(Translated by https://www.hiragana.jp/)
Tiong-hoâ Bîn-kok – Wikipedia とべいたり內容

Tiong-hoâ Bîn-kok

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
(Tùi Tiong-hoa Bîn-kok choán--lâi)
Chia kài-siāu ê sī tī 1912 nî kiàn-li̍p ê Tang-A kok-ka, nā 1949 í-āu Tiong-hôa Bîn-kok chèng-hú chú-iàu khòng-chè ê tē-khu, khòaⁿ "Tâi-oân"; nā í-chêng thóng-tī Tiong-kok tāi-lio̍k ê sî-kî, khòaⁿ "Tiong-hoâ Bîn-kok (1912–1949 nî)"; nā khah hâm-hô͘ ê Tiong-kok kài-liām, khòaⁿ "Tiong-kok (iōng-gí)"
Tiong-hoâ Bîn-kok
中華民國ちゅうかみんこく
Tâi-oân kî-á
kok-kî
Tâi-oân kok-hui
kok-hui
Kok-koa: 中華民國ちゅうかみんこく國歌こっか
"Tiong-hoâ Bîn-kok Kok-koa"
Kok-kî-koa: 中華民國ちゅうかみんこく國旗こっき
"Tiong-hoâ Bîn-kok Kok-kî-koa"
kok-sú
Siú-to͘ Tâi-pak-chhī
Siāng-tōa siâⁿ-chhī Sin-pak-chhī
Koaⁿ-hong gí-giân Tiong-hôa Bîn-kok Kok-gí [1]
Sêng-jīn ê kok-ka gí-giân Hôa-gí, Tâi-gí, Tâi-oân Kheh-ka-gí, Má-chó͘-oē, O͘-khiu-ōe, Tâi-oân Goân-chū-bîn-cho̍k-gí, Tâi-oân chhiú-gí
Chèng-hú tan-it-chè, poàn-chóng-thóng-chè, bîn-chú kiōng-hô-kok
• Chóng-thóng
Lōa Chheng-tek
• Hù-chóng-thóng
Siau Bí-khîm
• Hêng-chèng-īⁿ Īⁿ-tiúⁿ
Toh Êng-thài
• Li̍p-hoat-īⁿ Īⁿ-tiúⁿ
Hân Kok-jû
• Su-hoat-īⁿ Īⁿ-tiúⁿ
Khó͘ Chong-le̍k
Li̍p-hoat ki-kò͘ Li̍p-hoat-īⁿ
Bīn-chek
• Lóng-chóng
36,197 km2 (13,976 sq mi)
Jîn-kháu
• 2022 nî kó͘-kè
23,894,394 (tē 56 miâ)
• 2010 nî phó͘-cha
23,123,866
• Bi̍t-tō͘
650/km2 (1,683.5/sq mi) (tē 17 miâ)
GDP (PPP) 2023 nî kó͘-kè
• Lóng-chóng
Increase $1.685 tiāu (tē 20 miâ)
• Pêng-kin
Increase $72,485 (tē 15 miâ)
GDP (bêng-gī) 2023 nî kó͘-kè
• Lóng-chóng
Decrease $751.930 cha̍p-e̍k (tē 21 miâ)
• Pêng-kin
Decrease $32,339 (tē 30 miâ)
Gini (2021 nî) Negative increase 34.1[2]
tiong
HDI (2021 nî) Increase 0.926[3]
chin ko · tē 19 miâ
Hoè-pè Sin-tâi-phiò (TWD)
Sî-khu UTC+8 (NST)
Sî-kan keh-sek
Siong-iōng tiān-goân 110 V–60 Hzへるつ
Khui-chhia hong-hiòng chiàⁿ-chhiú-pêng
Tiān-oē khu-hō +886
ISO 3166 tāi-hō TW
Siōng-téng domain .tw
.台灣たいわん
.台湾たいわん
Bāng-chām
www.gov.tw

Tiong-hôa Bîn-kok (Hàn-jī: 中華民國ちゅうかみんこく) sī tng-teh thóng-tī Tâi-oân, Phêⁿ-ô͘, Kim-mn̂g, Má-chó͘-tó kap hù-kīn sió-tó ê kok-ka, kok-chè it-poaⁿ kiò i Tâi-oân (臺灣たいわん)[4]. I ê chèng-hú chú-tiuⁿ Tiong-hôa Bîn-kok sī 1 ê chú-khoân kok-ka, m̄-koh sè-kài toā-pō͘-hūn ê kok-ka lóng bô kā sêng-jīm, pō͘-hūn Tâi-oân to̍k-li̍p ūn-tōng ê lí-lūn-ka mā bô tông-ì chit ê chú-tiuⁿ. Nā kóng tio̍h koè-khì, Tiong-hôa Bîn-kok bat sī í Tiong-kok tāi-lio̍k kah Tiong-kok-lâng chiàm chú-iāu pō͘-hūn ê kok-ka. 1912 nî, Tiong-kok-lâng thui-hoan Chheng-tè-kok, kiàn-li̍p Tiong-hôa Bîn-kok, M̄-kò tī 1949 nî, sìn kiōng-sán-chú-gī ê jîn-bîn kā chèng-hú thui-hoan. Í goân-pún tōa-hūn ê chū-bîn tī Tiong-kok tāi-lio̍k tiông-sin kiàn-li̍p Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok. Chhun--ê lâng tō kè-sio̍k í Tiong-hôa Bîn-kok ê miâ-gī, tī 1949 nî chó͘-iū hun-phoe so͘-khai kàu Tâi-oân têng khiā-khí.

Se-hong ê mûi-thé khah chē kā "Tâi-oân" tòng-chò sī "Tiong-hôa Bîn-kok" ê tông-gī-sû, ah "Tiong-kok" tòng-chò sī Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok ê kán-chheng. Tiong-hôa Bîn-kok ê tōa-pō͘-hūn mûi-thé kap chèng-hú mā kā "Tâi-oân", "Tiong-hôa Bîn-kok" tòng-chò sio-siâng, put-jî-kò mā sī ū pō͘-hūn mûi-thé kiò "Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok" chò "Tiong-kok". Tī Léng-chiàn sî-tāi, Tiong-hôa Bîn-kok mā hō͘-chò Chū-iû Tiong-kok (自由じゆう中國ちゅうごく).

Tī kok-chè siōng, in-ūi m̄ sī phó͘-phiàn hō͘ lâng sêng-jīn ê chú-khoân kok-ka, tiāⁿ-tiāⁿ ko͘-put-jî-chiong, ēng kî-thaⁿ ê miâ lâi chham-ú kok-chè sū-bū, phì-lūn-kóng tī Olympic Ūn-tōng-hoē, hō-chò "Tiong-hôa Tâi-pak" (中華ちゅうか臺北たいぺい), tī Sè-kài Bō͘-e̍k Cho͘-chit, hō-chò "Tâi Phêⁿ Kim Má Kok-pia̍t Koan-sòe Léng-he̍k".

Tùi 1911 nî khai-sí, Tiong-hôa Bîn-kok sêng-sio̍k Chheng Tè-kok ê thóng-tī, niá-thó͘ hoān-ûi pau-koat Se-chōng, Sin-kiang, Bông-kó͘, tān-sī kî-si̍t bô-hoat-tō͘ khòng-chè Se-chông

1921 nî Bōng-kó͘ soan-pò͘ thoat-lî Tiong-kok.

1949 nî Tiong-kok Kiōng-sán-tóng kong-chiàm Tiong-kok tāi-lio̍k, Tiong-hôa Bîn-kok chèng-hú hőng thui-hoan, thè-siú Tâi-oân-séng kah Hok-kiàn-séng ê Kim-mn̂g, Má-chó͘.

Bōng-kó͘ tī 1922 nî soan-pò͘ to̍k-li̍p, jī-chhiáⁿ tit-tio̍h So͘-liân ê chi-chhî. Chóng--sī Tiong-hôa Bîn-kok ê chèng-hú kàu-kah 1945 nî chiah sêng-jīm, bô joā kú koh hoan-thâu m̄ kā sêng-jīm, it-ti̍t kàu 2003 nî Bîn-chìn-tóng chip-chèng ê sî-chūn chiah-koh kā sêng-jīm. Kóng sī "1945-nî í-keng sêng-jīm koè".

Kú-tn̂g í-lâi, it-poaⁿ jīn-ûi Tiong-hôa Bîn-kok ê hiàn-hoat "I kî kò͘-iú chi kiong-he̍k" (固有こゆう疆域) ê niá-thó͘ hoān-ûi pau-hâm Bōng-kó͘ kap Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok jīn-tēng ê niá-thó͘ (mā pau-koat Tâi-oân).

Tiong-iong chèng-hú

[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Tiong-hôa Bîn-kok Chèng-hú chhái-chhú ngó͘-koân hun-li̍p (けん分立ぶんりつ) ê chè-tō͘, i ê tiong-iong chèng-hú ū chóng-thóng, Hêng-chèng-īⁿ, Li̍p-hoat-īⁿ, Su-hoat-īⁿ, Kàm-chhat-īⁿ kah Khó-chhì-īⁿ.

Tē-hng chū-tī

[siu-kái | kái goân-sí-bé]
Hêng-chèng-īⁿ
Ti̍t-hat-chhīSéng
Séng-hat-chhīKoān
Goân-chū-bîn khuKhuKoān-hat-chhīTìnHiongSoaⁿ-tē-hiong
Chhun
Lîn

Tē-hng chū-tī [zh] hong-bīn,Tiong-hoâ Bîn-kok si̍t-chè koán-hat 2 ê séng (í-keng hi-kip-hòa) kap 6 ê ti̍t-hat-chhī:

Tē-tô͘ Sò͘ Koān-chhī Hàn-jī Eng-gí Jîn-kháu Bīn-chek Chèng-hú só͘-chāi
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
Ti̍t-hat-chhī (直轄ちょっかつ)
1 Ko-hiông-chhī こう雄市ゆういち Kaohsiung City 2,773,483 2,946.2671 Hōng-soaⁿ-khu
Lêng-ngá-khu
おおとりやま
苓雅
2 Sin-pak-chhī 新北しんきた New Taipei City 3,897,367 2,052.5667 Pang-kiô-khu 板橋いたばし
3 Tâi-lâm-chhī たい南市みなみいち Tainan City 1,873,794 2,191.6531 An-pêng-khu
Sin-iâⁿ-khu
安平あびら
しん營區
4 Tâi-pak-chhī 臺北たいぺい Taipei City 2,618,772 271.7997 Sìn-gī-khu 信義しんぎ
5 Tâi-tiong-chhī たいちゅう Taichung City 2,648,419 2,214.8968 Sai-tūn-khu 西にしたむろ
6 Thô-hn̂g-chhī 桃園ももぞの Taoyuan City 2,092,977 1,220.9540 Thô-hn̂g-khu 桃園ももぞの
Tâi-oân-séng (臺灣たいわんしょう/台灣たいわんしょう)
7 Ka-gī-chhī よしみよし Chiayi City 272,390 60.0256 Tang-khu ひがし
8 Ke-lâng-chhī もとたかし Keelung City 384,134 132.7589 Tiong-chèng-khu 中正ちゅうせい
9 Sin-tek-chhī しん竹市たけいち Hsinchu City 415,344 104.1526 Pak-khu きた
10 Biâu-le̍k-koān なえくりけん Miaoli County 560,968 1,820.3149 Biâu-le̍k-chhī なえくり
11 Chiong-hòa-koān あきらけん Changhua County 1,307,286 1,074.3960 Chiang-hòa-chhī あきら
12 Gî-lân-koān むべあららぎけん Yilan County 460,486 2,143.6251 Gî-lân-chhī むべあららぎ
13 Hoa-liân-koān はなはちすけん Hualien County 338,805 4,628.5714 Hoa-liân-chhī はなはちす
14 Hûn-lîm-koān くもはやしけん Yunlin County 717,653 1,290.8326 Táu-la̍k-chhī ろく
15 Ka-gī-koān よしみよしけん Chiayi County 543,248 1,903.6367 Thài-pó-chhī ふとし
16 Lâm-tâu-koān みなみとうけん Nantou County 526,491 4,106.4360 Lâm-tâu-chhī みなみとう
17 Pîn-tong-koān 屛東けん Pingtung County 873,509 2,775.6003 Pîn-tong-chhī へいひがし
18 Phêⁿ-ô͘-koān 澎湖けん Penghu County 96,918 126.8641 Má-keng-chhī うまこう
19 Sin-tek-koān しんたけけん Hsinchu County 513,015 1,427.5369 Tek-pak-chhī たけ北市きたいち
20 Tâi-tang-koān 臺東たいとうけん Taitung County 230,673 3,515.2526 Tâi-tang-chhī 臺東たいとう
██ = Ti̍t-hat-chhī (直轄ちょっかつ)
██ = Séng-hat-chhī (しょう轄市,)
██ = Koān (けん)
Hok-kiàn-séng (福建ふっけんしょう)
21 Kim-mn̂g-koān きむもんけん Kinmen County 97,364 151.6560 Kim-siâⁿ-tìn 金城きんじょう
22 Liân-kang-koān れんけん Lienchiang County 9,944 28.8000 Lâm-kan-hiong みなみ竿ざおきょう

Bo̍k-chiân, Tiong-hôa Bîn-kok ū 12 ê pang-kau-kok.[5]

Tiong-hôa Bîn-kok Kok-kun sī Tiong-hôa Bîn-kok ê bú-chong le̍k-liōng.

Tiong-hôa Bîn-kok Hiàn-hoat bô kui-tēng koaⁿ-hong gí-giân. Sui-jiân Kok-ka Gí-giân Hoat-tián Hoat kui-tēng, Hôa-gí, Tâi-gí, Kheh-ka-gí kah Goân-chū-bîn-cho̍k gí-giân lóng sī kok-ka gí-giân, m̄-koh Hoâ-gí (koh hō͘-chò Tiong-hôa Bîn-kok Kok-gí) sī si̍t-chè-siōng î-it ê koaⁿ-hong gí-giân.

Wikimedia Commons téng ê siong-koan tóng-àn: Tiong-hoâ Bîn-kok

Chham-khó bûn-hiàn

[siu-kái | kái goân-sí-bé]
  1. 行政ぎょうせいいん新聞しんぶん傳播でんぱしょ 2016ねん, だい10いたり11ぺーじ; 中央ちゅうおう情報じょうほうきょく 2023ねん; John C. Copper 2023ねん.
  2. "5.主要しゅよう國家こっか所得しょとく分配ぶんぱい概況がいきょう" (ēng Hôa-gí). Tiong-hôa Bîn-kok Kok-ka Hoat-tián Úi-oân-hōe. Goân-pún bāng-ia̍h Pó-chûn tī 2023-02-12. 2023-03-29 khòaⁿ--ê. 
  3. はん姿すがた (2022-10-16). "2021ねん人類じんるい發展はってん指數しすう 台灣たいわんはいめいぜんたま19ちょうえつにちかん" (ēng Hôa-gí). 中央ちゅうおうどおり訊社. Goân-pún bāng-ia̍h Pó-chûn tī 2023-02-12. 2023-03-29 khòaⁿ--ê. 
  4. "東京とうきょうおくうん:三個不能用正式名稱參賽的代表隊" (ēng Hôa-gí). BBC News zhongwen. 2021-07-29. Goân-pún bāng-ia̍h Pó-chûn tī 2023-02-09. 2023-03-29 khòaⁿ--ê. 
  5. "くに交國". 中華民國ちゅうかみんこく外交がいこう (ēng Hôa-gí). 2023-12-22. 2024-01-13 khòaⁿ--ê.