ΗΒαλένθια (σταβαλενθιανικά València, σταισπανικά Valencia) είναι η πρωτεύουσα καιηπιο πυκνοκατοικημένη πόλη της Αυτόνομης Κοινότητας της Βαλένθιας, καιη τρίτη μεγαλύτερη πόλη στηνΙσπανία, με πληθυσμό 810.064 κατοίκων το 2008. Πρόκειται γιατην 22ηπιο πολυπληθή κοινότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση καιτην 35ηπιο πυκνοκατοικημένη αστική περιοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με πληθυσμό 2.300.000 κατοίκους πουζουνστη μητροπολιτική περιοχή της Βαλένθιας.
Η πόλη βρίσκεται κτισμένη στις όχθες του ποταμού Τούρια, ενώ διαθέτει μεγάλες λιμενικές εγκαταστάσεις, από τις σημαντικότερες στη δυτική Μεσόγειο. Στο ιστορικό της κέντρο συναντάται ένα πυκνό δίκτυο μνημείων ιδιαίτερης ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας, στα οποία περιλαμβάνεται καιτοΑνταλλακτήριο Μεταξιού της Βαλένθιας (Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από το 1996).[2] Τοπόσημό της είναι αναμφίβολα ηΠόλη των Τεχνών καιτων Επιστημών (Ciutat de les Arts i les Ciències), ένα πρωτοποριακό και φουτουριστικό συγκρότημα–μουσείο σχεδιασμένο από τονΣαντιάγο Καλατράβα[3].
Η Βαλένθια ιδρύθηκε από τους Ρωμαίους και συγκεκριμένα από τον στρατηγό Σίξτο Ιούνιο Βρούτο το 137 π.Χ. Η αρχική λατινική της ονομασία ήταν Βαλεντία (Valentia) που σημαίνει δύναμη, σθένος. Η πρώτη ρωμαϊκή πόλη καταστράφηκε το 75 π.Χ. από τονΠομπήιογιανα ξανακτιστεί καινα γνωρίσει μεγάλη ακμή από τα μέσα του 1ου έως και τις αρχές του 5ουμ.Χ. αιώνα. Το 413 κατελήφθη μαζί μετην υπόλοιπη Ιβηρική χερσόνησο από τους Βησιγότθους. Την περίοδο αυτή η εκκλησία έχει τα ηνία της πόλης, που αποκτά στρατηγική σημασία μετά τη Βυζαντινή εισβολή των στρατευμάτων τουΙουστινιανού κατά τον 6ο αιώνα στα νότια της χερσονήσου.
Το 714 η Βαλένθια (κατά τους Άραβες Balansiya) καταρρέει μαζί μετην υπόλοιπη βησιγοτθική Ισπανία μετην εισβολή των Μαυριτανών. Κατά τη βασιλεία τουΑμπντ αλλάχ αλ-Μπαλανσί όμως, απέκτησε αυτόνομη διακυβέρνηση και γνώρισε μια παρατεταμένη περίοδο ευημερίας. Το 1021 έγινε έδρα του νεοσύστατου Μαυριτανικού βασιλείου της Βαλένθιας που εκτεινόταν από τηνΑλμερία έως τις εκβολές του ποταμού Έβρου. Το 1094 η πόλη κυριεύεται από τον Ισπανό στρατιώτη Ροδρίγο Ντίαθ γνωστό και ως ΕλΣιντ (El Cid Campeador). ΟΕλΣιντ ίδρυσε ένα μικρό κρατίδιο με έδρα τη Βαλένθια, που παρέμεινε στα χέρια του μέχρι τον θάνατό τουτο 1099. Το 1102 η πόλη ανακτήθηκε από τους ΑλμοραβίδεςτουΜαγκρέμπ, γιανα καταληφθεί τελικά το 1238 από τον βασιλιά της ΑραγωνίαςΙάκωβο Α’ τον Κατακτητή, που έδωσε οριστικό τέλος στους πέντε αιώνες της μουσουλμανικής κυριαρχίας και εγκαθίδρυσε στα πλαίσια του Στέμματος τοΒασίλειο της Βαλένθια, με πρωτεύουσά τουτην ομώνυμη πόλη. Μετά τη νίκη των χριστιανικών δυνάμεων ο μουσουλμανικός πληθυσμός της πόλης εκδιώχθηκε. Από το βασίλειο της Αραγώνας παραχωρήθηκε στη Βαλένθια αυτονομία και σημαντικά προνόμια. Τα Κόρτες (Συμβούλια των Τάξεων) συγκαλούνταν κάθε χρόνο καιο βασιλιάς υποχρεούταν νατα συμβουλεύεται για κρατικές υποθέσεις. Οι ευγενείς δικάζονταν από τον δικαστή (justicia) διοριζόμενο από τον βασιλιά και προερχόμενο από την τάξη των ιπποτών. Το 1343 ξέσπασε μεγάλη κρίση. Οι ευγενείς της Βαλένθιας σχημάτισαν ένωση και εκβίασαν από τον βασιλιά Πέτρο Δ’ περισσότερες παραχωρήσεις. Οι καταστροφές, όμως, που προκάλεσε ημαύρη πανώλη επέτρεψαν στον βασιλιά να διαλύσει την Ένωση καινα ακυρώσει τα προνόμιά της. Ακολούθησαν συχνές κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις με αποκορύφωμα τη σφαγή των Εβραίων της πόλης το 1391.
Το 1479, το βασίλειο της Βαλένθιας μαζί με τις άλλες χώρες του αραγωνικού στέμματος ενώθηκε μετηνΚαστίλλη κάτω από τους μονάρχες Φερδινάνδο καιΙσαβέλλα. Τον 15ο αιώνα η πόλη γνώρισε αξιοσημείωτη οικονομική, πνευματική και καλλιτεχνική ανάπτυξη, φτάνοντας στο απόγειο της ακμής της. Υπήρξε σπουδαίο εμπορικό κέντρο στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, ενώ κυρίαρχο ρόλο στην οικονομία της έπαιξε το εμπόριο του μεταξιού. Το 1474 λέγεται ότι λειτούργησε στη Βαλένθια η πρώτη Ισπανική εκτυπωτική πρέσα ενώ το 1500 ιδρύθηκε το πανεπιστήμιο της πόλης.
Μετά την ανακάλυψη της Αμερικής, η ακτινοβολία της Βαλένθιας περιορίστηκε. Το διάστημα 1519-1522 η πόλη στιγματίστηκε από την εξέγερση των Χερμάνια (Germanias=Αδελφότητα). Ξέσπασε εμφύλιος καθώς οι χωρικοί καιτα κατώτερα στρώματα της αριστοκρατίας ξεσηκώθηκαν απαιτώντας την εκδίωξη των Μορίσκων, τωνΜουσουλμάνωνπου παρέμειναν στην πόλη μετά το 1238 και τους οποίους θεωρούσαν υπεύθυνους γιατην οικονομική τους δυσχέρεια. ΟΦίλιππος Β’ κατόρθωσε να καταπνίξει την εξέγερση καινα διαλύσει τις δυνάμεις της Αδελφότητας. Τελικά όμως το 1609 οι Μορίσκοι της Βαλένθιας απελάθηκαν στηΒόρεια Αφρική.
Το 1701, μετά τον θάνατο του άτεκνου Καρόλου Β’ ακολούθησε οΠόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής, μια σύγκρουση μεταξύ των μεγάλων Ευρωπαϊκών δυνάμεων γιατην επιβολή μιας αρεστής σε αυτές δυναστείας στην Ισπανία. Η Βαλένθια υποστήριξε τον Αρχιδούκα Κάρολο της Αυστρίας, παρά τη στέψη τουΦίλιππου Ε’ της δυναστείας τωνΒουρβόνων. Ο Κάρολος εισήλθε θριαμβευτικά στην πόλη το 1706, μετά την ήττα του όμως στην Αλμάνσα το 1707, η Βαλένθια περιήλθε σε δεινή θέση. Ο Φίλιππος κατάργησε πολλά από τα προνόμια της πόλης καιτην αυτονομία της, επιβάλλοντας τους νόμους καιτα έθιμα της Καστίλης. Το 1812 η πόλη κατελήφθη μετά από σθεναρή αντίσταση από τη στρατιά τουΝαπολέοντα, ενώ η ισπανική κυριαρχία αποκαταστάθηκε το 1814. Το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα η οικοδομική ανάπτυξη δεν είχε προηγούμενο καισε συνδυασμό μετην επιδίωξη του εκσυγχρονισμού οδήγησε στην κατεδάφιση των μεγάλων τειχών το 1865. Στη συνέχεια η πόλη ακολούθησε τον δρόμο της εκβιομηχάνισης.
Μετην έκρηξη τουΠρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η οικονομία της πόλης επλήγη, αλλά κατόρθωσε και πάλι να ανακάμψει. Κατά τη διάρκεια τουΙσπανικού Εμφυλίου (1936-1939), η Βαλένθια αποτέλεσε σημαντικότατο προπύργιο των Δημοκρατικών. Εκεί μεταφέρθηκε το 1936 η πρωτεύουσα της Δημοκρατίας, λόγω των επανειλημμένων προσπαθειών των Εθνικιστών να καταλάβουν τηΜαδρίτη.Το 1939 η πόλη υπέστη μεγάλες καταστροφές από τους βομβαρδισμούς του στρατηγού Φράνκο.Η περίοδος της δικτατορίας του Φράνκο υπήρξε ιδιαίτερα δύσκολη γιατην πόλη, καθώς, εκτός των άλλων, απαγορεύτηκε η διδασκαλία καιη χρήση της τοπικής διαλέκτου.
Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, αναγνωρίστηκε το 1982 η αυτονομία της Βαλένθια από το ισπανικό Σύνταγμα.
Τα τελευταία τριάντα χρόνια η πόλη αναμορφώθηκε πλήρως και σήμερα αποτελεί μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη, με σημαντική πολιτιστική ζωή, σε συνδυασμό μετη βιομηχανική, εμπορική και τουριστική της ανάπτυξη.
Η Βαλένθια, πριν από τηνοικονομική κρίση του 2008, απολάμβανε μια σημαντική οικονομική ανάπτυξη, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας προερχόταν από τον τουρισμό, την κατασκευαστική βιομηχανία, τις τηλεπικοινωνίες και τις μεταφορές. Η οικονομία της πόλης είναι προσανατολισμένη στην παροχή υπηρεσιών, καθώς σχεδόν το 84% του ενεργού πληθυσμού απασχολείται με επαγγέλματα του τομέα των υπηρεσιών. Ωστόσο, η πόλη εξακολουθεί να διατηρεί μια σημαντική βιομηχανική βάση, μετο 8,5% του πληθυσμού να απασχολείται σε αυτόν τον τομέα. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται ανάπτυξη στον τομέα της μεταποίησης, κυρίως όσον αφορά τη συναρμολόγηση αυτοκινήτων (Ford Valencia Body & Assembly).[4] Γεωργικές δραστηριότητες εξακολουθούν να ασκούνται, ανκαι είναι σχετικά μικρής σημασίας, καθώς περίπου το 1,9% του ενεργού πληθυσμού απασχολείται κυρίως σε οπωρώνες εσπεριδοειδών.
Από την έναρξη της Μεγάλης Ύφεσης (2008), η Βαλένθια βίωσε ένα αυξανόμενο ποσοστό ανεργίας, αυξημένο δημόσιο χρέος κ.λπ.. Παράλληλα, οι τοπικές αρχές της πόλης επέβαλαν σημαντικές περικοπές δαπανών.
Το 2009, η Βαλένθια ανακηρύχθηκε ως η 29η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ευρωπαϊκή πόλη.[5]Η επιρροή της στο εμπόριο, την εκπαίδευση, την ψυχαγωγία, τα μέσα ενημέρωσης, τη μόδα, την επιστήμη και τις τέχνες, συμβάλλει στον χαρακτηρισμό της ως μίας από τις παγκόσμιες πόλεις, σύμφωνα μετην ακαδημαϊκή δεξαμενή σκέψης GaWC[6]
Το λιμάνι της Βαλένθιας είναι το μεγαλύτερο στις δυτικές ακτές της Μεσογείου, καθώς είναι το μεγαλύτερο λιμάνι της Ισπανίας την κυκλοφορία σε κίνηση εμπορευματοκιβωτίων καιτο δεύτερο μεγαλύτερο όσον αφορά την επιβατική κίνηση (σύμφωνα με στοιχεία του 2008). Διαχειρίζεται, επίσης, το 20% των εξαγωγών της Ισπανίας.[9][10][11]Τα κύρια προϊόντα που εξάγονται από το λιμάνι είναι τρόφιμα και ποτά.[12] Άλλες προϊόντα περιλαμβάνουν έπιπλα, κεραμικά πλακάκια, ανεμιστήρες, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και προϊόντα σιδήρου. Ο δευτερογενής τομέας της Βαλένθιας επικεντρώνεται στη μεταλλουργία, τις χημικές ουσίες, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, τη ναυπηγική βιομηχανία καιτη ζυθοποιία. Παράλληλα, οι μικρές και μεσαίες βιομηχανίες αποτελούν σημαντικό μέρος της τοπικής οικονομίας που απασχολούν ένα μεγάλος μέρος του εργατικού δυναμικού της πόλης.[13][14]
Το λιμάνι της Βαλένθιας υπέστη ριζικές αλλαγές το 2007 για να φιλοξενήσει το 32οΚύπελλο Αμερικής. Χωρίστηκε σε δύο μέρη -το ένα παρέμεινε αμετάβλητο, ενώ το άλλο τμήμα τροποποιήθηκε για τις εορταστικές εκδηλώσεις του Κυπέλλου. Τα δύο τμήματα παραμένουν διαιρεμένα από έναν τοίχο, που εισέρχεται στο νερό.[15][16][17][18][19]
Με πληθυσμό 809.267 κατοίκους σεμια περιοχή 134,6 χλμ2 (εντός των διοικητικών ορίων του δήμου), η Βαλένθια είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ισπανίας καιο 24ος μεγαλύτερος σε πληθυσμό δήμος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.[20]Ηαστική περιοχή της Βαλένθιας, που εκτείνεται πέρα από τα διοικητικά όρια του δήμου, έχει πληθυσμό μεταξύ 1.564.145 και 1.595.000 κατοίκων.[21][22] Επίσης, σύμφωνα μετο ισπανικό Υπουργείο Ανάπτυξης, ηΕυρύτερη Αστική Περιοχή (ισπ. Gran Area Urbana) εντός της Όρτα της Βαλένθιας έχει πληθυσμό 1.551.585 κατοίκους σε περιοχή 628,81χλμ2, ενώ κατά την περίοδο 2001-2011 σημειώθηκε αύξηση του πληθυσμού κατά 191.842 άτομα (ποσοστό 14,1%).[23] Περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι ζουνστημητροπολιτική περιοχή της Βαλένθιας. Σύμφωνα μετοCityPopulation.de, η μητροπολιτική περιοχή έχει πληθυσμό 1.770.742 κατοίκους,[24] σύμφωνα μετονΟργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης 2.300.000 κατοίκους [25] σύμφωνα μετηWorld Gazetteer 2.513.965 κατοίκους[26]και σύμφωνα μετηνEurostat 2.522.383 κατοίκους.[27] Μεταξύ του 2007 και του 2008 σημειώθηκε αύξηση σε ποσοστό 14% του πληθυσμού που ήταν γεννημένος στο εξωτερικό, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις ανά χώρα να προέρχονται από τηΒολιβία, τηΡουμανίακαιτηνΙταλία. Ο πληθυσμός που είχε γεννηθεί στην αλλοδαπή, αυξήθηκε από το 1,5% το 2000[28]στο 9,1% το 2009[29]και είχε συμβεί παράλληλα και στις δύο μεγαλύτερες πόλεις της χώρας, τη Μαδρίτη καιτη Βαρκελώνη.[30]Οι κύριες χώρες προέλευσης ήταν η Ρουμανία, τοΗνωμένο ΒασίλειοκαιηΒουλγαρία.[31]
Οι 10 μεγαλύτερες ομάδες αλλοδαπών κατοίκων το 2018 ήταν:
Ισπανία
Σχετικά πολυμέσα.svg)
Εκουαδόρ
Κολομβία
Βολιβία
Ρουμανία
Κίνα
Βενεζουέλα
Αργεντινή
Πακιστάν
Γαλλία
Μαρόκο
Llotja de la Seda
El Micalet,
Παέγια μαγειρεμένη
