伊 多 語
Ido | |
发音 | |
创造 | |
创造 | 1907 |
设定 | |
1000–5000 | |
( | |
( | |
Uniono por la Linguo Internaciona Ido 「 | |
ISO 639-1 | io |
ISO 639-2 | ido |
ISO 639-3 | ido |
Glottolog | idoo1234 [1] |
语言 | 51-AAB-db |
與 世界 語 比較 [编辑]
世界 語 有 六 個 字母 非 基本 拉 丁字 母 ,其中三個在現存其他語言中都找不到,造成 世界 語 在 打 字 、在 網 路上 寄 電子 郵件及進行 新聞 群 組 的 討論 時 ,常會 需要 以其他 替 代 的 模 式 來 代替 這些特別 的 字母 ,導 致一個同樣的字可能有許多不一樣的表示方式。為 了 改善 這點,伊 多 語 使用 26個 拉 丁字 母 ,外 加 兩個 二 合 字母 "ch"(/ʧ/)和 "sh"(/ʃ/)取 代 世界 語 的 ĉ和 ŝ。其中 qu /kw/(如英語 的 "quick")用 來 代替 世界 語 的 字母 kv;同樣 地 ,gu 也被用 來 取 代 世界 語 的 gv。伊 多 語 在 拼字上 音 形 一致 ,因 此在發音 上 相當 清楚 ,但 它並不 像 世界 語 一樣 。字母 與 發音 之 間 有 一 對 一 的 關係 。
為 了 文法 的 簡化,伊 多 語 沒 有 採用 語法 類別 與 句 子 之 間 必須 語法 一致 的 規定 。舉例來 說 ,在 世界 語 ,一個句子中的動詞不會隨著主格的數與人稱變動;但 這規則 並 沒 有 帶 到 世界 語 的 形容詞 與 名詞 ,結果 就是世界 語 的 形容詞 在 數 與格 方面 ,必須 和 它所修飾 的 名詞 一致 。而伊多 語 在 語法 上 取消 了 這點特徵 。
伊 多 語 在 一 字 由 某 種 語意 或 詞 性 改變 字 尾 轉換 到 另一 種 語意 或 詞 性 時 ,使用 一致 性 的 規則 ,這對於減輕 字彙 的 記憶 上 是 必要 的 。
伊 多 語 跟世界 語 不同 ,在 家人 親 屬 相關 的 字彙 上 ,它不以陽性 為 語 言 預 設 的 性別 ,例 如伊多 語 不 會 在 「兄弟 」這個字 的 字 尾 加 上陰 性 後 綴 以衍伸 出 一 個 為 「姊妹」的 單 字 ;相反 地 ,一些親屬關係的字根都被伊多語假設為中性,然 後 再 由 於此中性 字 根 字 尾 加 上陽 性 或 陰性 後 綴 的 方式 來 造 其他字 。例 如字根 frato「兄弟 姊妹」→fratulo「兄弟 」→fratino「姊妹」。至 於其他 字 根 ,伊 多 語 則 是 藉由多 字 根 的 方式 來 避除性別 預 設 差異 的 問題 。
伊 多 語 盡 可能 採用 最多 語 言 共有 的 同 源 詞 為 其字彙來源 。
伊 多 語 的 名字 含意 可 以由兩 方面 來 解讀 :一個依照它縮寫的發音 "I.D."可 解釋 為 「國際 的 代表 」("International Delegation",詳 見 下 ),或 依 照 ido本身 這個字 的 含意 ,也就是 「(世界 語 的 )後裔 」("descendant (of Esperanto)")。
語 音 體系 [编辑]
伊 多 語 的 語調 規則 是 規律 的 ,但 比 之 世界 語 又 複雜 一 點 :在 伊 多 語 裡 ,除 了 動詞 不定 詞 型 態 的 重 音 是 在 最後 一 個 音節 以外 ,其餘都 落在倒 數 第 二 個 音節 。
語法 [编辑]
一些語法規則陳述如下:
- -o :
單數 名詞 - -i :
複數 名詞 (在 世界 語 裡 是 -oj) - -a :
形容詞 - -e :
副詞 - -ir :
動詞 ,過去 不定 詞 (世界 語 中 沒 有 ) - -ar :
動詞 ,現在 不定 詞 (在 世界 語 裡 是 -i) - -or :
動詞 ,未來 不定 詞 (世界 語 中 沒 有 ) - -is :
動詞 ,過去 式 - -as :
動詞 ,現在 式 - -os :
動詞 ,未來 式 - -us :
動詞 ,假設 語氣 - -ez :
動詞 ,祈 使 句 (在 世界 語 裡 是 -u)
代 詞 [编辑]
你 | 您 | 她 | 它 | 你們 | |||||||
mi | ci | vi | li | ŝi | ĝi | ni | vi | ili | oni | ||
me | tu | vu | il(u) | el(u) | ol(u) | lu | ni | vi | li | on(u) |
語 例 [编辑]
小 王子 [编辑]
CHAPITRO XVII
- Bona nokto ! –dicis la surprizata princeto.
- Bona nokto ! –dicis la serpento.
- Adsur qua planeto me falis ? –questionis la princeto.
- Adsur Tero, sur Afrika. –respondis la serpento.
- Ha !... Kad esas nulu sur Tero ?
- To esas la dezerto, e nulu esas sur la dezerti. Tero esas tre granda –dicis la serpento.
- La princeto sideskis sur stono e levis lua okuli a la cielo.
- Me questionas a me –lu dicis- ka la steli intence brilas por ke uladie singlu povez trovar sua stelo. Videz mea planeto, olu esas exakte super ni... ma tre fore !
- Olu esas bela planeto –dicis la serpento-. Por quo vu venis adhike ?
- Esas chagreneto inter floro e me –dicis la princeto.
- Ha ! –dicis la serpento.
- E la du permanis silence.
- Ube esas la personi ? –klamis fine la princeto-. Onu esas kelke sola sur la dezerto...
- Inter la personi onu anke esas sola –dicis la serpento.
- La princeto regardis la serpento longatempe.
- Vu esas stranja animalo ! –dicis la princeto-. Vu esas tam tenua kam fingro...
- Yes, ma me esas plu potenta kam fingro di rejo –dicis la serpento.
- La princeto ridetis.
- Me ne kredas ke vu esas tre potenta, mem vu ne havas pedi... nek vu povas voyajar...
- Me povas transportar vu plu fore kam navo -dicis la serpento.
- Ed olu spulis la maleolo di la princeto, same kam ora braceleto.
- Ta quan me tushas retroiras a la tero deube lu venis. Ma vu esas pura e vu venas de stelo...
- La princeto nulon respondis.
- Me kompatas vu, qua esas tante sola sur ta harda granita Tero. Me povas helpar vu se vu sentas nostalgio a vua planeto. Me povas...
- Ho ! –dicis la princeto-. Me bone komprenis, ma pro quo vu sempre parolas enigmatoze ?
- Me solvas omna enigmati –dicis la serpento.
- E la du permanis silence.
-摘自 La princeto,
Mea vido-cirklo (horizonto)[编辑]
(听)
- Me nule savas la Angla, la Franca, la Greka,
- Mea vid-cirklo do restas sat mikra e streta -
- En mea vid-cirklo trovesas nur flori, arbori,
- Nur tero e maro, aero, fairo, amoro.
- Me nule savas la Dana e la Portugala,
- Mea vid-cirklo restas sat infantala -
- Nur joyi rapide pasant', bruligiva aflikto,
- Nur esperi, e timi noktal' es en mea vid-cirklo.
- Me savas nek la Sanskrito e nek la Latina,
- Mea vid-cirklo es ancien-mod' quale tino
- Nur morto e nasko homala, nur grani ed astri
- Aden mea vid-cirklo penetras e standas sat mastre.
- Mea savo artala esas fakultativa.
- Mea vid-cirklo restas presk' primitiva -
- En olu es nia afero intima, interna
- Por ke kun homaro la Tero flugadez eterne.
- Mea vid-cirklon restriktas nur timi, esperi,
- En olu trovesas nur amo, nur maro e tero.
- Aden mea vid-cirklo penetras e standas sat mastre
- Nur morto e nasko homala, nur grani ed astri.
註釋 [编辑]
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin; Bank, Sebastian (编).
伊 多 语. Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History. 2016.
外部 链接[编辑]
维基百科提供如下语言版本:伊 多 語 维基百科
- http://www.ido.li/ (页面
存 档备份,存 于互联网档案 馆) - http://io.wikipedia.org/ (页面
存 档备份,存 于互联网档案 馆) - http://io.wiktionary.org/ (页面
存 档备份,存 于互联网档案 馆)
|
|