Ηβιβλιοθήκη Σαιντ-Ζενεβιέβ (γαλλικά: La bibliothèque Sainte-Geneviève) είναι μια δημόσια και πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη που βρίσκεται στην πλατεία του Πάνθεον, απέναντι από τοΠάνθεον, στο5ο διαμέρισματουΠαρισιού. Βασίζεται στη συλλογή της μονής της Αγίας Ζενεβιέβ,[3]που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα από τονΚλοβίς Α', τον πρώτο βασιλιά τωνΦράγκων. Η συλλογή της βιβλιοθήκης σώθηκε από την καταστροφή κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης. Ένα νέο κτήριο κατασκευάστηκε γιατη στέγασή της μεταξύ 1838 και 1851 με χαρακτηριστική καινοτόμο αίθουσα ανάγνωσης, όπου ένας σιδερένιος σκελετός στηρίζει την οροφή, έργο του αρχιτέκτονα Ανρί Λαμπρούστ. Η βιβλιοθήκη περιέχει περίπου 2 εκατομμύρια βιβλία και έγγραφα και αυτή τη στιγμή είναι η κύρια διαπανεπιστημιακή βιβλιοθήκη γιατα διάφορα τμήματα τουΠανεπιστημίου του Παρισιούκαι είναι επίσης ανοιχτή στο κοινό. [4]
Η προέλευση αυτής της βιβλιοθήκης ανάγεται στο παρελθόν, όταν οΚλοβίς Α' έκτισε το μοναστήρι της Αγία Γενοβέφας (Σαιντ-Ζενεβιέβ) τον 6ο αιώνα. Το πρώτο αρχείο της ύπαρξης της βιβλιοθήκης χρονολογείται από το 831 και αναφέρει τη δωρεά τριών κειμένων στο αβαείο. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του 9ου αιώνα, οιΒίκινγκς εισέβαλαν στο Παρίσι τρεις φορές. Ενώ ο οικισμός τουΙλντελα Σιτέ προστατευόταν από τον ποταμό, η μονή της Αγίας Ζενεβιέβ λεηλατήθηκε καιτα βιβλία χάθηκαν ή μεταφέρθηκαν. [5]
Η βιβλιοθήκη ανασυντάχθηκε σταδιακά. Από τις αρχές του 13ου αιώνα ήταν ήδη γνωστή σε όλη την Ευρώπη. Ήταν ανοιχτή όχι μόνο για τους φοιτητές, αλλά καιγια τους Γάλλους και ξένους μελετητές. Τα χειρόγραφα ήταν μεγάλης αξίας: κάθε χειρόγραφο έφερε προειδοποίηση ότι όποιος έκλεβε ή κατέστρεφε ένα χειρόγραφο θα τιμωρούνταν με ανάθεμα ή θα αφορίζονταν από την εκκλησία. [6]
Τον 13ο αιώνα, η βιβλιοθήκη του μοναστηριού μεταφέρθηκε στον τελευταίο όροφο της μονής και δημιουργήθηκε εργαστήριο αντιγραφής κειμένων (σκριπτόριουμ). Τα κείμενα που δημιουργήθηκαν ή αντιγράφηκαν περιελάμβαναν έργα ιστορίας και λογοτεχνίας, καθώς και θεολογία. Όμως οΕκατονταετής πόλεμοςκαι αργότερα οιθρησκευτικοί πόλεμοι επιβράδυναν την ανάπτυξή της.
Λίγο μετά την παραγωγή των πρώτων τυπωμένων βιβλίων τουΓουτεμβέργιουστα μέσα του 15ου αιώνα, η βιβλιοθήκη άρχισε να συλλέγει τυπωμένα βιβλία. Τον 17ο αιώνα η βιβλιοθήκη μεγάλωσε και απέκτησε 600 βιβλία, υπό την ηγεσία του καρδιναλίου ντεΛα Ροσφουκώ. Αρκετοί σημαντικοί δωρητές αύξησαν περαιτέρω τη συλλογή. Το 1687 η βιβλιοθήκη διέθετε 20.000 βιβλία και 400 χειρόγραφα. Δημιουργήθηκε επίσης ένα μικρό μουσείο μέσα στη βιβλιοθήκη με αιγυπτιακές, ελληνικές και ρωμαϊκές αρχαιότητες, μετάλλια, σπάνια ορυκτά και ταριχευμένα ζώα.
Τον 18ο αιώνα, η βιβλιοθήκη δεν προορίζονταν πλέον αποκλειστικά για τους μελετητές και λόγιους: άνοιξε τις πόρτες της στο κοινό. Κατά τη διάρκεια τωνΝαπολεόντειων πολέμων, προστέθηκαν τουλάχιστον 20.000 νέα έργα που κατασχέθηκαν από άλλες χώρες και έγινε βιβλιοθήκη εθνικού επιπέδου.
Η συλλογή της βιβλιοθήκης είχε υπερδιπλασιαστεί και χρειάζονταν περισσότερο χώρο. Ωστόσο, η βιβλιοθήκη συστεγάζονταν στο παλιό μοναστήρι της Αγίας Ζενεβιέβ με ένα διακεκριμένο σχολείο, γνωστό σήμερα ως Λύκειο Ερρίκου Δ'. Τα δύο ιδρύματα αναμετρήθηκαν γιατο διάστημα μεταξύ 1812 και 1842. Ανκαιη βιβλιοθήκη υποστηρίχθηκε από γνωστούς συγγραφείς, όπως οιΒικτόρ ΟυγκώκαιΖυλ Μισλέ, ο γιος του βασιλιά Λουί-Φιλίπ ήταν μαθητής στο λύκειο καιτο λύκειο κέρδισε. Η βιβλιοθήκη απομακρύνθηκε τελικά από τον τελευταίο όροφο της μονής.
Μετά την απομάκρυνση της βιβλιοθήκης από την παλιά της τοποθεσία, η κυβέρνηση αποφάσισε να χτίσει ένα νέο κτήριο γιατη συλλογή. Ήταν η πρώτη βιβλιοθήκη στο Παρίσι που κατασκευάστηκε ειδικά ως βιβλιοθήκη. Η τοποθεσία που επιλέχθηκε ήταν κοντά στην παλιά βιβλιοθήκη, στην τοποθεσία του μεσαιωνικού κολλεγίου του Μοντεγκύ, όπου οΈρασμοςκαιοΙγνάτιος Λογιόλα, οΚαλβίνοςκαιοΦρανσουά Ραμπελαί υπήρξαν μαθητές. Μετά τηΓαλλική επανάστασητο κτήριο είχε μετατραπεί σε νοσοκομείο καιστη συνέχεια σε στρατιωτική φυλακή και ήταν σε μεγάλο βαθμό ερειπωμένο.
Η νέα βιβλιοθήκη κατασκευάστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ανρί Λαμπρούστ. Η κατασκευή διήρκεσε από το 1838 έως το 1851 και η βιβλιοθήκη Σαιντ-Ζενεβιέβ έγινε η πρώτη ανεξάρτητη βιβλιοθήκη της Γαλλίας πουδεν συνδεόταν με ένα παλάτι, ένα μοναστήρι ή ένα σχολείο.
Σε αντίθεση με άλλα κτήρια, το μεγάλο διακοσμητικό στοιχείο της βιβλιοθήκης δεν ήταν στην πρόσοψη, αλλά στην αρχιτεκτονική της αίθουσας ανάγνωσης, όπου οι λεπτές στήλες από σίδερο καιοι δαντελωτές καμάρες από χυτοσίδηρο κάτω από την οροφή δεν ήταν καλυμμένες. Σε συνδυασμό μετα μεγάλα παράθυρα έδιναν μια άμεση εντύπωση χώρου και ελαφρότητας. Ήταν ένα σημαντικό βήμα στη δημιουργία της σύγχρονης αρχιτεκτονικής.[7]
Μεταξύ του 1851 και του 1930, η συλλογή της βιβλιοθήκης αυξήθηκε από 100.000 τόμους σε πάνω από 1 εκατομμύριο, απαιτώντας μια σειρά ανακατασκευών και τροποποιήσεων. Το 1892 εγκαταστάθηκε ένας ανελκυστήρας γιατην ανύψωση βιβλίων από το χώρο φύλαξης στην αίθουσα ανάγνωσης. Μιαπιο σοβαρή αλλαγή έγινε μεταξύ 1928 και 1934. Ο αριθμός των καθισμάτων στην αίθουσα ανάγνωσης διπλασιάστηκε σε 750. Καθώς η συλλογή συνέχισε να αναπτύσσεται, το 1954 προστέθηκε ένα νέο παράρτημα σε νεωτεριστικό ύφος. Η μεταγενέστερη μηχανογράφηση του καταλόγου δημιούργησε χώρο για επιπλέον 100 θέσεις.
Το κτήριο χαρακτηρίστηκε ως εθνικό ιστορικό μνημείοτο 1992. Σήμερα η βιβλιοθήκη κατατάσσεται ως εθνική βιβλιοθήκη, πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη και δημόσια βιβλιοθήκη. Η πρόσβαση είναι ελεύθερη και σήμερα, όπως καιστο παρελθόν, συχνάζουν φοιτητές από τα γειτονικά πανεπιστήμια γιανα μελετήσουν στην ησυχία ή να συμβουλευτούν ένα από τα 2 εκατομμύρια βιβλία και έγγραφα που φυλάσσονται στη βιβλιοθήκη.[8]
Το εσωτερικό της βιβλιοθήκης χρησιμοποιήθηκε σε σκηνές πολλών ταινιών, μία από τις πιο γνωστές είναι η ταινία τουΜάρτιν ΣκορτσέζεHugo, ταινία βασισμένη στο βιβλίο Η εφεύρεση του Ουγκό Καμπρέτου Μπράιαν Σέλζνικ, όπου ο δωδεκάχρονος Ουγκό καιη Ιζαμπέλ πηγαίνουν ναβρουν περισσότερες πληροφορίες γιαμια ταινία της οποίας ο Ουγκό δεν θυμάται το όνομα (Ταξίδι στη Σελήνη) και αργότερα οι δύο ανακαλύπτουν με έκπληξη ότι ο δημιουργός της είναι οΖωρζ Μελιές, ο νονός της Ιζαμπέλ.