O Tζόζεφ (Τζο) Μάικλ Βαλάτσι (αγγλικά: Joseph Michael "Joe Cargo" Valachi) · 22 Σεπτεμβρίου, 1904 – 3 Απριλίου 1971), ήταν Αμερικανός γκάνγκστερ, ο οποίος έμεινε στην ιστορία ως το πρώτο μέλος της Ιταλο-αμερικανικής μαφίας που παραδέχτηκε δημόσια την ύπαρξή της και στον οποίο αποδίδεται η διάδοση του όρου Κόζα νόστρα. Ο Βαλάτσι κατέθεσε το 1963 ενώπιον μιας επιτροπής της Αμερικανικής Γερουσίας, διαδικασία γνωστή με το όνομα «Ακροάσεις Βαλάτσι», αποκαλύπτοντας άγνωστες μέχρι τότε πληροφορίες για τη δράση και τη δομή της Ιταλο-αμερικανικής μαφίας. Η κατάθεσή του υπήρξε η πρώτη σημαντική παραβίαση της αρχής της ομερτά («Ο νόμος της σιωπής της μαφίας») προς τις ομοσπονδιακές αρχές των ΗΠΑ και το αμερικανικό κοινό. [1]
Ο Τζο Βαλάτσι γεννήθηκε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης απο Ναπολιτάνους μετανάστες. Ό πατέρας του Ντομινίκ Βαλάτσι ήταν αλκοολικός και βίαιος και που αργοτέρα ο Βαλάτσι θα τον κατηγορούσε για την ένταξή του στο οργανωμένο εγκλήμα. Ξεκίνησε την καριέρα του ως οδηγός σε μια μικρή συμμορία τη λεγόμενη "Μινιούτ-μεν" δηλαδή οι άντρες του λεπτού, και αυτό γιατί ο χρόνος διάρρηξης και διαφυγής ήταν μόλις ενα λεπτό. Το 1925 συνελήφθη και καταδικάστηκε σε κάθειρξη 18 μηνών και μεταφέρθηκε στις διαβόητες φυλακές του Σινγκ Σινγκ, άλλα παρέμεινε μόλις 9 μήνες. Κατά τη διάρκεια αυτήν θα γνωρίσει τον Αλεσάντρο Βαλέρο (μέλος της Καμόρα της Νέας Υόρκης), και ο οποιος θα τον συμβούλεψει να μην ανακατευθεί με τους Σικελούς άλλα να πάει στο Σικάγο και στη συμμορία του Τζόνι Τόριο. Όταν αποφυλακίστηκε ο Βαλάτσι δεν άκουσε τη συμβούλη του Βαλέρο και έμεινε στη Νέα Υόρκη και μπαίνοντας στην εγκληματική οικογένεια Λουτσέσε του Τομ Ρέινα, ως "σολντάτο" (στρατιώτης), με αρχηγό τον Γκαετάνο Ρέινα. Ο Βαλάτσι ήταν μαζί τους κατά τη διάρκεια του πολέμου του Καστελαμαρέζε, μια αιματηρή και βίαιη σύγκρουση του οργανωμένου εγκλήματος, μεταξύ των φατρίων του Τζο Μασερία και του Σαλβατόρε Μαραντζάνο για τον έλεγχο των επιχειρήσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Ρέινα θα δολοφονηθεί μετά από τη συμμαχία του με τον Μασερία, από τον Μαραντζάνο. Ο Βαλάτσι θα πάει στη οικογένεια του Μαραντζάνο ως σωματοφύλακάς του. Μετά από 5 μήνες του τέλους του πολέμου του Καστελαμάρεζε ο Μαραντζάνο θα δολοφονηθεί απο την ομάδα του Λάκι Λουτσιάνο. Ο Βαλάτσι έγινε μέλος της νέας εγκληματικής οικογένειας Λουτσιάνο με προϊστάμενο λοχαγό τον Τόνι «Μπέντερ» Στρόλο. Με το που έγινε μέλος παντρεύτηκε την κόρη του πρώην αφεντικού του Γκαετάνο Ρέινα.
Ξεκίνησε να κάνει διάφορες δουλειές για λογαριασμό της οικογένειας του Λουτσιάνο. Επίσης αναμίχθηκε στην επιχείρηση μεταφοράς ηρωίνης από τη Γαλλία στις ΗΠΑ (γνωστή και ως "Γαλλικός Σύνδεσμος"). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ο Λάκι Λουτσιάνο ζούσε στην Ιταλία και αρχηγός της οικογένειας είχε αναλάβει ο Φρανκ Κοστέλο. Το 1959 ο Βαλάτσι συνελήφθη με την κατηγορία περί ναρκωτικών και καταδικάστηκε σε 15 χρόνια κάθειρξη στις φυλακές της Ατλάντα. Το 1962 καταδικάστηκε σε επιπλέον 25 χρόνια κάθειρξης.[2]
Για παρά πολλά χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες αγνοούνταν η ύπαρξη της Μαφίας, παρ' ότι στην Ιταλο-Αμερικανική κοινοτήτα ήταν κοινό μυστικό. Ακόμη και ο διευθυντής του FBI Τζέι Έντγκαρ Χούβερ αρνούνταν την ύπαρξη της δημόσια. Αλλά όλα αλλάξαν με τη Σύσκεψη των Απαλάχιων το 1957 που σε μια επιδρομή της αστυνομίας συνελήφθησαν 57 αφεντικά του οργανωμένου εγκλήματος στις ΗΠΑ.
Τον Οκτώβριο του 1963 ο Τζο Βαλάτσι αποφάσισε να καταθέσει σε μια επιτροπή της Αμερικανικής Γερουσίας με επικεφαλής τον Γερουσιαστή του Αρκάνσας Τζον ΜακΚλίλαν. Ο λόγος που το έκανε και έσπασε την ομερτά για πρώτη φορά στην ιστορία της Μαφίας, είναι ίσως επειδή φοβόταν για τη ζωή του, μιας και ο υπαρχηγός του Λουτσιάνο, Βίτο Τζενοβέζε τον θεωρούσε προδότη για τη φυλάκιση και του ιδίου στις ίδιες φυλακές με τον Βαλάτσι, είτε για να μπει στο προγράμμα προστασίας μαρτύρων του Αμερικανικού Κράτους. Ο Βαλάτσι έδωσε για πρώτη φορά στη δικαιοσύνη με κάθε λεπτομέρεια, τη δομή και οργάνωση της κάθε εγκληματικής οικογένειας της Μαφίας, καθώς επίσης και όλες τις δραστηριότητες, όπως τζόγος, πορνεία, ναρκωτικά κτλ.[3]
Στις 3 Απριλίου του 1971 ο Βαλάτσι θα αφήσει την τελευταία του πνοή σε ηλικία 67 ετών στις φυλακές του Ελ Πάσο στο Τέξας.
Το 1968 ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Πήτερ Μάας έκδοσε το βιβλίο του "The Valachi Papers" το οποίο έγινε μπεστ σέλερ. Το 1972 ο παραγωγός Ντίνο ντε Λαουρέντις το μετέφερε στον κινηματογράφο σε σκηνοθεσία Τέρενς Γιανγκ και με πρωταγωνιστή τον Τσαρλς Μπρόνσον στο ρόλο του Τζο Βαλάτσι. Στην Ελλάδα η ταινία κυκλοφόρησε με τον τίτλο "Φάκελος Βαλάτσι".
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής