Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί καινα αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 16/07/2015.
Ο ρήτορας Αισχίνης ήταν γιος του Ατρομήτου και της Γλαυκοθέας. Ο πατέρας του αρχικά λεγόταν Τρόμης. Άλλαξε όμως το όνομά τουσε Ατρόμητος. Ήταν δούλος στο σχολείο του γραμματοδιδάσκαλου Ελπία, το οποίο βρισκόταν στοΘησείο. Ο Ατρόμητος είχε σταλεί στην εξορία από τους Τριάκοντα Τυράννους. Πήγε στηνΚόρινθο. Κατόπιν βρέθηκε στηνΑσία ως μισθοφόρος. Γυρίζοντας στηνΑθήνα πολέμησε στο πλευρό τουΘρασύβουλου κατά των Τριάκοντα Τυράννων, το404 π.Χ.με στόχο την επαναφορά της δημοκρατίας.
ΣτονΠελοποννησιακό Πόλεμο είχε καταστραφεί οικονομικά και όταν γύρισε στην Αθήνα, αντιμετώπισε πρόβλημα επιβίωσης. Γιανα ζήσει, άνοιξε σχολείο (Διδασκαλείο) κι έκανε τον γραμματοδιδάσκαλο, μαθαίνοντας στα παιδιά γραμματική και άλλα μαθήματα.
Όντας παιδί ο Αισχίνης βοηθούσε τον πατέρα τουστο σχολείο «τὸ μέλαν τρίβων καὶ τὰ βάθρα σπογγίζων καὶ τὸ παιδαγωγεῖονκορῶν, οἰκέτου τάξιν, οὐκ ἐλευθέρου παιδὸς ἔχων» («τρίβοντας το μελάνι, καθαρίζοντας τα θρανία, σκουπίζοντας την αίθουσα, δουλειές δούλου, όχι ελεύθερου παιδιού»).[5]
Η μητέρα του Αισχίνη, Γλαυκοθέα, ήταν αδελφή του στρατηγού Κλεόβουλου. Το αρχικό της όνομα ήταν Έμπουσα και δούλευε ως εταίρα. Αργότερα τελούσε θρησκευτικά μυστήρια, στα οποία τη βοηθούσε ο Αισχίνης.
Ο ρήτορας είχε δυο αδέλφια, τον Φιλοχάρη καιτον Αφόβητο. Ο Φιλοχάρης ήταν μεγαλύτερός τουκαι εξελέγη πολλές φορές στρατηγός. Ο Αφόβητος ήταν μικρότερός τουκαιτην περίοδο 350-346 π.Χ. ασχολήθηκε με επιτυχία μετη διατήρηση των οικονομικών της πόλης, ενώ το351 π.Χ. στάλθηκε στον βασιλιά των Περσών ως πρέσβης.
Ο Αισχίνης ανήκε στονδήμο των Κοθωκιδών. Παντρεύτηκε την κόρη του Φιλόδημου από την Παιανία. Ο Φιλόδημος ενέγραψε τον Δημοσθένη ως πολίτη στον δήμο Παιανιέων. Έκαναν δυο γιους καιμια κόρη.
Καθώς η οικογένειά του αντιμετώπιζε οικονομική στενότητα, ο Αισχίνης δεν στάθηκε δυνατό να πάει σε ανώτερη ρητορική σχολή. Υπάρχει όμως καιμια μαρτυρία ότι μαθήτευσε στονΙσοκράτη, τονΠλάτωνακαιτον Λεωδάμαντα. Οπωσδήποτε τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στο διδασκαλείο του πατέρα του. Βοηθούσε καιστον καθαρισμό του, αλλά και δίδασκε ο ίδιος. Αυτό το επιβεβαιώνει οΔημοσθένης, ο οποίος στα κείμενά του γενικώς αντιμετωπίζει πολύ εχθρικά τον Αισχίνη.
Σε πολύ νεαρή ηλικία πήρε μέρος με τρίτους ρόλους σε θεατρικές παραστάσεις. Σε κάποια παράσταση είχε τον ρόλο του Οινόμαου. Αλλά έπεσε κάτω καιτο κοινό τον αποδοκίμασε. Σε άλλη περίπτωση και πάλι το κοινό αποδοκίμασε τον Αισχίνη, αναγκάζοντάς τοννα φύγει από το θέατρο, παρά λίγο μάλιστα νατον λιθοβολήσουν. Βλέποντας λοιπόν ότι ως ηθοποιός δεν έχει μέλλον, εγκατέλειψε τηνυποκριτική.
Την περίοδο 371-369 π.Χ. υπηρέτησε ως περίπολος της χώρας (δηλαδή τη στρατιωτική του θητεία). Το368 π.Χ. πήρε μέρος στη μάχη του Φλιούντος. Το362 π.Χ.στημάχη της Μαντινείας. Το349 π.Χ.στη μάχη των Ταμυνών, στην Εύβοια. Ως στρατιώτης ξεχώρισε γιατην ανδρεία του. Στο πεδίο της μάχης των Ταμυνών τον στεφάνωσε ο στρατηγός Φωκίων. Αμέσως μετά ήλθε στην πόλη και ανάγγειλε προσωπικά τη νίκη του, γι’ αυτό τον στεφάνωσε ο δήμος.
Ήλθε σε επαφή με πολιτικούς παράγοντες και γνώρισε τις διαδικασίες λειτουργίας του δήμου. Στους παράγοντες αυτούς απέκτησε πρόσβαση, όταν, αφού ενηλικιώθηκε, εργάστηκε ως υπογραμματέας σε κρατικές υπηρεσίες (το ίδιο καιο μικρότερος αδελφός του). Υπηρέτησε δύο χρόνια και ως γραμματέας της Βουλής. Του δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσει τον Αριστοφώντα καιτον Εύβουλο, υπεύθυνο γιατα οικονομικά και διαχειριστή των θεωρικών κατά το διάστημα 354-350 π.Χ.
Η επεκτατική πολιτική του βασιλιά Φίλιππου της Μακεδονίας είχε διχάσει τους Αθηναίους. Δημιουργήθηκαν δύο παρατάξεις: η φιλομακεδονική πουτον αντιμετώπιζε ευνοϊκά, καιη εχθρική προς αυτόν που ανησυχούσε μήπως ο Μακεδόνας βασιλιάς κινηθεί προς τη Νότιο Ελλάδα. Ήδη είχε εκδηλωθεί σοβαρή κρίση στις σχέσεις της Αθήνας μαζί του. Ο Φίλιππος το 357 π.Χ. κυρίευσε την Αμφίπολη, έθεσε δε υπό τον έλεγχό τουκαι άλλες πόλεις που ήταν σύμμαχοι των Αθηναίων είτε κτήσεις τους (πήρε το 356 π.Χ. την Πύδνα καιτην Ποτείδαια, το 354 π.Χ. τη Μεθώνη). Αλλά κατέστη σαφές στην Αθήνα ότι κινδύνευε άμεσα από τους Μακεδόνες, όταν κυρίευσαν την Όλυνθο το 348 π.Χ.
Τη χρονιά αυτή μπήκε ο Αισχίνης στην πολιτική, εντασσόμενος στην παράταξη που πολεμούσε τον Φίλιππο. Και μπορεί να θεωρηθεί ο πρώτος στην Αθήνα που αντιλήφθηκε την επεκτατική του πολιτική. Ο Εύβουλος, σε συνεννόηση μετον Αισχίνη, πρότεινε ένα ψήφισμα που προέβλεπε να πάνε σε όλες τις ελληνικές πόλεις πρέσβεις, να ενημερώσουν τους πολίτες τους γιατην απειλή που συνιστούν οι Μακεδόνες καινα τους ζητήσουν να στείλουν αντιπροσωπείες στην Αθήνα, προκειμένου να αποφασίσουν με ποιους τρόπους θατον αναχαιτίσουν.
Ο Αισχίνης μίλησε υπέρ του ψηφίσματος στη Βουλή καιστον δήμο, και έπεισε τους συμπολίτες τουνατο εγκρίνουν. Ήταν δε ένας από τους πρέσβεις που πήγαν στην Αρκαδία. Επιχειρηματολόγησε, σε λόγο τουστη Μεγαλόπολη, υπέρ της αντίστασης στα σχέδια του Φιλίππου. Η παρατήρησή του προς τον εκπρόσωπο της φιλικής προς τους Μακεδόνες παράταξης Ιερώνυμο ήταν: «ἡλίκα τὴν Ἑλλάδα πᾶσαν, οὐχί τάς ἰδίας ἀδικοῦσι μόνον πατρίδας οἱ δωροδοκοῦντες καὶ χρήματα λαμβάνοντες παρὰ Φιλίππου».[6] «Δωροδοκούντες» ήταν όσοι χρηματίζονταν από τον Φίλιππο.
ΟΦιλοκράτης, που ανήκε στη φιλομακεδονική παράταξη, εισηγήθηκε να γίνουν επαφές, προκειμένου να συναφθεί ειρήνη μεταξύ Αθηναίων και Φιλίππου. Στάλθηκε από την Αθήνα αντιπροσωπεία στηνΠέλλαγιανα διαπραγματευτεί μετον Μακεδόνα βασιλιά. Την απάρτιζαν δέκα πρέσβεις: οιΔημοσθένης, Κίμων, Φιλοκράτης, Αισχίνης, Κτησιφών, Δερκύλας, Ναυσικλής, Ιατροκλής, Φρύνων, Αριστόδημος. Ως αντιφιλιππικός ο Αισχίνης επελέγη, παρακάλεσε μάλιστα καιτον Δημοσθένη να συμμετάσχει, συν τοις άλλοις καιγιανα επιτηρούν τον Φιλοκράτη, πουδεν ενέπνεε εμπιστοσύνη λόγω των καλών του σχέσεων με τους Μακεδόνες. Κάτι τέτοιο υποστηρίζει ο Δημοσθένης. Ο Αισχίνης όμως το διαψεύδει.
Ήταν Μάρτιος του346 π.Χ. όταν η αθηναϊκή αντιπροσωπεία έφτασε στονΦίλιππο, ο οποίος την υποδέχτηκε θερμά καιμε πολλά δώρα. Επανερχόμενη η αντιπροσωπεία στηνΑθήνα, συνοδευόταν από τους Μακεδόνες πρέσβεις, οι οποίοι ήθελαν να παρουσιάσουν τις θέσεις τους στην πόλη. Οι Αθηναίοι συμφώνησαν να συνομολογηθεί ειρήνη, μόνο πουοι πρέσβεις του Φιλίππου δεν είχαν την εξουσιοδότηση ναπουν τους όρους της ούτε να δώσουν όρκους.
Οπότε, Απρίλιο του 346 π.Χ., η Αθήνα ξανάστειλε τους ίδιους πρέσβεις στον Φίλιππο. Εκείνος, πηγαίνοντας στη Θεσσαλία, τους πήρε μαζί του, και στις Φερές έδωσαν τους απαιτούμενους όρκους και συνήφθη ηΦιλοκράτειος Ειρήνη (Ιούλιος 346 π.Χ.).
Αλλά όταν οι πρέσβεις γύρισαν την Αθήνα, ο Δημοσθένης είπε ότι ο Αισχίνης στην πρώτη αποστολή τους εξαγοράστηκε από τον βασιλιά της Μακεδονίας και εργάστηκε κατά των συμφερόντων της πόλης.
Η επίσημη καταγγελία κατά του Αισχίνη, έγινε από τον Δημοσθένη μέσω τουΤιμάρχου, τέλη του346 π.Χ. ή αρχές του345 π.Χ.με γραφή παραπρεσβείας. Που σημαίνει ότι ως πρεσβευτής της πόλης χρηματίστηκε από τον Φίλιππο γιανα εργαστεί εναντίον των συμφερόντων της. Ο Αισχίνης ήθελε η υπόθεση είτε ναμην εκδικαστεί είτε να καθυστερήσει να φτάσει στο δικαστήριο. Χρησιμοποίησε λοιπόν την τακτική της αντιγραφής: είπε δηλαδή ότι ο Τίμαρχος δεν μπορούσε να γίνει κατήγορος, διότι ο νόμος προέβλεπε ότι όσοι δεν είχαν ανταποκριθεί στις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις ή είχαν ζήσει ανήθικο βίο ή είχαν σκορπίσει σπάταλα την πατρική τους περιουσία, δεν μπορούσαν να αγορεύουν δημόσια στα δικαστήρια, στηνΕκκλησία του Δήμουκ.λπ. Μετον λόγο του «Κατά Τιμάρχου» κατάφερε να καταδικαστεί ο Τίμαρχος καινα στερηθεί τα πολιτικά του δικαιώματα, παρότι τον υπερασπίστηκαν ο Δημοσθένης και άλλοι. Έτσι, ήταν αδύνατο να εκδικαστεί η γραφή παραπρεσβείας, την οποία είχε υποβάλει ο Τίμαρχος, όχι ο Δημοσθένης (που ήταν ο υποκινητής).
Αλλά ο Δημοσθένης επανήλθε: το343 π.Χ. κατηγόρησε ο ίδιος τον Αισχίνη. Καιστον λόγο τουΠερί Παραπρεσβείας ανέφερε τους λόγους για τους οποίους ήταν ένοχος. Ποιοι ήταν αυτοί: α) η δεύτερη αποστολή των Αθηναίων πρέσβεων έφτασε στην Πέλλα μετά από ταξίδι 23 ημερών καιδεν βρήκε εκεί τον Φίλιππο, τον οποίο περίμενε ένα μήνα. Υπήρξε σκόπιμη κωλυσιεργία με ευθύνη των Αισχίνη και Φιλοκράτη γιανα δοθεί χρόνος στον βασιλιά της Μακεδονίας να φέρει εις πέρας τις επιχειρήσεις που είχε αναλάβει τότε στη Θράκη. β) με υπαιτιότητα του Αισχίνη στη συμφωνία ειρήνης δεν μπήκε ο όρος «εκατέρους έχειν τα εαυτών» (τον επιθυμούσε η Αθήνα). Μπήκε αντίθετα ο όρος του Φιλίππου «εκατέρους έχειν α έχουσι». γ) η αθηναϊκή πρεσβεία πήρε τους όρους του Φιλίππου στις Φερές της Θεσσαλίας (όχι στην Πέλλα). Στις Φερές πήγε ο Φίλιππος με ισχυρή στρατιωτική δύναμη, κάτι που συνιστούσε απειλή καιγιατην Αθήνα καιγια τους συμμάχους της Φωκείς. Ως υπεύθυνους γι' αυτό έδειχνε ο Δημοσθένης τους Αισχίνη - Φιλοκράτη. δ) ο Δημοσθένης εισηγήθηκε στο δήμο να πιάσει αθηναϊκός στρατός τις Θερμοπύλες, γιανα σταματήσει πιθανή προέλαση των Μακεδόνων, προστατεύοντας έτσι τους Φωκείς, αλλά καιτην Αθήνα. Αλλά με παρέμβαση του Αισχίνη η εισήγηση δεν έγινε δεκτή. Μόνο πουτα γεγονότα δικαίωσαν τον Δημοσθένη... ε) στις Φερές, ένας από τους Αθηναίους πρέσβεις, ο Δερκύλος, καιο υπηρέτης του Δημοσθένη, αντιλήφθηκαν τον Αισχίνη να βγαίνει νύχτα από τη σκηνή του Φιλίππου. Επιπλέον, έμεινε στις Φερές ένα μερόνυχτο αφότου οι άλλοι Αθηναίοι πρέσβεις έφυγαν γιατην πόλη τους. στ) ο Φίλιππος κατέστρεψε τους Φωκείς και έθεσε υπό τον έλεγχό τουτην Κεντρική Ελλάδα. Αυτό προκάλεσε πανικό στην Αθήνα, όπως ήταν φυσικό. Ο Αισχίνης εντούτοις δεν πανικοβλήθηκε. Πήγε στους Δελφούς όπου γιόρτασε τη μακεδονική νίκη μετον Φίλιππο και τους Θηβαίους. Ίσως, ως προς αυτό, ο Δημοσθένης νατον αδικεί. Δεν αποκλείεται να πήγε στους Δελφούς ως μέλος αντιπροσωπείας και ως το κατεξοχήν ενδεικνυόμενο πρόσωπο να εκπροσωπήσει την Αθήνα. Γιανα υπερασπιστεί τον εαυτό του, την ίδια μέρα, ο Αισχίνης εκφώνησε τον λόγο Περί Παραπρεσβείας. Δεν ήταν πολύ ισχυρά τα επιχειρήματά του, αλλά με λίγες ψήφους διαφορά αθωώθηκε. Βοήθησε σ' αυτό η στήριξη που είχε από τα αδέλφια του, τον Φιλοχάρη, που ήταν στρατηγός, καιτον Αφόβητο καθώς και από τον Εύβουλο και άλλους. Το343 π.Χ. κατηγορήθηκε καιο Φιλοκράτης για ύποπτες συναλλαγές μετον Φίλιππο καιγια προδοσία των συμφερόντων της πόλης. Κατήγορος ήταν οΥπερείδης. Ο Φιλοκράτης, αντιλαμβανόμενος ότι θα καταδικαζόταν, αυτοεξορίστηκε πρινη υπόθεσή του φτάσει στο δικαστήριο. Και είχε δίκιο: η ετυμηγορία ήταν καταδίκη σε θάνατο, ερήμην βέβαια. Αν λάβουμε υπόψη το πόσο ξαφνικά ο αντιμακεδόνας Αισχίνης έγινε υποστηρικτής του Φιλίππου, αλλά καιτην καταδίκη του Φιλοκράτη μετον οποίο είχε συνεργαστεί στενά, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι οι κατηγορίες του Δημοσθένη είχαν βάση. Ο Αισχίνης στάλθηκε ως Πυλαγόραςτο339 π.Χ.στοΑμφικτυονικό Συνέδριο. Κατάφερε να εκλεγεί ο Φίλιππος πρόεδρος του Συνεδρίου καινα κηρυχτεί ιερός πόλεμος εναντίον τωνΛοκρών της Άμφισσας. Οι Μακεδόνες κατέστρεψαν την Άμφισσα, κατέλαβαν την Ελάτεια κι έχασαν τη φιλία τωνΘηβαίων, οι οποίοι αντελήφθησαν ότι ο από βορρά εταίρος τους άρχισε να γίνεται πολύ επικίνδυνος γιατα συμφέροντά τους, και στράφηκαν στηνΑθήναγια συμμαχία.
Ο συμμαχικός στρατός των Αθηναίων, των Θηβαίων και άλλων γνώρισε την ήττα από τον Φίλιππο το338 π.Χ.στημάχη της Χαιρώνειας.
Η Αθήνα φοβόταν πλέον κατευθείαν επίθεση των Μακεδόνων εναντίον της. Οπότε αποφάσισε να λάβει μέτρα με πρώτο την οχύρωσή της.
Εκλέχτηκαν δέκα άρχοντες τειχοποιοί γιανα επισκευάσουν τα τείχη της, ανάμεσά τους καιο Δημοσθένης, ο οποίος μάλιστα έβαλε τρία τάλαντα από την προσωπική του περιουσία για τις επισκευές.
Η Βουλή ενέκρινε πρόταση του Κτησιφώντος να στεφανωθεί ο Δημοσθένης με χρυσό στεφάνι στο θέατρο γιατη μεγάλη προσφορά τουστην πόλη.
Αλλά ο Αισχίνης (πουδεν μπορούσε να ξεχάσει τα περί προδοσίας) κατάγγειλε το336 π.Χ.την απόφαση της Βουλής ως παράνομη: η στέψη ήταν πρέπον να γίνει στοβουλευτήριο ή στηνΕκκλησία του Δήμου, ανη Βουλή ή ο λαός έκανε την πρόταση – όχι πάντως στο θέατρο. Καιδεν είχε λήξει η θητεία του Δημοσθένη ως άρχοντα τειχοποιού, οπότε καιδεν είχε λογοδοτήσει γι' αυτήν. Αλλά ήταν παράνομο να στεφανωθεί ένας άρχοντας ανδεν είχε λογοδοτήσει γιατα πεπραγμένα της θητείας του μετά το τέλος της. Επιπλέον, μετην πολιτική που υποστήριζε, ο Δημοσθένης είχε βλάψει την Αθήνα.
Λίγον καιρό μετά την καταγγελία τον Αύγουστο του 336 π.Χ. δολοφονήθηκε ο Φίλιππος.
Θέλοντας να γίνει η δίκη σεμια ευνοϊκή γι' αυτόν συγκυρία, ο Αισχίνης την ανέβαλε. Τη δρομολόγησε, όταν οΑλέξανδροςμε τους θριάμβους τουστην Ασία είχε καταστεί πανίσχυρος, το330 π.Χ.
Έγινε στηνΗλιαία (με 501 δικαστές). Ο Αισχίνης υποστήριξε την κατηγορία μετον περίφημο λόγο τουΚατά Κτησιφώντος, εξαπολύοντας μύδρους τυπικά μεν κατά του Κτησιφώντα, με πραγματικό όμως αποδέκτη τον Δημοσθένη. Ο οποίος υπερασπίστηκε τον Κτησιφώντα, εκφωνώντας ένα μνημείο της ρητορικής, τον λόγο Περί Στεφάνου, μπροστά στον οποίο το κατηγορητήριο δεν είχε καμιά τύχη: ο Κτησιφών αθωώθηκε, ο Αισχίνης δεν συγκέντρωσε ούτε καντο 1/5 των ψήφων, του επιβλήθηκε μερική στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων και 1.000 δραχμές πρόστιμο.
Τη δίκη παρακολούθησε ένα μεγάλο ακροατήριο από Αθηναίους και από κατοίκους άλλων περιοχών της Ελλάδας: ήταν μια μονομαχία ανάμεσα στη φιλομακεδονική καιτην αντιμακεδονική παράταξη. Οι δύο ρήτορες στις αγορεύσεις τους χρησιμοποίησαν την έκφραση «άνδρες Αθηναίοι» σαννα μιλούσαν στηνΕκκλησία του Δήμουκι όχι την έκφραση «άνδρες δικασταί».
Η ετυμηγορία, πέρα από την καταδίκη του Αισχίνη, ήταν και κόλαφος στην πολιτική της προσκείμενης στους Μακεδόνες παράταξης, η οποία συνετέλεσε στονα γίνει ο Φίλιππος κηδεμόνας των υπόλοιπων Ελλήνων, και επιπλέον επέμενε στην πολιτική αυτή και μετά το θάνατό του.
Ο Αισχίνης, όταν βγήκε η απόφαση, αυτοεξορίστηκε. Απέφυγε έτσι να πληρώσει τις 1.000 δραχμές αλλά καιναδειτον Δημοσθένη να παίρνει τον στέφανο. Πήγε στηνΈφεσο όπου υπολόγιζε να συναντηθεί μετονΑλέξανδροκαινατου ζητήσει στήριξη. Αυτό όμως δεν έγινε. Πήγε κατόπιν στηΡόδο, όπου ίδρυσε το Ροδιακόν Διδασκαλείον, στο οποίο δίδασκε ρητορική. Επόμενος σταθμός τουηΣάμος όπου πέθανε το314 π.Χ. Δεν έγραψε ιδιωτικούς δικανικούς λόγους κατά παραγγελία τρίτων επί πληρωμή (δηλαδή δεν ήταν λογογράφος). Στον Αισχίνη αναφέρονται οιΒίοι των δώδεκα ρητόρωντουΠλούταρχου, οιΒίοι ΣοφιστώντουΦιλόστρατουκαιτολεξικό Σούδα. Υπάρχουν και δύο βιογραφίες του – τη μία υπογράφει κάποιος Απολλώνιος.
Albin Lesky, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας, σελ. 838, 839.
Γεωργίου Μιστριώτου «Ελληνική Γραμματολογία από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι της υπό των Τούρκων αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως» (τόμος 2ος, Εν Αθήναις 1897, Εκτου Τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου).
Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Πυρσός, τόμος 2, σελ. 868.
Σχετικά πολυμέσα
