Sèng-keng

Tē-1-pún Tan-be̍h-gí ê Sèng-keng, 1550 nî chhut-pán.

Sèng-keng, ā sī kóng Sèng-chheh, sī A-pek-la̍h-hán-chu-kàu (亞あ伯はく拉ひしげ罕諸教きょう; Eng-gú: Abrahamic religions) tang-tiong só͘-ū kàu-phài ê chong-kàu keng-tián, pau-koah Kū-iok Sèng-keng kah Sin-iok Sèng-keng. Ki-tok-kàu só͘ kóng ê Kū-iok sī Iu-thài-kàu ê keng-chheh, Sin-iok sī kì-lio̍k Iâ-so͘ Ki-tok kah i ê bûn-tô͘ kóng--ê ōe, chò--ê tāi-chì, chham in ê kò͘-sū.

Iû-thài-lâng ê sèng-keng Tanakh ùi Iâ-hô-hoa jû-hô chhòng-sè khai-sí, jiân-āu kóng-su̍t kó͘-sî Iû-thài-lâng ê le̍k-sú, jî-chhiáⁿ kì-lo̍k sian-ti ī-giân.

Ki-tok chong-kàu sèng-keng iû Kū-iok kap Sin-iok nn̄g pō͘-hūn kò-sêng. Si-kàu ê Kū-iok Sèng-keng kap Iû-thài-lâng ê Tanakh lāi-iông lóng kâng-khoán, tān-sī lāi-té ê chiàu-pâi bô-kāng-khoán. Thâu-khí-seng tong Iû-thài-lâng ê Tanakh beh hoan-choh Hi-liap ōe sî, ha̍k-chiá thó-lūn pēng koat-tēng tiâu-chéng lāi-té ê chiàu-pâi. Hiān-kim ê Sèng-keng ha̍k-chiá David Pawson piáu-sī, chit-ê chò-hoat phah-lû goân-pún Iû-thài-lâng su-lō͘ ê hun-lūi, piàn-sêng siū Hi-liap su-sióng ê Kū-iok Sèng-keng. Tī-leh Lō͘-ka Hok-im, Iâ-so͘ ū thê-kàu, "tùi Mô͘-se kap chèng sian-ti khí, kìⁿ-nā sèng-keng tiong só͘ chí I ê, lóng kā In kóe-bêng." chì-chió ē-sái khòaⁿ-kìⁿ tùi Iâ-so͘ lâi kóng sèng-keng hun-lūi sī chiàu Mô͘-se kap Sian-ti lâi hūn, m̄-sī chiàu hiān-kim Kū-iok Sèng-keng le̍k-sú kap sian-ti ê hūn-hoat.

Kū-iok Sèng-keng

Thian-chú-kàu kah Tang-chèng-kàu ê Kū-iok Seng-keng lóng-chóng 46-pún, pau-koah hō· kî-thaⁿ kàu-phài tòng-chò "chhù-keng" ê hit pō·-hūn kah lân-san ê keng-bûn; Ki-tok-sin-kàu ê Kū-iok Sèng-keng kan-na 39 pún; Iu-thài-kàu--ê, kok-khah chió, kan-na 24 pún. Che sī in-ūi Iû-thài Sèng-keng kā pō·-hūn lōe-iông pian chò kāng pún, ah Ki-tok-kàu to̍h kā thiah-khui.

Sin-iok Sèng-keng

1970 nî-tāi ê Âng-phôe Sèng-keng kan-na ū Sin-io̍k.

Sin-iok Sèng-keng ê sò·-liōng, kok kàu-phài lóng sio-siâng, lóng sī 27 pún. Put-jī-kò, Iu-thài-kàu kah Islam-kàu pēng bô sêng-jīn Sin-iok Sèng-keng.

Hàn-gú pe̍h-ōe Sèng-keng

• Bân-lâm-gú hē-thóng
  • Pa-khek-lé tī 1916 nî chhut-pán Sin-iok, tī 1930 hoan-hó Kū-iok, tī 1933 nî chhut-pán, hō-chò Sin-kū-iok ê Sèng-keng. Iōng Pe̍h-ōe-jī siá. I kap i ê chō·-lí chham-khó chá-chêng, iáu-bōe chiâu-chn̂g ê Pe̍h-oē-jī e̍k-pún.

• Bân-tang-gú hē-thóng
  • Hok-chiu-ōe sèng-keng, iōng lô-má-jī, 1880 nî chhut-pán 4 Hok-im-su, 1881 nî chhut-pán Sin-iok, 1914 nî chhut-pán Kū-iok.

• Kheh-ōe hē-thóng
• Kńg-tang-ōe hē-thóng
• Ngô͘-gú hē-thóng

Gōa-pō͘ liân-kiat

• Eng-bûn pán-pún kah Hôa-gí pán-pún ê sèng-keng Archived 2004-11-05 at the Wayback Machine.