Ο Πάβελ Αλεξέγιεβιτς Τσερενκόφ (ρωσικά: Па́вел Алексе́евич Черенко́в, 28 Ιουλίου 1904 – 6 Ιανουαρίου 1990) ήταν Σοβιετικός φυσικός ρωσικής καταγωγής, που τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1958[11]. Είναι γνωστός κυρίως από το ομώνυμο φαινόμενο που ανακάλυψε το 1934.[12]
Ο Τσερενκόφ γεννήθηκε στο μικρό χωριό Νόβαγια Τσιγκλά στην Περιφέρεια Βορόνεζ της Ρωσίας. Οι γονείς του ήταν ο Αλεξέι και η Μαρία Τσερενκόφ.
Απεφοίτησε από το Τμήμα Φυσικής και Μαθηματικών του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Βορόνεζ το 1928, και το 1930 ανέλαβε μία θέση ερευνητή στο Ινστιτούτο Φυσικής Λέμπεντεφ. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τη Μαρία Πουτίντσεβα, κόρη του καθηγητή Ρωσικής Φιλολογίας Α.Μ. Πουτίντσεφ. Απέκτησαν δύο παιδιά, τον Αλεξέι και την Έλενα.
Το 1940 ο Τσερενκόφ πήρε τον τίτλο του διδάκτορα των Φυσικομαθηματικών Επιστημών. Το 1953 διορίσθηκε καθηγητής της Πειραματικής Φυσικής. Από το 1959 ήταν επικεφαλής του εργαστηρίου αντιδράσεων φωτονίων-μεσονίων του Ινστιτούτου Φυσικής Λέμπεντεφ. Παρέμεινε καθηγητής επί 14 χρόνια. Το 1970 έγινε Ακαδημαϊκός στην Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ.
Ο Τσερενκόφ πέθανε στη Μόσχα σε ηλικία 86 ετών και τάφηκε στο Κοιμητήριο Νοβοντέβιτσι.
Το 1934, εργαζόμενος υπό τον Σ.Ι. Βαβίλοφ, ο Τσερενκόφ παρετήρησε την εκπομπή γαλάζιου φωτός από ένα μπουκάλι με νερό που δεχόταν ραδιενεργό ακτινοβολία. Αυτό το φαινόμενο, που συνδέεται με φορτισμένα υποατομικά σωματίδια τα οποία κινούνται με μεγαλύτερη ταχύτητα από ό,τι το φως μέσα στο συγκεκριμένο υλικό μέσο, αποδείχθηκε πολύ χρήσιμο στα πειράματα Πυρηνικής Φυσικής και στη μελέτη των κοσμικών ακτίνων. Πήρε το όνομα του ερευνητή και είναι σήμερα γνωστό ως Φαινόμενο Τσερενκόφ ή (συνηθέστερα) Ακτινοβολία Τσερενκόφ[12]. Οι ανιχνευτές της ακτινοβολίας αυτής αποκαλούνται επίσης «ανιχνευτές Τσερενκόφ» και αποτελούν τον πιο συνηθισμένο εξοπλισμό στην έρευνα των σωματιδίων υψηλής ταχύτητας. Μια τέτοια συσκευή τοποθετήθηκε σε έναν από τους πρώτους τεχνητούς δορυφόρους: τον Σπούτνικ 3.
Ο Πάβελ Τσερενκόφ έλαβε επίσης μέρος στη σχεδίαση και κατασκευή επιταχυντών ηλεκτρονίων, καθώς και στην έρευνα των αντιδράσεων φωτονίων-μεσονίων και φωτονίων-πυρήνων.
Ο Τσερενκόφ τιμήθηκε για πρώτη φορά το 1946 από κοινού με τους Σεργκέι Βαβίλοφ, Ιλιά Φρανκ και Ίγκορ Ταμ, με κρατικό βραβείο της ΕΣΣΔ, και δύο φορές ακόμα, το 1952 και το 1977 για καθαρά δικές του έρευνες. Το 1958 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής για την ανακάλυψη του φαινομένου Τσερενκόφ[11]. Επίσης βραβεύθηκε με τον τίτλο του «Ήρωα της Σοσιαλιστικής Εργασίας» το 1984.
- ↑ 1,0 1,1 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. tscherenkow-pawel-alexejewitsch.
- ↑ 2,0 2,1 «Gran Enciclopèdia Catalana» (Καταλανικά) Grup Enciclopèdia. 0017071.
- ↑ 3,0 3,1 «Proleksis enciklopedija» (Κροατικά) 5213.
- ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Pavel-Alekseyevich-Cherenkov. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6ks98z9. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Αγγλικά) Find A Grave. 9559938. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ plus.si.cobiss.net/opac7/conor/246580835.
- ↑ CONOR.SI. 246580835.
- ↑ «The Nobel Prize in Physics 1958». (Αγγλικά) nobelprize.org. Ίδρυμα Νόμπελ. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ «Table showing prize amounts». (Αγγλικά) Ίδρυμα Νόμπελ. Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ 11,0 11,1 «The Nobel Prize in Physics 1958». NobelPrize.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2023.
- ↑ 12,0 12,1 Chudakov, Alexander E. (Δεκέμβριος 1992). «Obituary: Pavel Alexeyevich Cherenkov». Physics Today 45 (12): 106–107. doi:10.1063/1.2809928. Bibcode: 1992PhT....45l.106C.
