Διεθνής γοτθική βοημική προτομή της Παναγίας, περίπου 1390–1395, τερακότα με πολυχρωμία ·[1] 32,5 x 22,4 x 13,8 cm
Ητερακότα, τέρα κότα ή τερα-κότα (terracotta,Ιταλικά : «ψημένη γη»,[2] από τη λατινική φράση cocta terra),[3] είναι είδος πήλινων με βάση τονάργιλοκεραμικών[4]. Η τερακότα είναι ο όρος που χρησιμοποιείται συνήθως γιαγλυπτά από πηλό, καθώς καιγια διάφορα χρηστικά αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων δοχείων (κυρίως γλάστρες), σωλήνων νερού και λυμάτων, κεραμιδιών στεγών, τούβλων και διακοσμητικών επιφανειών στηνκατασκευή κτιρίων.[5]Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης γιανα αναφερθεί στο φυσικό καφετί πορτοκαλί χρώμα των περισσότερων ειδών τερακότας.[6]
Αυτό το λήμμα καλύπτει την τερακότα ως μέσο γλυπτικής, όπως στοστρατό από τερακότακαιτα ελληνικά ειδώλια από τερακότα, καιτην αρχιτεκτονική διακόσμηση. Τα γλυπτά της Ανατολικής Ασίας και της Ευρώπης από πορσελάνηδεν καλύπτονται. Η επισμαλτωμένη αρχιτεκτονική τερακότα καιημη επισμαλτωμένη εκδοχή της ως εξωτερικές επιφάνειες κτιρίων χρησιμοποιήθηκαν στην Ανατολική Ασία για μερικούς αιώνες πριν γίνει δημοφιλής στη Δύση τον 19ο αιώνα. Η αρχιτεκτονική τερακότα μπορεί επίσης να αναφέρεται σε διακοσμημένα κεραμικά στοιχεία όπως ακροκέραμα, τα οποία συνέβαλαν σημαντικά στην εμφάνιση ναών και άλλων κτιρίων στηνκλασική αρχιτεκτονική της Ευρώπης, καθώς καιστηνΑρχαία Εγγύς Ανατολή.[7]
Προτομή της Ελιζαμπέτ Βιζέ ΛεΜπρεν από τον Ογκιστεν Παζού (1783); τερρακότα; ύψος: 55 cm, πλάτος: 44 cm, πάχος: 21 cm
Στηναρχαιολογίακαιτην ιστορία της τέχνης, ο όρος τερακότα χρησιμοποιείται συχνά γιατην περιγραφή αντικειμένων όπως ειδώλια πουδεν κατασκευάζονται στον τροχό του αγγειοπλάστη. Τα αγγεία και άλλα αντικείμενα που κατασκευάζονται ή μπορούν να κατασκευαστούν σε τροχό από το ίδιο υλικό ονομάζονται πήλινα αγγεία. Η επιλογή του όρου εξαρτάται από τον τύπο του αντικειμένου και όχι από το υλικό ή την τεχνική ψησίματος.[8]Τα κομμάτια πουδεν έχουν σμάλτο, καθώς και αυτά που κατασκευάζονται ως δομικά και βιομηχανικά υλικά, είναι επίσης πιο πιθανό να αναφέρονται ως τερακότα. Η στιλβωμένη τερακότα για επιτραπέζια σκεύη και άλλα αγγεία, ονομάζεται πήλινα σκεύη,[9] ή με έναν πιο ακριβή όρο, όπως οφαγεντιανή, ο οποίος υποδηλώνει ένα συγκεκριμένο είδος σμάλτου.[10]
Η τερακότα είναι ένα πολύ ευέλικτο υλικό για γλυπτική. Τα κομμάτια μπορούν να σχηματιστούν τόσο με "πρόσθετη" τεχνική, προσθέτοντας τμήματα πηλού στα αναπτυσσόμενα κομμάτια, είτε "αφαιρετικά", χαράζοντας σε ένα συμπαγές κομμάτι με ένα μαχαίρι ή παρόμοιο εργαλείο. Ίσως τοπιο συνηθισμένο είναι ένας συνδυασμός αυτών, δημιουργώντας το αδρό σχήμα καιστη συνέχεια αφαιρώντας κομμάτια ή προσθέτοντας περισσότερα, γιανα παράγουν λεπτομέρειες.
Ηπιο συνηθισμένη μέθοδος παραγωγής είναι η λήψη ενός κατάλληλου εξευγενισμένου πηλούκαιστη συνέχεια η διαμόρφωσή τουστο επιθυμητό σχήμα. Εναλλακτικά μπορεί να κατασκευαστεί με ένα ή περισσότερα καλούπια. Μετά την ξήρανση, τοποθετείται σεκλίβανο ή πάνω από εύφλεκτο υλικό σε λάκκο και κατόπιν ψήνεται. Η τυπική θερμοκρασία ψησίματος είναι περίπου 1,000 °C (1,830 °F), ανκαι μπορεί να είναι τόση χαμηλή στους 600 °C (1,112 °F) σε ιστορικά και αρχαιολογικά παραδείγματα.[11]Η περιεκτικότητα σε σίδηρο, που αντιδρά μεοξυγόνο κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς, δίνει στο ψημένο αντικείμενο κοκκινωπό χρώμα, ανκαιτο συνολικό χρώμα ποικίλλει ευρέως σε αποχρώσεις κίτρινου, πορτοκαλιού, κόκκινου, ροζ, γκρι ή καφέ.
Μια τελευταία μέθοδος είναι να χαραχθούν τούβλα ή άλλα σχήματα τερακότας. Αυτό είναι λιγότερο κοινό, αλλά χαρακτηριστικά για παράδειγμα στην Αρχιτεκτονική της Βεγγάλης σε ινδουιστικούς ναούς και τζαμιά.
Η βαμμένη (πολύχρωμη) τερακότα συνήθως καλύπτεται πρώτα με ένα λεπτό στρώμα γκέσοκαι μετά βάφεται. Έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως, αλλά το χρώμα είναι κατάλληλο μόνο για εσωτερικές θέσεις και είναι πολύ λιγότερο ανθεκτικό από ό, τιτα ψημένα χρώματα μέσα ή κάτω από ένα κεραμικό σμάλτο. Το γλυπτό από τερακότα έμεινε πολύ σπάνια στη «ακατέργαστη» ψημένη κατάσταση στη Δύση μέχρι τον 18ο αιώνα.[12]
Γυναικεία ειδώλια από τερακότα αποκαλύφθηκαν από αρχαιολόγους σε ανασκαφές στοΜοχέντζο-ντάρο, Πακιστάν (3000–1500 π.Χ.). Μαζί με πέτρες σε σχήμα φαλλού, αυτά υποδηλώνουν κάποιο είδος λατρείας γονιμότητας.[13]ΤοΑνάγλυφο της Βασίλισσας της Νυκτός είναι μια εξαιρετική πλάκα από τερακότα από τηνΑρχαία Μεσοποταμία περίπου του 1950 π.Χ. ΣτηΜεσοαμερική, η μεγάλη πλειοψηφία των ειδωλίων των Ολμέκων φτιάχτηκαν από τερακότα. Πολλά νεκρικά αγάλματα ουσάμπτι κατασκευάστηκαν επίσης από τερακότα στηνΑρχαία Αίγυπτο.
Ελληνικό ειδώλιο από τερακότα ή Ταναγραία κόρη, 2ος αιώνας π.Χ. ύψος: 29.2 εκ
ΟιΤαναγραίες κόρεςτωνΑρχαίων Ελλήνων ήταν μαζικής παραγωγής ειδώλια από τερακότα φτιαγμένα με καλούπι και ψήσιμο, τα οποία φαίνεται να ήταν ευρέως προσιτά κατά τηνελληνιστική περίοδο, και συχνά καθαρά διακοσμητικά σε λειτουργία. Ήταν μέρος ενός ευρέος φάσματος ελληνικών ειδωλίων από τερακότα, τα οποία περιελάμβαναν έργα μεγαλύτερης και υψηλότερης ποιότητας, όπως η Αφροδίτη του Heyl. Οι Ρωμαίοι δημιούργησαν επίσης πολλά μικρά ειδώλια, συχνά θρησκευτικά. Ηετρουσκική τέχνη συχνά χρησιμοποιούσε τερακότα, προτιμώντας την πέτρα, ακόμη καιγια μεγαλύτερα αγάλματα, όπως ο Απόλλωνας του Βέι καιηΣαρκοφάγος των Συζύγων. Τα ανάγλυφα Καμπάνα είναι αρχαία ρωμαϊκά ανάγλυφα από τερακότα, αρχικά χρησιμοποιούνται συνήθως γιανα φτιάχνουν ζωφόροιστο εξωτερικό των κτιρίων, ως φθηνότερο υποκατάστατο της πέτρας.
Η ινδική γλυπτική έκανε εκτεταμένη χρήση της τερακότας ήδη από τονπολιτισμό της κοιλάδας του Ινδού (με λίθινη και μεταλλική γλυπτική να είναι μάλλον σπάνια), καισεπιο εξελιγμένες περιοχές είχε εγκαταλείψει σε μεγάλο βαθμό τη μοντελοποίηση γιατη χρήση καλουπιών από τον 1ο αιώνα π.Χ. Αυτό επιτρέπει τη δημιουργία σχετικά μεγάλων μορφών, σχεδόν μέχρι σε φυσικό μέγεθος, ειδικά κατά τηνπερίοδο των Γκούπτακαι τους αιώνες αμέσως μετά από αυτήν. Αρκετές έντονες τοπικές παραδόσεις λαϊκής γλυπτικής από τερακότα παραμένουν ενεργές σήμερα, όπως τα άλογα Μπανκούρα.[14]
Ηπρο-αποικιακή γλυπτική της Δυτικής Αφρικής χρησιμοποιούσε επίσης εκτεταμένα την τερακότα.[15]Οι περιοχές που είναι πιο γνωστές γιατην παραγωγή τέχνης τερακότας σε αυτό το μέρος του κόσμου περιλαμβάνουν τονπολιτισμό Νοκ της κεντρικής και βόρειας-κεντρικής Νιγηρίας, τον πολιτιστικό άξονα Ιφέ/Μπενίνστη δυτική και νότια Νιγηρία (επίσης γνωστή γιατην εξαιρετικά νατουραλιστική γλυπτική της) καιτην πολιτιστική περιοχή τωνΊγκμπο της ανατολικής Νιγηρίας, η οποία αρίστευε την κεραμική τερακότα. Αυτές οι σχετιζόμενες, αλλά ξεχωριστές, παραδόσεις γέννησαν επίσης περίτεχνες σχολές χάλκινης και ορειχάλκινης γλυπτικής στην περιοχή.[16]
Η κινεζική γλυπτική χρησιμοποίησε εκτεταμένα την τερακότα, μεκαι χωρίς σμάλτο και χρώμα, από πολύ νωρίς. Ο διάσημος στρατός τερακόταςτου αυτοκράτορα ΤσιΣι Χουάνγκ, 209-210 π.Χ., ήταν κάπως ασυνήθιστος, καιπριν από δύο χιλιάδες χρόνια ταανάγλυφα ήταν πιο συνηθισμένα, σε τάφους και αλλού. Αργότερα οι βουδιστικές φιγούρες κατασκευάζονταν συχνά από βαμμένη και επισμαλτωμένη τερακότα, από τα επισμαλτωμένα κεραμικά αγάλματα φωτισμένων (λουοχάν) από τη Γισιάν, πιθανώς του 1150–1250, τώρα σε διάφορα δυτικά μουσεία, μεταξύ τωνπιο σημαντικών παραδειγμάτων.[17]Οι τάφοι από τούβλα από τηδυναστεία τωνΧαν συχνά κατέληγαν στον εσωτερικό τοίχο με τούβλα διακοσμημένα σε ένα πρόσωπο - η τεχνική περιελάμβανε χυτά ανάγλυφα. Μεταγενέστεροι τάφοι περιείχαν πολλές μορφές προστατευτικών πνευμάτων και ζώων και υπηρέτες γιατη μετά θάνατον ζωή, συμπεριλαμβανομένων των διάσημων αλόγων της δυναστείας Τανγκ. Ως αυθαίρετο θέμα ορολογίας, αυτά τείνουν ναμην αναφέρονται ως τερακότα.[18]
Η ευρωπαϊκή μεσαιωνική τέχνη έκανε ελάχιστη χρήση της γλυπτικής από τερακότα, μέχρι τα τέλη του 14ου αιώνα, όταν χρησιμοποιήθηκε σε προηγμένα διεθνή γοτθικά εργαστήρια σε περιοχές της Γερμανίας.[19]Η Παναγία που απεικονίζεται στην αρχή του άρθρου από τηΒοημία είναι το μοναδικό παράδειγμα που είναι γνωστό από εκεί.[1] Λίγες δεκαετίες αργότερα, έγινε μια αναβίωση στηνιταλική Αναγέννηση, εμπνευσμένη από ανασκαμμένες κλασσικές τερακότες, καθώς και από τα γερμανικά παραδείγματα, τα οποία σταδιακά εξαπλώθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη. ΣτηΦλωρεντία,οΛούκα ντελλα Ρόμπια (1399/1400–1482) ήταν γλύπτης που ίδρυσε μια οικογενειακή δυναστεία που ειδικεύεται στην εφυαλωμένη και βαμμένη τερακότα, ειδικά σε μεγάλους κύκλους που χρησιμοποιήθηκαν γιατη διακόσμηση του εξωτερικού των εκκλησιών και άλλων κτιρίων. Χρησιμοποίησαν τις ίδιες τεχνικές μετη σύγχρονη μαϊολίκα και άλλα επισμαλτωμένα κεραμικά. Άλλοι γλύπτες περιελάμβαναν τον Πιέτρο Τοριγκιάνο (1472-1528), ο οποίος παρήγαγε αγάλματα, καιστην Αγγλία προτομές της βασιλικής οικογένειας Τυδώρ. Οι αστίλβωτες προτομές των Ρωμαίων αυτοκρατόρων που κοσμούν τοΠαλάτι του Χάμπτον Κορτ, από τον Τζοβάνι ντα Μαγιάνο, 1521, ήταν ένα άλλο παράδειγμα ιταλικής εργασίας στην Αγγλία.[20] Αρχικά ήταν ζωγραφισμένα αλλά αυτό έχει πλέον χαθεί από τις καιρικές συνθήκες.
Ο ποταμός Ρήνος που χωρίζει τα νερά. από τονΚλωντ Μισέλ ; 1765; τερρακότα; 27,9 × 45,7 × 30,5 εκ; Μουσείο Τέχνης Κίμπελ (Φορτ Γουόρθ, Τέξας, ΗΠΑ)
Το τερακότα του 18ου αιώνα, το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί από καιρό για προκαταρκτικά πήλινα μοντέλα ή μακέτες πουστη συνέχεια ψήθηκαν, έγινε δημοφιλές υλικό για μικρά γλυπτά, συμπεριλαμβανομένων προτομών. Η δουλειά ήταν πολύ πιο εύκολη από τα σκαλιστά υλικά και επέτρεψε πιο αυθόρμητη προσέγγιση από τον καλλιτέχνη.[21]ΟΚλωντ Μισέλ (1738–1814) ήταν σημαντικός πρωτοπόρος στη Γαλλία.[22]ΟΓιαν Μίκιελ Ρίσμπρακ (1694–1770), ένας φλαμανδός γλύπτης πορτρέτων που εργάστηκε στην Αγγλία, πούλησε την μοντέλα του από τερακότα για μεγαλύτερα έργα σε πέτρα και παρήγαγε προτομές μόνο από τερακότα.[23]Τον επόμενο αιώνα, ο Γάλλος γλύπτης Αλμπέρ-Ερνέστ Καριέρ-Μπελέζ έφτιαξε πολλές τερακότες,[24] αλλά πιθανώς ηπιο διάσημη είναι η Απαγωγή της Ιπποδάμειας που απεικονίζει την ελληνική μυθολογική σκηνή ενός Κένταυρου που απήγαγε τηνΙπποδάμειατην ημέρα του γάμου της.
Ταπλακάκια τερακότας έχουν μακρά ιστορία χρήσης σε πολλά μέρη του κόσμου. Πολλά αρχαία και παραδοσιακά είδη στέγης περιλάμβαναν πιο περίτεχνα γλυπτικά στοιχεία από τα απλά κεραμίδια, όπως η διακόσμηση στέγης της Κινεζικής Αυτοκρατορίας καιταακροκέραμα της δυτικής κλασικής αρχιτεκτονικής. Στην Ινδία, ηΔυτική Βεγγάλη εξειδικεύτηκε στους ναούς από τερακότα, μετη γλυπτή διακόσμηση από το ίδιο υλικό μετο κύριο υλικό κατασκευής.
Τον 19ο αιώνα, οι δυνατότητες της διακόσμησης των κτιρίων από τερακότα εκτιμήθηκαν και πάλι από τους αρχιτέκτονες, συχνά χρησιμοποιώντας παχύτερη τερακότα και επιφάνειες πουδεν είναι επίπεδες.[25]Ο Αμερικανός αρχιτέκτονας Λούις Σάλλιβαν είναι γνωστός γιατην περίτεχνη διακόσμηση τουμε γυαλιστερή τερακότα, σχέδια πουθα ήταν αδύνατο να εκτελεστούν σε οποιοδήποτε άλλο μέσο. Τερακότα και πλακάκια χρησιμοποιήθηκαν εκτενώς στα κτήρια της πόλης του Βικτωριανού Μπέρμιγχαμ της Αγγλίας. Η τέρα κότα διατέθηκε στην αγορά ως θαυμαστό υλικό, σε μεγάλο βαθμό αδιαπέραστο από τα στοιχεία. Η τερακότα, ωστόσο, μπορεί πράγματι να υποστεί ζημιά από διείσδυση ή έκθεση στο νερό ή να χαλάσει λόγω ελαττωματικού σχεδιασμού ή εγκατάστασης. Η υπερβολική πίστη στην ανθεκτικότητα του υλικού οδήγησε σε συντομεύσεις στο σχεδιασμό καιτην εκτέλεση, η οποία σε συνδυασμό μετην πεποίθηση ότι το υλικό δεν απαιτούσε συντήρηση αλλοίωσε τη φήμη του υλικού. Περίπου το 1930 η ευρεία χρήση του σκυροδέματος καιημοντερνιστική αρχιτεκτονική τερμάτισε σε μεγάλο βαθμό τη χρήση της τερακότας στην αρχιτεκτονική.[26]
Σε σύγκριση μετα χάλκινα γλυπτά, η τερακότα απαιτεί μια πολύ απλούστερη και ταχύτερη διαδικασία γιατη δημιουργία του τελικού έργου με πολύ χαμηλότερο κόστος υλικών. Η ευκολότερη εργασία μοντελοποίησης, συνήθως με περιορισμένο εύρος μαχαιριών και ξύλινων εργαλείων μορφοποίησης, αλλά κυρίως χρησιμοποιώντας τα δάχτυλα[27] επιτρέπει στον καλλιτέχνη να ακολουθήσει μιαπιο ελεύθερη και ευέλικτη προσέγγιση. Μικρές λεπτομέρειες που μπορεί ναμην είναι πρακτικές να χαραχθούν σε πέτρα, όπως μαλλιά ή κοστούμια, μπορούν εύκολα να επιτευχθούν σε τερακότα και μερικές φορές τα υφάσματα μπορεί να αποτελούνται από λεπτά φύλλα αργίλου που καθιστούν πολύ πιο εύκολο να επιτευχθεί ένα ρεαλιστικό αποτέλεσμα.[28]
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν τεχνικές επαναχρησιμοποιούμενου καλουπιού γιατην παραγωγή πολλών πανομοιότυπων κομματιών. Σε σύγκριση μεταμαρμάρινα γλυπτάκαι άλλα πέτρινα γλυπτά, το τελικό προϊόν είναι πολύ ελαφρύτερο και μπορεί να βαφτεί καινα γυαλιστεί περαιτέρω ώστε να παράγει αντικείμενα με χρωματικές ή ανθεκτικές προσομοιώσεις μεταλλικής πατίνας. Σταθερά και ανθεκτικά γλυπτά για χρήση σε εξωτερικούς χώρους απαιτούν μεγαλύτερο πάχος και έτσι θα είναι βαρύτερα, με περισσότερη προσοχή που απαιτείται γιατο στέγνωμα του ημιτελούς κομματιού γιανα αποφευχθεί ο σχηματισμός ρωγμών καθώς το υλικό συρρικνώνεται. Τα δομικά στοιχεία είναι παρόμοια με αυτά που απαιτούνται γιατην γλυπτική σε πέτρα. Υπάρχει ένα όριο στην πίεση που μπορεί να επιβληθεί στην τερακότα, καιτα αγάλματα τερακότας από μη υποστηριζόμενες μόνιμες φιγούρες περιορίζονται σε αρκετά κάτω από το φυσικό μέγεθος, εκτός εάν προστεθεί επιπλέον δομική υποστήριξη. Αυτό οφείλεται επίσης στο ότι οι μεγάλες φιγούρες είναι εξαιρετικά δύσκολο να ψηθούν καιτα παραδείγματα που σώζονται συχνά δείχνουν χαλάρωση ή ρωγμές. Οι φιγούρες Γισιάν ψήθηκαν ως διάφορα κομμάτια και έχουν σιδερένιες ράβδους στο εσωτερικό γιανα συγκρατήσουν τη δομή.[29]
↑"Terracotta", p. 341, Delahunty, Andrew, From Bonbon to Cha-cha: Oxford Dictionary of Foreign Words and Phrases, 2008, OUP Oxford, (ISBN0199543690), 9780199543694
Draper, James David and Scherf, Guilhem (εκδόσεις , Playing with Fire: European Terracotta Models, 1740-1840, 2003, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης,(ISBN1588390993), 9781588390998, πλήρως διαθέσιμο στα βιβλία Google
.jpg)
.jpg)
Πολυμέσα σχετικά