Η θέση του καλλικρατικού δήμου ΚαρπενησίουΗ θέση του καλλικρατικού δήμου Αγράφων
ΟΝομός Ευρυτανίας ήταν ένας από τους 51 νομούς της Ελλάδας, ενώ από το 2011 αποτελεί τηνΠεριφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας, μία από τις 74 περιφερειακές ενότητες της χώρας και υπάγεται διοικητικά στηνΠεριφέρεια Στερεάς Ελλάδας.
Ο νομός είναι σχεδόν ολοκληρωτικά καλυμμένος από βουνά, συμπεριλαμβανομένων τουΤυμφρηστούκαιτουΠαναιτωλικούστα νότια και ποτάμια συμπεριλαμβανομένων τουΑγραφιώτηκαιτουΜέγδοβαστα ανατολικά καιτουΑχελώουστα δυτικά, που εκβάλει στοΙόνιο Πέλαγος. Είναι ο μικρότερος νομός της Στερεάς Ελλάδας καιοπιο αραιοκατοικημένος νομός στην Ελλάδα.
Ο νομός συνορεύει μετηνΑιτωλοακαρνανίαστα δυτικά, νοτιοδυτικά και νότια (δυτικά πάνω από τονΑχελώο ποταμό), μετηνΚαρδίτσαστα βόρεια, καιμετηΦθιώτιδαστα ανατολικά.
Οι αρχαίοι Ευρυτάνες κατοικούσαν την τραχειά ορεινή περιοχή της Βόρειας Αιτωλίαςκαι εθεωρούντο ως ο ισχυρότερος αλλά και ωμότερος από τους Αιτωλικούς λαούς. Γύρω τους ζούσαν οιΑπεραντοί, οιΟφιονείς, οιΘεστιείς, οιΔόλοπες, οιΑινιάνεςκαιοιΑκαρνάνες. Η ονομασία της περιοχής οφείλεται μάλλον στον μυθικό ήρωα Εύρυτο, ο οποίος βασίλευε στην πόλη Οιχαλία, που είχε κτίσει οΜελανεύς, βασιλιάς τωνΔρυόπων. Η τοποθεσία της Οιχαλίας δεν έχει προσδιοριστεί ακριβώς, μερικοί την τοποθετούν στοΠαλαιόκαστροτου χωριού Κορυσχάδες, κοντά στοΚαρπενήσι, ενώ άλλοι την ταυτίζουν μετην τοποθεσία Αντάνιαστο απόκρημνο όρος Κόμπολο.
Οι Ευρυτάνες συμμετείχαν στην εκστρατεία της Τροίας, άλλοι με αρχηγό τονΓουνέα, βασιλιά της Κύφου, άλλοι μετονΦοίνικα ως συμπολεμιστές τουΑχιλλέακαι άλλοι μετονΘόαντα, τον Ποδαλείριο καιτονΜαχάονα. Το 429 π.Χ. ο Αθηναίος στρατηγός Δημοσθένης επιτέθηκε εναντίον των Λοκρών καιτων Ευρυτάνων, αλλά νικήθηκε από τους Ευρυτάνες και τους Αιτωλούς, που μιλούσαν τότε μια δική τους διάλεκτο δυσνόητη από τους άλλους ΄Ελληνες. Οι Ευρυτάνες, μαζί με τους Θεστιείς και Οφιονείς, υπήρξαν ισχυρά στοιχεία της Αιτωλικής Συμπολιτείας, η οποία αντιστάθηκε και υπέκυψε τελευταία από τις ελληνικές περιοχές στους Ρωμαίους.
Στηντουρκοκρατία, η Ευρυτανία ανήκε στη διοικητική περιφέρεια (σατζάκι) των Τρικάλων, και είχε χριστιανικό πληθυσμό περί τις 40 χιλ., ενώ εκκλησιαστικώς ανήκε στην επισκοπή Λιτζάς και Αγράφων που υπαγόταν στη Μητρόπολη Λαρίσης. Οι Τούρκοι παραχώρησαν στους Ευρυτάνες προνόμια αυτονομίας και αυτοδιοικήσεως, επέτρεψαν να υπάρχουν ομάδες αρματολών και αναγνώρισαν τα αρματολίκια τους. Τα δυσπρόσιτα βουνά της Ευρυτανίας έγιναν ασφαλές καταφύγιο των κλεφτών. Οι αρματολοί Χορμόπουλος των Αγράφων και Λιβίνης του Καρπενησιού ξεσήκωσαν επανάσταση το1684 – 1696καιοΛιμπεράκης Γερακάρηςτο1688 - 1699. Ευρυτάνες ήταν οΚατσαντώνης, οΓεροδήμος, οΜπουκουβάλαςκαι άλλοι αγωνιστές. ΗΕπανάσταση του 1821 κηρύχθηκε στοΚεράσοβο στις 10 Μαΐουκαιη συμβολή των Ευρυτάνων στον Αγώνα ήταν γενική και ενθουσιώδης. Στην Ευρυτανία συνήφθησαν σκληρές και αποφασιστικές μάχες υπό τονΓεώργιο Καραϊσκάκη,τονΜάρκο Μπότσαρηκ.α.
Στις 5 Φεβρουαρίουτου1966και ώρα 4 και τρία λεπτά το πρωί οι κάτοικοι της Ευρυτανίας ξύπνησαν από ισχυρό σεισμό. Εννέα λεπτά μετά το πρώτο χτύπημα σημειώθηκε δεύτερος σεισμός, εξίσου ισχυρός, ενώ την καταστροφή ολοκλήρωσαν δύο αλλεπάλληλες δονήσεις λίγο πριν τις 5. Όταν ο ήλιος ανέτειλε, διαπιστώθηκε ότι, ανκαι 15 χωριά είχαν καταστραφεί, ο απολογισμός των θυμάτων ήταν ευτυχώς σχετικά ελαφρύς: μόνο μία γυναίκα είχε χάσει τη ζωή της, ενώ οι τραυματίες δεν ξεπερνούσαν τους 50, γεγονός πουοι ίδιοι οι κάτοικοι της περιοχής απέδωσαν στην "υποχθόνιον βοήν" που προηγήθηκε του σεισμού ειδοποιώντας τους να εγκαταλείψουν εγκαίρως τα σπίτια τους. Οι υλικές ζημιές ήταν, ωστόσο, τρομερές. Συνολικά, 1.453 σπίτια καταστράφηκαν καιοι άστεγοι ξεπέρασαν τους 5.000. Στα χωριά Άγιος Νικόλαοςκαι Κοσίτσα "κατέρρευσαν ολοσχερών όλαι αι οικίαι", ενώ καισταΦουρνά, όπου το εύθραυστο έδαφος δεν άντεξε τα χτυπήματα που δέχτηκε, η έκταση της καταστροφής ήταν μεγάλη. Επί 360 οικιών κατέρρευσαν ή κατέστησαν ετοιμόρροποι οι 240[1]. Τους σεισμόπληκτους επισκέφθηκαν με ελικόπτερο την επομένη της τραγωδίας οι βασιλείς[2].
Ο νομός Ευρυτανίας, από το2011καιμετην εφαρμογή τουΠρογράμματος «Καλλικράτης», αποτελεί τηνΠεριφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας (με έδρα τοΚαρπενήσι) της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Μετην συνένωση και συγχώνευση των Δήμων από 11 σε 2, όπως προέβλεπε το Πρόγραμμα, προέκυψαν οι νέοι δήμοι Καρπενησίου, με Έδρα τοΚαρπενήσικαι πληθυσμό 11.445 κατοίκους (2021) καιοΑγράφωνμε έδρα τοΚερασοχώρικαι πληθυσμό 5.983 κατοίκους (2021).
Τα δημοτικά διαμερίσματα καιοι οικισμοί ανά δήμο του νομού Ευρυτανίας μετά τις αλλαγές του σχεδίου Καλλικράτης, η έκταση τους καιτα πληθυσμιακά στοιχεία, βάσει της απογραφής του 2021[3] είναι τα ακόλουθα:
↑Σεισμοί στην Ευρυτανία, Ιστορικό Λεύκωμα 1966, σελ. 122-125, Καθημερινή (1997)
↑Όπως αναφέρει η Καθημερινή, "ο βασιλεύς εξέφρασεν αντιρρήσεις εις την χρησιμοποίησιν σκηνών διότι, ως είπεν, εις περίπτωσιν αλλαγής του καιρού ουδεμίαν θα παρείχον προστασίαν. Απεφασίσθη ως εκ τούτου η κατασκευή προχείρων καταυλισμών εκ ξυλίνων παραπηγμάτων".
Ελλάδα
Ταξιδεύοντας 
.svg){kind=small}