Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 06/02/2020.
ΗΑρλ (οξιτανικάArle ['aʀle], γαλλικάArles ['aʀl]) είναι πόλη της νότιας Γαλλίας, στον νομό Bouches-du-Rhône (Στόμιο του Ροδανού), του οποίου αποτελεί την πρωτεύουσα, στην ιστορική περιοχή Προβηγκία (Προβάνς). Είναι ιστορική πόλη, η αρχαία Ρωμαϊκή Αρελάτη.
Ο ποταμός Ροδανός διχάζεται σε δύο κλάδους πριν εισέλθει στηνΑρλ, σχηματίζοντας τοδέλτατου, γνωστό ως Καμάργκ (Camargue). Επειδή το Καμάργκ διοικητικά ανήκει στον δήμο της Αρλ, ο δήμος είναι ο μεγαλύτερος σε έκταση στη μητροπολιτική Γαλλία, παρότι ο πληθυσμός τουδεν υπερβαίνει τις 53.000 (52.600 στην απογραφή του 2005). Η έκταση του δήμου είναι 758,93 τ.χλμ., πάνω από το επταπλάσιο του δήμου τωνΠαρισίων, καιη πυκνότητα πληθυσμού 66 κάτοικοι ανά τ.χλμ. Οι γεωγραφικές συντεταγμένες του κέντρου της πόλης είναι 43° 40΄ 41΄΄ βόρειο πλάτος και 4° 37΄ 46΄΄ ανατολικό μήκος. Το ελάχιστο υψόμετρο του δήμου είναι 0, το μέγιστο 57 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας καιτο μεσοσταθμικό 10 μέτρα. ΗΑρλ είναι η κύρια πόλη δύο καντονίων, του Arles-Est (Ανατολικό Αρλ) καιτου Arles-Ouest (Δυτικό Αρλ).
ΗΑρλ ιδρύθηκε από τους αρχαίους Έλληνες (Φωκαείς) τον6ο αιώνα π.Χ.μετο όνομα Θηλίνη. Καταλήφθηκε από τους ΚέλτεςΣάλυεςτο535 π.Χ., πουτη μετονόμασαν σεΑρελάτη. ΟιΡωμαίοι κατέλαβαν την πόλη το123 π.Χ.καιτην ανέπτυξαν σε σημαντικό αστικό κέντρο, μεμια διώρυγα προς τηΜεσόγειο Θάλασσαπου διανοίχθηκε το104 π.Χ.. Ωστόσο, πάλευε ναβγει από τη σκιά της Μασσαλίας. Η ευκαιρία δόθηκε όταν, κατά τον Ρωμαϊκό Εμφύλιο Πόλεμο (49–45 π.Χ.), τάχθηκε μετο μέρος τουΙουλίου Καίσαρα κατά τουΠομπήιου, παρέχοντας στρατιωτική υποστήριξη. Η Μασσαλία στήριξε τον Πομπήιο και, όταν ο Καίσαρας νίκησε, η Μασσαλία απογυμνώθηκε του πλούτου της, που μεταφέρθηκε στην Αρελάτη ως ανταμοιβή. Η πόλη έγινε επίσημα αποικία για τους βετεράνους της «Σιδηράς Λεγεώνας» (Legio VI Ferrata), πουτην είχε ως έδρα της. Ο πλήρης τίτλος της Αρελάτης ως αποικίας ήταν Colonia Iulia Paterna Arelatensium Sextanorum, δηλαδή «η προγονική Ιουλιανή αποικία της Αρελάτης των στρατιωτών της Έκτης» (ενν. λεγεώνας).
Η ρωμαϊκή Αρελάτη ήταν μία σημαντική πόλη στην επαρχία Gallia Narbonensis. Η έκτασή της ανερχόταν σε 400 στρέμματα και διέθετε πολλά μνημεία, μεταξύ των οποίων τοαμφιθέατρο, αψίδα του θριάμβου, ιπποδρόμιο, θέατροκαι τείχη σε πλήρη περίμετρο. Κτισμένη κοντύτερα στη θάλασσα από τη σημερινή της θέση, ήταν μεγάλο λιμάνι. Είχε (και ακόμα έχει) τη νοτιότερη γέφυρα του ποταμού Ροδανού. Η ρωμαϊκή γέφυρα ωστόσο δεν ήταν σταθερή, αλλά κινητού στρατιωτικού τύπου, στηριζόμενη πάνω σε λέμβους, με πυργίσκους και αιρόμενα τμήματα σε κάθε όχθη. Οι λέμβοι ήταν στερεωμένες με άγκυρες και προσδεδεμένες σε άλλους πυργίσκους πιο πάνω στο ποτάμι. Αυτό το ασυνήθιστο σχέδιο ήταν ένας τρόπος αντιμετωπίσεως των συχνών και βίαιων πλημμυρών του ποταμού, πουθα γκρέμιζαν σχετικά σύντομα μια συμβατική γέφυρα. Δεν σώζονται σήμερα ίχνη της ρωμαϊκής γέφυρας, που έχει αντικατασταθεί μεμια σύγχρονη κοντά στο ίδιο σημείο.
Η πόλη έφθασε στο μέγιστο της επιρροής της κατά τον 4οκαιτον 5ο αιώνα μ.Χ., οπότε γινόταν συχνά το αρχηγείο των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων κατά τη διάρκεια εκστρατειών. Το έτος 395 έγινε η έδρα του Πραιτωριανού Νομού τωνΓαλατών, που κυβερνούσε το δυτικό μέρος της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας: την κυρίως Γαλατία, τηνΙσπανίακαιτηνΑρμορική (Βρετάνη).
Υπήρξε η αγαπημένη πόλη τουΜεγάλου Κωνσταντίνου, που έκτισε «θέρμας» (λουτρά) εκεί, από τα οποία διασώζονται αρκετά ερείπια. Ο γιος του, Κωνσταντίνος Β΄, γεννήθηκε στην Αρελάτη. Ο σφετεριστής Κωνσταντίνος Γ΄ ανακήρυξε τον εαυτό του αυτοκράτορα στη Δύση (407–411) και έκανε την Αρελάτη πρωτεύουσά τουτο408.
Η πόλη ήταν διάσημο πολιτιστικό και θρησκευτικό κέντρο κατά την ύστερη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Γενέτειρα του σκεπτικιστή έως άθεου φιλοσόφου Φαβωρίνου, υπήρξε ταυτόχρονα μια τοποθεσία-κλειδί γιατον ρωμαϊκό Χριστιανισμό και σημαντική βάση γιατονεκχριστιανισμότων Γαλατών. Από τον επισκοπικό της θρόνο πέρασε σειρά από επιφανείς κληρικούς, αρχίζοντας μετονΆγιο Τρόφιμο περί το 225 και συνεχίζοντας μετον Άγιο Ονώριο καιτον Ιλάριο της Αρλτο πρώτο ήμισυ του 5ου αιώνα. Η ένταση στις σχέσεις των επισκόπων της Αρλμε τους Βησιγότθους βασιλείς μπορεί να περιγραφεί μέσα από την ιστορία του επισκόπου Αγίου Καισαρίου της Αρλ (503–542), τον οποίο υποπτεύθηκε ο αιρετικός (Αρειανός) Βησιγότθος βασιλιάς Αλάριχος Β΄ ότι συνωμοτούσε με τους Βουργουνδούς γιανα παραδώσει την πόλη στηΒουργουνδία, οπότε τον εξόρισε για ένα έτος στο Μπορντώ. Και πάλι το 512 όταν ηΑρλ αμύνθηκε κατά τουΘεοδώριχου, ο Καισάριος φυλακίσθηκε και στάλθηκε στηΡαβένναγιανα δώσει εξηγήσεις για τις ενέργειές του ενώπιον του βασιλιά τωνΟστρογότθων.
Παρά αυτή την πολεμική καιτην παρακμή της εξαιτίας τωνβαρβαρικών επιδρομών, ηΑρλ παρέμεινε μεγάλο θρησκευτικό κέντρο, που φιλοξένησε εκκλησιαστικές συνόδους (βλ. Σύνοδος της Αρελάτης), συναγωνιζόμενη μετηΒιέν του Ιζέρ επί αιώνες.
ΗΑρλ επηρεάσθηκε δυσμενώς από την εισβολή τωνΣαρακηνώνκαιτωνΦράγκωνστην Προβηγκία, μετην επακόλουθη κατάκτησή της από αυτούς τον8ο αιώνα. Το855η πόλη έγινε πρωτεύουσα του Φράγκικου «Βασιλείου της Αρλ», που περιελάμβανε τηΒουργουνδίακαι τμήμα της Προβηγκίας, αλλά δεχόταν συχνά επιδρομές, κυρίως από ΣαρακηνούςκαιΒίκινγκ. Το888ο κόμης Ροδόλφος του Οσέρ (Auxerre) (ΒΔ Βουργουνδία) ίδρυσε το Βασίλειο της «Τρανσιουρανής Βουργουνδίας (Bourgogne Transjurane, δηλαδή πέρα από τα όρη του Ιούρα), που περιελάμβανε τη σημερινή δυτική Ελβετία.
Το933οΟύγος της Αρλ ("Hugues de Provence") παρέδωσε το βασίλειό τουστον Ροδόλφο Β΄, που συνένωσε τα δύο βασίλεια σε ένα νέο Βασίλειο της Αρλ. Το1032ο βασιλιάς Ροδόλφος Γ΄ πέθανε καιτο βασίλειο κληρονόμησε ο αυτοκράτορας Κορράδος Β΄. Παρότι οι διάδοχοί του θεωρούσαν τους εαυτούς τους βασιλείς της Αρλ, λίγοι πήγαν να στεφθούν ως τέτοιοι στημητρόπολη. Το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους του βασιλείου ενσωματωνόταν σταδιακά στη Γαλλία. Την εποχή εκείνη το αμφιθέατρο μετατράπηκε σε φρούριο, με σκοπιές στο κάθε τεταρτημόριο καιστο εσωτερικό του κτίστηκε ένας μικρός περίκλειστος οικισμός. Ο πληθυσμός ήταν πλέον ένα κλάσμα αυτού της ρωμαϊκής εποχής και μεγάλο μέρος της αρχαίας Αρελάτης ήταν ερείπια.
Η πόλη επανέκτησε πολιτική και οικονομική σημασία κατά τον12ο αιώνα, μετον αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Φρειδερίκο να ταξιδεύει στηνΑρλτο1178γιατη στέψη του. Το ίδιο αιώνα ηΑρλ έγινε ελεύθερη πόλη κυβερνώμενη από εκλεγμένο άρχοντα που διόριζε τις άλλες αρχές, καθεστώς που διατήρησε μέχρι τηΓαλλική Επανάστασητου1789.
ΗΑρλ υπάχθηκε στην κομητεία της Προβηγκίας το1239, αλλά η θέση της επισκιάσθηκε για ακόμα μία φορά από τη Μασσαλία. Το1378ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Κάρολος Δ΄ παραχώρησε τα υπολείμματα του Βασιλείου της Αρλστον δελφίνο της Γαλλίας (τον μετέπειτα βασιλιά Κάρολο ΣΤ΄) καιτο Βασίλειο έπαυσε να υπάρχει και τυπικά.
ΗΑρλ παρέμεινε οικονομικά σημαντική για αιώνες ακόμα ως μεγάλο λιμάνι στις εκβολές τουΡοδανού. Τελικά, η άφιξη τουσιδηροδρόμουτον 19ο αιώνα πήρε μεγάλο μέρος του ποτάμιου εμπορίου, μειώνοντας έτσι τη σημασία της.
«Το Cafe Terrace τη νύχτα»τουΒίνσεντ βανΓκογκ (Σεπτέμβριος 1888). Αποδίδει τη ζεστασιά ενός caféστηνΑρλ
Αυτό την έκανε ελκυστικό προορισμό γιατον ζωγράφο Βίνσεντ βανΓκογκ, που έφθασε στηνΑρλ στις 21 Φεβρουαρίου1888. Τον συνάρπασαν τα τοπία της Προβηγκίας και δημιούργησε πάνω από 300 ζωγραφιές και σχέδια όσο έμεινε στην πόλη. Πολλοί από τους διασημότερους πίνακές του ολοκληρώθηκαν στηνΑρλ. ΟΠωλ Γκωγκέν επισκέφθηκε τονβανΓκογκστηνΑρλ. Ωστόσο, η νοητική υγεία τουβανΓκογκ χειροτέρευσε και έγινε εξαιρετικά εκκεντρικός, με κορύφωση το διαβόητο περιστατικό στο οποίο έκοψε το αυτί τουτον Δεκέμβριο 1888. Οι ενδιαφερόμενοι Αρλεζιάνοι κυκλοφόρησαν αίτηση τον Φεβρουάριο 1889 ζητώντας τη νοσηλεία τουσε άσυλο. Τον Μάιο 1889 οβανΓκογκ «έπιασε το μήνυμα» και άφησε τηνΑρλγιατο άσυλο του γειτονικού Σεν Ρεμύ ντε Προβάνς.
Σήμερα ηΑρλζεικαιμε / από το παρελθόν της. Σημερινός (2007) δήμαρχος της Αρλ είναι ο Hervé Schiavetti του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
ΗΑρλ είναι το κέντρο μιας ευρείας αγροτικής περιοχής, ενώ και άλλα οικιακά προϊόντα, όπως και ρούχα, πωλούνται στην αγορά του δρόμου που διοργανώνεται στη Boulevard des Lices κάθε Σάββατο. Στο Καμάργκ βρίσκονται αρκετά μεγάλοι ορυζώνεςκαιαλυκές.
ΗΑρλ διαθέτει σημαντικά ερείπια της ρωμαϊκής εποχής, τα οποία ανακηρύχθηκαν το 1981 μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την UNESCO. Περιλαμβάνουν:
ΟΝαός του Αγίου Τροφίμου, ο παλαιός μητροπολιτικός ναός, είναι ένα σημαντικό έργο του αρχιτεκτονικού του ρυθμού καιη αναπαράσταση της κρίσεως της Δευτέρας Παρουσίας στην πύλη του θεωρείται ένα από τα καλύτερα δείγματα της γλυπτικής στην εποχή του, όπως καιοι κίονες του παρακείμενου παρεκκλησίου.
ΗΑρλ επίσης έχει ένα εξέχον αρχαιολογικό μουσείο, το «Μουσείο της Αρλκαι της Αρχαίας Προβηγκίας» (Musée de l'Arles et de la Provence antiques), με μία από τις καλύτερες συλλογές ρωμαϊκών σαρκοφάγωνπου υπάρχουν οπουδήποτε έξω από την ίδια τη Ρώμη. Υπάρχει επίσης τοMuseon Arlaten. Ωστόσο, παρά τη σχέση της ΑρλμετονβανΓκογκ, κανένα από τα έργα τουδεν εκτίθεται στην πόλη.
Οι κάτοικοι της Αρλ αποκαλούνται Arlésiens (Αρλεζιάνοι) και ήταν χαρακτηριστική η παραδοσιακή τους ενδυμασία, που φοριέται σήμερα δημόσια σε κάποια φεστιβάλ και άλλες ιδιαίτερες περιστάσεις.
Κάθε χρόνο διοργανώνεται στην πόλη ένα διάσημο φεστιβάλ φωτογραφίας, και εδώ έχει την έδρα της η εθνική σχολή φωτογραφίας της Γαλλίας. Ο σημαντικός γαλλικός εκδοτικός οίκος Actes Sud εδρεύει επίσης στηνΑρλ.
Στο ρωμαϊκό αμφιθέατρο της Αρλ διεξάγονται ταυρομαχίες, κυρίως του προβηγκιανού τύπου (courses camarguaises), στις οποίες ο ταύρος δεν σκοτώνεται, αλλά μια ομάδα ανδρών προσπαθεί να αφαιρέσει μια φούντα περασμένη στο κέρατο του ταύρου χωρίς τραυματισμούς. Κάθε Πάσχα καιτο πρώτο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου γίνονται και ισπανικού τύπου ταυρομαχίες (corridas), των οποίων προηγείται encierro (δηλαδή τρέξιμο του ταύρου στους δρόμους).
Σχετικά πολυμέσα
.jpg)
Χέρες 
Φούλντα, Γερμανία
Βερτσέλι, Ιταλία
Σανιέ, Μαυριτανία
Κάλυμνος, Ελλάδα
Γουίσμπεκ, Ηνωμένο Βασίλειο
