Ο Φρέντερικ Ουίλλιαμ Χέρσελ (αγγλ. Frederick William Herschel, γεννηθείς Φρήντριχ Βίλχελμ Χέρσελ, 15 Νοεμβρίου 1738 – 25 Αυγούστου 1822) ήταν Βρετανός αστρονόμος και μουσικός, γερμανικής καταγωγής.[16] Υπήρξε Ιππότης του Βασιλικού Γκελφικού Τάγματος του Αννοβέρου και εταίρος της Βασιλικής Εταιρείας. Συνεργάστηκε συχνά με τη μικρότερη αδελφή του και αστρονόμο Κάρολαϊν Χέρσελ (1750 - 1848).
Ο Φρήντριχ Βίλχελμ Χέρσελ γεννήθηκε στο Εκλεκτοράτο του Αννοβέρου στη Γερμανία, τότε μέρος της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, και ήταν ένα από τα δέκα παιδιά του Ίσακ Χέρσελ (1707 - 1767) και της Άννα Ίλσε Μόριτσεν (1710 - 1789), με γερμανική Λουθηρανική καταγωγή. Οι πρόγονοί του προέρχονταν από την Πίρνα, στη Σαξονία. Οι θεωρίες ότι ήταν Προτεστάντες από τη Βοημία αμφισβητήθηκαν από τον Χάμελ, αφού το επώνυμο Χέρσελ εμφανίζεται ήδη έναν αιώνα νωρίτερα στην ίδια περιοχή στην οποία ζούσε η οικογένεια.
Ο πατέρας του Βίλχελμ προσπάθησε να δώσει βασική μουσική παιδεία στα παιδιά του. Το 1755 το σύνταγμα των Φρουρών του Αννοβέρου, στο συγκρότημα του οποίου ο Βίλχελμ και ο μεγαλύτερος αδελφός του, Χάινριχ Άντον Γιάκομπ (1734 - 1792), συμμετείχαν ως ομποΐστες, στάλθηκε στην Αγγλία. Εκείνη την εποχή τα στέμματα της Μεγάλης Βρετανίας και του Αννοβέρου ενώθηκαν υπό τον Γεώργιο Β΄. Ο πατέρας του Χέρσελ ήταν ομποΐστας στη στρατιωτική μπάντα του Αννοβέρου. Αν και ο αδελφός του, Γιάκομπ, είχε λάβει την απόλυση του από τους φρουρούς του Αννοβέρου, ο Βίλχελμ κατηγορήθηκε για εγκατάλειψη[17] (για την οποία συγχωρήθηκε από τον Γεώργιο Γ΄ το 1782).[18] Καθώς παραμόνευε πόλεμος με τη Γαλλία, οι φρουροί του Αννοβέρου ανακλήθηκαν από την Αγγλία για να υπερασπιστούν το Αννόβερο. Αφού ηττήθηκαν στη μάχη του Χάστενμπεκ, ο πατέρας του Χέρσελ, Ίσακ, έστειλε τους δύο γιους του να αναζητήσουν καταφύγιο στην Αγγλία στα τέλη του 1757.
Ο Βίλχελμ Χέρσελ εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο και αφοσιώθηκε στη μελέτη των μαθηματικών και της αστρονομίας. Ήταν γρήγορος μαθητής της αγγλικής γλώσσας. Στην Αγγλία έγινε γνωστός με την αγγλική απόδοση του ονόματός του, Φρέντερικ Ουίλλιαμ Χέρσελ, με την οποία και είναι γνωστός ως σήμερα.
Στις 24 Αυγούστου 1772 η αδελφή του, Κάρολαϊν, έφτασε στην Αγγλία για να ζήσει με τον Ουίλλιαμ στην οδό New King, στο Μπαθ. Το σπίτι που μοιράστηκαν είναι τώρα η τοποθεσία του Μουσείου Αστρονομίας του Χέρσελ.[19] Συνεργάστηκαν στην παρατήρηση του ουρανού και του ηλιακού φωτός και η Κάρολαϊν έγινε η επίσημη βοηθός του. Το 1774 ο Χέρσελ κατασκεύασε ένα κατοπτρικό τηλεσκόπιο και το 1781 ανακάλυψε τον πλανήτη Ουρανό, ανακάλυψη χάρη στην οποία έγινε διάσημος. Την επόμενη χρονιά διορίστηκε προσωπικός αστρονόμος του Γεωργίου Γ΄.
Το 1782 ο Ουίλλιαμ κατασκεύασε για την αδελφή του ένα κατοπτρικό τηλεσκόπιο τύπου Νεύτωνος. Στο διάστημα 1783-87 η Κάρολαϊν ανακάλυψε τον ελλειπτικό γαλαξία στο Γαλαξία της Ανδρομέδας που αργότερα έλαβε το όνομα Μεσσιέ 110, προς τιμήν του Σαρλ Μεσσιέ που τον είχε παρατηρήσει το 1772 χωρίς να εξακριβώσει τη θέση του. Το 1785 τα αδέλφια Χέρσελ μετακόμισαν στο κλιματικά ηπιότερο Ουίνδσορ και το 1786 στο Σλάου στο Μπέρκσιρ, κατοικία που έμειναν μέχρι το τέλος του Ουίλλιαμ. Για την προσφορά του στην επιστήμη του χρίστηκε ιππότης το 1792. Παράλληλα, η αδελφή του απέκτησε φήμη μετά την ανακάλυψη οκτώ κομητών και δεκατεσσάρων νεφελωμάτων.
Το 1789 κατασκεύασε, υπό την αιγίδα του Βασιλιά, ένα ισχυρότερο τηλεσκόπιο, με το οποίο ανακάλυψε δύο δορυφόρους του Κρόνου, το Μίμα και τον Εγκέλαδο, αλλά και του Ουρανού (Τιτάνια, Όμπερον). Ο Χέρσελ μελέτησε τα νεφελώματα και συνέταξε σχετικό κατάλογο που περιείχε 2.500 νεφελώματα, έργο το οποίο συνεχίστηκε από τον γιο του, Τζον Χέρσελ, ο οποίος έγινε κι αυτός διάσημος αστρονόμος.
Έκανε ταξινόμηση των αστέρων, διπλών και περιοδικών, και έδωσε μια γενική εικόνα του Σύμπαντος. Ανακάλυψε πως ο Ήλιος δεν μένει ακίνητος, αλλά κινείται, με κατεύθυνση ένα σημείο στον αστερισμό Ηρακλή,[20] γύρω από το κέντρο του Γαλαξία, παρασύροντας μαζί του ολόκληρο το ηλιακό σύστημα.
Ο Χέρσελ έμεινε γνωστός για την κατασκευή νέων τηλεσκοπίων και την συμβολή του στην αστρονομία. Είχε ακόμη ενδιαφέρον και για την επίδραση του ηλιακού κύκλου και των ηλιακών κηλίδων στο περιβάλλον και τη γεωργία και εξακρίβωσε ότι το κοράλλι είναι θαλάσσιο ζώο και όχι φυτό χάριν στο μικροσκόπιο. Ανακάλυψε επίσης την υπέρυθρη ακτινοβολία το 1800, χρησιμοποιώντας θερμόμετρο και πρίσματα.
Εκτός από το όμποε, έπαιζε βιολί και τσέμπαλο και αργότερα εκκλησιαστικό όργανο.[21] Συνέθεσε πολλά μουσικά έργα, συμπεριλαμβανομένων 24 συμφωνιών και πολλών κοντσέρτων, καθώς και εκκλησιαστική μουσική.[22] Έξι από τις συμφωνίες του ηχογραφήθηκαν τον Απρίλιο του 2002 από τους London Mozart Players, υπό τη διεύθυνση του Ματτίας Μπάμερτ (Chandos 10048).[23]
Ο Χέρσελ μετακόμισε στο Σάντερλαντ το 1761 όταν ο Τσαρλς Έιβισον τον προσέλαβε αμέσως ως πρώτο βιολί και σολίστ για την ορχήστρα του Νιούκασλ, όπου έπαιζε για μία σεζόν. Ενώ διέμενε στο Σάντερλαντ, στις 20 Απριλίου 1761 ("Sunderland in the County of Durh: apprill [sic] 20th 1761") έγραψε την Όγδοη Συμφωνία του σε Ντο ελάσσονα. Ήταν επίσης επικεφαλής της μπάντας της πολιτοφυλακής του Ντάραμ από το 1760 έως το 1761.[24] Επισκέφτηκε το σπίτι του σερ Ραλφ Μίλμπανκ στο Χάλναμπυ Χωλ κοντά στο Ντάρλινγκτον το 1760,[25] όπου έγραψε δύο συμφωνίες, καθώς και έδωσε παραστάσεις ο ίδιος. Μετά το Νιούκασλ, μετακόμισε στο Ληντς και στο Χάλιφαξ, όπου ήταν ο πρώτος οργανοπαίκτης στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή (τώρα πρεσβυτέριο του Χάλιφαξ).[26]
Το 1766, ο Χέρσελ έγινε οργανοπαίκτης του Οκταγωνικού Παρεκκλησίου στο Μπαθ, ένα μοντέρνο παρεκκλήσι σε γνωστό σπα, στο οποίο ήταν επίσης Διευθυντής Δημοσίων Συναυλιών.[27] Διορίστηκε ως οργανοπαίκτης το 1766 και έδωσε την εισαγωγική του συναυλία την 1η Ιανουαρίου 1767. Καθώς το όργανο ήταν ακόμα ελλιπές, έδειξε την ευελιξία του ερμηνεύοντας τις δικές του συνθέσεις. Στις 4 Οκτωβρίου του 1767, έπαιξε στο εκκλησιαστικό όργανο για τα επίσημα εγκαίνια του Οκταγωνικού Παρεκκλησίου.[28]
Τα αδέλφια του και βιολονίστες Γιόχαν Ντήτριχ (1755 - 1827), Γιόχαν Αλεξάντερ (1745 - 1821) και Γιάκομπ εμφανίστηκαν επίσης ως μουσικοί στο Μπαθ.[29] Το 1780, ο Χέρσελ διορίστηκε διευθυντής της ορχήστρας του Μπαθ, με την αδελφή του να εμφανίζεται συχνά ως σολίστ σοπράνο.[30][31] Η μεγαλύτερη αδελφή του Χέρσελ, Σοφία Ελίζαμπετ (1733 - 1803), είχε παντρευτεί το βιολονίστα Γιόακιμ Χάινριχ Γκρήσμπαχ (1730 - 1773).
Το μουσικό έργο του Χέρσελ συμπεριλαμβάνει κοντσέρτα, συμφωνίες, σονάτες, ψαλμούς, ένα Te Deum, γρηγοριανά μέλη, μοτέτα, σόλο, καπρίτσιο και αντάντε για ορχήστρα και για διάφορα όργανα όπως: βιολί, βιόλα, βιολοντσέλλο, σπινέτο, τσέμπαλο, εκκλησιαστικό όργανο, όμποε, μπάσο κλαρινέτο, γαλλικό κόρνο και φαγκότο.[32]
Ο Ουίλλιαμ Χέρσελ πέθανε στο Σλάου το 1822 σε ηλικία 83 ετών μετά από μακρά ασθένεια. Ενταφιάστηκε στο Ναό του Αγίου Λαυρεντίου στο Άπτον του Σλάου και πάνω στον τάφο του χαράκτηκε η επιγραφή Coelorum perrupit claustra (= Διαπέρασε τα σύνορα των ουρανών).
Το όνομά του φέρουν μορφώματα ουρανίων σωμάτων, ένας αστεροειδής, ένα τηλεσκόπιο, ένα διαστημικό τηλεσκόπιο, γυμνάσια, ένα πάρκο του Σλάου, πανεπιστημιακά κτίρια, οδοί και το αστρονομικά παρατηρητήρια στο Ήτον και στο Σάντος.
Παντρεύτηκε το 1788 τη Μαίρυ Πιτ (το γένος Μπώλντουιν) στο Ναό του Αγίου Λαυρεντίου στο Σλάου. Απέκτησαν ένα γιο, τον Τζον. Η σχέση της αδελφής του και της συζύγου του δεν ήταν καλή, με αποτέλεσμα η Κάρολαϊν να μετακομίσει σε ξεχωριστή κατοικία, αλλά συνέχισε να φροντίζει το σπίτι του αδελφού της όταν έλειπε.
Μετά το θάνατό του το 1822, οι δύο γυναίκες συμφιλιώθηκαν, αλλά η Κάρολαϊν εγκατέλειψε την Αγγλία και επέστρεψε στο Αννόβερο μετά από πενήντα χρόνια διαμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο. Πέθανε εκεί το 1848 σε ηλικία 97 ετών.
- ↑ 1,0 1,1 Agnes Mary Clerke: «Herschel, William»
- ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 Arthur Berry: «A Short History of Astronomy» (Βρετανικά αγγλικά) John Murray. Λονδίνο. 1898.
- ↑ Agnes Mary Clerke: «Herschel, William»
- ↑ Vasily Vitkovsky: «Гершель, Вильям» (Ρωσικά)
- ↑ Agnes Mary Clerke: «Herschel, William»
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb14064893z. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ «Friedrich Wilhelm Herschell». annuaire prosopographique: la France savante. 117636.
- ↑ (Ιταλικά) www.accademiadellescienze.it. Frederik-William-Herschel. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb14064893z. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ (Αγγλικά) Mathematics Genealogy Project.
- ↑ library.si.edu/digital-library/book/accountofcomet7121781hers. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 «Kindred Britain»
- ↑ «Award winners : Copley Medal». (Αγγλικά) Βασιλική Εταιρεία. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2018.
- ↑ www.amacad.org/sites/default/files/media/document/2019-10/electionIndex1780-1799.pdf.
- ↑ "Sir William Herschel | British-German astronomer"
- ↑ Hoskin, M. (2004). "Was William Herschel a deserter?". Journal for the History of Astronomy. 35, Part 3 (120): 356–358.
- ↑ Clerke, Agnes M (1908). "A Popular History of Astronomy During the Nineteenth Century"
- ↑ "Welcome to Herschel Museum of Astronomy". Herschel Museum of Astronomy.
- ↑ (βλ. άπηξ ή άπηγας)
- ↑ Holmes, Richard (2008). The age of wonder. New York: Vintage Books.
- ↑ Griffiths, Martin (18 October 2009). "Music(ian) of the spheres William Herschel and the astronomical revolution". LabLit.
- ↑ "Chan 10048 William Herschel (1738–1822)".
- ↑ "Seagull city: Sunderland's literary and cultural heritage". Seagull city.
- ↑ Lubbock, Constance Ann (1933). The Herschel Chronicle: The Life-story of William Herschel and His Sister, Caroline Herschel. CUP Archive.
- ↑ Barentine, John C. (2015). The Lost Constellations: A History of Obsolete, Extinct, or Forgotten Star Lore
- ↑ Cowgill, Rachel; Holman, Peter, eds. (2007). Music in the British Provinces, 1690–1914. London and New York: Routledge.
- ↑ Macpherson, Hector Copland (1919). Herschel. London & New York: Society for Promoting Christian Knowledge; Macmillan.
- ↑ Hoskin, M. (1980), "Alexander Herschel: The forgotten partner", Journal for the History of Astronomy
- ↑ Schaarwächter, Jürgen (2015). Two Centuries of British Symphonism: From the beginnings to 1945. Olms: Verlag.
- ↑ Winterburn, E. (25 June 2014). "Philomaths, Herschel, and the myth of the self-taught man". Notes and Records.
- ↑ Duckles, V. (1962). "Sir William Herschel as a Composer". Publications of the Astronomical Society of the Pacific.
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Wilhelm Herschel στο Wikimedia Commons
