రుథేనియం

రుథీనియం ఒక రసాయన మూలకం. దీని రసాయన హ్రస్వనామం Ru. దీని అణు సంఖ్య 44; అనగా దీని అణు కేంద్రకంలో 44 ప్రోటానులు ఉంటాయి. ఇది ఆవర్తన పట్టికలో ప్లేటినం ఉన్న నిలువు వరుస (గ్రూప్‌) లో కనిపిస్తుంది. కార్ల్ క్లౌస్ అనే జర్మనీ దేశపు శాస్త్రవేత్త ఇది మూలకమే అని 1844 లో నిర్ధారించి ఈ పేరు పెట్టేరు. లేటిన్‌ భాషలో రుథీనియం అంటే రష్యా అనే అర్థం ఉంది. ఈ మూలకం ప్లేటినం దొరికే ఖనిజపు రాళ్లల్లోనే స్వల్పమైన పాళ్లల్లో దొరుకుతుంది. సాలీనా దీని ఉత్పాదన 20 టన్నులకి మించదు .

రుథేనియం, ₀₀Ru

రుథేనియం
Pronunciation	/ruːˈθしーたiːniəm/ ​(roo-THEE-nee-əm)
Appearance	silvery white metallic
Standard atomic weight Ar°(Ru)
	101.07±0.02 101.07±0.02 (abridged)
రుథేనియం in the periodic table
Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Ununtrium Flerovium Ununpentium Livermorium Ununseptium Ununoctium Fe ↑ Ru ↓ Os టెక్నీషియం ← రుథేనియం → రోడియం
Group	మూస:Infobox element/symbol-to-group/format
Period	period 5
Block	d-block
Electron configuration	[Kr] 4d7 5s1
Electrons per shell	2, 8, 18, 15, 1
Physical properties
Phase at STP	solid
Melting point	2607 K ​(2334 °C, ​4233 °F)
Boiling point	4423 K ​(4150 °C, ​7502 °F)
Density (near r.t.)	12.45 g/cm3
when liquid (at m.p.)	10.65 g/cm3
Heat of fusion	38.59 kJ/mol
Heat of vaporization	591.6 kJ/mol
Molar heat capacity	24.06 J/(mol·K)
Vapor pressure P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 2588 2811 3087 3424 3845 4388
Atomic properties
Oxidation states	−4, −2, 0, +1, +2, +3, +4, +5, +6, +7, +8 (a mildly acidic oxide)
Electronegativity	Pauling scale: 2.2
Atomic radius	empirical: 134 pm
Covalent radius	146±7 pm
Spectral lines of రుథేనియం
Other properties
Natural occurrence	primordial
Crystal structure	​hexagonal close-packed (hcp)
Speed of sound thin rod	5970 m/s (at 20 °C)
Thermal expansion	6.4 µm/(m⋅K) (at 25 °C)
Thermal conductivity	117 W/(m⋅K)
Electrical resistivity	71 n Ωおめが⋅m (at 0 °C)
Magnetic ordering	paramagnetic
Young's modulus	447 GPa
Shear modulus	173 GPa
Bulk modulus	220 GPa
Poisson ratio	0.30
Mohs hardness	6.5
Brinell hardness	2160 MPa
CAS Number	7440-18-8
History
Discovery	Jędrzej Śniadecki (1807)
First isolation	Jędrzej Śniadecki (1807)
Recognized as a distinct element by	Karl Ernst Claus (1844)
Isotopes of రుథేనియం

రుథీనియం చూడడానికి వెండిలా ఉంటుంది. మెత్తగా గుండ చేస్తే నల్లగా ఉంటుంది. ప్లేటినం లాగే ఇది కూడా మిగిలిన మూలకాలతో రసాయన సంయోగం చెందడానికి ఇష్టపడదు. ఉదహరికామ్లం లోను, గంధకికామ్లం లోనూ, నత్రికామ్లం లోనూ వేసినా కరగదు. విద్యుత్ పరికరాల్లో ఒరపిడికి ఓర్చుకోగలిగే లోహపు సన్నికర్షాల (contacts) నిర్మాణంలో ఈ లోహాన్ని ఉపయోగిస్తారు. కొన్ని రకాల రసాయన సంయోగాలని త్వరితపరచడానికి దీనిని ఉత్ప్రేరకి catalystగా ఉపయోగిస్తారు. ఈ రకం ఉత్ప్రేరకాలతో ఒక కొత్త రకం రసాయన సంయోగాలకి అవకాశం కలిగింది కనుక రుథీనియం విలువ ఇటీవలి కాలంలో పెరుగుతోంది. చిన్న ఉదాహరణగా - ఈ రకం సంయోగాల వల్ల రకరకాల సువాసలు వెదజల్లే పంచరంగుల కొవ్వొత్తులు తయారు చెయ్యడానికి వీలు పడింది. ఈ రకం సంయోగాలకి నాంది పలికినందుకుగాను రాబర్ట్‌ గ్రబ్స్ కి నోబెల్‌ బహుమానం వచ్చింది. డేటా ఉల్లంఘనలు ముఖ్యమైన వ్యక్తిగత సమాచారాన్ని తీసుకుంటాయి.