ΗΣούτσσταφφελ (γερμανικά: Schutzstaffel, που σημαίνει «μοίρα ασφαλείας») ή συντομογραφικά SS (Ες-Ες) από τα αρχικά της γερμανικής λέξης, αποτέλεσε μεγάλη εθνικοσοσιαλιστική οργάνωση στηΓερμανία, η οποία ήταν η μετεξέλιξη τωνΤαγμάτων Εφόδου (Sturmabteilung, συντ. SA) και λειτουργούσε ως παραστρατιωτικό σκέλος τουΕθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος των Γερμανών Εργατών (Ναζιστικού κόμματος, NSDAP). Ευρύτερα γνωστό είναι το μάχιμο παρακλάδι της Schutzstaffel, Waffen-SS (Ένοπλα SS).
Όταν ο Χίτλερ αποφυλακίστηκε, ύστερα από το αποτυχημένο πραξικόπημά τουτο 1923 (γνωστό στην Ιστορία ως "Πραξικόπημα της μπυραρίας" (Beer Hall Putch) συνειδητοποίησε ότι χρειαζόταν προσωπική προστασία αποτελούμενη από περισσότερα του ενός άτομα. Έδωσε, λοιπόν, εντολή στον προσωπικό του σωματοφύλακα Γιούλιους Σρεκ (Julius Schreck) να οργανώσει μια ομάδα από οκτώ ένστολους σωματοφύλακες, τους οποίους επονόμασε Σούτσσταφφελ (Schutzstaffel), δηλαδή ομάδα προστασίας ή, συντομογραφικά, SS. Η ομάδα αυτή αποτέλεσε νέα μονάδα των Ταγμάτων Εφόδου, τον ιδιωτικό στρατό τουΕθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, του οποίου τότε ηγείτο οΕρνστΡεμ (Ernst Röhm). Πρώτος ηγέτης των SS ήταν ο δημοσιογράφος του "Λαϊκού Παρατηρητή" (Völkischer Beobachter) Μπέρχτολντ (Berchtold), καθώς όμως αυτός ήταν μάλλον χαμηλότερων τόνων από όσο οΧίτλερ επιθυμούσε, τον αντικατέστησε μετονΈρχαρντ Χάιντεν (Erhard Heiden), πρώην αστυνομικό με αμφίβολη υπόληψη.
Τον Ιανουάριο του 1929 ανατέθηκε από το Κόμμα στονΧάινριχ Χίμλερη ηγεσία της μονάδας SS. Τα Ες-Ες άρχισαν να αναπτύσσονται υπό μορφή ταγμάτων και χάρη στον ηγέτη τους καιτην υποστήριξη του Χίτλερ επεκτάθηκαν σημαντικά. Ιδιαίτερα μετά την εξόντωση της ηγεσίας των SA καιτον υποβιβασμό του ρόλου τους, τα SS αναπτύχθηκαν και εξελίχθηκαν σεμια από τις μεγαλύτερες παραστρατιωτικές οργανώσεις της εποχής: Το 1932 αριθμούσαν περίπου 30.000 άνδρες. Καθώς μάλιστα επίκεινταν εκλογές και όλα τα πολιτικά κόμματα διέθεταν τους δικούς τους οπαδούς, που ήταν έτοιμοι για βίαιες συγκρούσεις στους δρόμους, τοΕθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα στρατολογούσε όλο και περισσότερους. Όταν ο Χίτλερ έγινε Καγκελάριος, το1933, τα SS αριθμούσαν ήδη 100.000 άνδρες (Ιανουάριος 1933). Κατά τη διάρκεια τουΒ΄ Παγκοσμίου Πολέμουτα SS αριθμούσαν περισσότερους από δύο εκατομμύρια άνδρες, καθώς στρατολογήθηκαν σε αυτά και άτομα από κατακτημένες χώρες, τα οποία είχαν σφόδρα αντικομμουνιστικές πεποιθήσεις. Προς το τέλος του πολέμου μάλιστα δόθηκε η δυνατότητα σε εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου να πλαισιώσουν τα "ένοπλα SS".
Στα SS στρατολογούνταν αρχικά αποκλειστικά στελέχη αμιγούς αρείας καταγωγής (γινόταν εξονυχιστικός έλεγχος της καταγωγής του υποψηφίου) και παράλληλα έπρεπε να επιδεικνύουν τυφλή αφοσίωση στο Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα καιστον ηγέτη (Führer) Αδόλφο Χίτλερ. Κατά τη διάρκεια του πολέμου επιτράπηκε η στρατολόγηση καιμη Γερμανών, αρκεί να διαπνέονταν από σφοδρά αντικομμουνιστικές απόψεις. Η πειθαρχία στα SS ήταν αυστηρότερη ακόμη και από αυτή του τακτικού στρατού. Η συμμετοχή μελών των SS σε παράνομες πράξεις (κλοπές, καταχρήσεις δημοσίου χρήματος κ.τ.λ.) τιμωρείτο αυστηρά και από την τιμωρία δεν εξαιρούνταν ούτε προσωπικοί φίλοι των υψηλά ισταμένων. Στις πράξεις αυτές δεν εντάσσονταν οι βιαιότητες εναντίον Εβραίων ή κρατουμένων (ανκαι κάποια μέλη των SS τιμωρήθηκαν καιγια τέτοιες πράξεις).
Άνδρες της Βάφφεν-SS στον σταθμό του Ρυφέκ (Νότια Γαλλία). Οκτώβριος 1942. Φωτ. Γερμανικού Ομοσπονδιακού Αρχείου
Στην πορεία εξέλιξής τους τα SS απέκτησαν δύο "κλάδους": έναν "πολιτικό" (τα Allgemeine SS, «Γενικά SS»), ο οποίος είχε κυρίως πολιτική δράση και έναν "στρατιωτικό" κλάδο (τα Waffen-SS, «Ένοπλα SS»), ο οποίος οργανώθηκε σε κανονικές στρατιωτικές μονάδες και πολέμησε στην πρώτη γραμμή των τεσσάρων από τά πέντε μέτωπα με εξαίρεση του αφρικανικού. Ο Χίτλερ μάλιστα σχεδίαζε την ανάπτυξη των ενόπλων SS σε μεγάλη κλίμακα, καθώς δεν εμπιστευόταν καθόλου την ηγεσία της Βέρμαχτ (για ορισμένους, μάλιστα, ηγέτες του γερμανικού στρατού, ένιωθε ιδιαίτερη αντιπάθεια). Τα SS είχαν δική τους ιεραρχία (οι βαθμοί διέφεραν από τους αντίστοιχους στρατιωτικούς), δικά τους εμβλήματα και, φυσικά, δικές τους στολές (μαύρες), διαφορετικές από αυτές της Βέρμαχτ1.
Ανέπτυξαν, επίσης, δύο ημιανεξάρτητους "κλάδους", τηνSD (Sicherheitsdienst, «Υπηρεσία Ασφαλείας»), μία υπηρεσία εσωτερικής ασφαλείας και κατασκοπείας, καιτηνΓκεστάπο (Geheime Staatpolizei), την μυστική αστυνομία, η οποία κατέλυσε κάθε έννοια νόμου και δικαίου τόσο στη Γερμανία όσο και στις κατακτημένες περιοχές.
Ειδικές μονάδες των SS ήταν επίσης 1)οιEinsatzgruppen (Μονάδες Ειδικής Δράσης, Τάγματα θανάτου), που συστήνονταν γιαad hoc αποστολές όπως, σύμφωνα μετα λόγια του Διοικητή των Ες-Ες Έριχ φονντεμΜπαχ-Ζελέφσκι (Erich von dem Bach-Zelewski), «ο αφανισμός των Εβραίων, των Τσιγγάνων καιτων πολιτικών κομισάριων», ενώ ελέγχονταν από την υπηρεσία RSHA, της οποίας ηγείτο αρχικά οΡάινχαρντ Χάιντριχκαι μετά τη δολοφονία τουτο 1942, οΕρνστ Κάλτενμπρουνερ (Ernst Kaltenbrunner). Η αρχική αποστολή των ομάδων αυτών ήταν η εξασφάλιση των μετόπισθεν στις κατακτημένες περιοχές, σε ορισμένες όμως περιπτώσεις όπως στοΜπαμπί Γιάρ αναλάμβαναν και αποστολές εξόντωσης και ταφής νεκρών θυμάτων και εξαφάνισης πειστηρίων των εγκληματικών πράξεων που είχαν διαπραχθεί. Ειδικότερα στηΡωσία, όπου ακολούθησαν τα στρατεύματα του Χίτλερ στις κατακτημένες περιοχές, είχαν ως στόχο την εξόντωση Εβραίων, Αθιγγάνων και Κομμουνιστών. Οι δραστηριότητες αυτές εντάσσονταν στο γενικότερο ναζιστικό σχέδιο της "Τελικής Λύσης" ("Endlösung")2.
2) Αστυνομικά τεθωρακισμένα Συντάγματα γρεναδιέρων των SS, προορισμένα γιά αντιανταρτική δράση στα μετόπισθεν.[1]
Η Ες-Ες διέθετε, επίσης, δικό της "Ιατρικό Σώμα" (γερμ. Sanitätsstaffel, Σώμα Υγιεινής), το οποίο αρχικά παρείχε δωρεάν ιατρικές υπηρεσίες στα μέλη της Οργάνωσης καισε κυβερνητικούς αξιωματούχους. Μετην ίδρυση τωνΣτρατοπέδων Συγκέντρωσηςκαιτην αναδιοργάνωση ολόκληρης της Οργάνωσης, το Ιατρικό Σώμα απέστειλε μέλη τουσε όλα τα στρατόπεδα, όπου διεξήγαγαν ιατρικά πειράματα, χρησιμοποιώντας κρατούμενους ως πειραματόζωα. Τα απεχθέστερα και πλέον γνωστά έγιναν από τις ιατρικές ομάδες της SS στα στρατόπεδα τουΆουσβιτςκαιτουΝταχάου: Πειράματα στείρωσης, επιμόλυνσης τραυμάτων, αντοχής στηνυποθερμία, ενέσεις βενζίνης, εγχειρήσεις χωρίς αναισθητικό κ.τ.λ.
Μετά τον πόλεμο, στηΔίκη της Νυρεμβέργης, η Ες-Ες καταδικάστηκε ως εγκληματική οργάνωση, λόγω του τελευταίου σκοπού δημιουργίας της καθώς και της αποδεδειγμένης ανάμειξής της, μεταξύ άλλων, στη φυλετική πολιτική ως του σημείου τουεβραϊκού Ολοκαυτώματος κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ("Τελική Λύση", ό.π.). Ξεχωριστή δίκη έγινε επίσης στα πλαίσια της Δίκης της Νυρεμβέργης γιατα ιατρικά πειράματα από ιατρούς των Ες-Ες στα Κέντρα Ευθανασίας καιστα Στρατόπεδα Συγκέντρωσης και Εξόντωσης. Η Δίκη αυτή επονομάστηκε "Δίκη των Ιατρών".
Πολλοί στρατιώτες και αξιωματικοί των SS μετά το τέλος του πολέμου βοηθήθηκαν από την εκκλησία του Βατικανού να διαφύγουν στο εξωτερικό γιαναμην συλληφθούν από τις συμμαχικές δυνάμεις.[2]