Chinees

Chinees (Vereenvoudigde Chinees: 汉语, Tradisionele Chinees: 漢語かんご, Pinyin: Hànyǔ, letterlik: "Han-taal" of 中ちゅう文ぶん, Zhōngwén) is 'n Sino-Tibettaanse taal wat veral in die Volksrepubliek China, die Republiek China, Hongkong, Macau, Singapoer, Thailand, Indonesië en Maleisië gepraat word. Chinees is met 1,3 miljard sprekers die grootste taal in die wêreld. Daar is baie dialekte, waarvan die belangrikste Mandaryns, Wu, Kantonees, Min, Xiang, Hakka en Gan is. Chinees word met Chinese karakters (Tradisionele Chinees en Vereenvoudigde Chinees) geskryf en die amptelike stelsel waarmee albei in die Latynse alfabet transkribeer word, is Hanyu pinyin.

Chinees 汉语; 漢語かんご of 中ちゅう文ぶん Hànyǔ of Zhōngwén
Gepraat in:	Volksrepubliek China  Republiek van China  Singapoer  Indonesië  Maleisië  Thailand
Gebied:	China, Taiwan, Singapoer, Hongkong, Macau, Indonesië, Maleisië, Thailand, Verenigde State, Kanada en ander plekke met aansienlike oorsese Chinese gemeenskappe
Totale sprekers:	onbekend (1,2 miljard aangehaal tussen 1984 en 2001)
Rang:	1
Taalfamilie:	Sino-Tibettaans  Chinees
Skrifstelsel:	Chinese karakters, zhuyin fuhao, braille Latynse alfabet Arabiese alfabet Cyrilliese alfabet Antieke gebruik van Phagspa-skrif
Amptelike status
Amptelike taal in:	Volksrepubliek China  Hongkong  Macau  Republiek van China  Singapoer  Verenigde Nasies
Gereguleer deur:	Nasionale Kommissie van taal en skryf Nasionale Taalkomitee Raad vir die Bevordering van Mandaryns Raad vir die Chinese Taalstandardiseringsbeleid
Taalkodes
ISO 639-1:	zh
ISO 639-2:	zho
ISO 639-3:	zho

Die woord Hànyǔ ("Han-taal") geskryf in Tradisionele Chinese (links) en Vereenvoudigde Chinese (regs) karakters

Verspreiding

Chinees is die moedertaal van die Han- en die Hui-Chinese en deur hul emigrasie in talle gebiede van die wêreld word dié taal ook in lande soos Australië, Filippyne, Japan, Kanada, Mianmar, Rusland, Peru, die Verenigde State en Viëtnam gepraat, wat van Chinees 'n wêreldtaal maak.

Ampstaal

Mandaryn-Chinees is die amptelike taal van die Volksrepubliek China met sy spesiale administratiewe streke Hongkong (saam met Engels en Kantonees) en Macau (saam met Kantonees en Portugees), asook die omstrede Republiek China op Taiwan. Daarbenewens vorm Chinees saam met Engels, Maleis en Tamil die amptelike tale van Singapoer en saam met Arabies, Engels, Frans, Russies en Spaans die amptelike tale van die Verenigde Nasies.

Dialekte van Chinees

Verspreiding van Chinese dialekte

Dialek	Alternatiewe benamings	Sprekers	Hoofverspreiding
Mandaryns	Noord-Chinese dialekte, Beifanghua (北方ほっぽう話ばなし / 北方ほっぽう话), Beifang Fangyan (北方ほっぽう方言ほうげん)	960 miljoen	China, Taiwan, Hongkong, Macau, Singapoer, Indonesië en Maleisië
Wu	Wúyǔ (吳くれ語ご / 吴语), Wuyueyu (吳ご越えつ語ご / 吴越语), Gangnanhua (江南こうなん話はなし / 江南こうなん话), Gangzhehua (江こう浙話 / 江こう浙话)	80 miljoen	China: Yangtzemonding, Sjanghai
Kantonees of Yue	Yuèyǔ (粵語 / 粤语), Guangdonghua (廣東かんとん話ばなし / 广东话), Guangfuhua (廣ひろ府ふ話ばなし / 广府话), selde: Baihua (白話はくわ / 白しろ话)	63 miljoen	China: Guangxi, Guangdong, Hongkong, Macau; Maleisië
Min	Mǐnyǔ (閩語 / 闽语), Fujianhua (福建ふっけん話ばなし / 福建ふっけん话)	60 miljoen	China: Fujian, Guangdong, Hainan, Zhejiang, Jiangsu, Taiwan; Suidoos-Asië
Xiang	Xiāng yǔ (湘語 / 湘语), Hunanhua (湖南こなん話はなし / 湖南こなん话)	37 miljoen	China: Hunan, Guangxi, Guizhou, Sichuan, Shaanxi
Hakka of Kejia	Kejiayu (客きゃく家か語ご / 客きゃく家か语), Kèjiāhuà (客きゃく家か話ばなし / 客きゃく家か话)	33 miljoen	Suid-China, Taiwan, Suidoos-Asië, Indië, Japan
Gan of Kan	Gàn yǔ (贛語 / 赣语)	22 miljoen	China: Jiangxi, Hubei, Hunan, Anhui, Fujian

Sien ook

• Chinese Wikipedia

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Chinees.

• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Chinees.
• (en) China-verslag by Ethnologue
• (en) Taiwan-verslag by Ethnologue