Μέχρι το 1996, η UNITA χρηματοδοτούνταν μέσω των ορυχείων διαμαντιών της Ανγκόλας στα βορειοανατολικά της επαρχίας Λούντα, τόσο της Λούντα Νόρτε όσο και της Λούντα Σουλ κατά μήκος της κοιλάδας του ποταμού Κουάνγκο, ιδίως του ορυχείου Κατόκα, το οποίο ήταν το μοναδικό ορυχείο Κιμπερλίτη της Ανγκόλας εκείνη την εποχή.[7]
Ο Βαλντεμάρ Τσιντόντο υπηρέτησε ως Αρχηγός του Επιτελείου στην κυβέρνηση της UNITA,[8]μεφιλοδυτικούς αντάρτες, κατά τη διάρκεια τουεμφυλίου πολέμου της Ανγκόλας (1975-2002). ΟΤζόνας Σαβίμπι, αρχηγός της UNITA, φέρεται να διέταξε τη δολοφονία του Chidondo.[9]
Ο διάδοχος του Σαβίμπι ως πρόεδρος της UNITA ήταν οΙσαΐας Σαμακούβα. Μετά τον θάνατο του Σαβίμπι, η UNITA εγκατέλειψε τον ένοπλο αγώνα και συμμετείχε στην εκλογική πολιτική. Το κόμμα κέρδισε 51 από τις 220 έδρες στις βουλευτικές εκλογέςτου 2017.
ΟιΤζόνας ΣαβίμπικαιΑντόνιο ντα Κόστα Φερνάντες ίδρυσαν την UNITA στις 13 Μαρτίου 1966 στο Μουανγκάι στην επαρχία Μοξίκοστηνπορτογαλική Ανγκόλα (κατά τη διάρκεια του καθεστώτος τουΝέου Κράτους). Στην εκδήλωση ήταν παρόντες 200 άλλοι εκπρόσωποι.[6]Η UNITA εξαπέλυσε την πρώτη της επίθεση στις πορτογαλικές αποικιακές αρχές στις 25 Δεκεμβρίου 1966.[10]
Ο Σαβίμπι συνδέθηκε αρχικά μετοΕθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο της ΑνγκόλαςτουΧόλντεν Ρομπέρτο (FNLA). Η UNITA αργότερα μετακόμισε στην πόλη Τζάμπαστη νοτιοανατολική επαρχία της Ανγκόλας της Κουάντο Κουμπάνγκο. Η ηγεσία της UNITA ελκυόταν σε μεγάλο βαθμό από την εθνοτική ομάδα τωνΟβιμπούντουστην Ανγκόλα καιοι πολιτικές της ήταν αρχικά μαοϊκές, ίσως επηρεασμένες από την πρώιμη εκπαίδευση του Σαβίμπι στηνΚίνα. Στόχευε στα αγροτικά δικαιώματα και αναγνώριζε τις εθνικές διαιρέσεις. Κατά τη δεκαετία του 1980, ωστόσο, η UNITA ευθυγραμμίστηκε περισσότερο με τις Ηνωμένες Πολιτείες υπό τους προέδρους Ρόναλντ ΡήγκανκαιΤζορτζ Μπουςκαιτην απαρτχάιντ Νότια Αφρική, στηρίζοντας τονκαπιταλισμόστην Ανγκόλα.[6][11] Μετά τις εθνικές εκλογές της Ανγκόλας το 1992, η UNITA έχασε την υποστήριξή της από τις Ηνωμένες Πολιτείες και υποστηρίχθηκε μόνο από την απαρτχάιντ Νότια Αφρική.[6]
Μετά τηναποχώρηση των Πορτογάλων από την Ανγκόλα το 1974–75 και το τέλος της αποικιοκρατίας τους, το MPLA καιη UNITA διασπάστηκαν καιο εμφύλιος πόλεμος άρχισε καθώς τα κινήματα συγκρούονταν στρατιωτικά και ιδεολογικά. Ο αρχηγός του MPLA Αγκοστίνιο Νέτο έγινε ο πρώτος πρόεδρος της μεταπολίτευσης της Ανγκόλας. Μετην υποστήριξη των σοβιετικών και κουβανικών χρημάτων, όπλων και στρατευμάτων, το MPLA νίκησε στρατιωτικά το FNLA και ανάγκασε τα μέλη τουσε μεγάλο βαθμό στην εξορία.[12]Η UNITA επίσης σχεδόν διαλύθηκε τον Νοέμβριο του 1975, αλλά κατάφερε να επιβιώσει καινα δημιουργήσει μια δεύτερη κυβέρνηση, τηΔημοκρατική Λαϊκή Δημοκρατία της Ανγκόλας, στην πρωτεύουσα της επαρχίας Χουάμπο. Η UNITA ήταν πολύ πιεστική, αλλά ανέκτησε μετη βοήθεια της Νότιας Αφρικής καιστη συνέχεια ενισχύθηκε σημαντικά μετην υποστήριξη τωνΗΠΑ κατά τη δεκαετία του 1980.[13]Η στρατιωτική παρουσία του MPLA ήταν ισχυρότερη στις πόλεις της Ανγκόλας, την παράκτια περιοχή καιτα στρατηγικά κοιτάσματα πετρελαίου. Όμως, η UNITA έλεγχε μεγάλο μέρος του εσωτερικού του ορεινού όγκου, ιδίως τοΟροπέδιο του Μπιέ, και άλλες στρατηγικές περιοχές της χώρας. Έως και 300.000 Ανγκολανοί πέθαναν στον εμφύλιο πόλεμο.[13]
Στη δεκαετία του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο Σαβίμπι αναζητούσε πολύ διευρυμένες σχέσεις με τις ΗΠΑ. Έλαβε σημαντική καθοδήγηση από τοThe Heritage Foundation, ένα επιδραστικό συντηρητικό ερευνητικό ινστιτούτο στηνΟυάσινγκτον, το οποίο διατηρούσε ισχυρές σχέσεις τόσο μετηδιοίκηση του Ρήγκαν όσο καιμετοΚογκρέσο τωνΗΠΑ. ΟΜάικλ Τζονς, ο κορυφαίος εμπειρογνώμονας του Ιδρύματος Heritage για θέματα Αφρικής και Τρίτου Κόσμου, επισκέφθηκε τον Σαβίμπι στα παράνομα στρατόπεδα της νότιας Ανγκόλας, προσφέροντας στον ηγέτη της UNITA στρατιωτικές και πολιτικές συμβουλές.[14] Μέσα από τις πιεστικές απόπειρες τουΠολ Μάναφορτκαι της εταιρείας τουBlack, Manafort, Stone and Kelly, η οποία λάμβανε 600.000 $ κάθε χρόνο από τον Σαβίμπι από το 1985, η UNITA έλαβε ισχυρή υποστήριξη από τη διοίκηση του Ρήγκαν.[15][16][17][18][19][20]
Το 1986, οι συντηρητικοί τωνΗΠΑ έπεισαν τον πρόεδρο Ρόναλντ Ρήγκαννα συναντηθεί μετον Σαβίμπι στονΛευκό Οίκο. Ενώ η ίδια η συνάντηση ήταν εμπιστευτική, ο Ρήγκαν παρουσίασε την υποστήριξη καιτον ενθουσιασμό για τις προσπάθειες του Σαβίμπι, δηλώνοντας ότι θα μπορούσε να οραματιστεί μια νίκη της UNITA η οποία παρακινεί τον κόσμο, υποδηλώνοντας ότι ο Ρήγκαν είδε το αποτέλεσμα της σύγκρουσης στην Ανγκόλα ως κρίσιμο για ολόκληρο τοδόγμα εξωτερικής πολιτικής του, το οποίο αποτελούνταν από υποστήριξη για αντικομμουνιστικά κινήματα αντίστασης στην Κεντρική Αμερική, τη Νοτιοανατολική Ασία και αλλού.[21]
Υπό την ηγεσία του Σαβίμπι, η UNITA αποδείχθηκε ιδιαίτερα αποτελεσματική στρατιωτικά πρινκαι μετά την ανεξαρτησία, αποτελώντας ένα από ταπιο αποτελεσματικά ένοπλα κινήματα αντίστασης του κόσμου στα τέλη του 20ού αιώνα. Σύμφωνα μετοαμερικανικό Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η UNITA άρχισε να ελέγχει «τεράστια τμήματα του εσωτερικού (της Ανγκόλας)».[22]Η ίδια η επιβίωση του Σαβίμπι στην Ανγκόλα από μόνη της θεωρήθηκε ως ένα απίστευτο επίτευγμα και έτσι έγινε γνωστός ως «οπιο ανθεκτικός μαχητής της Αφρικής»[23] μιας και μετά από απόπειρα δολοφονίας, μετη βοήθεια εκτεταμένων σοβιετικών, κουβανικώνκαιανατολικογερμανικών στρατιωτικών στρατευμάτων, συμβούλων και υποστήριξης, κατάφερε να επιζήσει.[24]
Καθώς ο Σαβίμπι κέρδισε έδαφος παρά τις δυνάμεις που ευθυγραμμίστηκαν εναντίον του, οι Αμερικανοί συντηρητικοί επεσήμαναν την επιτυχία του, καιτην επιτυχία τωνΑφγανώνμουτζαχεντίνκαιτωναντιστασιακών της Νικαράγουας, που όλοι, μετην υποστήριξη τωνΗΠΑ, αντιτάχθηκαν επιτυχώς στις κυβερνήσεις που προωθήθηκαν από τη Σοβιετική Ένωση, ως απόδειξη ότι οιΗΠΑ άρχισαν να λαμβάνουν το πάνω χέρι στη σύγκρουση του Ψυχρού Πολέμου και ότι το δόγμα του Ρήγκαν λειτουργούσε. Οι επικριτές, από την άλλη πλευρά, απάντησαν ότι η υποστήριξη που δόθηκε στην UNITA, τους contras και τους Αφγανούς μουτζαχεντίν πυροδότησε τις περιφερειακές συγκρούσεις με μεγάλο κόστος σε αυτά τα έθνη. Επιπλέον, η UNITA, όπως καιη κυβέρνηση της Ανγκόλας την οποία πολέμησε, επικρίθηκαν για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.[25]
Η UNITA απέκτησε κάποια διεθνή φήμη το 1983 αφού απήγαγε 66 Τσεχοσλοβάκους πολίτες και κράτησε το ένα τρίτο αυτών για περίπου 15 μήνες.[26]Το Βέλγιο διαπραγματεύτηκε τελικά την απελευθέρωση των αμάχων. Οι μάχες στην Ανγκόλα συνεχίστηκαν μέχρι το 1989, όταν η UNITA προχωρώντας στρατιωτικά, ανάγκασε την Κούβα να αποσύρει την υποστήριξή της, απομακρύνοντας αρκετές χιλιάδες στρατιώτες που είχε στείλει στην Ανγκόλα γιανα πολεμήσει την UNITA του Σαβίμπι.[27]Με πολλούς σχολιαστές και ειδικούς εξωτερικής πολιτικής να βλέπουν ότι οΨυχρός Πόλεμος μπορεί να φτάνει στο τέλος του, η αμερικανική υποστήριξη του Σαβίμπι, η οποία ήταν ισχυρή, άρχισε να αμφισβητείται, με ορισμένους στο Κογκρέσο να ζητούν το τέλος της υποστήριξης τωνΗΠΑγιατην UNITA.[28]Τα πράγματα περιπλέκονταν ακόμη περισσότερο από τις επανειλημμένες αναφορές ότι ο Γενικός Γραμματέας της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσώφ είχε συμβάλει στην αύξηση της υποστήριξης τωνΗΠΑστην UNITA σε αρκετές επίσημες και άτυπες συναντήσεις κορυφής μετον Πρόεδρο Τζορτζ Χ. Μπους, ασκώντας περαιτέρω πίεση στις ΗΠΑνα τερματίσουν την υποστήριξή τους στην UNITA.[29]
Καθώς ο πόλεμος άρχισε να περιλαμβάνει τόσο στρατιωτικά όσο και διπλωματικά στοιχεία, ο Τζονς καιοι κορυφαίοι συντηρητικοί τωνΗΠΑ προέτρεψαν τον Σαβίμπι να συνάψει εκεχειρία μετη συμφωνία του MPLA για «ελεύθερες και δίκαιες εκλογές».[30] Όταν το αίτημα της UNITA απορρίφθηκε αρχικά από το MPLA, ο Σαβίμπι ενέτεινε πολύ τη στρατιωτική του πίεση, ενώ υποστήριξε ότι το MPLA αντιστεκόταν σε ελεύθερες και δίκαιες εκλογές επειδή φοβούνταν μια εκλογική νίκη της UNITA. Εντω μεταξύ, επετεύχθη συμφωνίαπου προέβλεπε την απομάκρυνση ξένων στρατευμάτων από την Ανγκόλα με αντάλλαγμα την ανεξαρτησία της Ναμίμπια από τη Νότια Αφρική. Στην Ανγκόλα, ωστόσο, ο Σαβίμπι είπε στον Τζονς καιστον συντηρητικό ηγέτη Χάουαρντ Φίλιπς ότι δεν αισθάνθηκε ότι είχε διαβουλευτεί επαρκώς για τις διαπραγματεύσεις ή τη συμφωνία και ήταν αντίθετος σε αυτή. «Υπάρχουν πολλά κενά σε αυτήν τη συμφωνία. Η συμφωνία δεν είναι καθόλου καλή.[14]
Διαπραγματεύθηκε τελικά κατάπαυση του πυρός καιο αρχηγός του MPLA, Ζοζέ Εντουάρντο ντος Σάντοςκαιη Κεντρική Επιτροπή του MPLA απέρριψαν το μαρξιστικό παρελθόν και συμφώνησαν μετο αίτημα του Σαβίμπι για ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, ανκαιη UNITA καιοι υποστηρικτές της είδαν τις υποσχέσεις με σκεπτικισμό, ειδικά επειδή οι σχέσεις του MPLA μετο Σοβιετική Ένωση παρέμειναν ισχυρές.[31]
Μετά τις Συμφωνίες της Μπισέσετου 1991, που υπογράφηκαν στηΛισαβόνα, διεξήχθησαν εκλογές μετη στήριξη των Ηνωμένων Εθνών, μετον Σαβίμπι καιτον Ντος Σάντος να διεκδικούν την προεδρία το 1992. Αδυνατώντας να κερδίσει τη συνολική πλειοψηφία στον πρώτο γύρο της ψηφοφορίας καιστη συνέχεια αμφισβητώντας τη νομιμότητα των εκλογών, ο Σαβίμπι καιη UNITA επέστρεψαν στην ένοπλη σύγκρουση. Οι μάχες ξανάρχισαν τον Οκτώβριο του 1992 στοΧουάμπο, εξαπλώθηκαν γρήγορα στην πρωτεύουσα της Ανγκόλας, Λουάντα. Ήταν η στιγμή όπου οΤζερεμίας Τσιτούντα, ο μακροχρόνιος αντιπρόεδρος της UNITA και άλλοι αξιωματούχοι της UNITA σκοτώθηκαν κατά τη φυγή τους από την πόλη με αποκορύφωμα τησφαγή των Αποκριών. Μετά τον θάνατο του Τσιτούντα, η UNITA αμυντικά μετέφερε τη βάση της από τη Τζάμπα στο Χουάμπο. Η απόφαση του Σαβίμπι το 1992 να επιστρέψει στη μάχη αποδείχτηκε τελικά δαπανηρή, με πολλούς συντηρητικούς συμμάχους τωνΗΠΑτου Σαβίμπι νατον παροτρύνουν να διεκδικήσει εκλογικά τη νίκη επί του ντος Σάντος στις επαναληπτικές εκλογές. Η απόφαση του Σαβίμπι να παραιτηθεί από την επαναληπτική εκλογή, επίσης, ήταν η αιτία διακοπής κατά πολύ των σχέσεων της UNITA μετον πρόεδρο τωνΗΠΑΤζορτζ Χ. Μπους.[32]
Καθώς ο Σαβίμπι ξανάρχιζε τις μάχες, οΟΗΕ απάντησε εφαρμόζοντας εμπάργκο κατά της UNITA μέσω του ψηφίσματος 1173 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών . Ηέκθεση Φόουλερπου παραγγέλθηκε από τονΟΗΕ αναφέρει λεπτομερώς τον τρόπο μετον οποίο η UNITA συνέχισε να χρηματοδοτεί την πολεμική της προσπάθεια μέσω των πωλήσεων διαμαντιών[33]και οδήγησε σε περαιτέρω κυρώσεις υπό τη μορφή τουψηφίσματος 1295 του Συμβουλίου Ασφαλείαςτων Ηνωμένων Εθνών και δράσεων γιατο τέλος στο εμπόριο διαμαντιών μέσω του συστήματος πιστοποίησης διαδικασίας Kimberley. Στα τέλη του 1992 μετά τις εθνικές εκλογές, η αμερικανική κυβέρνηση, η οποία δεν είχε αναγνωρίσει ποτέ τη νομιμότητα του MPLA, αναγνώρισε τελικά την κυβέρνηση της Ανγκόλας και σταμάτησε να υποστηρίζει την UNITA, αποξενώνοντας περαιτέρω τον Σαβίμπι.[6] Μετά από αποτυχημένες συνομιλίες το 1993 για τον τερματισμό της σύγκρουσης, μια άλλη συμφωνία, το Πρωτόκολλο της Λουσάκα, εφαρμόστηκε το 1994 για τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Το 1995, έφτασαν ειρηνευτικές δυνάμεις τουΟΗΕ. Αλλά η UNITA αποχώρησε από τη συμφωνία της Λουσάκα το 1998, επικαλούμενη παραβίαση της από το MPLA. Στα τέλη του 1998, μια μαχητική ομάδα που αυτοαποκαλούνταν UNITA Renovada αποσπάστηκε από την κύρια UNITA, όταν αρκετοί διοικητές της UNITA δυσαρεστημένοι μετην ηγεσία τουΤζόνας Σαβίμπι σταμάτησαν να υποστηρίζουν την οργάνωσή του. Χιλιάδες ακόμη εγκατέλειψαν την UNITA το 1999 και το 2000.[34]
Το 1999, μια στρατιωτική επίθεση του MPLA έβλαψε σημαντικά την UNITA, καταστρέφοντας ουσιαστικά την UNITA ως συμβατική στρατιωτική δύναμη και αναγκάζοντας τηννα επιστρέψει σεπιο παραδοσιακές τακτικές ανταρτοπολέμου.[35][36]
Ο εμφύλιος πόλεμος της Ανγκόλας έληξε μόνο μετά τον θάνατο του Σαβίμπι, ο οποίος σκοτώθηκε σε ενέδρα στις 22 Φεβρουαρίου 2002. Ο θάνατός του ήταν συγκλονιστικός για πολλούς Αγκολανούς, πολλοί από τους οποίους είχαν μεγαλώσει κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στην Ανγκόλα και ήταν μάρτυρες της ικανότητας του Σαβίμπι να αποφύγει επιτυχώς τις προσπάθειες των σοβιετικών, κουβανικών και ανγκολανικών στρατευμάτων νατον σκοτώσουν.[37]
Έξι εβδομάδες μετά τον θάνατο του Σαβίμπι, τον Απρίλιο του 2002, η UNITA συμφώνησε σε κατάπαυση του πυρός μετην κυβέρνηση. Σύμφωνα μεμια συμφωνία αμνηστίας, οι στρατιώτες της UNITA καιοι οικογένειές τους, περίπου 350.000 άτομα, συγκεντρώθηκαν σε 33 στρατόπεδα αποστράτευσης στο πλαίσιο του «Προγράμματος για κοινωνική και παραγωγική επανένταξη αποστρατευμένων και εκτοπισθέντων από τον πόλεμο». Τον Αύγουστο του 2002, η UNITA εγκατέλειψε επίσημα την ένοπλη πτέρυγα της και κατέθεσε όλες τις προσπάθειές της στην ανάπτυξη του πολιτικού της κόμματος. Παρά την κατάπαυση του πυρός, η βαθιά πολιτική σύγκρουση μεταξύ UNITA και MPLA παραμένει.[38]
Τον Σαβίμπι διαδέχθηκε αμέσως οΑντόνιο Ντέμπο, ο οποίος πέθανε λίγο μετά τον Σαβίμπι. Μετά τον Ντέμπο, στις εκλογές που αμφισβητήθηκαν από τον στρατηγό Πάουλο Λουκάμπα, τον Ντίνιο Τσινγκούντζι καιτονΙσαΐας Σαμακούβα. Ο Σαμακούβα κέρδισε τις εκλογές της UNITA και αναδείχθηκε νέος πρόεδρος της.
