Implasyon (presyo): Pagkakaiba sa mga binago
+ Panimula |
Pinalitan ang larawan (mas bago) |
||
| Linya 1: | Linya 1: | ||
{{copyedit}} |
{{copyedit}} |
||
{{cleanup-translation|date=Enero 2014}} |
{{cleanup-translation|date=Enero 2014}} |
||
[[Talaksan:World inflation rate April 2023.png|thumb|Mga tasa ng implasyon sa mga miyembro ng [[Pandaigdigang Pondong Pananalapi]] noong Abril 2023]] |
|||
[[File:World Inflation Rate 2019.png|thumb|380px|Inplasyon 2019]] |
|||
Sa [[ekonomika]], ang '''implasyon''' ({{lang-en|inflation|lit=pamimintog, paglobo}}) ay pagtaas sa pangkalahatang antas ng [[presyo]] ng mga [[kalakal]] at serbisyo sa isang ekonomiya.<ref>{{citation |title=What Is Inflation? |date=Hunyo 8, 2023 |url=https://www.clevelandfed.org/center-for-inflation-research/inflation-101/what-is-inflation-start |trans-title=Ano Ang Implasyon? |archive-url=https://web.archive.org/web/20210330131140/https://www.clevelandfed.org/our-research/center-for-inflation-research/inflation-101/what-is-inflation-get-started |publisher=Cleveland Federal Reserve |language=en |access-date=Hunyo 8, 2023 |archive-date=Marso 30, 2021 |url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web |date=Hunyo 5, 2019 |title=Overview of BLS Statistics on Inflation and Prices : U.S. Bureau of Labor Statistics |trans-title=Pangkalahatang-ideya ng Estadistikang BLS ukol sa Implasyon at Mga Presyo : Kawanihan ng Estadistika ng Paggawa sa Estados Unidos |url=https://www.bls.gov/bls/inflation.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211210164020/https://www.bls.gov/bls/inflation.htm |archive-date=Disyembre 10, 2021 |access-date=Nobyembre 3, 2021 |publisher=Bureau of Labor Statistics |language=en}}</ref><ref>{{cite news |author1=Nasiha Salwati |author2=David Wessel |date=Hunyo 28, 2021 |title=How does the government measure inflation? |language=en |trans-title=Paano sinusukat ng gobyerno ang implasyon? |publisher=Brookings Institution |url=https://www.brookings.edu/blog/up-front/2021/06/28/how-does-the-government-measure-inflation/ |url-status=live |access-date=Nobyembre 3, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211115162420/https://www.brookings.edu/blog/up-front/2021/06/28/how-does-the-government-measure-inflation/ |archive-date=Nobyembre 15, 2021}}</ref><ref>{{cite web |date=Setyembre 9, 2016 |title=The Fed – What is inflation and how does the Federal Reserve evaluate changes in the rate of inflation? |trans-title=Ang Fed – Ano ang implasyon at paano sinusuri ng Reserba Pederal ang mga pagbabago sa tasa ng implasyon? |url=https://www.federalreserve.gov/faqs/economy_14419.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210717231718/https://www.federalreserve.gov/faqs/economy_14419.htm |archive-date=Hulyo 17, 2021 |access-date=Nobyembre 3, 2021 |website=Board of Governors of the Federal Reserve System |language=en}}</ref> Kung ang pangkalahatang antas ng presyo ay tumataas, ang bawat unit ng [[salapi]] ay makakabili ng mas kaunting mga kalakal(gaya ng mga produkto) at mga serbisyo. Dahil dito, ang inplasyon ay isa ring repleksiyon ng pagguho ng kakayahang pagbili ng [[pera]] na isang kawalan ng [[real laban sa nominal (ekonomika)|real]] sa halaga sa panloob na kasangkapan ng pagpapalit at unit ng kahalagan sa ekonomiya. Ang pangunahing sukatan ng inplasyon ang [[antas ng inplasyon]] na taunang [[persentahe]]ng pagbabago sa pangkalahatang [[indeks ng presyo]](na normal na [[indeks ng presyo ng mamimili]]) sa paglipas ng panahon. Ang inplasyon ay salamin ng pagtaas ng mga presyo sa pamilihan na nagiging dahilan upang harapin ng pamahalaan ang suliranin na nagbunsod sa mataas na presyo. Sa madaling salita, ito ang pagtaas ng halaga ng bilihin na dinudulot ng dami ng nakakalat na pera.<ref name="Gabby">[http://www.gabbydictionary.com/home.asp ''Inflation''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110711062445/http://www.gabbydictionary.com/home.asp |date=2011-07-11 }}, gabbydictionary.com</ref> |
Sa [[ekonomika]], ang '''implasyon''' ({{lang-en|inflation|lit=pamimintog, paglobo}}) ay pagtaas sa pangkalahatang antas ng [[presyo]] ng mga [[kalakal]] at serbisyo sa isang ekonomiya.<ref>{{citation |title=What Is Inflation? |date=Hunyo 8, 2023 |url=https://www.clevelandfed.org/center-for-inflation-research/inflation-101/what-is-inflation-start |trans-title=Ano Ang Implasyon? |archive-url=https://web.archive.org/web/20210330131140/https://www.clevelandfed.org/our-research/center-for-inflation-research/inflation-101/what-is-inflation-get-started |publisher=Cleveland Federal Reserve |language=en |access-date=Hunyo 8, 2023 |archive-date=Marso 30, 2021 |url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web |date=Hunyo 5, 2019 |title=Overview of BLS Statistics on Inflation and Prices : U.S. Bureau of Labor Statistics |trans-title=Pangkalahatang-ideya ng Estadistikang BLS ukol sa Implasyon at Mga Presyo : Kawanihan ng Estadistika ng Paggawa sa Estados Unidos |url=https://www.bls.gov/bls/inflation.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211210164020/https://www.bls.gov/bls/inflation.htm |archive-date=Disyembre 10, 2021 |access-date=Nobyembre 3, 2021 |publisher=Bureau of Labor Statistics |language=en}}</ref><ref>{{cite news |author1=Nasiha Salwati |author2=David Wessel |date=Hunyo 28, 2021 |title=How does the government measure inflation? |language=en |trans-title=Paano sinusukat ng gobyerno ang implasyon? |publisher=Brookings Institution |url=https://www.brookings.edu/blog/up-front/2021/06/28/how-does-the-government-measure-inflation/ |url-status=live |access-date=Nobyembre 3, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211115162420/https://www.brookings.edu/blog/up-front/2021/06/28/how-does-the-government-measure-inflation/ |archive-date=Nobyembre 15, 2021}}</ref><ref>{{cite web |date=Setyembre 9, 2016 |title=The Fed – What is inflation and how does the Federal Reserve evaluate changes in the rate of inflation? |trans-title=Ang Fed – Ano ang implasyon at paano sinusuri ng Reserba Pederal ang mga pagbabago sa tasa ng implasyon? |url=https://www.federalreserve.gov/faqs/economy_14419.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210717231718/https://www.federalreserve.gov/faqs/economy_14419.htm |archive-date=Hulyo 17, 2021 |access-date=Nobyembre 3, 2021 |website=Board of Governors of the Federal Reserve System |language=en}}</ref> Kung ang pangkalahatang antas ng presyo ay tumataas, ang bawat unit ng [[salapi]] ay makakabili ng mas kaunting mga kalakal(gaya ng mga produkto) at mga serbisyo. Dahil dito, ang inplasyon ay isa ring repleksiyon ng pagguho ng kakayahang pagbili ng [[pera]] na isang kawalan ng [[real laban sa nominal (ekonomika)|real]] sa halaga sa panloob na kasangkapan ng pagpapalit at unit ng kahalagan sa ekonomiya. Ang pangunahing sukatan ng inplasyon ang [[antas ng inplasyon]] na taunang [[persentahe]]ng pagbabago sa pangkalahatang [[indeks ng presyo]](na normal na [[indeks ng presyo ng mamimili]]) sa paglipas ng panahon. Ang inplasyon ay salamin ng pagtaas ng mga presyo sa pamilihan na nagiging dahilan upang harapin ng pamahalaan ang suliranin na nagbunsod sa mataas na presyo. Sa madaling salita, ito ang pagtaas ng halaga ng bilihin na dinudulot ng dami ng nakakalat na pera.<ref name="Gabby">[http://www.gabbydictionary.com/home.asp ''Inflation''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110711062445/http://www.gabbydictionary.com/home.asp |date=2011-07-11 }}, gabbydictionary.com</ref> |
||
==Uri ng Implasyon == |
==Uri ng Implasyon == |
||
Pagbabago noong 16:35, 21 Agosto 2023
 | Nangangailangan ang artikulo o seksiyon na ito ng pagwawasto sa balarila, estilo, pagkakaisa, tono o baybay. |
 | Ang artikulong ito ay nangangailangan ng maayos na salin. (Enero 2014) |
Sa ekonomika, ang implasyon (Ingles: inflation, lit. 'pamimintog, paglobo') ay pagtaas sa pangkalahatang antas ng presyo ng mga kalakal at serbisyo sa isang ekonomiya.[1][2][3][4] Kung ang pangkalahatang antas ng presyo ay tumataas, ang bawat unit ng salapi ay makakabili ng mas kaunting mga kalakal(gaya ng mga produkto) at mga serbisyo. Dahil dito, ang inplasyon ay isa ring repleksiyon ng pagguho ng kakayahang pagbili ng pera na isang kawalan ng real sa halaga sa panloob na kasangkapan ng pagpapalit at unit ng kahalagan sa ekonomiya. Ang pangunahing sukatan ng inplasyon ang antas ng inplasyon na taunang persentaheng pagbabago sa pangkalahatang indeks ng presyo(na normal na indeks ng presyo ng mamimili) sa paglipas ng panahon. Ang inplasyon ay salamin ng pagtaas ng mga presyo sa pamilihan na nagiging dahilan upang harapin ng pamahalaan ang suliranin na nagbunsod sa mataas na presyo. Sa madaling salita, ito ang pagtaas ng halaga ng bilihin na dinudulot ng dami ng nakakalat na pera.[5]
Uri ng Implasyon
- Demand Pull
Ito ay nagaganap kapag ang pagnanais ng bawat sektor ng ekonomiya, sambahayan, kompanya o pamahalaan na makabili ng produkto at serbisyo na mas marami sa isusuplay o ipoprodyus ng pamilihan. Ito ang kalagayan na mas labis ang aggregate demand kaysa aggregate supply.
- Cost push
Ang pagtaas ng presyo ng mga gastusing pamproduksiyon ang siyang sanhi ng pagtaas ng presyo ng bilihin. Ang mga sahod ng manggagawa, pagbili ng mga hilaw na materyales at makinarya at paghahangad ng malaking tubo ang pangunahing dahilan ng pagtaas ng presyo ng bilihin.
- Structural Inflation
Kawalan ng kakayahan ng ilang sektor na malayon ang anumang pagbabago sa lebel at dami ng kabuuang demand ng ekonomiya. Pagtutunggalian ng mga pangkat sa lipunan upang makakuha ng malaking bahagi sa kabuuang kita ng bansa at tunggalian ng wage earners at profit earners.
"Magkano ba ang gastusin mo sa isang araw? Kasya ba ito sa pangangailangan? Dahilan ba ito ng pagtaas ng presyo? "Oo, ito ay dahilan ng pagtaas ng presyo.Bakit nga ba tumataas ang presyo? Sinasabing ang pagtaas ng presyo ay kaakibat ng ating buhay. Suliranin ng kinakaharap ng bansa. May tinatawag na hyperinflation kung saan ang presyo ay tumataas sa bawat oras, araw o linggo ngunit paano ba ito nasusukat?
- Iba't ibang uri ng price index
- GNP deflator o GNP Implecit Price Index
Ito ang price index na ginagamit upang pababain ang current GNP sa constant GNP. Ang GNP deflator naman ay ginagamit upang alamin ang halaga ng GNP batay sa nakaraang taon. Pormula: GNP at constant prices= GNP at current prices deflator
- Whole Sale Price Index Retail Price Index
Nagpapakita at sukatan ng pagbabagong presyo ng final goods,intermediate goods at crude materials sa bilihang whole sale at retail.
- Consumer Price Index(CPI)
Ito ang mas kilalang panukat ng implasyon. Ito ay pagsukat ng average na pagbabago ng presyo ng produkto o bilihing pangkaraniwang kinukonsumo ng mamimili.
Talasanggunian
- ↑ What Is Inflation? [Ano Ang Implasyon?] (sa wikang Ingles), Cleveland Federal Reserve, Hunyo 8, 2023, inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 30, 2021, nakuha noong Hunyo 8, 2023
{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Overview of BLS Statistics on Inflation and Prices : U.S. Bureau of Labor Statistics" [Pangkalahatang-ideya ng Estadistikang BLS ukol sa Implasyon at Mga Presyo : Kawanihan ng Estadistika ng Paggawa sa Estados Unidos] (sa wikang Ingles). Bureau of Labor Statistics. Hunyo 5, 2019. Inarkibo mula sa orihinal noong Disyembre 10, 2021. Nakuha noong Nobyembre 3, 2021.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Nasiha Salwati; David Wessel (Hunyo 28, 2021). "How does the government measure inflation?" [Paano sinusukat ng gobyerno ang implasyon?] (sa wikang Ingles). Brookings Institution. Inarkibo mula sa orihinal noong Nobyembre 15, 2021. Nakuha noong Nobyembre 3, 2021.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "The Fed – What is inflation and how does the Federal Reserve evaluate changes in the rate of inflation?" [Ang Fed – Ano ang implasyon at paano sinusuri ng Reserba Pederal ang mga pagbabago sa tasa ng implasyon?]. Board of Governors of the Federal Reserve System (sa wikang Ingles). Setyembre 9, 2016. Inarkibo mula sa orihinal noong Hulyo 17, 2021. Nakuha noong Nobyembre 3, 2021.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Inflation Naka-arkibo 2011-07-11 sa Wayback Machine., gabbydictionary.com