Przejazd kolejowo-drogowy
Przejazd kolejowy to jednopoziomowe skrzyżowanie toru kolejowego z drogą. Jeśli z torem krzyżuje się chodnik, to takie skrzyżowanie nazywa się przejściem kolejowym. Przejazdy i przejścia umożliwają bezpieczne przekraczanie linii kolejowych, choć obecnie na ważnych drogach i liniach kolejowych o dużym natężeniu ruchu dąży się do budowy wiaduktów. Przejazd kolejowy musi spełniać warunki techniczne, dotyczące widoczności, oświetlenia, pochylenia drogi przy podjeździe do przejazdu, kąta skrzyżowania drogi z torem i inne.
Przejazdy dzielą się na jedno- i wielotorowe. Mogą być niestrzeżone, strzeżone z miejsca (przez pracownika kolei - dróżnika przejazdowego, ewentualnie strzeżone z odległości (np. przez pracownika nastawni.
W Polsce przejazdy kolejowe dzielą się na sześć kategorii:
- A - przejazdy strzeżone z miejsca lub odległości, wyposażone w rogatki zamykające całą szerokość jezdni i chodnik, ewentualnie wyposażone dodatkowo w sygnalizację świetlną. Takie przejazdy stosuje się na najważniejszych drogach i najbardziej obciążonych liniach.
- B - przejazdy z samoczynną sygnalizacją świetlną i półrogatkami (zamykającymi prawy pas ruchu zaporami, umożliwiającymi zjazd z przejazdu pojazdom, które znalazły się na nim w momencie rozpoczęcia zamykania ruchu). Stosowane na mniej obciążonych liniach, na których nie ma konieczności wyznaczania pracownika do strzeżenia przejazdu.
- C - przejazdy bez urządzeń w poprzek drogi, wyposażone w sygnalizację świetlną
(samoczynną bądź obsługiwaną przez pracownika). Znajdują w miejscach, gdzie mimo stosunkowo niewielkiego ruchu potrzebne są zabezpieczenia przed wypadkami.
- D - pozbawione urządzeń ostrzegawczych, przejazdy oznaczone jedynie znakami drogowymi. Tego rodzaju skrzyżowania znajdują sie w miejscach o niewielkim ruchu i dobrej widoczności, umożliwiającej stwierdzenie kierującemu pojazdem, czy zbliża się pociąg.
- E - przejścia kolejowe, wyposażone w barierki i konstrukcje (tzw. labirynty), wymuszające na pieszym sprawdzenie, czy nie zbliżasię pociąg.
- F - niepubliczne przejazdy i przejścia, zasadniczo zamknięte dla ruchu i otwierane na życzenie kierującego.
Na przejazdach kolejowych stosowane są urządzenia zabezpieczające: rogatki i półrogatki, i ostrzegawcze: sygnalizacja świetlna i dźwiękowa. Na przejazdach obsługiwanych z odległości stosowany jest nadzór telewizji przemysłowej. Przejazdy kategorii B i C są nierzadko chronione tarczami ostrzegawczymi przejazdowymi, informującymi maszynistę pojazdu trakcyjnego o działaniu bądź awarii urządzeń ostrzegawczych.
Kierowca zbliżający się do przejazdu kolejowego ma obowiązek zachować szczególną ostrożność, zaś maszynista pociągu jest obowiązany podczas zbliżania się do przejazdu (a w złych warunkach widoczności także w czasie przejeżdżania przez przejazd) do podawania syreną sygnału "Baczność!".
Zobacz też: podstawowe zagadnienia z zakresu kolejnictwa.