ΤοΔιεθνές Αεροδρόμιο Θεσσαλονίκης «Μακεδονία»[3] (συντομογραφίες: IATA: SKG, ICAO: LGTS, ΥΠΑ: ΚΑΘΜ), παλαιότερα γνωστό ως Διεθνής Κρατικός Αερολιμένας Θεσσαλονίκης «Μακεδονία», βρίσκεται 15 χλμ. νοτιοανατολικά από την πόλη της Θεσσαλονίκης, στοΔήμο Θέρμηςκαιτο 2008 ήταν το τρίτο σε κίνηση[4]αεροδρόμιο της Ελλάδας. Παλιότερα ονομαζόταν «Κρατικός Αερολιμένας Μίκρας Θεσσαλονίκης», αλλά το 1992 έλαβε το όνομα της Μακεδονίας, ως το μεγαλύτερο σε έκταση γεωγραφικό διαμέρισμα της Ελλάδας.[5] Εξυπηρετεί τοπικές και διεθνείς πτήσεις προς Ευρωπαϊκές χώρες. Λειτουργεί ολόκληρο το 24ωρο ως επιβατικός και εμπορευματικός σταθμός με 14 θέσεις στάθμευσης αεροσκαφών όλων των μεγεθών. Στο αεροδρόμιο στεγάζονται επίσης μοίρες της Πολεμικής Αεροπορίαςκαιη Αερολέσχη Θεσσαλονίκης, η οποία λειτουργεί 24 ώρες την ημέρα και διαθέτει ελαφρά αεροσκάφη προς ενοικίαση.
Κατά τη διάρκεια τουΑ΄ Παγκοσμίου Πολέμουη περιοχή που σήμερα βρίσκεται ο αερολιμένας χρησιμοποιούνταν ως αεροδρόμιο και συνέχισε να λειτουργεί έτσι καιστονΒ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στηγερμανική κατοχή σημαντικά έργα μείζουσας σημασίας έλαβαν χώρα, όπως η κατασκευή ενός διαδρόμου 600 μέτρων (2.000 πόδια), ενώ το 1947 ο αερολιμένας άρχισε να εξυπηρετεί πολιτική κίνηση για πρώτη φορά.
Το 1950 ο ήδη υπάρχων (10/28) διάδρομος ασφαλτοστρώθηκε σε μήκος 1.800 μ. καιτο 1952 επεκτάθηκε σε μήκος 2.000 μ.. Την ίδια χρονιά ολοκληρώθηκε η κατασκευή του πρώτου αεροσταθμού, μετονπύργο ελέγχουστην οροφή. Ένα χρόνο αργότερα κατασκευάστηκε νέος διάδρομος (16/34). Το 1958 ο διάδρομος 10/28 ανακατασκευάστηκε και επεκτάθηκε σε συνολικό μήκος 2.440 μ. (μήκος πριντην επέκταση στην θάλασσα), ενώ ο διάδρομος 16/34 επεκτάθηκε στα 2.400 μ., το 1972. Το 2004 τέθηκε σε λειτουργία ένας παράλληλος διάδρομος τροχοδρόμησης γιατον διάδρομο 16/34.
Το Σεπτέμβριο του 1965 κατασκευάστηκε νέος αεροσταθμός σε νέα τοποθεσία (τρέχουσα τοποθεσία). Στη περίοδο μεταξύ 1968 και 1973, ο αεροσταθμός επεκτάθηκε, μετην κατασκευή ενός δευτέρου ορόφου καιτου πρώτου ανισόπεδου κόμβου στον αυτοκινητόδρομο. Ο πύργος ελέγχου καταστράφηκε από τονσεισμό της Θεσσαλονίκης το 1978, καιγια αυτό το λόγο κατασκευάστηκε ένας νέος σε τοποθεσία διαφορετική από τον κύριο αεροσταθμό. Η επόμενη επέκταση του αεροσταθμού έλαβε χώρα σε δύο στάδια, μετα έργα να ξεκινούν το 1991 και το 1993 αντίστοιχα. ΟΔήμος Θεσσαλονίκης, ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπηςτο 1997, ανέλαβε έργα γιατην αισθητική αναβάθμιση, ανακαίνιση, εκσυγχρονισμό και αναδιοργάνωση των χώρων του αερολιμένα.
Ο αεροσταθμός έλαβε τη παρούσα μορφή του, όταν επιπλέον 19.000 μ2 προστέθηκαν στο δυτικό καιτο ανατολικό του τμήμα, μετα έργα να ολοκληρώνονται το Νοέμβριο του 2000 και τον Ιούνιο του 2003 αντίστοιχα. Η δυτική επέκταση περιελάμβανε τη διεύρυνση του χώρου διεθνών αναχωρήσεων (νέα περιοχή εκτός Σένγκεν), συμπεριλαμβανομένων νέων διοικητικών γραφείων, νέο ιατρείο καιτο νέο σταθμό ελέγχου τωνΟλυμπιακών Αερογραμμών. Η ανατολική επέκταση περιελάμβανε νέο χώρο ελέγχου ταξιδιωτών (check-in), νέους χώρους αναμονής και επιπλέον διοικητικά γραφεία για τις αεροπορικές εταιρείες. Σήμερα ο αεροσταθμός έχει συνολική επιφάνεια 32.000 μ2.. Τέλος, κατά τη διάρκεια των ετών 2004-2006 κατασκευάστηκε ο νέος κόμβος από τονΑυτοκινητόδρομο 24στο επίπεδο της εισόδου των αναχωρήσεων, και επίσης δημιουργήθηκαν νέοι χώροι στάθμευσης για αυτοκίνητα, λεωφορεία και ταξί. Το 1992 η ονομασία του αεροδρομίου άλλαξε από «Μίκρα»σε«Μακεδονία».[5]
Τον Ιούνιο 2015, πραγματοποιήθηκε ένα σημαντικό γεγονός στην ιστορία του αεροδρομίου και της ελληνικής αεροπορίας. ΗSkyGreece Airlines πραγματοποίησε τη πρώτη της υπερατλαντική πτήση από τοΤορόντοτουΚαναδάμε ενδιάμεση στάση στηΒουδαπέστη, λόγω περιορισμών του διαδρόμου στηΘεσσαλονίκη. Η πτήση αυτή ήταν προγραμματισμένη να πραγματοποιείται μία φορά κάθε εβδομάδα, αλλά η SkyGreece διέκοψε όλες της τις πτήσεις στα τέλη Αυγούστου 2015 εξ' αιτίας έλλειψης πόρων και ρίχνοντας την ευθύνη στους κεφαλαιακούς ελέγχους.
Το Δεκέμβριο 2015 οριστικοποιήθηκε ηιδιωτικοποίησητου Αερολιμένα Θεσσαλονίκης μαζί με άλλους 13 περιφερειακούς αερολιμένες της Ελλάδος, μετην υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ της κοινοπραξίας Fraport AG/Ομίλου Κοπελούζου καιτουΤαμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου.[6] Σύμφωνα μετο περιεχόμενο της συμφωνίας, η κοινοπραξία θα διαχειρίζεται τα 14 αεροδρόμια για 40 χρόνια. Η έναρξη παραχώρησης έγινε στις 11 Απριλίου 2017.[7]
Τα κτήρια των αεροσταθμών αποτελούνται από τρία επίπεδα. Το νέο κτήριο αεροσταθμού που παραδόθηκε το 2020, ονομάζεται Τ2 και το παλαιότερο ονομάζεται Τ1. Τα επίπεδα εδάφους εξυπηρετούν μόνον αφίξεις και χωρίζονται σε δύο τμήματα: διεθνείς αφίξεις/εκτός Σένγκενκαιεσωτερικές αφίξεις/εντός Σένγκεν. Ο αεροσταθμός Τ1 διαθέτει 3 ζώνες παραλαβής αποσκευών καιο αεροσταθμός Τ2 διαθέτει 4 ζώνες παραλαβής αποσκευών. Ο πρώτος όροφος εξυπηρετεί αποκλειστικά αναχωρήσεις και περιλαμβάνει επίσης εμπορικό κέντρο. Στο επίπεδο αυτό υπάρχουν 44 μετρητές check-in (28 στο Τ2 και 16 στο Τ1), 12 σημεία ασφαλείας και ελέγχου του αεροδρομίου για τους αναχωρούντες επιβάτες, χώροι αναμονής, μπαρ, καταστήματα πώλησης καπνού, καφετέριες, εστιατόρια, διάφορα γραφεία εταιρειών και 24 πύλες αναχώρησης. Ο αεροσταθμός Τ2 διαθέτει 12 πύλες αναχώρησης, με νούμερα 01 - 12, για εσωτερικές πτήσεις ή διεθνείς πτήσεις εντός Σένγκεν, ενώ οΤ1 διαθέτει επιπλέον 12 πύλες αναχώρησης, με νούμερα 13 - 24, εκτων οποίων οι 2 πύλες αναχώρησης, με νούμερα 13 - 14, είναι για εσωτερικές πτήσεις ή διεθνείς πτήσεις εντός Σένγκεν, 4 πύλες αναχώρησης, με νούμερα 15 - 18, είναι εναλλασσόμενες πύλες αναχώρησης όπου ανάλογα με τις ανάγκες χρησιμοποιούνται είτε για εσωτερικές πτήσεις ή διεθνείς εντός Σένγκεν πτήσεις είτε για διεθνείς εκτός Σένγκεν πτήσεις και 6 πύλες αναχώρησης, με νούμερα 19 - 24, για διεθνείς εκτός Σένγκεν πτήσεις. Στο δεύτερο όροφο υπάρχουν εστιατόρια και μερικά μπαρμε θέα τους διαδρόμους.
Επιπλέον, πέρα από το κατάστημα αφορολογήτων ειδών, υπάρχουν καταστήματα πώλησης παραδοσιακών προϊόντων, χρυσαφικών, αξεσουάρ και ένδυσης. Οι επιβάτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν το δωρεάν Wi-Fi δίκτυο μετην ονομασία Fraport-Free[10], τα μηχανήματα φόρτισης κινητών συσκευών[11]καιτα καροτσάκια μεταφοράς αποσκευών. Υπάρχει επίσης γραφείο τουΕλληνικού Οργανισμού Τουρισμού. Ταχυδρομείο καιτα μηχανήματα αυτόματης ανάληψης χρημάτων[12] βρίσκονται στο χώρο αναχωρήσεων. Τέλος υπάρχουν αρκετές εταιρείες ενοικίασης οχημάτων.[13]
Ο αερολιμένας είναι επίσης έδρα της Αεροπορικής Ακαδημίας «Αίολος» και της Αερολέσχης Θεσσαλονίκης. Καιοι δύο προσφέρουν μαθήματα εκμάθησης για πιλότους.
Ο αερολιμένας διαθέτει δύο διαδρόμους (10/28 και 16/34) και δύο διαδρόμους τροχιοδρόμησης. Υπάρχουν 22 θέσεις για μικρού τύπου αεροσκάφη και περίπου 20 για ελαφρά.
Το έργο περιελάβανε την επέκταση του διαδρόμου προσαπογείωσης 10/28 εντός της θάλασσας. Κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού του έργου, 80 Έλληνεςκαι 5 Δανοί πολιτικοί μηχανικοί και επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων εργάστηκαν επί του έργου. Ο διάδρομος προσγειώσεων καιο διάδρομος τροχοδρόμησης επεκτάθηκαν κατά 1.150 μ., 1.000 μέτρα μέσα στη θάλασσα και επιπλέον απόσταση ασφαλείας 150 μ., μετο διάδρομο να έχει συνολικό τελικό μήκος 3.440 μέτρα. Ο νέος διάδρομος και τμήματα του διαδρόμου τροχοδρόμησης εξοπλίστηκαν μετον κατάλληλο φωτισμό καιτα συστήματα ελέγχου τα οποία θα βρίσκονται επιπλέον 750 μ. στη θάλασσα.
Το έργο υπεγράφη στις 31 Οκτωβρίου 2005 και η ημερομηνία ολοκλήρωσης είχε οριστεί αρχικά τον Ιούλιο του 2011, αλλά εξ' αιτίας οικονομικών προβλημάτων της κατασκευάστριας εταιρείας, αντιδράσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων και κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι φοβούνται πιθανούς οικολογικούς κινδύνους μετην επέκταση της στεριάς εντός θαλάσσης, το έργο έμεινε πίσω. Τελικά ολοκληρώθηκε στις 31 Μαρτίου 2019,[15] μετά από καθυστέρηση τουλάχιστον 8 ετών και τεράστια αύξηση του συνολικού κόστους.[16][17] Παραδόθηκε για επιβατική χρήση 11 Σεπτεμβρίου 2020 στις 07.45 το πρωί μετά από 15 χρόνια που ήταν κλειστός λόγω εργασιών επέκτασης του.
Η επέκταση του διαδρόμου επιτρέπει την προσγείωση μεγαλύτερων αεροσκαφών και υπερατλαντικών πτήσεων και αύξησε την ασφάλεια, μιας καιτα αεροσκάφη θα έχουν μεγαλύτερη ευελιξία και οπτική επαφή σε μέρες με κακές καιρικές συνθήκες καθώς θα διαθέτει καισύστημα ILS.[15]
Επιπλέον, τον Ιανουάριο του 2019 ανακοινώθηκε[18] πως από τον Οκτώβριο του 2019 θα ισχύσουν νέες διαδικασίες προσέγγισης αεροσκαφών μέσω του σύγχρονου συστήματος πλοήγησης PBN (Performance Based Navigation), το οποίο χρησιμοποιεί δορυφορικό σήμα γιατην ασφαλή καθοδήγηση & προσγείωση των αεροσκαφών, αντί για ραδιοϋποβοηθήματα στο έδαφος. Δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα εάν οι προσεγγίσεις θα γίνονται μέσω RNAV/LNAV ή RNP (GNSS). Ωστόσο, σύμφωνα μετο EGNOS [19], από τις 31/12/2019 η προσέγγιση στο διάδρομο 34 γίνεται μέσω LPV (υποκατηγορία του PBN), κάτι το οποίο δύναται (θεωρητικά) να μειώσει σημαντικά το κρίσιμο υψόμετρο (Decision Height, "minimums") σε επίπεδα ILS-CATI. Οι νέες αυτές τεχνολογίες βοηθούν σημαντικά την προσγείωση των αεροσκαφών στο διάδρομο 34 σε συνθήκες χαμηλής νέφωσης, από τη στιγμή πουτο επίγειο σύστημα αυτόματης προσγείωσης ILS-CATII είναι εγκατεστημένο μόνο στο διάδρομο 16.
Έργα κατά τη διάρκεια παραχώρησης του αεροδρομίου στη Fraport-Greece
Στις 22 Μαρτίου 2017, η Fraport-Greece παρουσίασε τα σχέδια όλων των αεροδρομίων, μεταξύ αυτών καιτου αεροδρομίου Θεσσαλονίκης[20].
Οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στo αεροδρόμιo μετην ανάληψη της λειτουργίας τους από τη Fraport Greece ήταν οι ακόλουθες:
Γενικός καθαρισμός
Βελτίωση του φωτισμού και της σηματοδότησης στους εσωτερικούς (τερματικοί σταθμοί) και εξωτερικούς χώρους των αεροδρομίων (χώρος στάθμευσης αεροσκαφών-διάδρομοι προσγείωσης-απογείωσης).
Αναβάθμιση και βελτίωση των εγκαταστάσεων υγιεινής.
Ιστορικό επιβατών στο αεροδρόμιο Μακεδονία γιατην περίοδο 1994-2010.
Μεταξύ του 1994 και του 2010, το αεροδρόμιο Μακεδονία γνώρισε αύξηση της κίνησης επιβατών κατά 76%, από 2,2 εκατομμύρια το 1994 σε 3,9 εκατομμύρια το 2010.[27] Μεταξύ του 2003 και του 2008 υπήρξε αύξηση του αριθμού επιβατών κατά 19,1% από 3,5 εκατομμύρια σε 4,2 εκατομμύρια που αποτελεί καιτο ρεκόρ.
Εκτός από επιβάτες, από το αεροδρόμιο Μακεδονία διακινήθηκαν 8.200 τόνοι φορτίου το 2010, που αποτελεί σημαντική πτώση σε σχέση με τους 21.400 τόνους το 1997.
Στις 15 Ιουνίου 2013 ένα Boeing 737-800 της AMC Airlinesμε νηολόγιο SU-BPZ, που πραγματοποιούσε την πτήση 921 για τηνAstra Airlines, από τοΝοβοσιμπίρσκ της Ρωσίας προς τη Θεσσαλονίκη, με 160 επιβαίνοντες, προσγειώθηκε στον διάδρομο 16 αλλά τον υπερέβη στο τέλος του κατά περίπου 110 μέτρα και σταμάτησε σε μαλακό έδαφος με πλήρη φρένα. Δεν σημειώθηκαν τραυματισμοί, ενώ το αεροσκάφος υπέστη ελαφριές ζημιές.[30]
Στις 4 Ιουλίου 2000, αεροσκάφος τύπου Tupolev Tu-154με νηολόγιο HA-LCR, που πραγματοποιούσε τη ναυλωμένη πτήση 262για λογαριασμό της Malev, προσγειώθηκε μετο κοίλο μέρος του. Το πλήρωμα είχε ξεχάσει να κατεβάσει το σύστημα προσγείωσης καιτο αεροσκάφος γλίστρησε για 400 μέτρα στον διάδρομο. Χάρη στην εύρωστη κατασκευή του αεροσκάφους καιτην υψηλή θέση του κινητήρα, το αεροσκάφος μπόρεσε να πετάξει ξανά, καθώς οι πιλότοι έδωσαν πλήρη ώθηση. Πραγματοποίησε κύκλο πάνω από το αεροδρόμιο, ενώ το πλήρωμα χαμήλωσε το σύστημα προσγείωσης και προσγειώθηκε με ασφάλεια. Δεν υπήρχαν τραυματισμοί. Κρίθηκε οικονομικά ανώφελο γιατο αεροσκάφος να επανακατασκευαστεί, και έτσι αυτό παραμένει ακόμη στο χώρο,[31]ανκαιτα σήματα της εταιρείας έχουν ξεθωριάσει και τμήματα του έχουν απομακρυνθεί.
Στις 17 Δεκεμβρίου 1997, ηπτήση 241 της Aerosvit, ένα Yakovlev Yak-42, που πραγματοποιούσε τη πτήση μεταξύ της Οδησσούκαι της Θεσσαλονίκης, έχασε την επαφή μετον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας και κατά τη διάρκεια δεύτερης απόπειρας προσγείωσης το αεροσκάφος συνετρίβη σταΠιέρια Όρη, κοντά στονΌλυμπο. Το σύνολο των 70 επιβαινόντων, 41 εκτων οποίων Έλληνες, σκοτώθηκαν.
795.085
1.039.149
Ελλάδα
Γερμανία
Ηνωμένο Βασίλειο
Κύπρος
Ιταλία
Αυστρία
Πολωνία
Ισραήλ
Ελβετία
Ολλανδία