ΟΣαπώρης Α΄ της Περσίας (215-272), γνωστός και ως Σαπώρης ο Μέγας, ήταν ο δεύτερος σάχης της αυτοκρατορίας των Σασσανιδών. Ήταν γιος και διάδοχος του ιδρυτή της δυναστείας Αρδασίρ Α΄. Η μητέρα του ήταν πριγκίπισσα από τονοίκο των Αρσακιδών. Έμεινε στην ιστορία ως μεγάλος θριαμβευτής κατά των Ρωμαίων.
Ο Σαπώρης συνόδευε τον πατέρα του, τον Αρδασίρ, σε όλες τις εκστρατείες εναντίον των Πάρθων στην πρώτη γραμμή. Αυτός τον αναγνώρισε ως τονπιο ανδρείο και ικανό μεταξύ τωνγιωντουκαιτον όρισε διάδοχο του Περσικού θρόνου. Ο Αρδασίρ πέθανε το 242, αλλά ο Σαπώρης είχε γίνει σάχης από το 240.
Το 242, ο νεαρός Ρωμαίος αυτοκράτορας Γορδιανός Γ΄ εξεστράτευσε κατά των Περσών και ανάγκασε τον Σαπώρη να υποχωρήσει στηνΑντιόχεια. Όμως, σεμια νέα εκστρατεία στηΜεσοποταμίατο 244 οιΡωμαίοι γνώρισαν συντριπτική ήττα, στην οποία μάλιστα έπεσε ο ίδιος ο Γορδιανός. Ο νέος Ρωμαίος αυτοκράτορας, Φίλιππος ο Άραβας, δεν ήθελε να επαναλάβει τα σφάλματα του προκατόχου του, γι' αυτό έκανε συνθήκη ειρήνης μετον Σαπώρη, πληρώνοντας στους Πέρσες αποζημίωση 500.000 χρυσών δηναρίων. Η συνθήκη αυτή προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις στηΡώμημε τελικό αποτέλεσμα τη δολοφονία του Φιλίππου το249 από τον διάδοχο του, τον αυτοκράτορα Δέκιο.
Ο Σαπώρης ξεκίνησε το 250 εκ νέου τις επιθέσεις στις Ρωμαϊκές επαρχίες της Μεσοποταμίας. Ο αυτοκράτορας Βαλεριανόςο οποίος ανέβηκε στον Ρωμαϊκό θρόνο το 253 αναγκάστηκε να πραγματοποιήσει ασταμάτητες εκστρατείες από το 253 ως το 256 για νατον αντιμετωπίσει. Στη μάχη της Μπαρμπαλισσού το 253, ο Σαπώρης συνέτριψε Ρωμαϊκή δύναμη 600.000 στρατιωτών κυριεύοντας τηΣυρία. Στη συνέχεια κατέλαβε τηνΑρμενία, τοποθετώντας υποτελή ηγεμόνα τονγιοτου Ορμίσδα, καιτηΓεωργία εξασφαλίζοντας τα βόρεια σύνορα του. Ο Βαλεριανός επέστρεψε το257με 70.000 άνδρες ανακατέλαβε τηνΑντιόχειακαι ολόκληρη τηΣυρία, αλλά λόγω της επακόλουθης αδιαφορίας τουκαι της εξασθένισης του στρατεύματος του από επιδημία δεν μπόρεσε νατην κρατήσει πολύ. Ο Σαπώρης επέστρεψε το 259 και ανακατέλαβε τηνΑντιόχεια, ενώ ο Βαλεριανός υποχώρησε στηνΈδεσσα, όπου ο Σαπώρης τον πολιόρκησε. Το 260, την ώρα που ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις για ειρήνη με πρωτοβουλία του Βαλεριανού, ο Σαπώρης τον συνέλαβε με δόλο, λόγω συνωμοσίας του Ρωμαίου Μαρκιανού, που ήθελε να σφετεριστεί τον θρόνο του. Ο Σαπώρης ταπείνωσε τον Βαλεριανό χρησιμοποιώντας τονσαν υποπόδιο γιανα ανέβει στο άλογό τουκαι τελικά τον έγδαρε ζωντανό την ίδια χρονιά. Κατέλαβε καιτηνΚαισάρεια εξορίζοντας 400.000 από τους κατοίκους της στις νότιες επαρχίες της Περσίας.
Μέχρι τον θάνατο τουτο 272, ο Σαπώρης καθιερώθηκε ως ο μέγιστος ηγεμόνας της αυτοκρατορίας των Σασσανιδών, ο οποίος δεν ηττήθηκε ποτέ. Πλήθος επιγραφές και ανάγλυφα σε ολόκληρη τηνΠερσία υμνούν την δόξα του Σαπώρη με αναπαράσταση της ταπείνωσης του αυτοκράτορα Βαλεριανού. Τον διαδέχθηκε ο γιος τουΟρμίσδας Α΄. Άλλοι δυογιοιτου ήταν οΒαράμης Α΄καιοΝαρσής.
Σχετικά πολυμέσα
