ΗΛαϊκή Δημοκρατία του Λάος είναι περίκλειστο κράτος, το οποίο βρίσκεται στη Νοτιοανατολική Ασίακαι έχει τροπικό κλίμα. Συνορεύει μετηνΚίνακαιτηΜιανμάρστα βορειοδυτικά, τηνΤαϊλάνδηστα δυτικά, τηνΚαμπότζηστα νότια καιτοΒιετνάμστα ανατολικά. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη είναι ηΒιεντιάν. Επίσημη γλώσσα είναι ηΛαοτινή. Έχει έκταση 236.800 τετρ. χλμ.και πληθυσμό, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση γιατο 2022, 7.443.000 κατοίκους[1].
Η σημερινή Λαϊκή Δημοκρατία του Λάος εντοπίζει την ιστορική και πολιτισμική της ταυτότητα στο βασίλειο τουΛανΣανγκΧομ Χάο (Βασίλειο Ενός Εκατομμυρίου Ελεφάντων κάτω από τη Λευκή Ομπρέλα), που υπήρχε για τέσσερις αιώνες ως ένα από τα μεγαλύτερα βασίλεια στη Νοτιοανατολική Ασία.[4] Λόγω της κεντρικής γεωγραφικής θέσης τουΛανΣανγκστη Νοτιοανατολική Ασία, το βασίλειο μπόρεσε να γίνει δημοφιλές κέντρο γιατο χερσαίο εμπόριο, καθώς έγινε πλούσιο οικονομικά και πολιτισμικά.[4]
Μετά από μια περίοδο εσωτερικής σύγκρουσης, τοΛανΣανγκ έσπασε σε τρία ξεχωριστά βασίλεια - του Λουάνγκ Πραμπάνγκ, της Βιεντιάνε καιτου Τσαμπασάκ. Το 1893, έγινε γαλλικό προτεκτοράτο, με αποτέλεσμα την ένωση των τριών βασιλείων που σήμερα αποτελούν τη χώρα του Λάος. Έγινε για λίγο ανεξάρτητο το 1945 μετά από την ιαπωνική κατοχή, αλλά επαναπροσαρτήθηκε από τη Γαλλία έως ότου κέρδισε την αυτονομία το 1949. Το Λάος έγινε ανεξάρτητο το 1953, με συνταγματική μοναρχία υπό τον Σισαβάνγκ Βονγκ. Λίγο μετά την ανεξαρτησία, ένας μακρύς εμφύλιος πόλεμος τερμάτισε τη μοναρχία, όταν το 1975 το Κομμουνιστικό Παθέτ Λάο ανέβηκε στην εξουσία.
Το Λάος είναι μια μονοκομματική σοσιαλιστική δημοκρατία. Συμμερίζεται τον Μαρξισμό-Λενινισμό και κυβερνάται από το Λαϊκό Επαναστατικό Κόμμα του Λαού, στο οποίο η ηγεσία του κόμματος κυριαρχείται από στρατιωτικούς. Η Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Βιετνάμ καιο λαϊκός στρατός του Βιετνάμ εξακολουθούν να έχουν σημαντική επιρροή στο Λάος. Η πρωτεύουσα είναι η Βιεντιάνε. Άλλες μεγάλες πόλεις περιλαμβάνουν τη Λουάνγκ Πραμπάνγκ, το Σαβαναχέτ καιτο Πάκσε. Η επίσημη γλώσσα είναι τα Λαοτικά. Το Λάος είναι μια πολυεθνική χώρα, με τους πολιτικά και πολιτισμικά κυρίαρχο λαό Λάο να αποτελούν περίπου το 55% του πληθυσμού, κυρίως στα πεδινά. Οι ομάδες Μον-Χμερ, Χμονγκ και άλλες φυλές των ιθαγενών λόφων, που αντιπροσωπεύουν το 45% του πληθυσμού, ζουν στους πρόποδες καιτα βουνά..
Οι φιλόδοξες στρατηγικές ανάπτυξης του Λάος βασίζονται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τους ποταμούς της καιτην πώληση ηλεκτρικούς ρεύματος στους γείτονές της, δηλαδή στην Ταϊλάνδη, την Κίνα καιτο Βιετνάμ, καθώς καιτην πρωτοβουλία τουνα γίνει ένα χερσαίο κράτος, όπως φαίνεται από τον προγραμματισμό τεσσάρων νέων σιδηροδρόμων πουθα συνδέουν το Λάος με τις ίδιες αυτές χώρες.[5] Επίσης, μαζί μετην ανάπτυξη του τομέα εξόρυξης, το Λάος αναφέρεται ως μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ανατολικής Ασίας και Ειρηνικού από την Παγκόσμια Τράπεζα, με ετήσιο ρυθμό αύξησης τουΑΕΠ κατά μέσο όρο 7% την τελευταία δεκαετία.[6][7]
Είναι μέλος της Εμπορικής Συμφωνίας Ασίας-Ειρηνικού, της Ένωσης των Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας, της Συνόδου Κορυφής της Ανατολικής Ασίας και της Γαλλοφωνίας. Το Λάος υπέβαλε αίτηση για ένταξη στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) το 1997. Στις 2 Φεβρουαρίου 2013, του χορηγήθηκε πλήρης ένταξη.[8]
Η κύρια εθνική ομάδα του Λάος είναι οι Λαοτινοί (Λάο, Lao). Το Λάος πήρε το όνομά του από τους Γάλλους αποικιοκράτες πουτο ονόμασαν έτσι χρησιμοποιώντας τον πληθυντικό αριθμό της κύριας εθνικής ομάδας της χώρας (Lao-Laos). Η ετυμολογία της λέξης Λάο είναι ασαφής. Μπορεί να συνδέεται με φυλές συλλογικά γνωστές ως Άι Λάο (Ai Lao), που εμφανίζονται στα αρχεία της κινεζικής δυναστείας ΧανστηνΚίνακαιτοΒιετνάμ ως κάτοικοι της σημερινής επαρχίας Γιουνάν.
Οι φυλές που προέρχονται από τους Άι Λάο περιλαμβάνουν τις φυλές Τάι που μετανάστευσαν στηΝΑ Ασία. Η λέξη Λαοτινοί προέρχεται από τη γαλλική λέξη laotien/laotienne (Λαοτινός/Λαοτινή). Οι Λαοτινοί, τμήμα της οικογένειας λαών Τάι, όπως πολλοί άλλοι λαοί, αναφέρονται στους εαυτούς τους ως Τάι καιπιο συγκεκριμένα ως Τάι Λάο (Tai Lao). Χαρακτηριστικά, στηνΤαϊλάνδη, οι τοπικοί Λαοτινοί διακρίνονται από τους Λαοτινούς του Λάος και τους Ταϊλανδούς (επίσης τμήμα της οικογένειας λαών Τάι), αναφερόμενοι ως Τάι Ισάν (Tai Isan, ένας σανσκριτικής προέλευσης όρος που σημαίνει «βορειοανατολικά»), αλλά ο όρος Λάος ακόμη χρησιμοποιείται.
Το Λάος είναι η μοναδική χώρα στη νοτιοανατολική Ασία πουδεν έχει έξοδο στη θάλασσα. Βρίσκεται εξ ολοκλήρου στην τροπική ζώνη της Γης. Είναι ορεινή χώρα, της οποίας τα δύο τρίτα καλύπτονται από δάση που τροφοδοτούνται από τις πολλές βροχοπτώσεις. Βασικά στοιχεία της γεωμορφολογίας του είναι δύο οροσειρές, (ηΑναμιτικήκαιηΛουάνγκ Πραμπάνγκ), καθώς καιο μεγάλος ποταμός Μεκόνγκ. Το κλίμα επηρεάζεται από τους μουσώνες[9]. Βρίσκεται κυρίως μεταξύ του γεωγραφικού πλάτους 14° και 23° Β (μια μικρή περιοχή είναι νότια του 14ου παραλλήλου βόρεια) και γεωγραφικού μήκους 100° και 108° Α. Το πυκνό δάσος του αποτελείται κυρίως από τραχιά βουνά, με υψηλότερο τοΦουΜπιαστα 2.818 μέτρα, με κάποιες επίσης πεδιάδες και οροπέδια. Ο ποταμός Μεκόνγκ σχηματίζει ένα μεγάλο μέρος των δυτικών συνόρων μετην Ταϊλάνδη, ενώ τα βουνά της Αναμιτικής Οροσειράς αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των ανατολικών συνόρων μετοΒιετνάμ, ενώ η Οροσειρά Λουάνγκ Πραμπάνγκ βρίσκεται στα βορειοδυτικά σύνορα μετα ταϊλανδικά υψίπεδα. Υπάρχουν δύο οροπέδια, το Σιανγκχοάνγκ στον βορρά καιτο οροπέδιο Μπολαβέν στο νότιο άκρο.
Χάρτης κλιματικής ταξινόμησης Κέππεν του Λάος.Ο ποταμός Μεκόνγκ διέρχεται από τη Λουάνγκ Πραμπάνγκ.Χωράφια ρυζιού στο Λάος.
Υπάρχει μια ξεχωριστή εποχή βροχών από τον Μάιο μέχρι τον Νοέμβριο, ακολουθούμενη από ξηρή περίοδο από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Απρίλιο. Η τοπική παράδοση υποστηρίζει ότι υπάρχουν τρεις εποχές (βροχερή, κρύα και ζεστή), με τους τελευταίους δύο μήνες της κλιματολογικά καθορισμένης περιόδου ξηρασίας να είναι αισθητά θερμότεροι από τους τέσσερις προηγούμενους μήνες. Η πρωτεύουσα καιη μεγαλύτερη πόλη του Λάος είναι ηΒιεντιάν, ενώ άλλες μεγάλες πόλεις είναι ηΛουάνγκ Πραμπάνγκ, τοΣαβαναχέτκαιτοΠάκσε.[εκκρεμεί παραπομπή]
Το 1993, η κυβέρνηση του Λάος διέθεσε 21% της έκτασης της χώρας για διατήρηση των οικοτόπων.[10]Η χώρα είναι μία από τις τέσσερις στην περιοχή καλλιέργειας παπαρούνας οπίου, γνωστή ως "Χρυσό Τρίγωνο". Σύμφωνα μετη «Βίβλο» του Γραφείου Εγκλήματος και Ναρκωτικών των Ηνωμένων Εθνών, τον Οκτώβριο του 2007 η καλλιέργεια παπαρούνας οπίου καταλάμβανε 15 τετραγωνικά χιλιόμετρα, μειωμένη από τα 18 τετραγωνικά χιλιόμετρα το 2006.
Μπορεί να προσδιοριστεί ότι το Λάος ανήκει σε τρεις γεωγραφικές περιοχές: τη βόρεια, την κεντρική καιτη νότια.[11]
Σύμφωνα με έναν κοινό μύθο σε όλους τους λαούς Τάι, ένας πιθανόν μυθικός βασιλιάς, ΟΧουν Μπορόμ Ρατσαθιριάτ από το σημερινό ΝτιενΜπιενΦουτουΒιετνάμ, απέκτησε αρκετούς γιους που εγκαταστάθηκαν και κυβέρνησαν άλλες πόλεις-κράτη, στηΝΑ Ασία καιτη νότια Κίνα. Προερχόμενοι από τις αρχαίες φυλές γνωστές στους Κινέζους ως Γιουέ (Yue) και Άι Λάο (Ai Lao), οι λαοί Τάι ξεκίνησαν να μεταναστεύουν στηΝΑ Ασία από την αρχή της 1ης χιλιετίας μ.Χ., αλλά οι μεγάλης έκτασης μεταναστεύσεις έγιναν μεταξύ του 7ουκαι 13ου αιώνα μ.Χ., ιδιαίτερα από τις περιοχές που αποτελούν σήμερα τις επαρχίες ΓιουνάνκαιΓκουανγκσί της Κίνας. Οι λόγοι γιατη μετανάστευση των λαών Τάι περιελάμβαναν την πίεση της κινεζικής δυναστείας τωνΧαν, τις μογγολικές εισβολές, την ανάγκη εύρεσης γης κατάλληλης για καλλιέργεια του ρυζιού καιτην πτώση κρατών όπως του Νανζάο, όπου κάποιοι εξ αυτών κατοικούσαν.
Οι Τάι ενσωμάτωσαν ή εκδίωξαν τους ιθαγενείς αυστροασιατικής καταγωγής λαούς τωνΜονκαιΧμερ, και εγκαταστάθηκαν στις παρυφές των βασιλείων Μονκαι της Αυτοκρατορίας τωνΧμερ, που είχαν επηρεαστεί και ουσιαστικά αποκτήσει χαρακτηριστικά του ινδικού πολιτισμού. Η μείξη λαών καιη επίδραση της ινδικής φιλοσοφίας, θρησκείας, γλώσσας, κουλτούρας και εθίμων, μαζί μετην επιρροή κάποιων αυστροασιατικών στοιχείων, εμπλούτισε τους λαούς Τάι, ανκαι αυτοί παρέμειναν πάντα σε επαφή με τις άλλες πόλεις-κράτη τους.
Ακολουθώντας τη μοίρα της μεταπολεμικής Ινδοκίνας, το Λάος ήταν γαλλική αποικία από το 1893 έως το 1954, οπότε και ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος. Λίγο μετά τη συντριβή των Γάλλων στοΝτιενΜπιενΦου, η κυβέρνηση Μαντές Φρανς καιηΚίνα κατέληξαν σε συμφωνία, βάσει της οποίας αναγνωρίστηκε η ουδετερότητα του Λάος. Στα αμέσως επόμενα χρόνια, η ουδετερότητα αυτή αποδείχθηκε διακήρυξη κενού περιεχομένου γιατη χώρα μετη φεουδαλιστική δομή της εξουσίας, καθώς έγινε "μήλον της Έριδος" για Ανατολή και Δύση, η οποία έριξε στη μάχη ακόμη και στρατεύματα της εθνικιστικής Κίνας, τα οποία τελικά αποχώρησαν ηττημένα. Η προσπάθεια των Βιετμίνχ να επεκτείνουν την κυριαρχία τους στο Λάος εκδηλώθηκε από νωρίς με έρεισμα το φιλοκομμουνιστικό κίνημα των Παθέτ Λάο καιμε επικεφαλής τον πρίγκιπα Σουφανουβόγκ. Στο κίνημα αντιτάχθηκαν οι συντηρητικές δυνάμεις του πρίγκιπα ΜπουνΟυμ, μετον ουδετερόφιλο, επίσης πρίγκιπα, Σουβάνα Φούμα στη μέση. Η ήδη ορατή εμφύλια σύρραξη ανάμεσα στις τρεις αντιμαχόμενες πλευρές κλιμακώθηκε, μετά την εισβολή στρατευμάτων τουΒορείου Βιετνάμ στις βόρειες περιοχές της χώρας το1959καιτην προσπάθεια των Παθέτ Λάο να τις ελέγξουν. Το 1961 το Λάος έμοιαζε παραδομένο στη φρίκη του πολέμου, ενώ οι προσπάθειες για σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας ναυαγούσαν η μία μετά την άλλη. Τα κυβερνητικά στρατεύματα προσπαθούσαν να εμποδίσουν την προώθηση των φιλοκομμουνιστών σε άξονες στρατηγικής σημασίας, ενώ η εκρηκτική κατάσταση αποτέλεσε, μεταξύ άλλων, αντικείμενο των συχνών, το 1961, συνομιλιών Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι-Αντρέι Γκρομίκο[12].
Στις 19 Απριλίου 1964 ο ουδετερόφιλος Σουβάνα Φούμα, επικεφαλής της κυβέρνησης στηΒιεντιάν, ανατράπηκε με πραξικόπημα της δεξιάς πτέρυγας του στρατού. Όταν, στα μέσα Μαΐου, ο Σουβάνα Φούμα δέχθηκε την ένωση των δυνάμεών τουμε αυτές των πραξικοπηματιών, επήλθε η διάσπαση των ουδετερόφιλων, καθώς σημαντικό τμήμα τους προσχώρησε στο στρατόπεδο των κομμουνιστών. Οι Παθέτ Λάο επανέλαβαν αμέσως τις εχθροπραξίες, κατατροπώνοντας τους αντιπάλους τους και έθεσαν υπό έλεγχο την στρατηγικής σημασίας Κοιλάδα των Αμφορέων[13].
Το πολίτευμα της χώρας είναι σοσιαλιστική δημοκρατία. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[14] Πρόεδρος και Γενικός Γραμματέας του Επαναστατικού Λαϊκού Κόμματος του Λάος είναι οΘόνγκλουν Σισουλίθ από το 2021.
ΟΠρόεδρος εκλέγεται έμμεσα και όχι από τον λαό. Η τελευταία εκλογή προέδρου έγινε το 2021, έπειτα από το άνοιγμα των εργασιών της νεοεκλεγείσας συνέλευσης.