Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί καινα αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 26/10/2019.
Έχει έκταση περίπου 12.700 στρέμματα, από τα οποία τα 5.700 είναι δάσηκαιτα 7.000 είναι έκταση που καλύπτει ο οικισμός (πλατείες, δρόμοι, κατοικίες κ.λ.π.). Το μέσο υψόμετρο της περιοχής είναι 150μ.. Σύμφωνα μετην απογραφή του 2021 έχει πληθυσμό 76.730 κατοίκους.
Η περιοχή χαρακτηριζόταν έως και πρόσφατα από χαμηλές κατοικίες, καθώς η ύπαρξη τουΑεροδρομίου του Ελληνικούσε σχετικά μικρή απόσταση απαγόρευε τη δόμηση πάνω από δύο ορόφους. Μετη μεταφορά του αεροδρομίου σταΣπάτα, ο περιορισμός αυτός καταργήθηκε, κι έτσι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έντονη οικοδομική δραστηριότητα. Η περιοχή χαρακτηρίζεται επίσης από αρκετό πράσινο, καλή ρυμοτομία όσον αφορά το κεντρικό και ανατολικό της τμήμα. Έχει πολλές πλατείες, όπως η πλατεία Εθνικής Αντίστασης, Ανεξαρτησίας, 25ης Μαρτίου, 28ης Οκτωβρίου, Αεροπορίας, Παλαιών Πατρών Γερμανού, Πλατεία Αϊνστάιν, κ.ά.. Διαθέτει το Δημοτικό Θέατρο Ηλιούπολης «Δημήτρης Κιντής», στο οποίο διεξάγονται θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες, τη Δημοτική Βιβλιοθήκη καιτο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης.
Στην Ηλιούπολη λειτουργούν 22 δημοτικά σχολεία, 6 γυμνάσια, 1 Ειδικό Γυμνάσιο, 5 Γενικά Λύκεια, 1 Ειδικό Λύκειο, 1 Επαγγελματικό Λύκειο, 1 ΕΚκαι 1 ΔΙΕΚ και 1 ιδιωτικό γυμνάσιο και Λύκειο.
Στην αρχαιότητα, η περιοχή ήταν γνωστή ως δήμος Ευωνύμουκαι ανήκε στηνΕρεχθηίδας φυλή. Ο δήμος πήρε το όνομα του από τονΕυώνυμο -γιοτουΟυρανούκαι της Γαίας- και αποτελούσε έναν από τους εκατό δήμους της αρχαίας Αθήναςπου περιλάμβανε ολόκληρη την σημερινή Αττική, εκτός της Μεγαρίδας. Αρχαιολογικές ανασκαφές επιβεβαιώνουν την ύπαρξη μυκηναϊκού οικισμού στην περιοχή του Αγίου Νικολάου και άλλου, νεώτερου, του 4ουπ.χ. αιώνα, στην πλατεία Νικηταρά, όπου εντοπίστηκαν επιτύμβιοι λήκυθοι, πιθάρια, λίθινες πλάκες, αρχαϊκάκαιπαλαιοχριστιανικά λείψανα. Στην περιοχή βρέθηκαν ακόμη, χρυσά, αργυρά και χάλκινα νομίσματα, βέλη, βλήματα και αγγεία, απόδειξη του γεγονότος ότι η περιοχή χρησιμοποιήθηκε ως στρατόπεδο στοΧρεμωνίδειο Πόλεμο μεταξύ Μακεδόνων, ΠτολεμαίωνκαιΣελευκιδών. Στους χάρτες που υπάρχουν στον δήμο απεικονίζονται πάρα πολλοί τύμβοι.
Μετην πάροδο των αιώνων, η περιοχή ακολουθεί την πορεία της υπόλοιπης Αθήνας. Παρακμάζει προοδευτικά, ερημώνει, γίνεται έρμαιο ληστρικών και βαρβαρικών επιδρομών, καιοι κατακτητές διαδέχονται ο ένας τον άλλο: Φράγκοι, Καταλανοί, Ενετοί, Τούρκοι. Αφέντης της ευρύτερης περιοχής στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας ήταν ο Καρά Αλή, ο οποίος άφησε το στίγμα του ονοματίζοντας το μέρος, που αποτελούσε τσιφλίκι του. Το 1830 οι μέχρι τότε Τούρκοι ιδιοκτήτες του, πούλησαν το "τσιφλίκι Καρά" στον Νικόλαο Καπετανάκη καιτον Γαετάνο Μοράλια. Στα χοτζέτια με αριθμούς 315.316,317 (συμβόλαια της αγοραπωλησίας, που σήμερα βρίσκονται σταΓενικά Αρχεία του Κράτους) αναφέρεται ότι το "τσιφλίκι Καρά" επιπροσθέτως προς τα θέρετρα καιτα χειμαδιά του, ήταν επιδεκτικό "4 ζευγαριών". Τα γεωγραφικά του όρια ήταν βορείως: Οι γαίες της Μονής Πετράκη, νοτίως: Το τσιφλίκι Μουσταφά Μπέη μέχρι τη θέση Γύρισμα, δυτικά: Η παλιά λεωφόρος Βουλιαγμένηςκαι ανατολικά: Το όρος Υμηττός με σύνορο τις γαιές των Κουρσαλάδων (σημερινό Κορωπί) στη μοιρασιά των οποίων (έγγραφο του 1793 - συλλογή Καμπούρογλου Β' τόμος) αναφέρεται ως όμορο κτήμα. Από τότε το "τσιφλίκι (ή κτήμα) Καρά" άλλαξε αρκετούς ιδιοκτήτες (W. Bell, C. H. Bracebridge, Ι. Σωτηριάδης, Ι. Σκουζέ, Μ. Σκουφής). Το "τσιφλίκι Καρά" αγοράστηκε το 1922 από τον Αλέξιο Νάστο έναντι 600.000 δραχμώνπου αντιστοιχούσαν σε 9.500 χρυσές λίρες περίπου. ΟΣπύρος Θεοδωρόπουλος (προοδευτικός βουλευτής, ιδρυτής του Εργατικού Κέντρου Αθηνών και νομικός σύμβουλος της Ενώσεως Αποκαταστάσεως Αγροτικών Συνεταιρισμών Ελλάδος) σε υπόμνημά τουστηΒουλήτο 1920 για τα τσιφλίκια της Αττικής, υπολογίζει την έκταση του κτήματος σε 15.000 στρέμματα (αρχείο πρωθυπουργού Βενιζέλου).
Οι πρώτοι που ζήτησαν να εγκατασταθούν εκεί ήταν Μικρασιάτες πρόσφυγες, το 1923. Το τωρινό όνομά τουο δήμος το οφείλει στους πρώτους επιχειρηματίες ιδιώτες που δημιούργησαν αυτό το σύγχρονο προάστιο οι οποίοι ήταν Αιγυπτιώτες (Ελληνες εξ Αιγύπτου) και ειδικά στον Δρανδάκη (γόνο κρητικής οικογένειας από τοΡέθυμνο, που σπούδασε στηνΗλιούπολη Καΐρου), ο οποίος μετην εταιρία "Ελληνική Εταιρία Αστικών και Αγροτικών Συνοικισμών - Δρανδάκης Πάγκαλος και Σία" αγόρασε από τον Αλέξιο Νάστο 1.030 στρέμματα τα οποία και οικοπεδοποίησε, ενώ έδωσε στο καινούριο προάστιο το όνομα της αρχαίας αιγυπτιακής πόλης Ηλιούπολης (Πι-Ρατο αιγυπτιακό της όνομα, πόλη τουΡα, θεού του ήλιου). Έτσι, το 1924, εκπονήθηκε το πρώτο πολεοδομικό σχέδιο σύμφωνα μετο οποίο κτίστηκε σιγά-σιγά ο σύγχρονος οικισμός. Περιέργως, όμως, οι πρώτοι που εγκαταστάθηκαν εκεί ήταν κυρίως Λευκαδίτες. Αρχικά κατασκευάστηκαν κυρίως εξοχικές κατοικίες μεγαλοαστών με κήπους καιανεμόμυλους. Η περιοχή Λόφος Γερμανού ονομάστηκε από την οικία ενός Γερμανούπου υπήρχε εκεί προπολεμικά.
Το 1927 αγοράστηκαν δύο λεωφορείατα οποία άρχισαν δρομολόγια καθημερινά γιατην εξυπηρέτηση των απασχολουμένων μετα έργα, των κατοίκων καιτων επισκεπτών-αγοραστών οικοπέδων.
Με νομοθετικό διάταγμα στις 16 Οκτωβρίου 1928, η Ηλιούπολη, που απαριθμούσε περί τους 600 μόνιμους κατοίκους, έγινε κοινότητα, με πρώτο κοινοτάρχη το βιομήχανο Θεόδωρο Παλαμίδα. Μέχρι τότε αποτελούσε περιοχή τουΑγίου Δημητρίου (Μπραχαμίου). Γύρω στο 1930 η Ηλιούπολη οργανώθηκε καλύτερα ως κοινότητα και άρχισε να αναπτύσσεται. Τότε δεν υπερέβαινε τους 1400-1500 κατοίκους.
Οι δρόμοι μέχρι το 1945 δεν είχαν ονομασίες, όμως ο πρόεδρος Πάνος Κωνσταντινίδης, άλλαξε τα έως τότε δεδομένα, δίνοντας βυζαντινά και ιστορικά ονόματα στα «βραχοστράτια».
Ο ηλεκτροφωτισμός τα πρώτα χρόνια καλύφθηκε από ιδιωτική επιχείρηση. Τα εγκαίνια του ηλεκτροφωτισμού έγιναν την Τρίτη, 5 Αυγούστου 1948. Την περίοδο εκείνη, δεν υπήρχε νερό στα σπίτια. Υπήρχαν όμως πολλά τρεχούμενα νερά, ρέματα (με σημαντικότερα τους 2-3 κλάδους του ρέματος της Πικροδάφνης), πηγές καιμια δεξαμενή ψηλά στην πλαγιά του βουνού που τροφοδοτούσε τον πληθυσμό μέρα παρά μέρα. Επίσης υπήρχε και ένας νερόμυλος κοντά στη λεωφόρο Πρωτόπαππα.
Το 1964 η Ηλιούπολη έγινε δήμος, ενώ κατά την περίοδο της Δικτατορίας αποχαρακτηρίστηκε μεγάλη συνορεύουσα δασική έκταση που απετέλεσε τον οικισμό Αστυνομικά, με καταφανή παραβίαση της τότε οικιστικής ανάπτυξης, γεγονός που επαναλήφθηκε αργότερα καισε άλλους νοτιότερους δήμους π.χ. Γλυφάδας, Βάρηςκ.λπ.
Η περιοχή του Δήμου Ηλιούπολης χαρακτηρίζεται ημιορεινή με ιδιαίτερα επικλινές έδαφος. Το μέσο υψόμετρο της περιοχής είναι 150μ.
Ο οικισμός έχει αναπτυχθεί στις ηπιότερες κλίσεις εδάφους φτάνοντας ουσιαστικά μέχρι τις βουνοπλαγιές του όρους Υμηττού. Εξαίρεση αποτελεί το ανατολικό τμήμα της περιοχής των Αστυνομικών, που βρίσκεται σε κλίσεις 15% και άνω, οι οποίες είναι ιδιαίτερα μεγάλες.
Στην έκταση του Δήμου Ηλιούπολης δεν υπάρχουν εσωτερικά ύδατα (ποτάμια μόνιμης ροής ή λίμνες). Σημαντικός φυσικός πόρος της περιοχής είναι η νοτιοδυτική πλευρά του δάσους του Υμηττού που προσφέρεται για περιπάτους και αναψυχή. Επίσης σημαντικοί φυσικοί πόροι της περιοχής είναι τοΡέμα της Πικροδάφνης, ένα από τα μεγαλύτερα εναπομείναντα ρέματα του Λεκανοπεδίου, καθώς καιτο σπήλαιο μεγάλης φυσικής σημασίας που βρίσκεται κοντά στην διασταύρωση των οδών Ειρήνης και Αμαλίας, το οποίο όμως πρέπει να αναδειχθεί καινα αξιοποιηθεί.
Το ρέμα της Πικροδάφνης διασχίζει τους δήμους Ηλιούπολης, Αγίου Δημητρίου, Παλαιού Φαλήρου, Αλίμουκαι εκβάλλει στον κόλπο τουΣαρωνικού. Χαρακτηρίστηκε "χώρος ιδιαιτέρου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος", μετην απόφαση 9173/1642/1983 τουΥ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Παλαιότερα, περί το 2000, ηΝομαρχία Αθηνών ξεκίνησε εργασίες γιατην διευθέτηση της κοίτης του ρέματος με ανοιχτό πετρόχτιστο αγωγό. Το έργο διακόπηκε προσωρινά από τοΣ.τ.Ε. μετά από προσφυγή των κατοίκων, διότι η διευθέτηση αυτού του είδους θα είχε ως συνέπεια την αλλοίωση τουμικροκλίματος της περιοχής, την καταστροφή των καταφυγίων των σημαντικών πληθυσμών πουλιών καιτων 16 ειδών ορνιθοπανίδας, καθώς καιτην εξάλειψη τωνβατραχιών, χελωνών, σκαντζόχοιρωνκαι άλλων μικρών ζώων που διαβιούν στο χώρο του ρέματος. Μετά από ένα χρόνο διαλύθηκε η εργολαβία. Ακόμα μέχρι σήμερα το έργο παραμένει μισό. Δηλαδή το μισό του συνολικού μήκους του ρέματος (περίπου 350μ.) είναι διευθετημένο με ανοιχτό αγωγό με επικάλυψη πέτρας καιτο υπόλοιπο χωρίς καμία επέμβαση ούτε κανγιατην προστασία των παριών του ρέματος.
Το κλίμα της περιοχής σε γενική εκτίμηση είναι θερμό-μεσογειακό (αττικό), το οποίο χαρακτηρίζεται από το ξηρό και θερμό καλοκαίρι και από τις ανοιξιάτικες και φθινοπωρινές βροχοπτώσεις.
Οι επικρατέστεροι άνεμοι στις περιοχές είναι οι βόρειοι, οι βορειοανατολικοί καιοι νότιοι, και ακολουθούν οι νοτιοδυτικοί, οι βορειοδυτικοί, οι δυτικοί, καιοι νοτιοανατολικοί. Η συχνότερη ένταση των επικρατούντων ανέμων είναι 2-5 μποφόρ. Άνεμοι μεγάλης εντάσεως δεν αποτελούν γνώρισμα της περιοχής μελέτης και σπάνια εμφανίζονται άνεμοι εντάσεως μεγαλύτερης των 6 μποφόρ (συχνότητα εμφάνισης 1%).
Ο θερμότερος μήνας στις περιοχές είναι ο Ιούλιος (28,6 °C) ενώ ο ψυχρότερος είναι ο Ιανουάριος (9,2 °C). Το μέσο ετήσιο θερμοκρασιακό εύρος είναι 19,4 °C. Η μέση μέγιστη θερμοκρασία που έχει σημειωθεί στην περίοδο 1958-1993 είναι 32,9 °C, ενώ η μέση ελάχιστη είναι 5,4 °C. Σε απόλυτες τιμές η μέγιστη θερμοκρασία στην ίδια περίοδο σημειώθηκε τον μήνα Ιούλιο (48,0 °C), ενώ η ελάχιστη τον μήνα Ιανουάριο (-5,0 °C).
Το μέσο ετήσιο ύψος υετού ανέρχεται στα 365,2 mm. Ο ξηρότερος μήνας είναι ο Ιούλιος (5,0mm) και υγρότερος (βροχερότερος) ο Δεκέμβριος (61,5 mm). Το ποσοστό υγρασίας κυμαίνεται από 43.6% το μήνα Ιούλιο ως 73,4% το Δεκέμβριο.
Χαλάζι: Χαλαζοπτώσεις σπάνια σημειώνονται στην περιοχή και συνήθως έχουν μικρή διάρκεια και περιορισμένες έως μηδαμινές επιπτώσεις. Τα τελευταία αξιόλογα φαινόμενα χαλαζόπτωσης κατεγράφησαν τις πρώτες μεσημβρινές ώρες της 16ης Οκτωβρίου 2009 και τις απογευματινές ώρες της 24ης Ιανουαρίου 2013, πουη ένταση του φαινομένου ήταν τέτοια που προκλήθηκε και χαλαζόστρωση.
Χιόνι: Πτώση χιονιού παρατηρείται κυρίως τους χειμερινούς μήνες, ενώ σπάνια εμφανίζονται χιονοπτώσεις τον Μάρτιο καιτον Νοέμβριο. Ο μέσος αριθμός των ημερών με χιονόπτωση στη διάρκεια του έτους είναι 2,6. Ηπιο έντονη χιονόπτωση των τελευταίων ετών σημειώθηκε τη 17η Φεβρουαρίου 2008, που συνοδεύτηκε από εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες και σημαντικά -γιατα δεδομένα της περιοχής- ύψη χιονιού.
Παγετοί: Παγετοίστην περιοχή εμφανίζονται σπάνια, κυρίως τον Ιανουάριο. Ο μέσος αριθμός των ημερών με παγετό στη διάρκεια του έτους είναι 2,5.
Η Ηλιούπολη είναι μία από τις περιοχές της Αθήνας που διαθέτει φυσική αντισεισμική προστασία, σύμφωνα με έρευνα τουΠανεπιστημίου Αθηνών.
Κατά τον ισχυρό σεισμό της 7ης Σεπτεμβρίου 1999που έπληξε το Λεκανοπέδιο της Αθήνας κανένα κτήριο στην περιοχή της Ηλιούπολης δεν κατέρρευσε, ενώ κατά το μετασεισμικό έλεγχο από τις αρμόδιες υπηρεσίες, κανένα κτήριο δε χαρακτηρίστηκε με κόκκινο χρώμα και 120 κτήρια χαρακτηρίστηκαν με κίτρινο χρώμα.
Στις 26Ιουλίου 2013 παραδόθηκε ο σταθμός Ηλιούπολη της γραμμής 2 του μετρό, που βρίσκεται στηΒ' Είσοδο της πόλης. Στις 22 Μαΐου 2015, κατ' απαίτηση του δήμου, προστέθηκε στην ονομασία του σταθμού το όνομα του αγωνιστή Γρηγόρη Λαμπράκη.[3]
Μαζί μετο σταθμό Ηλιούπολη παραδόθηκε ο σταθμός της γραμμής 2 Άλιμοςπου βρίσκεται στα σύνορα μετοδήμο Ελληνικού-Αργυρούπολης, κοντά στηΔ' Είσοδο Ηλιούπολης καιστο σχολικό συγκρότημα των Πολυκλαδικών, οι σταθμοί ΑργυρούποληκαιΕλληνικό.
Μελλοντικά, αναμένεται να κατασκευαστεί στην περιοχή της Αγίας Μαρίνας και συγκεκριμένα στην Πλατεία Ανεξαρτησίας ο σταθμός Άνω Ηλιούπολη, στον κλάδο Ευαγγελισμός-Άνω Ηλιούπολη της γραμμής 5.
Το 1925, μετην εφαρμογή για πρώτη φορά του συστήματος αποκεντρωμένης διοίκησης στην Αθήνα, συστάθηκε η κοινότητα Μπραχαμίου, η οποία αποσπάστηκε από το Δήμο Αθηναίων, μαζί με άλλες 6 ακόμη (Κηφισιάς, Αμαρουσίου, Νέου Ηρακλείου, Χαλανδρίου, Νέων Λιοσίων, Καλλιθέας). Στην κοινότητα Μπραχαμίου εντάχθηκε καιο οικισμός της Ηλιούπολης.
Στις 16/10/1928 η Ηλιούπολη ανακηρύχθηκε κοινότητα. Είχε προηγηθεί η ανάκληση της ένταξης της περιοχής στο σχέδιο πόλης τον Ιανουάριο του ιδίου έτους, στο οποίο επανεντάχθηκε στη συνέχεια μικρότερο τμήμα της πόλης.
Το 1964 αναγνωρίζεται σαν δήμος, με πρώτο δήμαρχο τον Παύλο Πεντάρη. Έκτοτε δεν έχει συντελεστεί καμία διοικητική μεταβολή στα όρια του δήμου.
Μετην εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας κατά τοΠρόγραμμα Καλλικράτηςτο 2011 ουδεμία μεταβολή επήλθε στον δήμο, σύμφωνα μετο άρθρο 1,§ 5.1.Β αυτού.
ΣτονΑ' γύρο τωνΔημοτικών Εκλογών 2010, που διεξήχθη στις 7 Νοεμβρίου 2010, προηγήθηκε ο Ιωάννης Αναγνώστου, με ποσοστό 26,17% ακολουθούμενος από τον Βασίλειο Βαλασόπουλο που συγκέντρωσε ποσοστό 25,98%.
Στον επαναληπτικό γύρο (Β' γύρος) που διεξήχθη στις 14 Νοεμβρίου 2010 δήμαρχος του δήμου Ηλιούπολης εξελέγη ο Βασίλειος Βαλασόπουλος, ανατρέποντας τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου, καθώς κατόρθωσε να συγκεντρώσει ποσοστό 53,55% έναντι 46,45% του αντιπάλου του, πρώην δημάρχου Ιωάννη Αναγνώστου .
Δήμαρχος Ηλιούπολης, 7 Νοεμβρίου 2010
Υποψήφιος - Συνδυασμός (κόμμα)
% 1ου γύρου
Ψήφοι 1ου γύρου
% 2ου γύρου
Ψήφοι 2ου γύρου
Σύνολο εδρών
Βασίλειος Βαλασόπουλος / ΠΡΩΤΑ Η ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
25,98
8.488
53,55
12.513
25 / 41
Ιωάννης Αναγνώστου / ΝΕΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ (Νέα Δημοκρατία)
Σχετικά πολυμέσα
