Hozat
| Hozat | |
|---|---|
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Tunceli |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Mahmut Fazıl Yıldız |
| • Belediye başkanı | Aydın Kaya (Sol Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 630 km² |
| Rakım | 1530 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 6.891 |
| • Kır | 2,044 |
| • Şehir | 3.717 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 428 |
| İl plaka kodu | 62 |
Hozat, Doğu Anadolu Bölgesi'nde Tunceli iline bağlı bir ilçedir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Hozat'ın; 10. yüzyıl Bizans kaynaklarına göre Murat Nehri (Arsanias) ve Kamacha Nehri arasında yer alan, Arap kaynaklarında da Ermeni theması[2] olarak adlandırılan Chozanon (Χόζανον) theması olduğu düşünülmektedir.[3] 16. yüzyıl Osmanlı kayıtlarında yerleşim sadece Gayrimüslimlerin yaşadığı bir köy olarak görülmektedir.[4]
1847 yılında kurulan Dersim Sancağını sırasıyla Harput Eyaleti, Dersim Vilayeti ve Ma‘mûretü'l-Azîz Vilayetine bağlı olurken, Hozat'ta (kısa süreli Kemah ve Ovacık'ın sancak merkezi olması haricinde) bu sancağın merkez kasabası olmuştur.[5] 1922 yılında sancağın lağvedilmesinin ardından kaza olarak Elazığ'a bağlanmış, 25 Aralık 1935 yılında çıkarılan 2884 sayılı Tunceli Kanunu ile Hozat Tunceli'ye bağlı ilçe durumuna getirilmiştir.[6] Balkanları Müslümanlaştırma faaliyetlerinde bulunan Bektaşî dervişi Sarı Saltuk'un türbesi bu ilçede bulunmaktadır.[7][8]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Günümüzde dağlık bir yapıya sahiptir. Eski zamanlardan kalma istiridye ve denizyıldızı fosilleri bulunmaktadır. Yazları çok sıcak ve kurak geçer. Kışın ise çok soğuk olur, kar kalınlığı 1–2 m arasındadır. Bitki örtüsünü yabani meşe palamudu oluşturur, boyları genelde 1,5–2 m yi geçmeyen ağaçlardır.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| Hozat ilçesi (Elâzığ) | |||
| 1927[9] | 10.487 | 1.256 | 9.231 |
| 1935[10] | 20.028 | 2.321 | 17.707 |
| Hozat ilçesi (Tunceli) | |||
| 1940[11] | 9.925 | 2.535 | 7.390 |
| 1945[12] | 8.402 | 1.595 | 6.807 |
| 1950[13] | 10.000 | 1.567 | 8.433 |
| 1955[14] | 13.053 | 3.165 | 9.888 |
| 1960[15] | 15.000 | 3.528 | 11.472 |
| 1965[16] | 16.698 | 4.540 | 12.158 |
| 1970[17] | 17.411 | 5.116 | 12.295 |
| 1975[18] | 18.700 | 5.796 | 12.904 |
| 1980[19] | 18.330 | 5.304 | 13.026 |
| 1985[20] | 13.090 | 4.085 | 9.005 |
| 1990[21] | 11.643 | 4.606 | 7.037 |
| 2000[22] | 9.143 | 6.589 | 2.554 |
| 2007[23] | 7.823 | 5.837 | 1.986 |
| 2008[24] | 8.349 | 6.192 | 2.157 |
| 2009[25] | 6.828 | 4.714 | 2.114 |
| 2010[26] | 6.645 | 4.512 | 2.133 |
| 2011[27] | 8.209 | 6.152 | 2.057 |
| 2012[28] | 8.661 | 6.693 | 1.968 |
| 2013[29] | 6.812 | 4.559 | 2.253 |
| 2014[30] | 7.189 | 5.019 | 2.170 |
| 2015[31] | 6.988 | 4.846 | 2.142 |
| 2016[31] | 6.563 | 4.484 | 2.079 |
| 2017[31] | 7.041 | 4.967 | 2.074 |
| 2018[31] | 6.891 | 4.554 | 2.337 |
| 2019[31] | 6.255 | 4.193 | 2.062 |
| 2020[31] | 5.761 | 3.717 | 2.044 |
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Yüzyıllar boyunca kapalı ekonomik yapı varlığını sürdürmüştür. Pazar ekonomisi gelişmemiştir. 1947 yılında Tunceli Kanunu'nun yürürlükten kaldırılması ile normal idare sisteminin hayata geçmesi ile ilçe statüsündeki Hozat'ta yerel halkın yiyecek ve giyecek ihtiyaçlarını karşılamak üzere küçük esnaf işletmeleri kurulmuştur. İlçe ve köylerde tarım ve hayvancılık hep geçimlik düzeyde kalmıştır. 1960'lı yıllarda ülkenin gelişmişlik düzeyi ile tarımda makineleşme ile traktör kullanılmaya başlanılmış ise de, ekilebilir arazilerin azlığı tarımda olması gereken canlılığı yaratamamıştır. Bu dönemden sonra fasulye ve patates üretimi yerel pazar içinde tüketilmiştir.
Kültür ve sanat
[değiştir | kaynağı değiştir]Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçede okuma yazma oranı ülke oranlamasının üstündedir. Okur yazar olmayanların büyük bölümünü 60 yaş ve üstü teşkil etmektedir.
İlçede üç kitap ve gazete satış yeri bulunmaktadır.
Folklor
[değiştir | kaynağı değiştir]Folklor yönünden zengin olan ilçede, sosyal ve kültürel yaşam duygular ve müzik eşliğinde oyunlaştırılmıştır. Davul-klarnet, davul-zurna ve saz eşliğinde simgelenen oyunlar bayram, düğün ve özel günlerde sergilenir ve doğaçlama oynanır. İlçede her okulun folklor ve tiyatro ekibi vardır. Karaçor, Devzer, Nare, Barasor ve Delilo davul zurna eşliğinde oynanan oyunların başında gelir.
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçenin Yeni Hozat Spor adında 1995 yılında kurulmuş bir spor kulübü vardır Tunceli amatör liginde mücadele etmektedir. Maçlarını Hozat suni çimli futbol sahasında oynamaktadır. İlçede 200 kişi kapasiteli kapalı spor salonu vardır tüm salon sportif faaliyetleri burada yapılmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
- ^ "Nikephoros imperial protospatharios and strategos of Chozanon" (İngilizce). The Dumbarton Oaks. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.
- ^ Charalampakis, Pantelis (2017). "On The Toponymy And Prosopography Of Some Minor Military-Administrative Districts In Byzantium: Kas(s)e, *Vindaion, Mauron Oros*" (PDF). KAREN, 3. KTÜ. s. 33. 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.
- ^ Ünal, Mehmet Ali (1999). 16. Yüzyılda Çemişgezek Sancağı. Ankara: Türk Tarih Kurumu. s. 197. ISBN 975-16-0957-7.
- ^ Tuncel, Metin (2012). "Tunceli". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 341. Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 378-380. 14 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2021.
- ^ Hozat Tarihi 13 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hozat Belediyesi
- ^ Sarısaltık, Hozat
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2019.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Hozat Nüfusu - Tunceli". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Tunceli Hozat Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hozat Kaymakamlığı15 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Hozat Belediyesi28 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 | Tunceli ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Türkiye'deki bir ilçe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
