Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί καινα αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 28/03/2012.
Τοκουνέλι (αρχ. κόνικλος) είναι μικρό θηλαστικό της οικογένειας των λαγοειδών (Leporidae), πουζουνσε πολλά σημεία του κόσμου. Υπάρχουν επτά διαφορετικά γένη στην οικογένεια στα οποία ταξινομούνται τα κουνέλια, συμπεριλαμβανομένου τουΕυρωπαϊκού Κουνελιού(αγριοκούνελο - Oryctolagus cuniculus), τουΣυλβίλαγου(γένος Sylvilagus; 13 είδη), καιτουΛαγού Amami(Pentalagus furnessi, ένα είδος υπό εξαφάνιση στο Amami Oshima, Ιαπωνία).
Υπάρχουν πολλά ακόμα είδη κουνελιών, τα οποία, μαζί μετο Συλβίλαγο, το πίκα (pika, λαγόμορφο θηλαστικό της Ασίας) καιτο λαγό σχηματίζουν την τάξη Λαγόμορφα.
Η λέξη κουνέλιδεν είναι όρος της συστηματικής βιολογίας. Χρησιμοποιείται για αυτά ταείδη διάφορων γενών, που μοιάζουν μετο ευρωπαϊκό κουνέλι, ενώ τα άλλα είδη των γενών αυτών ονομάζονται λαγός ή πίκα. Γι' αυτόν το λόγο το ταξινομοπλαίσιο στην δεξιά πλευρά δεν ορίζει τα κουνέλια, αλλά μόνο απαριθμεί τα γένη, που μεταξύ άλλων περιέχουν είδη, τα οποία ονομάζονται κουνέλια, δηλαδή στα αγγλικά rabbits.
Γενικά, τα κουνέλια ζουνγια 4 - 10 έτη. Έχουν μήκος σώματος από 40 - 50 εκατοστά του μέτρου, κοντή ουρά, τρίχες δέρματος παχιές με διάφορα χρώματα, που ποικίλουν ανάλογα μετη φυλή, αυτιά μακριά και όρθια και πόδια με νύχια.
Τοάγριο κουνέλι έχει μήκος 25-35 εκατ. και βάρος 2-2,5 κιλά. Έχει χρώμα λευκό, με τρίχες μέσα στο λευκό χρώμα διάσπαρτες φαιές. Πολλές φορές βρίσκουμε και κουνέλια μεμαύρο χρώμα, αλλά αυτά έχουν διασταυρωθεί με κουνέλια οικιακά. Η φυσική ζωή του άγριου κουνελιού ανέρχεται σε 8-9 χρόνια. Ζεισε όλα τα είδη των εδαφών, σε κοιλάδες και βουνά μέχρι 600 μέτρα υψόμετρο. Έχει πολλούς εχθρούς, όπως τους κυνηγούς, τηνυφίτσα, τηνικτίδα, τηνοξογαλή, τηναλεπούκαι σχεδόν όλα τα αρπακτικά πουλιά. Η περίοδος της γονιμότητας του αρχίζει περί τα μέσα Φεβρουαρίου καιη εγκυμοσύνη διαρκεί ένα μήνα, με γονιμοποίηση 4-6 φορές το χρόνο.
Τοοικόσιτο προέρχεται από το άγριο κουνέλι που συνήθισε να εκτρέφεται καισε κλειστό χώρο, τα κονικλοτροφεία. Η επίδραση της οικόσιτης κονικλοτροφίας καιη επιλογή έφερε πολλές ευγενείς επιδράσεις στο αγριοκούνελο, στο μέγεθος του σώματος, στο τρίχωμα, στο μήκος των αυτιών καιστη διάπλαση της κεφαλής του. Γενικά, το οικόσιτο κουνέλι είναι πιο παχύσαρκο από το αγριοκούνελο και πολλές φορές ζυγίζει 7-9 χιλιόγραμμα. Μερικές φορές το τρίχωμα είναι φαιό, αλλά επίσης λευκό, μαύρο, σκουρόχρωμο, κηλιδωτό και συνήθως το μήκος του τριχώματος περισσότερο μακρύ. Τα αυτιά του είναι πιο κοντά καιτο κεφάλι πιο στενό αλλά μακρύτερο. Η γονιμότητα του οικοδίαιτου κουνελιού διαρκεί περισσότερο από του άγριου, με 7-10 γέννες το χρόνο.
Η σχέση του ανθρώπου μετον Ευρωπαϊκό Λαγό ή το «απλό» κουνέλι καταγράφηκε για πρώτη φορά από τους Φοίνικες πάνω από 1.000 έτη π.Χ., όταν ονόμασαν την Ιβηρική Χερσόνησο "i-shephan-im", που σημαίνει «ηγητου κουνελιού», κάτι πουοι Ρωμαίοι μετέτρεψαν στη λατινική μορφή Hispaniaκαι επομένως στη σύγχρονη λέξη «Ισπανία» (Spain)[1]
ΤοΕυρωπαϊκό αγριοκούνελο(Oryctolagus cuniculus) είναι το μοναδικό είδος κουνελιού που μπορεί να εξημερωθεί. Όλες οι ράτσες των κουνελιών – όπως οι νάνοι καιτα κουνέλια Αγκύρας- ανήκουν σε αυτό το είδος. Ωστόσο, τα κουνέλια καιοι άνθρωποι αλληλεπιδρούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, πέρα από την εξημέρωση. Τα κουνέλια είναι ένα παράδειγμα ζώου, το οποίο ο ίδιος πολιτισμός μεταχειρίζεται ως τροφή και κατοικίδιο.
Όσα κουνέλια χρησιμοποιούνται για τροφή, είτε καταδιώκονται είτε εκτρέφονται γι' αυτό το σκοπό. Δολώματα ή όπλα μαζί μεσκυλιά διατίθενται συνήθως γιατο κυνήγι άγριων κουνελιών. Σε πολλές περιοχές εκτρέφονται επίσης κουνέλια γιατο κρέας τους, μια διαδικασία που ονομάζεται κονικλοτροφία. Η γούνα των κουνελιών χρησιμοποιείται συχνά ως τμήμα ορισμένων αξεσουάρ, όπως εσάρπες ή καπέλα. Τα κουνέλια είναι επίσης πολύ καλοί παραγωγοί κοπριάς. Τα ούρα τους, καθώς περιέχουν μεγάλη ποσότητα αζώτου, καθιστούν τις λεμονιές ιδιαίτερα παραγωγικές. Το γάλα τους ενδέχεται να έχει επίσης μεγάλη φαρμακευτική (δες παρακάτω συνδέσμους) ή θρεπτική αξία εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητας τουσεπρωτεΐνη.
Η εκτροφή κουνελιών για εμπορική εκμετάλλευση μπορεί να έχει καλές αποδόσεις δεδομένου ότι ακολουθούνται ορθές κτηνοτροφικές πρακτικές. Οδηγίες σχετικά με εφαρμογή μέτρων βιοασφάλειας σε εκτροφές κουνελιών εκδόθηκε το 2014 από τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες της Κύπρου. Εκτός από τις ασθένειες που μπορούν να προκαλέσουν ζημιές στην παραγωγή, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη καιοι γενικοί κίνδυνοι ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων στην παραγωγή κουνελιών.
Υπάρχει πλήθος θεμάτων υγείας που σχετίζονται μετη χρησιμοποίηση των κουνελιών γιατο κρέας τους, ένα από τα οποία είναι η αρρώστια Pasteurella Tularensis. Ένα ακόμη αποκαλείται Rabbit Starvation, εξαιτίας είτε της χαμηλής περιεκτικότητας του κρέατός τους σε λιπαρά είτε της έλλειψης αμινοξέων στο κρέας τους και της περιορισμένης σύνθεσης αυτών στο ανθρώπινο σώμα.
Ένα υγιές οικόσιτο κουνέλι μπορεί να ζήσει περίπου 10 έτη. Του αρέσει να πετά εδώ και εκεί παιχνίδια, καινα ροκανίζει χαρτόνια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί ακόμα καινα συμφιλιωθεί μεγάτεςκαισκύλους. Ανκαι συχνά εγκλωβίζονται σε μικρούς χώρους, τα κουνέλια μπορούν εξίσου να περιφέρονται ελεύθερα, παρόμοια με γάτες και σκύλους, οπότε ονομάζονται «οικιακά κουνέλια». Μεγάλα, φτηνά κλουβιά είναι δυνατό να κατασκευαστούν από 'Idea-cubes', που μπορούν να εντοπιστούν σε πολλά καταστήματα.
Τα θηλυκά κατοικίδια κουνέλια πρέπει να στειρώνονται σε μικρή ηλικία, καθώς είναι επιρρεπή στον καρκίνο της μήτρας καινα οδηγηθούν στο θάνατο αργότερα, ανδεντο αποτρέψουμε. Ο ευνουχισμός των αρσενικών δημιουργεί επίσης πολλά πλεονεκτήματα σχετικά μετην υγεία καιτη συμπεριφορά τους. Γενικότερα, οι ορμόνες που έχουν ταμη στειρωμένα κουνέλια οδηγούν σε επιθετικές συμπεριφορές, υποφέρουν από ορμονικό στρες, ενώ μαρκάρουν την περιοχή τους με ούρα και περιττώματα. Ταδε θηλυκά, υποφέρουν από ψευδοκυήσεις και από οίστρους όσο παραμένουν αστείρωτα. Η μόνη λύση γιανα διορθωθούν όλα αυτά, αλλά και προφανώς να αποφύγουμε την πιθανότητα του καρκίνου είναι ηστείρωση. Στα θηλυκά, σύμφωνα με έρευνες, το 60% αυτών θα εμφανίσει καρκίνο μετά τα 2 έτη. Στα αρσενικά το ποσοστό είναι πιο μικρό, όχι όμως σπάνιο. Οπότε όσο πιο νωρίς γίνει η στείρωση, τόσο καλύτερα γιατο κουνελάκι καιτην ευζωία του. Προφανώς, η στείρωση πρέπει να πραγματοποιηθεί από εξειδικευμένο κτηνίατρο ή διαφορετικά κτηνίατρο με εξειδίκευση στα εξωτικά ζώα.
Μετά τη στείρωση το κουνελάκι γίνεται πιο ήρεμο στο χαρακτήρα του, ενώ μπορεί να κάνει παρέα καιμε άλλα κουνελάκια, χωρίς να υπάρξει κίνδυνος κάποιας διαμάχης και κατά συνέπεια κάποιου τραυματισμού. Οι πιθανότητες σε στειρωμένα κουνέλια είναι αρκετά μικρές γιανα έρθουν σε σύγκρουση, κυρίως του αντιθέτου φύλου. Στα κουνέλια ίδιου φύλου και ειδικότερα στα αρσενικά, τουλάχιστον για τις πρώτες φορές πουθα έρθουν σε επαφή υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να τσακωθούν. Για αυτό πάντα επιβλέπουμε την όλη διαδικασία.
Μετην προϋπόθεση ότι δέχονται σωστή φροντίδα, τα κουνέλια μπορούν να γίνουν φιλικά και παιχνιδιάρικα κατοικίδια. Εκτρέφονται σε πολλές περιοχές του κόσμου, τόσο σεεσωτερικούς όσο καισεεξωτερικούς χώρους. Τα κουνέλια που διατηρούνται σεεσωτερικούς χώρους είναι κατά κανόνα πιο υγιή καιπιο κοινωνικά από όσα διατηρούνται σε εξωτερικούς χώρους. Αν στεγάζονται σε εσωτερικό χώρο καιδεν διαθέτουν πρόσβαση σε επικίνδυνα σημεία (ιδιαίτερα ηλεκτρικά καλώδια και φυτά που πιθανώς να είναι τοξικά), είναι σχετικά ασφαλή από αρπακτικά, παράσιτα, ασθένειες και ακραίες θερμοκρασίες. Τα κουνέλια που διατηρούνται σεεξωτερικό χώρο πρέπει να διαθέτουν καταφύγιο πουνα θερμαίνεται το χειμώνα καινα σκιάζεται το καλοκαίρι. Τα οικιακά κουνέλια αισθάνονται άνετα σε θερμοκρασίες μεταξύ 10 και 21 βαθμών Κελσίου, ενώ δεν ανέχονται θερμοκρασίες άνω των 32 βαθμών Κελσίου.
Οι κτηνίατροι που εξειδικεύονται στα κουνέλια συστήνουν μια διατροφή αποτελούμενη από καθαρό νερό, ορισμένη ποσότητα συσκευασμένων συνθετικών τροφών λαχανικά και άφθονο σανό καθημερινά. Όσον αφορά το σανό γιατα κουνέλια ως 6 μηνών πρέπει να είναι ποικιλίας άλφα-άλφα. Στη συνέχεια κάνουμε σταδιακή αλλαγή στην ποικιλία τίμοθι. Ο σανός αυτός είναι αρκετά σημαντικός γιατην υγεία τους, καθώς στην άφθονη ποσότητα που καταναλώνουν ημερησίως γίνεται ο τροχισμός των δοντιών τους. Σε διαφορετική περίπτωση, το κουνελάκι θα έχει θέμα μετα δόντια τουκαιθα χρειάζεται τακτική επίσκεψη σε εξειδικευμένο κτηνίατρο γιατων τροχισμό αυτών. Όσον αφορά τη συνθετική τροφή, αυτή θα πρέπει να είναι σε μορφή πέλλετ καινα αποτελείται από τους 2 σανούς που προείπαμε ανάλογα μετην ηλικία του κουνελιού. Πρόσθετα λαχανικά (2 κούπες ανά 2,3 κιλά σωματικού βάρους) πρέπει να παρέχονται: καλές επιλογές αποτελούν τοαντίδι, το ραδίκι, ηρόκα, τομαρούλι (όχι τύπου iceberg), οδυόσμοςκαιοβασιλικός. Λαχανικά υψηλά σεασβέστιοκαι οξαλικό οξύ θα πρέπει να δίνονται με φειδώ όπως καιτα φρούτα. Στα κουνέλια η συνεχόμενη καιη μακροχρόνια αποβολή τεράστιων ποσοτήτων ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει στην δημιουργία λίθων στα νεφρά.
Τα οικιακά κουνέλια είναι απαραίτητο να ελέγχονται καθημερινά, καθώς είναι πιθανό να παρουσιαστούν ξαφνικά μολύνσεις και ασθένειες. Ταδόντιαδεν πρέπει να μακραίνουν υπερβολικά, διότι σε αυτήν την περίπτωση εμποδίζουν το κουνέλι να τραφεί. Δεν συστήνεται να ακονίζουμε ή να κόβουμε τα δόντια του κουνελιού. Είναι προτιμότερο να απευθύνεται κανείς σε έναν κτηνίατρο. Τα δόντια ενός κουνελιού ενδέχεται να μακρύνουν μέχρι και 12 χιλιοστά το χρόνο. Τα νεαρά κουνέλια έχουν μικρά και λευκά δόντια, ενώ τα ηλικιωμένα έχουν μακριά και κίτρινα.
Τομουστάκιτου κουνελιού είναι ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο όργανο καιδεν πρέπει ποτέ να κόβεται. Ταμάτια πρέπει να διατηρούνται καθαρά, χωρίς τσίμπλες. Ο έλεγχος τωνοπισθίωντου κουνελιού είναι απαραίτητος, καθώς τα απορρίμματα που πιθανώς παραμένουν θα προσελκύσουν μύγες, οι οποίες θα αφήσουν αυγά καιθα σχηματίσουν κάμπιες. Στη συνέχεια, οι κάμπιες θα τραφούν με σάρκα, προκαλώντας έντονο πόνο στο ζώο. Επίσης, πρέπει τααυτιά, όπως και κάθε άλλο μέρος του σώματος, να είναι καθαρά.
Ταδε νύχια χρειάζονται κόψιμο κάθε 1-2 μήνες, ανάλογα την ανάπτυξη αυτών, σε κτηνίατρο, καθώς είναι αρκετά εύκολο να προκληθεί αιμορραγία, ανδεν υπάρχει η κατάλληλη γνώση. Τα νύχια τα κόβουμε, καθώς τα μεγάλα νύχια μπορούν να οδηγήσουν σε ατυχήματα, ενώ δεν επιτρέπουν το πέλμα να κινηθεί σωστά. Έτσι, σχηματίζεται η ποδοδερματίτιδα, μία ασθένεια του πέλματος που οφείλεται σε λάθος ανατομία ή σε λάθος έδαφος (τραχιά επιφάνεια, συρμάτινο έδαφος κλπ).
Τα κουνελάκια χρειάζονται τακτό έλεγχο σε έναν εξειδικευμένο κτηνίατρο και εμβολιασμό μία φορά ετησίως. Ειδικά σε περιοχές, που υπάρχουν αρκετά κουνούπιαο εμβολιασμός είναι απαραίτητος γιαναμην νοσήσει το κουνέλι. Στην Ελλάδα έχουμε δύο θανατηφόρες ασθένειες: την μυξωμάτωση καιτην αιμορραγική νόσο τύπου 1. Μετο εμβόλιο αυτό εξασφαλίζεται πώς το κουνέλι θα έχει τα κατάλληλα αντισώματα γιανα αντιμετωπίσει τις συγκεκριμένες ασθένειες σε περίπτωση μετάδοσής της. Η ασθένεια αυτή μεταδίδεται μετο αίμα, έντομα όπως τοκουνούπι, οψύλλοςκλπκαι μολυσμένα αντικείμενα π.χ. μπλούζα, παπούτσια ή ακόμα και μέσω των χεριών μας.
Τα κουνέλια αποτέλεσαν συν τοις άλλοις πηγή περιβαλλοντολογικών προβλημάτων όταν αφέθηκαν από τους ανθρώπους ελεύθερα στη φύση. Εξαιτίας της όρεξής τους καιτου ρυθμού αναπαραγωγής τους, η αρπαγή αγριοκούνελων μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη γιατη γεωργία. Δηλητηρίαση με αέριο, φράχτες, κυνήγι, δολώματα και κυνήγι με κουνάβια έχουν χρησιμοποιηθεί ώστε να ελέγχονται οι πληθυσμοί των κουνελιών, αλλά πιο αποτελεσματικές είναι ορισμένες ασθένειες όπως ημυξωμάτωσηκαιη ασθένεια calicivirus. Στην Ευρώπη, όπου τα κουνέλια εκτρέφονται σε μεγάλη κλίμακα, προστατεύονται από τη μυξωμάτωση καιτην ασθένεια calicivirus μέσω ενός γενετικά μεταλλαγμένου ιού.
Ο ιός αναπτύχθηκε στην Ισπανία και είναι ιδιαίτερα ευεργετικός για τους εκτροφείς κουνελιών. Ο διασκορπισμός του, ωστόσο, σε άγριους πληθυσμούς σε περιοχές όπως η Αυστραλία θα προξενούσε ραγδαία πληθυσμιακή αύξηση, καθώς οι προαναφερθείσες ασθένειες αποτελούν το σημαντικότερο κίνδυνο γιατην επιβίωση των κουνελιών.
Αρχικά, τα κουνέλια καιοι λαγοί τοποθετήθηκαν στην τάξη Rodentia(rodent) μέχρι το 1912, οπότε μεταφέρθηκαν στην καινούρια τάξη Lagomorpha . Αυτή η τάξη, εκτός από τακουνέλιακαι τους λαγούς, συμπεριλαμβάνει καιpikas (λαγόμορφα θηλαστικά Ασίας).
Τα κουνέλια χρησιμοποιούνται συχνά ως σύμβολο γονιμότητας. Είναι πιθανό πως, ως συνέπεια αυτού, έχουν σχετιστεί μετοΠάσχα (Πασχαλινός Λαγός). Ο βιολογικός τους ρόλος ως θηράματα αρπακτικών τα καθιστά σύμβολο αθωότητας, ένα ζώο που φαίνεται πως δεν επιθυμεί να βλάψει κανέναν, κάτι που δημιουργεί μία επιπλέον σύνδεση μετο Πάσχα.
Επιπροσθέτως, αποτελούν στη λαϊκή παράδοση συνηθισμένο αρχέτυπο τουπανούργουπου χρησιμοποιεί επιδεξιότητα προκειμένου να νικήσει τους εχθρούς του. Γνωστά τέτοια παραδείγματα είναι οΣάμυ Στακ (Br'er Rabbit) από αφροαμερικάνικα λαϊκά παραμύθια καιο χαρακτήρας-κινούμενο σχέδιο της Warner Bros Μπαγκς Μπάννυ (Bugs Bunny).
Στη λαϊκή παράδοση τωνΗνωμένων Πολιτειών Αμερικής, τολαγοπόδαρο φέρεται συχνά ως φυλαχτό, ενώ μετατρέπεται συνήθως σεμπρελόκκαι θεωρείται πως φέρνει έτσι καλή τύχη. Το έθιμο αυτό απορρέει από μια μέθοδο της αφροαμερικανικής λαϊκής μαγείας που αποκαλείται hoodoo (ή voodoo).
Ανθρωπομορφικά κουνέλια έχουν εμφανιστεί σε πλήθος έργων του κινηματογράφου και της λογοτεχνίας, πιο φανερά μετο «Λευκό Κουνέλι» στο "Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων" τουΛιούις Κάρολστο δημοφιλές μυθιστόρημα Watership Downτου Ρίτσαρντ Άνταμς καιστα έργα της Μπέατρις Πόττερ (Beatrix Potter) μετον "Peter Rabbit".
Στην ιαπωνική παράδοση, τα κουνέλια κατοικούν στο φεγγάρι όπου φτιάχνουν ‘mochi’ – το γνωστό κολατσιό από κολλώδη χυλό ρυζιού. Αυτό προέρχεται από την ερμηνεία των μαύρων κηλίδων στο φεγγάρι ως ένα κουνέλι που στέκεται στα ακροδάχτυλα προς τα αριστερά σαννα χτυπά γάλα για βούτυρο. Μια λαϊκή εκδήλωση αυτής της παράδοσης μπορεί να εντοπιστεί σε ένα χαρακτήρα γνωστό ως Sailor Moon, του οποίου το όνομα είναι «Usagi» (στα ιαπωνικά «κουνέλι»).
Στην κινέζικη λογοτεχνία, κουνέλια συντροφεύουν επίσης τονChang’eστο φεγγάρι. Συνδεδεμένα εκτός αυτού μετοΚινέζικο νέο έτος (ή Σεληνιακό Νέο Έτος), τα κουνέλια είναι ένα από τα δώδεκα μυθικά ζώα στον κινέζικο ζωδιακό κύκλο γιατοκινέζικο ημερολόγιο. Στο βιετναμέζικο σεληνιακό έτος, το κουνέλι αντικαταστάθηκε μετη γάτα, καθώς δεν υπήρχαν κουνέλια στοΒιετνάμ.
