Το Στρασβούργο (γαλλικά: Strasbourg - απόδοση σεΔΦΑ: [stʁaz.buʁ], αλσατικά: Strossburi, γερμανικά: Straßburg) είναι ηπρωτεύουσακαι κυριότερη πόλη του νομού Κάτω Ρήνου (Bas-Rhin) και της περιφέρειας τουΓκραντ Εστστη βορειοανατολική Γαλλίακαι βρίσκεται στη δυτική πλευρά τουΡήνου. Είναι μία πόλη που διατηρεί το ιστορικό της κέντρο καιγιατο λόγο αυτό είναι και ιδιαίτερα γραφική. Ο τοπικός πληθυσμός (Αλλεμάνοι) αποτελεί ένα μείγμα γαλλικών και γερμανικών στοιχείων, ενώ η πόλη θεωρείται γέφυρα της ενότητας μεταξύ της σύγχρονης Γαλλίας και Γερμανίας. Δύο γέφυρες συνδέουν το Στρασβούργο μετη γερμανική κωμόπολη Κελ (Kehl), δηλαδή τη Γαλλία μετηΓερμανία. Μέχρι το 1918 η πόλη ανήκε στη Γερμανία, καθώς είχε προσαρτηθεί από τη Γαλλία το 1871.
Η πόλη είναι κτισμένη στη δυτική όχθη του Ρήνου και διασχίζεται από τον ποταμό Ιλλ (Ill), έναν από τους παραποτάμους του Ρήνου, ο οποίος είναι πλωτός στο μεγαλύτερο μέρος του, ενώ υπάρχουν και πολλά κανάλια, σχεδόν σε κάθε σημείο της πόλης. ΗΑλσατία οφείλει το όνομά της στον ποταμό: Στη γερμανική γλώσσα Elsass σημαίνει "περιοχή τουΙλλ".
Το υψόμετρό της είναι 142 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας σεμια περιοχή σχετικά επίπεδη. Διοικητικά είναι χωρισμένη σε 14 "συνοικίες" (quartiers). Το κλίμα της πόλης είναι ηπειρωτικό, με μεγάλες διαφορές θερμοκρασίας μεταξύ θερινών και χειμερινών μηνών.
Η πόλη δημιουργήθηκε από τους Ρωμαίους αρχικά ως το στρατόπεδο του Αργεντοράτου (Argentoratum) το 12 π.Χ. Το 496 ο Βασιλιάς των Φράγκων Χλωδοβίκος Α΄ (Clovis) προσαρτά το στρατόπεδο του Αργεντοράτου ως τμήμα του Μεροβιγγειανού Βασιλείου. Το όνομα αλλάζει σε Στρατεβούργο (Strateburgum), "Πόλη των σταυροδρομιών".
Το1176 αρχίζει η οικοδόμηση του σημερινού καθεδρικού ναού (βλ. κατωτέρω) ενώ το 1450 οΓουτεμβέργιος τυπώνει εκεί το πρώτο έντυπο βιβλίο. Το1681 προσαρτήθηκε από την Γαλλία από τα στρατεύματα του Βασιλιά Λουδοβίκου του 14ου. Κατά τον γαλλογερμανικό πόλεμο η πόλη πολιορκείται καιτο 1870 παραδίδεται. Η Γαλλία χάνει το Στρασβούργο και ολόκληρη τηνΑλσατία - Λωρραίνη, η οποία ενσωματώνεται πλέον στη Γερμανική Αυτοκρατορία. Το 1918 ο Γάλλος στρατηγός Γκουρώ (Gouraud) εισέρχεται στο Στρασβούργο, το οποίο επαναφέρεται στο Γαλλικό κράτος.[8]
Το 1939 το Στρασβούργο εκκενώνεται από ολόκληρο τον πληθυσμό του, ο οποίος μεταφέρεται σε άλλες περιοχές και καταλήγει "πόλη-φάντασμα", η οποία φρουρείται από ισχυρές δυνάμεις χωροφυλακής, γιατον φόβο λεηλασιών.[9] Στις 18 Ιουνίου1940τα γερμανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την πόλη, την οποία επισκέπτεται οΦύρερ αποθαυμάζοντας το "γερμανικό χαρακτήρα" της. Προς τιμήν τουη κεντρική πλατεία της πόλης, η πλατεία Κλεμπέρ (Place Kléber) μετονομάζεται σε Πλατεία Αδόλφου Χίτλερ (Adolfhitlerplatz). Η πόλη παραμένει υπό γερμανική κατοχή - με κάποιους από τους πρόσφυγες να επιστρέφουν σε αυτήν - μέχρι τις 23 Νοεμβρίου 1944 οπότε απελευθερώνεται από την 2η Μεραρχία του Στρατηγού Λεκλέρκ. Το 1949 η πόλη επιλέγεται ως έδρα του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ στη Σύνοδο κορυφής τουΕδιμβούργουτο 1992 επικυρώνεται ο καθορισμός της πόλης ως έδρας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Το Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Σπουδών (Université des Sciences Humaines), το οποίο σήμερα έχει μετονομασθεί σε Πανεπιστήμιο Μαρκ Μπλοκ - Στρασβούργο ΙΙ: Είναι ένα από ταπιο σημαντικά της Γαλλίας, καθώς μαζί μετα Πανεπιστήμια της Μυλούζ (Mulhouse), τουΚολμάρ (Colmar), της Βασιλείας (Βâle) (Ελβετία), τουΦράιμπουργκ (Freiburg) και της Καρλσρούης (Karlsruhe) (Γερμανία) σχηματίζουν την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πανεπιστημίων του Ανώτερου Ρήνου (UCOR). Καλύπτει τους τομείς των ανθρωπιστικών καιτων κοινωνικών επιστημών.
Το Πανεπιστήμιο Λουί Παστέρ (Université Louis Pasteur - Strasbourg I): Θεωρείται το καλύτερο γαλλικό επαρχιακό πανεπιστήμιο και 4οστη Γαλλική επικράτεια. Καλύπτει το σύνολο του επιστημονικού επιστητού, από Ιατρική μέχρι Οικονομικές σπουδές καθώς Φυσική και Χημεία.
Το Πανεπιστήμιο Ρομπέρ Σουμάν (Université Robert Schuman (URS) - Strasbourg III): Καλύπτει τη Νομική επιστήμη, τις Πολιτικές Επιστήμες καιτη Διοίκηση Επιχειρήσεων.
Η Εθνική Σχολή Διοίκησης (École nationale d'administration), σημαντική Εθνική Σχολή Διοίκησης, που ιδρύθηκε το 1945, εδρεύει στο Στρασβούργο από το 1992 και είναι υπεύθυνη γιατη βασική και συνεχή κατάρτιση των ανωτέρων δημοσίων λειτουργών της Γαλλίας.
Σύμβολο της πόλης αποτελεί ο ύψους 149 μέτρων γοτθικός Καθεδρικός Ναός του Στρασβούργου, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1439 και ήταν το ψηλότερο κτήριο στον κόσμο από το 1625 έως το 1847. Σήμερα έχει κηρυχθεί σε κατάσταση ανάγκης από το Γαλλικό Κράτος, καθώς είναι κατασκευασμένος από ένα ασυνήθιστο είδος σκληρού πετρώματος, το οποίο, όμως, διαβρώνεται μετην πάροδο του χρόνου. Μέχρι σήμερα συνεχίζονται οι εργασίες συντήρησης και αναστήλωσής του.
Το ιστορικό κέντρο του Στρασβούργου ονομαζόμενο "Petite France" (Μικρή Γαλλία), χαρακτηρίσθηκε ως "Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς" από τηνUNESCOτο 1988. Ήταν η πρώτη φορά που τέτοια τιμή αποδιδόταν σε ένα ολόκληρο κέντρο πόλης.
Η αρχιτεκτονική των παλαιών κτιρίων είναι επιβλητική αλλά και λεπτοδουλεμένη. Εντυπωσιάζουν, τόσο μετον όγκο όσο καιμετη μορφή των προσόψεών τους, η Βιβλιοθήκη, το Εθνικό Θέατρο καιτο Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Επιστημών (τα δύο πρώτα στην πλατεία Δημοκρατίας, Place de la République).
Στο Στρασβούργο έχει την έδρα της (καιτο θέατρό της, στην πλατεία Broglie) η Όπερα του Κάτω Ρήνου (Opera du Bas-Rhin).
Η πόλη διαθέτει, επίσης, και πολλά σημεία πρασίνου, μεγαλύτερο και κυριότερο των οποίων είναι η "Ορανζερί" (Orangerie), πάρκο με μικρό ζωολογικό κήπο καιτο περίπτερο της Ιωσηφίνας (Pavillon Joséphine) στο ένα του άκρο.
Στα παλαιά σφαγεία, στην όχθη τουΙλλ, στεγάζεται το Ιστορικό Μουσείο. ΣτοΑνάκτορο Ροάν (Palais Rohan) στεγάζονται το Μουσείο διακοσμητικών τεχνών (Musée des Arts Décoratifs), το αρχαιολογικό Μουσείο καιτο Μουσείο Καλών Τεχνών. Απέναντι σχεδόν από τον Καθεδρικό Ναό βρίσκεται το Μουσείο "Musée de l'Œuvre Notre-Dame", με έργα θρησκευτικής τέχνης. Η λαϊκή τέχνη της Αλσατίας εκτίθεται στο Αλσατικό Μουσείο (Musée Alsacien), επίσης στις όχθες τουΙλστην αποβάθρα Αγ. Νικολάου (quai Saint-Nicolas). Από το 1998 λειτουργεί, επίσης, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Musée d'Art moderne et contemporain).
Η πόλη διαθέτει σιδηροδρομικό σταθμό και συνδέεται μετοΠαρίσικαι τις Βρυξέλλεςμε συρμούς τύπου TGV. Το οδικό δίκτυο είναι επίσης πυκνό, συνδέοντας την πόλη τόσο μετο Παρίσι όσο καιμε άλλες πόλεις της Γαλλίας αλλά και της Γερμανίας. Εντός πόλεως υπάρχει καλό συγκοινωνιακό δίκτυο με λεωφορεία και έξι γραμμές τραμ (A, B, C, D, E, F),[11] ενώ σε κάθε οδική αρτηρία υπάρχουν ειδικοί ποδηλατόδρομοι. Κοντά στην πόλη (σε απόσταση 12 χλμ.) βρίσκεται το διεθνές αεροδρόμιο Εντζέμ (Entzheim), 15ο της χώρας σε αριθμό εξυπηρετούμενων επιβατών (δεν εκτελούνται πτήσεις από/προς Ελλάδα, παρά μόνο μια φορά τον μήνα - γιατην εξυπηρέτηση όσων απασχολούνται ή σχετίζονται μετο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο).
Λόγω της επικοινωνίας τουΙλλμετον Ρήνο σημαντικές είναι, επίσης, οι ποτάμιες μεταφορές από και προς την πόλη, ενώ ο γύρος της πόλης με ποταμόπλοιο προσελκύει κάθε χρόνο περίπου 600.000 τουρίστες.
Μέχρι τον 5ο αιώνα μ.Χ., η πόλη ήταν γνωστή ως Αργαντοράτι (στην ονομαστική πτώση, Αργαντόρατο στηντοπική πτώση), ένα κελτικό-γαλατικό όνομα, λατινικοποιημένο πρώτα ως Αργεντοράτος (με Γαλλικό τοποθετικό επίθεμα, όπως εμφανίζεται στα πρώτα ρωμαϊκά ορόσημα του 1ου αιώνα μ .Χ.) καιστη συνέχεια ως Αργγαντοράτιο (με τακτική λατινική ονομαστική λήξη, σε μεταγενέστερα Λατινικά κείμενα). Το γαλατικό όνομα είναι συνδυασμός του -rati, της γαλατικής λέξης για οχυρωμένα οχυρώματα, συγγενική μετην Παλιά Ιρλανδική ráth (βλ. ringfort) Ραθ arganto (n) - (συγγενική μετο λατινικό argentum, που έδωσε το σύγχρονο γαλλικό argent), της γαλλικής λέξης γιατο ασήμι, αλλά και κάθε πολύτιμο μέταλλο, ιδιαίτερα χρυσό, που υποδηλώνει είτε ένα οχυρό που βρίσκεται σεμια περιοχή εξόρυξης χρυσού από ποταμό, ή αποθήκευση χρυσού που εξορύσσεται στους κοντινούς ποταμούς.[12]
Μετά τον πέμπτο αιώνα μ.Χ. η πόλη έγινε γνωστή με εντελώς διαφορετικό όνομα, αργότερα γαλλικοποιημένη ως (Κατώτερη Αλσατία: Στροσμπουρι, γερμανικά: Straßburg Στρασμπουργκ). Το όνομα αυτό έχει Γερμανικά προέλευση και σημαίνει "πόλη (στην διέλευση) δρόμων". Το σύγχρονο Stras- είναι συγγενές μετην γερμανική Straßeκαιτο αγγλικό street, καιτα δύο προέρχονται από το λατινικό strata ("πλακόστρωτος δρόμος"), ενώ το -bourg είναι συγγενικό μετο γερμανικό Burgκαιτην αγγλική λέξη borough, καιταδυο προέρχονται απ' το πρωτογερμανικό *burgz ("οχυρό σε λόφο, φρούριο").
Ο Γρηγόριος τουΤουρ ήταν ο πρώτος που ανέφερε την αλλαγή του ονόματος: στο δέκατο βιβλίο της Ιστορίας των Φραγκών τουπου γράφτηκε λίγο μετά το 590 αναφέρει ότι ο Εγκίδιος, Επίσκοπος της Ρέιμς, κατηγορούμενος για συνωμοσία εναντίον του βασιλιά Χιλδεβέρτου Β ́ της Αυστρασίας, υπέρ του θείου του βασιλιά Κιλπερίκου Α ́ της Νευστρίας, δικάστηκε από μιαΣύνοδο Αυστρασιακών επισκόπων στοΜετςτον Νοέμβριο του 590, κρίθηκε ένοχος και απομακρύνθηκε από την ιερατεία, καιστη συνέχεια μεταφέρθηκε "ad Argentoratensem urbem, quam nunc Strateburgum vocant" ("στην πόλη του Αργεντοράτου, την οποία τώρα αποκαλούν Στρατημπούργο"), όπου εξορίστηκε.[13]