Ο Αγγελής Γοβιός ή Γοβγίνας (1780 - 28 Μαρτίου 1822) ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης, που διακρίθηκε για την αναδιοργάνωση του Αγώνα στην Εύβοια.[2]
Γεννήθηκε το 1780 στη Λίμνη Ευβοίας. Το πραγματικό του επίθετο κατά την προφορική παράδοση ήταν Τζουτζάς η Τζοτζάς, που υπάρχει και σήμερα στη Λίμνη. Το Γοβιός ήταν παρατσούκλι.[3]
Μαζί με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, τον Αθανάσιο Διάκο και πολλούς ακόμη πρωτεργάτες της Επανάστασης του 1821, θήτευσε στη φρουρά του Αλή Πασά και διδάχθηκε στη στρατιωτική σχολή του. Η συμμετοχή του στη Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς τον έκανε ξακουστό για τη γενναιότητά του.
Η αναδιοργάνωση του στρατοπέδου στα "Βρυσάκια"[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Αγγελής Γοβιός έφτασε στα "Βρυσάκια" το Μάιο του 1821, όπου κατόρθωσε να οργανώσει, μέσα σε ελάχιστο διάστημα, το εκεί ελληνικό στρατόπεδο, και να μεταβάλει τους απειροπόλεμους Ευβοιώτες σε γενναίους και τολμηρούς στρατιώτες, οι οποίοι κέρδισαν την πρώτη μεγάλη νίκη τους το καλοκαίρι του 1821 στην ομώνυμη περιοχή των Μεσσαπίων - κοντά στα Ψαχνά - απέναντι στον οργανωμένο στρατό του Ομέρ Βρυώνη. Αναλυτικότερα, στις 15 Ιουλίου ο Ομέρ Βρυώνης, που είχε θέσει ως στόχο του, μετά την κατάληψη της Λιβαδειάς, να καταστείλει την επανάσταση στην Εύβοια για να εξασφαλίσει τις συγκοινωνίες και τον ανεφοδιασμό του, προκειμένου να προχωρήσει στην Αττική, κατευθύνθηκε στα "Βρυσάκια", όπου ο Γοβιός με 400 άντρες έσπευσε να κρατήσει το μεγάλο φυσικό οχύρωμα της θέσης, ενώ οι έμπιστοί του Κώτσος Δημητρίου και Θανάσης Μπαλαλάς τοποθετήθηκαν με τους άντρες τους στο ανατολικό και νότιο μέρος. Η προσωπικότητα και ο στρατηγικός νους του Γοβιού έδωσαν μια σπουδαία νίκη στους Έλληνες απέναντι στον πολυαριθμότερο στρατό των 2.000 ανδρών του Ομέρ Βρυώνη, μετά από πεισματική μάχη επτά ωρών. Τρεις μέρες αργότερα ο Ομέρ Βρυώνης εξεστράτευσε και πάλι, αλλά εφόσον ο Γοβγίνας με τους άντρες του είχαν πλέον αποσυρθεί στο χωριό Άγιος, περιορίστηκε να κάψει τις καλύβες των Ελλήνων στα "Βρυσάκια" και να επιστρέψει στη Χαλκίδα, απ' όπου αποφάσισε τελικά να φύγει, αφού το φρούριο της πόλης ήταν πολύ ισχυρό και δε χρειαζόταν τη βοήθειά του. Μόλις αναχώρησαν οι τουρκικές δυνάμεις, ο Γοβγίνας έσπευσε ν' ανακαταλάβει τα "Βρυσάκια".[4]
Τα σχέδιά του να προχωρήσει εναντίον της Καρύστου και ο θάνατός του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις αρχές του 1822, όταν τελικά διαλύθηκε η πολιορκία στην Κάρυστο, έμεινε ο μοναδικός ηγέτης του αγώνα στο νησί. Σκοπός του ήταν να αποκλείσει πρώτα τους Τούρκους της Χαλκίδας και μετά να προχωρήσει εναντίον της Καρύστου. Έχοντας επίγνωση των δυσκολιών κάλεσε σε ενίσχυση τους Ολύμπιους αγωνιστές που ήταν στις Σποράδες και άλλους οπλαρχηγούς, όπως ο αδελφός του Αναγνώστης Γοβγίνας. Η συγκέντρωση των αγωνιστών κανονίστηκε να γίνει στα "Βρυσάκια" στις 28 Μαρτίου, τη νύχτα. Όταν οι Τούρκοι αντιλήφθηκαν τη συνάντηση αυτή ξεκίνησε σώμα 1.000 από αυτούς από τη Χαλκίδα και κατέλαβε τα "Δυο Βουνά" (περιοχή κοντά στα Ψαχνά). Από εκεί απόσπασμα ιππέων κατευθύνθηκε προς τα "Βρυσάκια". Ο Γοβγίνας, μόλις αντιλήφθηκε τις κινήσεις των Τούρκων, θέλησε να τους αντιμετωπίσει αμέσως, χωρίς να περιμένει να ξημερώσει. Κατά την καταδίωξη του τουρκικού αποσπάσματος έπεσε σε ενέδρα στα "Δυο Βουνά"[5] και κυκλώθηκε από παντού. Στη συμπλοκή που ακολούθησε σκοτώθηκε, όπως και ο αδελφός του Αναγνώστης. Το μεγαλύτερο όμως μέρος των Ελλήνων στρατιωτών πρόλαβε και διασώθηκε. Ο θάνατός του στέρησε από την επανάσταση στην Εύβοια ένα σημαντικότατο στέλεχος.[6][7]
Το ακόλουθο δημοτικό τραγούδι που διασώζεται δείχνει τη σημαντικότητα της απώλειας του Αγγελή Γοβιού για την επανάσταση στην Εύβοια.[8]
- Για σένα, μωρ’ Αγγελή, κλαίει το Γριπονήσι
- που χάθηκες κατακαμπής με όλο το γιουρούσι.
- Εσύ δεν επολέμαγες μες στης Γραβιάς το χάνι
- μ’ οχτώ χιλιάδες Γκέκηδες και βγήκες παλικάρι;
- Μα οι Μπαλαλαίοι τα σκυλιά σού 'φαγαν το κεφάλι.
- Σε κλαίει ούλ’ η Ρούμελη τ’ ήσουνα παλικάρι.
