
• 14. 1. - Švicarac Matthias Zurbriggen, član ekspedicije Edwarda FitzGeralda, prvi se popeo na Aconcaguu (6.961 m, najviša planina van Azije).
• 15. 1. - Monetarna reforma Sergeja Vitea u Rusiji - uveden zlatni standard.
• 22. 1. - U časopisu Engineering, reč computer prvi put upotrebljena u smislu uređaja a ne osobe koja računa.
• 23. 1. - Greenbrier Ghost: u Zapadnoj Virdžiniji ubijena Elva Zona Heaster, njen muž će biti osuđen i na osnovu svedočenja njenog navodnog duha.
• 27. 1. - Kubanski rat za nezavisnost: pobunjenici počinju 16-mesečnu Kampanju de la Reforma u zapadnom regionu.
• 28. 1. - Prvi i poslednji popis stanovništva u Ruskom Carstvu, osim Finske: 125.640.021 stanovnika od čega 13,4% u gradovima, pismenost 19,78%.
• 31. 1. - U Pragu osnovanо Čehoslovačko sindikalno udruženje (Odborové sdružení československé).
• siječanj-srpanj - U Pragu izlazi časopis "Hrvatska misao", "list sjedinjene hrvatske, srpske i slovenske mladine za književna, politička i socijalna pitanja".

Februar/Veljača

Ruševine Hanije

• 4. 2. - Kritski ustanak: masakr hrišćana u Kaniji.
• 6. 2. - Štrajk lučkih radnika u Hamburgu okončan posle 11 sedmica potpunim porazom štrajkača.
• 14. 2. (2. 2. po j.k.) - Grčki vojnici se iskrcali na pobunjenom Kritu i proglasili ujedinjenje sa Grčkom - velike sile zahtevaju povlačenje u zamenu za autonomiju (odbijeno).
• 14. 2. - Druga Pobuna Batetela na severoistoku SD Kongo - domorodački vojnici ubili belgijske oficire.
• 17. 2. - Rudolf Diesel napravio prvi funkcionalni dizel-motor uz pomoć inženjera i finansija MAN-a.
• 17. 2. - Bitka kod Redžafa: snage SD Kongo porazile mahdiste na jugu Sudana.
• 17. 2. - Filipinska revolucija: Bitka na mostu Zapote, pobeda pobunjenika nad španskom vojskom.
• 18. 2. - Beninska ekspedicija: britanska armija spalila grad Benin, mnoge umetnine odnete u Britaniju, među kojima i Beninske bronze.
• 19. 2. - Grčko-turski rat (1897): prvi okršaj grčkih i turskih snaga na Kritu (Turska formalno objavljuje rat 18. 4.).
• 20. 2. - Korejski kralj Gojong napustio rusko poslanstvo.
• 27. 2. - Francuski guverner Madagaskara Joseph Gallieni prognao kraljicu Ranavalonu III. i sutradan ukinuo monarhiju.

Mart/Ožujak

Rani dizel motor

• 1. 3. - Donet Građevinski pravilnik za varoš Beograd.
• 3. 3. (19. 2. po j.k.) - Srpski kralj Aleksandar u poseti Sofiji, postignuta srpsko-bugarska "ugodba", sporazum o delovanju u Otomanskoj imperiji (ipak, sukobi se nastavljaju).
• 4. 3. - Republikanac William McKinley inaugurisan za predsednika SAD (do atentata 1901).
• 5. 3. - Pobuna konzervativaca u Urugvaju na čelu sa Apariciom Saraviom.
• 6. 3. - Glavni grad nemačkog Togolanda premešten u Lomé.
• mart - Andre Carr, predstavnik braće Lumiere, snimio prve pokretne slike u Beogradu (nisu sačuvane).
• mart - Kritski ustanak: velike sile odlučile da povrate red preuzimanjem uprave.

Grantov mauzolej u Njujorku

• 20. 3. - Trgovački sporazum Srbije i Bugarske.
• 22. 3. - Tejeroska konvencija: Emilio Aguinaldo izabran za prvog predsednika revolucionarne filipinske vlade.
• 23. 3. - Industrijalizacija u Japanu i njeni problemi: seljani marširaju na Tokio zbog zagađenja iz rudnika bakra Ashio, ministar poljoprivrede objavljuje u maju raspored rešenja problema.
• 24. 3. - Neregularne grčke snage ušle u otomansku Makedoniju (ili 10. 4.).
• 24. 3. - Intentona de Yauco: neuspela pobuna protiv španske vlasti na Portoriku.
• 24. 3. - Završena Bitka kod Perez Dasmariñasa, poraženi filipinski revolucionari, Španci povraćaju provinciju Cavite.
• 29. 3. - Japan uvodi zlatni standard.
• 31. 3. - Tzv. Drugi carski memorandum, predstavnici 19 srpskih opština opisuju nasilje vlasti u BiH - progon se nastavlja.

April/Travanj

Thomsonova katodna cijev, tj. Crookesova cijev

Braunova katodna cijev

• 3. 4. - Ustanovljenje Bečke secesije. Paralelno ove godine, grupa hrvatskih umjetnika istupila je iz bečkog Društva umjetnosti i osnovala Društvo hrvatskih umjetnika.
• 5. 4. - Badenijeva kriza: češki jezik postaje, uz njemački, jezik "unutrašnje službe" u Bohemiji i Moravskoj, što izaziva velike proteste Nemaca; organizira ih Georg Ritter von Schönerer koji će osnovati antikatolički "Pokret Dalje od Rima!" (Los-von-Rom-Bewegung).
• 8. 4. - Populistički i antisemitski političar Karl Lueger postaje gradonačelnik Beča (do 1910) - car Franjo-Josip je u dvije godine tri puta odbijao potvrdu, a pristao je tek nakon molbe pape Lava XIII.
• 13. 4. - Prve "Radničke novine" u Beogradu.
• 19. 4. - Održan prvi Bostonski maraton (najstariji godišnji na svetu).
• 22. 4. - Anarhista pokušao da ubode italijanskog kralja Umberta I.
• 26. 4. (14. 4. po j.k.) - Grčki mitropolit Amvrosije proteran iz Skoplja, za administratora postavljen Srbin Firmilijan Dražić (rukopoložen tek 1902).
• 27. 4. - Tesalski front: Turci zauzeli Larisu.
• 27. 4. - U Njujorku otvoren Grantov mauzolej, počivalište generala i predsednika Granta.
• 30. 4. - Otkriće elektrona: J. J. Thomson objavio da se katodni zraci sastoje od "korpuskula" koje su 1.000 puta lakše od atoma vodonika i negativno naelektrisane (→ Thomsonov model atoma). Karl Ferdinand Braun je ove godine napravio prvu katodnu cijev (dioda sa hladnom katodom, fosforni zastor).
• 30. 4. - Austrougarsko-ruska konvencija u Sankt Peterburgu: status kvo na Balkanu - Rusija se protivi aneksiji Bosne i Hercegovine; ako dođe do podele Osmanskog carstva, učiniće je same balkanske države; bila bi stvorena albanska država.
• proleće - Kralj Aleksandar i Draga Mašin postali ljubavnici.

Maj/Svibanj

Grčko-turski rat

• 1. 5. - U Vukovaru je organizirana proslava Prvog maja - jedna od prvih na prostorima Jugoistočne Evrope.
• 1. 5. - 31. 10. - U Nashvillu, "Ateni Juga", se održava izložba povodom stogodišnjice Tennesseeja kao savezne države, podignuta je replika Partenona.
• 3. 5. (21. 4. po j.k.) - Srpski kralj Aleksandar stigao u posetu na Cetinje.
• 4. 5. - U Parizu tokom filmske projekcije održavane tokom katoličke dobrotvorne manifestacije Bazar de la Charité izbija požar u kome će stradati 126 osoba, uglavnom plemkinja i žena iz otmjenog društva, među kojima i bavarska vojvotkinja Sophie, sestra carice Elizabete; razmjere tragedije dovode do zahtjeva za zabranom svih javnih filmskih projekcija.
• 4. 5. - Porinut nemački parobrod SS Kaiser Wilhelm der Grosse, prvi sa četiri dimnjaka, nosilac Plave vrpce 1898-1900.
• 5. 5. - Grci potisnuti kod Farsale.
• 8. 5. - Tesalski front: Turci zauzeli Volos.
• 10. 5. - Andrés Bonifacio, jedan od lidera Filipinske revolucije, streljan pod optužbom za pobunu i izdaju revolucionarne vlade.
• 10. 5. - 8. 11. - Međunarodna izložba u Briselu.
• 11. 5. - Braća Reeves, Milton i Marshall, iz Columbus, Indiana dobili patent za izduvni lonac auspuha.

Spomenik Josifu Pančiću u Beogradu

• 11. 5. - Otkriven spomenik Josifu Pančiću u Beogradu.
• 13. 5. - Guglielmo Marconi poslao bežične signale preko otvorenog mora, na daljini od šest kilometara, ubrzo zatim i preko 16 km.
• 14. 5. - Prvi put izveden Sousin američki patriotski marš The Stars and Stripes Forever
• 15. 5. - U Berlinu osnovan Naučno-humanitarni komitet, prva organizacija za LGBT prava u istoriji.
• maj - Sporazum Rusije i Austrougarske o statusu kvo na Balkanu.
• 17. 5. - Bitka kod Domekosa: Turci porazili grčke snage kojim su pomagali i crvenokošuljaši na čelu sa Ricciotti Garibaldijem. Primirje tri dana kasnije.
• 19. 5. - Oscar Wilde je pušten iz zatvora, odmah odlazi u Francusku - preostale tri godine života provodi u emigraciji i siromaštvu.
• 26. 5. - Objavljen roman "Drakula" Bram Stokera.

Jun/Juni/Lipanj

• 1. 6. - Antisemitski neredi u Oranu, u francuskom Alžiru, šire se i na grad Alžir i Konstantin.
• 12. 6. - Asamski zemljotres na severoistoku Indije, 1.542 mrtvih uz veliku materijalnu štetu.
• jun - U Stuttgartu ulazi u službu prvi motorizovani taksi - landaulet Daimler Victoria, ima taksimetar i grejanje.
• 22. 6. - Dijamantski jubilej (60 godina vladavine) britanske kraljice Viktorije.
• 26. 6. - Parsonsov brod Turbinia, prvi na svetu sa parnom turbinom, uspešno prikazan na pomorskoj reviji kod Spitheada.

Jul/Juli/Srpanj

Wiener Riesenrad

• 3. 7. - Zvanično otvorenje Wiener Riesenrad-a ("Bečkog divovskog kotača").
• 4. 7. (22. 6. po j.k.) - Izbori u Srbiji, na koje su izašli samo radikali.
• 11. 7. - Polazak zlosrećne Andreove balonske ekspedicije na Severni pol, trojica Šveđana će u oktobru umreti na ostrvu Kvitøya u Svalbardskom arhipelagu (sudbina nepoznata do 1930).
• 17. 7. - U Seattle stižu prvi tragači sa zlatom i vestima iz Klondajka - počinje zlatna groznica; kroz nekoliko dana kreće i pisac Jack London. Tokom groznice nastaje Whitehorse, danas najveći grad na severu Kanade.
• 18. 7. - U Parizu otvoren velodrom, prvi stadion Park prinčeva (naziv po kraljevskom lovištu koje se tu nalazilo do 18. st.).
• 20. 7. - Guglielmo Marconi osnovao firmu Wireless Telegraph and Signal Company, kasnije Marconi Company.
• 21. 7. - Otvorena Nacionalna galerija britanske umetnosti (danas Tate Britain).
• 25 - 27. 7. - Hanasorska ekspedicija: jermenski fedajini se osvetili kurdskom plemenu Mazrik za prošlogodišnji masakr branitelja Vana.
• 26. 7. - 2. 8. - Opsada Malakanda: paštunska plemena opsedaju britanski garnizon u Severozapadnoj graničnoj provinciji Britanske Indije. Ratovanju svedoči i mladi potporučnik Winston Churchill.
• 30. 7. - 1. 8. - Poplave Odre i pritoka izazivaju velike štete u Bohemiji i Šleziji. U ovo vreme su i velike poplave u slivu Dunava.

Avgust/August/Kolovoz

Acetilsalicilna kiselina

• 4. 8. - U Španiji pronađena "Dama iz Elče", iberijska bista iz 4. st. pne.
• 7. 8. - Mahdistički rat: britansko-egipatske snage zauzimaju Abu Hamad na severu Sudana.
• 8. 8. - Španski premijer Antonio Cánovas del Castillo ubijen od strane italijanskog anarhiste.
• 10. 8. - Bayerov hemičar Felix Hoffmann sintetisao acetilsalicilnu kiselinu, koju će firma od 1899. prodavati pod imenom Aspirin. Kasnije tokom meseca je sintetisao (ne i otkrio) diacetilmorfin, koji će se 1898-1910. slobodno kupovati pod nazivom Heroin.
• 16. 8. - Iz Antverpena krenula Belgijska antarktička ekspedicija, prva koja je prezimila uz Antarktik; vođa je Adrien de Gerlache a prvi oficir Roald Amundsen.
• 21. 8. - Engleski lekar Ronald Ros otkrio vrstu komaraca koji prenose malariju - postaće jedan od prvih dobitnika Nobelove nagrade za medicinu, 1902.
• 21. 8. - U Lansing, Michigan osnovana auto-kompanija Oldsmobile.
• 25. 8. - Francuzi zauzeli Bobo-Dioulasso na zapadu današnje Burkine Faso, čime su blokirali Samori Turea sa severoistoka.
• 25. 8. - Ubijen predsednik Urugvaja Juan Idiarte Borda.
• 28. 8. - Kubanski pobunjenici zauzeli Las Tunas na istoku.

Zastava Prvog cionističkog kongresa

• 29 - 31. 8. - Prvi cionistički kongres u Bazelu - traži se jevrejska država u Palestini.
• 31. 8. - Draga Mašin spasila Aleksandra Obrenovića iz mora u Bijaricu, kraljev učitelj se utopio.

Septembar/Rujan

• 10. 9. - Lattimerski masakr: šerifova potera ubila 19 nenaoružanih rudara-štrajkača u Lattimer, Pennsylvania.
• 11. 9. - Uhvaćen Gaki Sherocho, poslednji vladar Kraljevine Kafa, koja je time pripojena Etiopiji.
• 12. 9. - Bitka kod Saragarhija, dvadeset jedan Sik branio položaj od 10.000 Afganaca na Severozapadnoj granici.
• septembar - U Velikoj Britaniji osnovana Nacionalna unija društava ženskog prava glasa.
• 18. 9. - Pacto de la Cruz: u Urugvaju postignut sporazum između vlade i konzervativnih pobunjenika, koji dobijaju, po verbalnoj klauzuli, upravu u šest departmana.
• 20. 9. - Grčko-turski rat okončan mirovnim ugovorom.
  • Početak "Arnautskog pitanja": albanski dobrovoljci iz grčko-turskog rata pojačavaju napade na Srbe nakon povratka u Staru Srbiju, zbog čega će srpska vlada dogodine uputiti notu Visokoj porti.
• 21. 9. - Sjeničarska buna na Kordunu - napadnuta zemljomjerska komisija za koju su pomislili da želi istaknuti mađarsku zastavu.
• 21. 9. - Sudar parobroda Ika i Tyria kod riječkog lukobrana, stradalo 52 od 60 ljudi s Ike.
• 21. 9. - Yes, Virginia, there is a Santa Claus: urednik njujorškog The Sun-a odgovorio potvrdno na pitanje devojčice, ima li Deda Mraza.
• 22. 9. - Rat Canudosa: lider Antônio Conselheiro umro od dizenterije nakon strogog posta.
• 23. 9. - Osnovano Srpsko privredno društvo "Privrednik" u Zagrebu.
• 30. 9. - U berlinskom hotelu Bristol izloženo osam automobila - prvi sajam (Internationale Automobil-Ausstellung).

Oktobar/Listopad

• 1. 10. - Pokrenut "Srpski vjesnik" u Mostaru (Vladimir Radović, član užeg vođstva srpskog pokreta) - prvi opozicioni politički list Srba u BiH.
• 2. 10. - Praizvedba opere "Porin" Vatroslava Lisinskog.
• 3. 10. - Počela nastava u novoosnovanoj hrvatskoj gimnaziji u Zadru, glavnom gradu carske pokrajine Dalmacije.
• 4. 10. - Papina bula Felicitate quadam, poznata i kao bula franjevačkog jedinstva.
• 5. 10. - Prvo velosipedsko (biciklističko) prvenstvo Srbije, trka Beograd-Smederevo-Beograd (učestvovali i velosipedisti iz Zadra u Austrougarskoj. Plasman: Đorđe Popara (5h13,25), Svetislav Savić, Vladislav Ribnikar.
• 5. 10. - Liberal Práxedes Mateo Sagasta je novi predsednik španske vlade, menja se politika prema nemirnim kolonijama (Kuba, Portoriko, Filipini).
• 6. 10. - Padom, posle duge opsade, istoimenog pobunjeničkog uporišta u ruke brazilskih federalnih trupa, završava Rat Canudosa - broj mrtvih se procenjuje na 15.000.
• 6. 10. - Etiopsko Carstvo usvaja trobojnicu (, redosled boja obrnut 1914).
• 10. 10. - Ekshumacija Vuka Karadžića i Jerneja Kopitara u Beču.

Vukova nadgrobna ploča

• 12. 10. (30. 9. po j.k.) - Posmrtni ostaci Vuka Karadžića preneti iz Beča u Beograd i sahranjeni u porti Saborne crkve.
• 12. 10. - Kraljevina Joseon (/ćosan/) uzdignuta u Veliko Korejsko Carstvo (Daehan Jeguk, /tehan đeguk/), traje samo do japanske aneksije 1910. Ovim je okončana potčinjenost Koreje dinastiji Qing i kineski vazalski sistem na Dalekom istoku.
• 14. 10. - Clément Ader testirao letelicu na parni pogon Avion III - on tvrdi da je leteo 100 m.
• oktobar - Smenjen španski komandant na Kubi Valeriano Weyler; njegova politika "rekoncentracije" mu donosi optužbe za nehumanost u američkoj štampi, raste podrška za intervenciju. Istog meseca pobunjenici okupili drugu ustavotvornu skupštinu, za predsednika je izabran Bartolomé Masó.
• oktobar - Završen je Drugi Matabele rat u današnjem Zimbabveu, pobeda Britanske južnoafričke kompanije.
• 19. 10. (7. 10. po j.k.) - Kralj Aleksandar se vratio s puta zajedno sa ocem Milanom; vlada Đorđa Simića podnosi ostavku.
• 20. 10. (8. 10. po j.k.) - Draga Mašin formalno razrešena dužnosti dvorske gospođe kraljice Natalije (ranije podnela ostavku).
• 23. 10. (11. 10. po j.k.) - Na čelu nove srpske vlade Vladan Đorđević; uveden lični režim kralja Aleksandra, sa suzbijenim uticajem stranaka, koji će trajati do 1900. Milan Obrenović je od decembra (januara) komandant aktivne vojske, vrši njenu reorganizaciju. Rusija je protivnik ex-kralja Milana, pa je njen poslanik 1897-98 povučen iz Beograda.
• 26. 10. - Otvorena Hamburška vijećnica.

• jesen - U Srbiji suđenje hajduku Milanu Brkiću, radikalski tribun Ranko Tajsić optužen da je umešan u Brkićevo ubistvo jednog seoskog učitelja 1896 iz političkih razloga (oslobođen zbog nedostatka dokaza).
• jesen - Obilne monsunske kiše i žetva okončavaju Indijsku glad 1896-97, ali zbog preobilnih kiša ponegde dolazi do epidemije malarije.

Novembar/Studeni

• 1. 11. - U Torinu osnovan nogometni klub "Juventus".
• 1. 11. - Filipinski revolucionari osnovali Republiku Biak-na-Bato (traje do ugovora sa španskom vladom u decembru).
• 1/2. 11. - Juyenski incident: pripadnici Društva velikih mačeva ubili dvojicu nemačkih katoličkih sveštenika - povod za nemačku intervenciju kasnije tokom meseca i početak lanca događaja do Bokserskog ustanka 1900.
• 3. 11. - U Berlinu održan prvi, neuspjeli, let krutog zračnog broda konstruktora Davida Schwarza (umro prošlog siječnja).
• 14. 11. - Nemački marinci zauzeli bez otpora položaj u kineskom zalivu Kiautschou (Jiaozhou) - koncesija 1898-1914.
• 25. 11. - Sagastina liberalna španska vlada dala autonomiju Portoriku.
• 27. 11. - Osnovano Srpsko hemijsko društvo.
• 28. 11. - Car Franjo Josip smijenio ministra-predsjednika Badenija usled velikih njemačkih prosvjeda protivu obaveznosti češkog jezika u Češkoj. Sledi Paul Gautsch von Frankenthurn (do sledećeg marta, prvi od tri perioda na čelu vlade Cislajtanije).

Decembar/Prosinac

• 2. 12. - Nikola Tesla prijavio patent o sistemu bežičnog prenosa električne energije.
• 2. 12. - U Pragu proglašeno vanredno stanje nakon čeških nemira.
• 4. 12. - Carigradski ugovor: korekcije na grčkoj granici u osmansku korist, Grčka plaća velike reparacije, nametnuta joj je Međunarodna finansijska kontrola. Ali Krit će biti autonoman pod vrhovnom osmanskom vlašću.
• 9. 12. - Marguerite Durand izdaje feminističke novine La Fronde u Parizu.
• 12. 12. - Na mestu sela Curral del Rey u brazilskoj državi Minas Gerais, inkorporiran planirani grad Cidade de Minas, od 1906. zove se Belo Horizonte.
• 12. 12. - U novinama New York Journal debituje strip The Katzenjammer Kids ("Bim i Bum").
• 14. 12. - Pakt iz Biak-na-Batoa uglavnom okončava Filipinsku revoluciju, mada se čarke nastavljaju. Revolucionari dobijaju amnestiju i odlaze iz zemlje sa novčanom nadoknadom.
• decembar - Radikalski tribun Ranko Tajsić pobegao u Crnu Goru.
• decembar - Princ Petar Karađorđević u audijenciji kod ruskog cara.
• decembar - Bonchampsova francuska ekspedicija, koja se trebala sastati sa Marchandovom na jugu Sudana, zaustavljena u Etiopiji.
• 25. 12. - Italijani vratili Kasalu Egiptu (od 1899. deo Anglo-egipatskog Sudana).
• 28. 12. - Praizvedba Rostanove drame Cyrano de Bergerac u Parizu.
• 30. 12. - Britanska Kolonija Natal anektira Kraljevinu Zulu.
• 1897/98 - Paul Gauguin završio sliku "Odakle dolazimo? Što smo? Kamo idemo?".

Kroz godinu

• JAZU pokreće časopis "Građa za povijest književnosti hrvatske".
• U Zagrebu osnovano Geografsko društvo.
• Franjevački samostan u Kraljevoj Sutjesci dobio današnji izgled.
• Dozvoljene srpske škole u bitljskom i solunskom vilajetu.
• Blizu Podgorice osnovan manastir Dajbabe.
• Crna Gora uspostavila zvanične diplomatske odnose sa Srbijom i Bugarskom.
• Tehnički fakultet beogradske Velike škole dobija Arhitektonski odsek.
• Mađarizacija: Bánffyjev zakon o selima zahteva da imaju mađarsko zvanično ime; mađariziranje prezimena je dostiglo vrhunac.
• Žene u Francuskoj primljene na umetničke škole.
• Žene primljene na Filozofski fakultet Bečkog univerziteta.
• Komponovana panafrička himna Nkosi Sikelel' iAfrika.
• Objavljena Čehovljeva drama "Ujka Vanja".
• Herbert Henry Dow osnovao Dow Chemical Company.
• Nauka i tehnika:
  • Larmorova formula za snagu izračenu od ubrzane naelektrisane čestice.
  • Proizveden analgetik i antipiretik aminofenazon.
  • Walther Nernst napravio Nernstovu lampu sa užarenim keramičkim štapom - efikasnije od ugljenične niti ali slabije od volframske.

Rođenja

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 2. 1. - Ljubinka Bobić, srpska glumica († 1978)
• 3. 1. - Pola Negri (Apolonia Chałupiec), glumica († 1987)
• 3. 1. - Marion Davies, glumica († 1961)
• 6. 1. - Ferenc Szálasi, mađarski fašista († 1946)
• 13. 1. - Vaso Čubrilović, srpski istoričar († 1990)
• 14. 1. - Hasso von Manteuffel, nemački general i političar († 1978)
• 23. 1. - Subhas Chandra Bose, indijski političar († 1945)

• 4. 2. - Ludwig Erhard, nemački kancelar († 1977)
• 6. 2. - Alberto Cavalcanti, brazilski filmski redatelj († 1982)
• 12. 2. - Nikola Dobrović, arhitekta († 1967)

• 7. 3. - Petko Miletić, "frakcionaš" u KPJ († 1939-43?)
• 17. 3. - Milan Ajvaz, srpski glumac († 1980)
• 23. 3. - Béla Hamvas, književnik i filozof († 1968)
• 24. 3. - Wilhelm Reich, austrijski psihijatar († 1957)
• 25. 3. - Marijan Blažić, franjevac († 1944)

April/Travanj – Jun/Lipanj

• 7. 4. - Kosta Mušicki, general SDK i JVuO († 1946)
• 13. 4. - Werner Voss, nemački letački as († 1917)
• 23. 4. - Lester B. Pearson, kanadski premijer, nobelovac († 1972)

• 4. 5. - Jezdimir Dangić, četnički major († 1947)
• 18. 5. - Frank Capra, američki filmski redatelj († 1991)
• 25. 5. - Gene Tunney, bokser († 1978)
• 27. 5. - John Cockcroft, fizičar, nobelovac († 1967)

• 10. 6. - Tatjana Nikolajevna, velika kneginja († 1917)
• 12. 6. - Anthony Robert Eden, britanski premijer († 1977.)
• 13. 6. - Paavo Nurmi, finski atletičar, 9 - erostruki Olimpijski pobjednik († 1973.)
• 17. 6. - Trajčo Kostov, bugarski političar iz BKP († 1949)

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 6. 7. - Georgios Grivas, kiparski borac († 1974)
• 23. 7. - Milivoj Uzelac, slikar († 1977)
• 24. 7. - Frano Kršinić, kipar († 1982)
• 24. 7. - Amelia Earhart, avijatičarka (nest. 1937)

• 11. 8. - Enid Blyton, spisateljica za decu († 1968)
• 18. 8. - Milo Milunović, slikar, profesor, akademik († 1967)

• 5. 9. - Stanislav Sondermajer, srpski borac († 1914)
• 12. 9. - Irène Joliot-Curie, francuska hemičarka, nobelovka († 1956)
• 25. 9. - William Faulkner, američki pisac († 1962.)
• 25. 9. - Aleksandar Vučo, srpski pisac († 1985)
• 26. 9. - Giovanni Montini, papa Pavao VI. († 1978.)
• 26. 9. - Arthur Rhys-Davids, britanski letački as († 1917)

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• 3. 10. - Louis Aragon, književnik († 1982)
• 7. 10. - Ivo Horvat, hrvatski botaničar († 1963.)
• 7. 10. - Elijah Muhammad, suosnivač "Nacije islama" († 1975)
• 8. 10. - Rouben Mamoulian, režiser († 1987)
• 15. 10. - Ilja Iljf, novinar, pisac († 1937)
• 17. 10. - Cata Dujšin-Ribar, hrvatska slikarica († 1994.)
• 19. 10. - Vlado Černozemski, atentator († 1934)
• 29. 10. - Jozef Gebels, nemački nacistički političar. († 1945).

• 7. 11. - Herman J. Mankiewicz, scenarista († 1953)
• 15. 11. - Aneurin Bevan, britanski političar, inicijator Nacionalne zdravstvene službe († 1960)
• 24. 11. - Lucky Luciano (Salvatore Lucania), mafijaš († 1962)

• 4. 12. - Milan Ćopić, komunista, revolucionar († 1941)
• 5. 12. - Gershom Scholem, filozof, istoričar († 1982)
• 5. 12. - Nunnally Johnson, scenarista, režiser († 1977)
• 9. 12. - Franc Leskošek, društveno-politički radnik († 1983)
• 14. 12. - Kurt Schuschnigg, austrijski kancelar († 1977)
• 28. 12. - Ivan Konjev, maršal i dvostruki heroj SSSR († 1973)

Kroz godinu

• Jovo Stanisavljević Čaruga, odmetnik († 1925)
• Branko Ve Poljanski, književnik, slikar († 1947)

Smrti

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

• 13. 1. - David Schwarz, samouki konstruktor dirižabla (* 1850)
• 6. 2. - Raffaele Cadorna, italijanski general (* 1815)
• 11. 2. - Žana Merkus, holandska učesnica bosanskog ustanka (* 1839)
• 19. 2. - Karl Weierstrass, matematičar (* 1815)
• 1. 3. - Milan Piroćanac, bivši premijer Srbije (* 1837)
• 2. 3. - Sava Bjelanović, političar u Dalmaciji, izdavač (* 1850)
• 7. 3. - Alberto Ognjan Štriga, operni pjevač (* 1821)
• 14. 3. - Milorad Medaković, istoričar, novinar, diplomata (* 1823)
• 19. 3. - Antoine Thomson d'Abbadie, geograf, istraživač (* 1810)
• 3. 4. - Johannes Brahms, njemački skladatelj (* 1833)
• 14. 4. - Émile Levassor, pionir auto-industrije i automobilizma (* 1843)
• 25. 5. - Emilijan Josimović, prvi srpski urbanista (* 1823)
• 30. 5. - Ilija Okrugić Sremac, svećenik, književnik (* 1827)
• 11. 6. - Carl Remigius Fresenius, hemičar (* 1818)
• 24. 6. - Miloš Milojević, istoričar, političar (* 1840)
• 25. 6. - Euzebije Fermendžin, franjevac, povjesničar (* 1845)

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

• 31. 7. - Miloš Bajić, baron, unuk kneza Miloša (* 1827)
• 8. 8. - Jacob Burckhardt, istoričar umetnosti (* 1818)
• 30. 8. - Ivan Standl, prvi zagrebački fotograf (* 1832)
• 22. 9. - Antonio Conselheiro, propovjednik, društveni aktivist i vođa brazilskih pobunjenika u Canudosu.
• 30. 9. - Sveta Mala Terezija, katolička svetica (* 1873)
• dec. - Slavka Atanasijević, pijanistkinja, kompozitorka (* 1850)
• 16. 12. - Alphonse Daudet, književnik (* 1840)

Kroz godinu

• Mihailo Hristifor Ristić, filozof, pravnik (* 1829)

Reference

1897 na Wikimedijinoj ostavi