Η Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αμπχαζίας ή Αμπχαζική ΑΣΣΔ (Αμπχαζικά: Аҧснытәи Автономтә Советтә Социалисттә Республика, γεωργιανά: აფხაზეთის ავტონომიური საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა, ρωσικά: Абхазская Автономная Советская Социалистическая Республика, γνωστή επίσης ως Σοβιετική Αμπχαζία ή Αμπχαζία) ήταν αυτόνομη δημοκρατία της Σοβιετικής Ένωσης εντός της Γεωργιανής ΣΣΔ. Ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 1931, όταν η Αμπχαζική Σοσιαλιστική Σοβιετική Δημοκρατία (Αμπχαζική ΣΣΔ ή ΣΣΔΑ), η οποία αρχικά είχε δημιουργηθεί τον Μάρτιο του 1921, μετατράπηκε σε Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία εντός της Γεωργιανής ΣΣΔ.
Η Αμπχαζική ΑΣΣΔ υιοθέτησε το δικό της σύνταγμα στις 2 Αυγούστου 1937. Το ανώτατο όργανο της νομοθετικής εξουσίας ήταν το Ανώτατο Σοβιέτ και το Προεδρείο του, τα οποία εκλέγονταν κάθε 4 χρόνια. Η εκτελεστική εξουσία παραχωρήθηκε στο Συμβούλιο των Υπουργών, το οποίο διοριζόταν από το Ανώτατο Σοβιέτ. Η Αμπχαζική ΑΣΣΔ είχε 11 εκπροσώπους στο Συμβούλιο των Εθνοτήτων του Ανωτάτου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ.
Στην Αμπχαζική ΑΣΣΔ δημοσιεύονταν οι εφημερίδες Σοβιετική Αμπχαζία (στην ρωσική γλώσσα, από το 1921), η Αμπχαζία (στα αμχαζικά, από το 1921), η Σαμπτσότα Αμπχαζέτι (στην γεωργιανή, από το 1937), η "Κόκινος Καπνάς" (στα ελληνικά, από το 1932 έως το 1938) και η Μτσίτα μουρούτσχι στη Λαζική γλώσσα (από το 1929 έως το 1938). Το 1991 ανεξαρτητοποιήθηκε και σήμερα αποτελεί το μη αναγνωρισμένο κράτος της Αμπχαζίας.
Η Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αμπχαζίας (ΣΣΔ της Αμπχαζίας) είχε ιδρυθεί το 1921 μετά την εισβολή του Κόκκινου Στρατού στην Γεωργία. Η ΣΣΔ της Αμπχαζίας, η οποία ήταν ενωμένη με την Γεωργιανή ΣΣΔ, υπήρξε μέχρι το 1931. Κατά τη διάρκεια αυτή της περιόδου είχε χορηγηθεί σημαντική αυτονομία, λόγω της μοναδικής κατάστασης σε σχέση με τη Γεωργία. Ωστόσο, αυτό προκάλεσε την ανησυχία των Σοβιετικών και Γεωργιανών αρχών, και έτσι μειώθηκε σε μια αυτόνομη δημοκρατία.[1] Έτσι, στις 19 Φεβρουαρίου 1931, η ΣΣΔ της Αμπχαζίας μετατράπηκε στην Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αμπχαζίας, η οποία ήταν εξ ολοκλήρου υπό τον έλεγχο της Γεωργίας, μιας από τις ομόσπονδες δημοκρατίες της Υπερκαυκασιανικής Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Σοβιετικής Δημοκρατίας (ΥΣΟΣΔ).[2]
Η υποβάθμιση της Αμπχαζίας δεν ήταν δημοφιλής μεταξύ του Αμπχαζικού πληθυσμού. Η Αμπχαζική ΣΣΔ είχε σημαντικό βαθμό αυτονομίας, συμπεριλαμβανομένων των δικών της εθνικών συμβόλων (σημαία και εθνόσημο), και εθνικές μονάδες στρατού, ένα δικαίωμα το οποίο δινόταν μόνο σε πλήρης δημοκρατίες.[3] Επίσης, είχε το δικό της σύνταγμα, ένα άλλο δικαίωμα το οποίο χορηγούνταν μόνο σε πλήρης δημοκρατίες.[4] Κατά τη μεταρρύθμιση της Αμπχαζικής ΣΣΔ ξέσπασαν διαμαρτυρίες στην περιοχή. Ήταν οι πρώτες μεγάλης κλίμακας διαδηλώσεις κατά των Σοβιετικών αρχών σε αυτή την περιοχή.[5]
Η Αμπχαζική γλώσσα είχε δεχτεί αρκετές αλλαγές κατά την διάρκεια της σοβιετικής εποχής. Υπό την κορενιζατσίγια οι Αμπχάζιοι δεν θεωρούταν "προχωρημένος" λαός της ΕΣΣΔ, και συνεπώς υπήρχε αυξημένη εστίαση στην εθνική τους γλώσσα και την πολιτιστική ανάπτυξη.[6] Ως μέρος αυτών των πολιτικών, τα Αμπχαζικά λατινοποιήθηκαν το 1928, μαζί με πολλές άλλες περιφερειακές γλώσσες της ΕΣΣΔ οι οποίες χρησιμοποιούσαν αλφάβητα προερχόμενα από το Κυριλλικό.[7] Αυτή η πολιτική αντιστράφηκε το 1938, με το Κυριλλικό να αντικαθιστά τα περισσότερα από τα λατινικά αλφάβητα. Τα Αμπχαζικά ήταν μία από τις λίγες εξαιρέσεις, μαζί με τα Οσσετικά στην Αυτόνομη Περιφέρεια της Νότιας Οσσετίας (επίσης στην Γεωργιανή ΣΣΔ), τα οποία χρησιμοποίησαν ένα γεωργιανό αλφάβητο μέχρι το 1953, όταν τα Αμπχαζικά επανήλθαν στο Κυριλλικό αλφάβητο (το ίδιο πραγματοποιήθηκε και στα Οσσετικά).[8]
- Anchabadze, Yu. D.; Argun, Yu. G. (2012), Абхазы (Abkhazians), Moscow: Nauka
- Blauvelt, Timothy (May 2007), «Abkhazia: Patronage and Power in the Stalin Era», Nationalities Papers 35 (2): 203–232
- Broers, Laurence (June 2009), «'David and Goliath' and 'Georgians in the Kremlin': a post-colonial perspective on conflict in post-Soviet Georgia», Central Asian Survey 28 (2): 99–118
- Hewitt, George, επιμ.. (1998), The Abkhazians: A Handbook, New York City: St. Martin's Press
- Lakoba, Stanislav (1995), «Abkhazia is Abkhazia», Central Asian Survey 14 (1): 97–105
- Lakoba, Stanislav (1990), Очерки Политической Истории Абхазии (Essays on the Political History of Abkhazia), Sukhumi, Abkhazia: Alashara
- Lakoba, Stanislav (2001), «Я Коба а ты Лакоба (I am Koba and you are Lakoba», στο: Iskander, Fasil, επιμ., Мое сердце в горах: очерки о современной Абхазии (My heart is in the mountains: Essays on modern Abkhazia), Yoshkar Ola: Izd-vo Mariskogo Poligrafkombinata
- Saparov, Arsène (2015), From Conflict to Autonomy in the Caucasus: The Soviet Union and the making of Abkhazia, South Ossetia and Nagorno Karabakh, New York City: Routledge
- Suny, Ronald Grigor (1994), The Making of the Georgian Nation (Second έκδοση), Bloomington, Indiana: Indiana University Press
- Zürcher, Christoph (2007), The Post-Soviet Wars: Rebellion, Ethnic Conflict, and Nationhood in the Caucasus, New York City: New York University Press
.gif)