ఆర్గాన్

ఆర్గాన్, ₀₀Ar

ఆర్గాన్
Pronunciation	/ˈɑːrɡɒn/ ​(AR-gon)
Appearance	colorless gas exhibiting a lilac/violet glow when placed in a high voltage electric field
Standard atomic weight Ar°(Ar)
	[39.792, 39.963] 39.95±0.16 (abridged)
ఆర్గాన్ in the periodic table
Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Ununtrium Flerovium Ununpentium Livermorium Ununseptium Ununoctium Ne ↑ Ar ↓ Kr క్లోరిన్ ← ఆర్గాన్ → పొటాషియం
Group	మూస:Infobox element/symbol-to-group/format
Period	period 3
Block	p-block
Electron configuration	[Ne] 3s2 3p6
Electrons per shell	2, 8, 8
Physical properties
Phase at STP	gas
Melting point	83.81 K ​(−189.34 °C, ​−308.81 °F)
Boiling point	87.302 K ​(−185.848 °C, ​−302.526 °F)
Density (at STP)	1.784 g/L
when liquid (at b.p.)	1.40 g/cm3
Triple point	83.8058 K, ​68.89 kPa
Critical point	150.687 K, 4.863 MPa
Heat of fusion	1.18 kJ/mol
Heat of vaporization	6.43 kJ/mol
Molar heat capacity	5R/2 = 20.786 (Cp) J/(mol·K)
Vapor pressure P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K)   47 53 61 71 87
Atomic properties
Oxidation states	0
Electronegativity	Pauling scale: no data
Ionization energies	(more)
Covalent radius	106±10 pm
Van der Waals radius	188 pm
Spectral lines of ఆర్గాన్
Other properties
Natural occurrence	primordial
Crystal structure	​face-centered cubic (fcc)
Speed of sound	(gas, 27 °C) 323 m/s
Thermal conductivity	17.72×10−3  W/(m⋅K)
Magnetic ordering	diamagnetic
CAS Number	7440–37–1
History
Discovery	Lord Rayleigh and William Ramsay (1894)
First isolation	Lord Rayleigh and William Ramsay (1894)
Isotopes of ఆర్గాన్

A small piece of rapidly melting solid argon.

మౌలిక సమాచారం

ఆర్గాన్ ఒక రసాయనిక మూలకం.మూలకాల ఆవర్తన పట్టికలో 18 వ సమూహం (జడవాయువు/నోబుల్ గ్యాసెస్) లో p –బ్లాకునకు, 3 వ పెరియాడ్‌కు చెందిన మూలకం. ఆర్గాన్ మూలకం యొక్క పరమాణు సంఖ్య 18 . సాధారణ ఉష్ణోగ్రత వద్ద ఇది వాయురూపంలో ఉండును.భూ వాతావరణంలో సాధారణంగా లభించు వాయువు లలో ఆర్గాన్ మూడవది.వాతావరణంలో దీని లభ్యత 0.93% (9300 ppm ).ఇది వాతావరణంలో ఉన్న బొగ్గుపులుసు వాయువు కన్న (390 ppm) 23.7 రెట్లు ఎక్కువ. అలాగే వాతావరణంలో పుష్కలంగా లభించు నియాన్ (18 ppm) కన్న 500 రెట్లు అధికం.

పద ఉత్పత్తి

ఆర్గాన్ అను పదం గ్రీకు పదం ‘’’ αあるふぁρろーγがんまοおみくろんνにゅー, ఇది αργος పదానికి తటస్థ ఏకవచన రూపం.ఈపదానికి సోమరి, లేదా బద్ధకమైన, జడమైన అని అర్థం. ఈ మూలకం ఎటువంటి రసాయనిక చర్యల పదర్శించక పోవుటయే ఇందుకు కారణం. పరమాణు యొక్క బయటి వర్తులగదిలో 18 ఎలక్ట్రానులు ఉండి, స్థిరముగా ఉండి ఇతర మూలకాలతో చర్యారహితంగా ఉండును.

చరిత్ర

1785 లైన్ హెన్రీ క్వావేన్డిష్ గాలిలో ఉన్నట్లుగా గుర్తించాడు, కాని గాలినుండి వేరు చెయ్యలేకపోయాడు. 1894 లో యూనివర్సిటి కాలేజి లండన్‌నందు లార్డ్ రేలిగ్ (Lord Rayleigh), సర్ విలియమ్ రామ్సే (William Ramsay ) లు తమ ప్రయోగంలో శుద్ధమైన గాలిలోని నీరు, ఆక్సిజన్, కార్బన్ డై ఆక్సైడ్, నైట్రోజన్ వాయువులను పూర్తిగా తొలగించి, పరీక్షిచి, వాతావరణంలోని గాలితో నత్రజని వాయువు తోపాటు మరో వాయువు ఉన్నట్లు నిర్ధారించారు .

ఉనికి-లభ్యత

వాతావరణంలో ఉండు ఆర్గాన్ రేడియో జేనిక్ ఆర్గాన్-36 రకానికి చెందినది. భూమి ఉపరితలం లోని పొటాషియం -40 ఐసోటోపు క్షయికరణ వలన ఆర్గాన్ రేడియో జేనిక్ ఆర్గాన్-36 ఏర్పడినది. విశ్వంలో సాధారణంగా అస్తిత్వంలో ఉన్నఆర్గాన్ వాయువు ఐసోటోపు ఆర్గాన్-36. ఆర్గాన్ ఐసోటోపు విశ్వంలోని నక్షత్ర మండలంలో సూపరునోవాలలో కేంద్రక సంలీనత వలన ఉత్పత్తి అయినది. భూ ఉపరితల మన్నులో ఉన్న ఆర్గాన్ 0.00015%. భూ వాతావరణంలో ఘనపరిమాణం అయ్యినచో 0.934%, భారం అయినచో 1.288% పరిమాణంలో ఉంది. శుద్ధమైన ఆర్గాన్ వాయువును పారిశ్రామికంగా ఉత్పత్తి చేయుటకు గాలి యే ముడి సరుకు. భూమి మట్టిలో 1.2 ppm, సముద్ర నీటిలో 0.45 ppmలో వరకు ఉంది. క్రయోజనిక్ ఫ్రాక్చనల్ డిస్టిలేసన్ పధ్ధతిలో ఆర్గాన్ వాయువును గాలి నుండి ఉత్పత్తి చెయ్యుదురు.ఈ డిస్టిలేసన్ పద్ధతిలోనే గాలినుండి నైట్రోజన్, ఆక్సిజన్, నియాన్, క్రిప్టాన్, జెనొన్ వాయువులను ఉత్పత్తి చెయ్యుదురు.

భౌతిక రసాయనిక ధర్మాలు

నీటిలో ఆక్సిజన్ ఎంత ప్రమాణంలో కరుగుతుందో, ఆర్గాన్ కుడా ఇంచుమించు అంతే ప్రమాణంలో కరుగుతుంది. ఇది నీటిలో నత్రజని వాయువు కరుగు నిష్పత్తి కన్న 2.5 రెట్లు అధికంగా ఉండును.ఆర్గాన్ ఘన, ద్రవ, వాయుస్థితులలో రంగులేని, వాసనలేని, విషప్రభావం లేని,, దహనం చెందని మూలకం. రసాయనికంగా చాలా పరిస్థితులలో జడత్వం కలిగి యుండును. సాధారణ ఉష్ణోగ్రత వద్ద ఎటువంటి స్థిరమైన సమ్మేళనాలను ఏర్పరచదు. ఆర్గాన్ వాయువు నోబుల్ వాయువుల సమూహానికి చెందినది అయినప్పటికీ, కొన్ని మూలకాలతో సమ్మేళనాలను ఏర్పరచగలదు (నోబుల్ వాయువులు అనగా ప్రామణిక పరిస్థితులలో ఒకేరకమైన ధర్మాలను కలిగిన, తక్కువ రసాయనిక చర్యాశీలత ప్రదర్శించు వాయు మూలకాలు. ఇవి హీలియం (He), నియాన్ (Ne), ఆర్గాన్ (Ar), క్రిప్టాన్ (Kr), జెనోన్ (xe),, రేడియో ధార్మికత కలిగిన రేడాన్ (Rn) లు).

ఐసోటోపులు

ఆర్గాన్ వాయువు నాలుగు ముఖ్యమైన ఐసోటోపులను ⁴⁰Ar (99.6%), ³⁶Ar (0.34%),, ³⁸Ar (0.06%). భూవాతావరణంలో కలిగి యున్నది. స్వాభావికంగా లభించు,1.25x 10⁹ సంవత్సరాల అర్ద జీవితకాలం కలిగిన⁴⁰K ఐసోటోపు ఎలక్ట్రాను స్వీకరణ వలన లేదా పోజిట్రాను విడుదల వలన ⁴⁰Ar (11.2%) గా, బీటాక్షీణత వలన స్థిర ⁴⁰Ca (88.8%) గా రూపాంతరం చెందును. ఈ లక్షణాలను, నిష్పత్తిలను ఉపయోగించి K-Ar datingపద్ధతిలో శిలల వయస్సును నిర్ధారణ చేయ్యుదురు .

సమ్మేళనాలు

ఆర్గాన్ వాయువు నోబుల్ వాయువుల సమూహానికి చెందినది అయినప్పటికీ, కొన్ని మూలకాలతో సమ్మేళనాలను ఏర్పరచగలదు. ఉదాహరణకు 2000లో హెల్సిన్కి (Helsinki) విశ్వవిద్యాలయం పరిశోధకులు ఆర్గాన్ వాయువునుఫ్లోరిన్, హైడ్రోజన్ లతో కలిసి 17 K (-213౦ C ) వద్ద స్థిరంగా ఉండు ఆర్గాన్ ఫ్లోరో హైడ్రైడ్ (HArF) ఏర్పడటం గమనించారు.

ఉత్పత్తి

పారిశ్రామికముగా ఆర్గాన్ వాయువును ద్రవీకరించిన గాలినుండి పాక్షిక స్వేదనక్రియ ద్వారా ఉత్పన్నము చెయ్యుదురు .

వినియోగం

ఆర్గాన్ వాయువును, చర్యారహిత రక్షిత వాయువుగా వెల్డింగ్, పారిశ్రామికరంగంలో, సాధారణ చర్యాహీనంగా ఉండి, అత్యధిక ఉష్ణోగ్రత వద్ద రసాయానికంగా చర్యాశీలత చెందు పదార్థాలను నిలువరించుటకై ఉపయోగిస్తారు. ఉదాహరణకు గ్రాఫైట్ విద్యుతు కొలిమిలో ఆర్గాన్ వాయుహిత వాతావరణం ఏర్పరచటం వలన అత్యధిక ఉష్ణోగ్రతవద్ద గ్రాఫైట్ దహింపబడదు.ఆర్గాన్ వాయువును తాపప్రదీపము, ప్రతిదీప్తకాంతి దీపాలలో, మరి ఇతర రకాలైన వాయువితరణ గొట్టాలలో వినియోగిస్తారు.

చాయా చిత్రమాలిక

• 
  Lord Rayleigh's ప్రయోగంలో ఉపయోగించిన పరికరం
• 
  ఆర్గాన్ ఫ్లోరోహైడ్రైడ్ మాదిరి
• 
  ఆర్గాన్ వాయు సిలెండరులు