Patis hengak kkklangan

Patis hengak kkklangan (Kari Amerika: International Phonetic Alphabet, ngayan puto IPA) we, kingal "patis pnstiyu hengak". Spatis daha mllamu hnghengak bobo dheran nii na seediq knkela krkari ka patis hengak kkklangan nii. Cikau patis nii ka kana seediq knkela krkari kkklangan, kika, mntena ka kana patis daha. Nngalan daha pheyu patis hengak kkklangan nii ka Patis Roma (Patis Latin) ma Patis Griik, uxe de, snlmeyan daha tikuh patis bgurah.

Rekisi ma pnyahan

Knkawas 1888, tgkingal tkriyak ka patis hengak kkklangan. Ciida, kingal seediq knkela krkari, Pol Pasi ngayan na, dmudul mptgesa kari pneeyah Inggulis ma Hransu pheyu tgkingal IPA. Niqan dnyagan na Pssliyan Slluhe Knklaan Hengak Kkklangan ka dheya duri. IPA cnkau ta saya we, snlmeyan knkawas 2005.

Pgklaun IPA

Ga truma IPA, egu riyung patis mntena patis Latin, so ka [p], [b], [t], [d], [k], [g], [m], [n], [f], [v], [s], [h], [z], [l], [w], mghengak na kari Amerika ka hengak laqi nii. So ka [a], [e], [i], [o], [u]..., psdaling kari Espenio ka hengak bubu nii.

Niqan duma patis mntena patis Latin, ani si, hengak daha we ini kghengak kari Amerika, so ka [j], [r], [c], [y]. Ini pneeyah kari Amarika ka patis so nii, so ka:

1. Hengak na [j] we, msdaling daka "j" na kari Jer-men, ini kgkari Amerika. "Y" na "Yes" ga truma kari Amerika hndure we, hengak so [j] nii.
2. Hengak na [y] we, msdaling daka "ㄩ(ü)" na kari Telu. Ini pntena kari Amerika.

Gaya na cikau IPA we, "1 patis 1 pusu hengak", ini pntena so "sh", "th" na kari Amerika, nngalan daha pndungus 1 hengak ka 2 patis.

Ga truma IPA, knpryexan daha hnyegan na duma patis Latin smalu patis bgurah, so ka N/n→[ɲ], [ɳ], [ŋ], [ɴ]...

Kntteyan ta qmita patis nmalan baro/toma/berah/bukuy patis IPA. So ka [n̥], nrutiq ka hengak laqi [n], bobo umal [͏◌̥] de, mdheriq di. Niqan kingal so [aː] dungan, dungus na [ː] we, pkbaro hengak [a].

Mesa ka Pssliyan Slluhe Knklaan Hengak Kkklangan, matis ta IPA de, malu ka cikau "[ ]". Ado ka ini pntena "[ ]" daka "/ /", mangal ta "[ ]" pnstiyu hengak dgehing , "/ / " pntsiyu hengak gheti.

Klkulu IPA

Hengak laqi (pneeyah baraq)

hengak	pdahung		ludux hema				bukuy hema				gelu
	daha pdahung (dada.)	rupun daka pdahung (ruda.)	rupun	kurang rupun (kuru.)	bukuy kurang (buku.)	sekur hema(sema.)	kurang	kurang mhenuk(kunuk.)	beluh gelu(bgelu.)		pusu beluh gelu(pbelu.)		gemuk gelu(gegu.)		neluk hengak(lungak.)
mperuq	p b		t d			ʈ ɖ	c ɟ	k ɡ	q ɢ				ʡ		ʔ
muhing	m	ɱ	n			ɳ	ɲ	ŋ	ɴ
plhelah	ʙ		r						ʀ
tmapaq		ⱱ	ɾ			ɽ
smerus	ɸ βべーた	f v	θしーた ð	s z	ʃ ʒ	ʂ ʐ	ç ʝ	x ɣ	χかい	ʁ	ħ	ʕ	ʜ	ʢ	h ɦ
psdaling		ʋ	ɹ			ɻ	j	ɰ
smerus kssiyo			ɬ ɮ
psdaling kssiyo			l			ɭ	ʎ	ʟ
tmapaq kssiyo			ɺ

• Patis hengak ga truma kulu mntena, so ka " ɸ βべーた", ga iril we hengak laqi mdheriq, ga narac we hengak laqi rutiq.
• Nasi mgqbulic ka rako na kulu, kika uka ta brahan smalu ka hengak gaga peni.

Patis icil

ɕ ʑ	Hengak smerus kuru.-kurang
ɧ	Hengak sj
ɫ	Hengak psdaling kssiyo kuru. nkunuk.
ɥ	Hengak psdaling kurang ndada.
ʍ w	Hengak psdaling dada.-kunuk.

Hengak smerus mperuq

	dada.	ruda.	rupun	kuru.	kssiyo kuru.	buku	sema	kuru.-kurang	kurang	kunuk.	bgelu.
mdheriq	p͡ɸ	p̪͡f	t͡θしーた	t͡s	t͡ɬ	t͡ʃ	ʈ͡ʂ	t͡ɕ	c͡ç	k͡x	q͡χかい
rutiq	b͡βべーた	b̪͡v	d͡ð	d͡z	d͡ɮ	d͡ʒ	ɖ͡ʐ	d͡ʑ	ɟ͡ʝ	ɡ͡ɣ	ɢ͡ʁ

Hengak mddaha

k͡p ɡ͡b	Hengak mperuq dada.-kunuk.
ŋ͡m	Hengak muhing dada.-kunuk.

Hengak laqi (ini pneeyah baraq)

Hengak mgtudiq

ʘ	dada.
ǀ	rupun
ǃ	kuru.
ǂ	kurang
ǁ	kssiyo kuru.

Hengak mperuq truma

ɓ	dada.
ɗ̪	rupun
ɗ	kuru.
ᶑ	sema.
ʄ	kurang
ɠ	kunuk.
ʛ	bgelu.

Hengak epux gelu

pʼ	dada.
t̪ʼ	rupun
tʼ	kuru.
ʈʼ	sema.
cʼ	kurang
kʼ	kunuk.
qʼ	bgelu
sʼ	smerus kuru.

Hengak bubu

Patis hengak ga truma kulu mntena, so ka " i y", ga iril we (hengak bubu) mtbale, ga narac we (hengak bubu) mtumun.

	Berah	beka.	Ckceka	buka.	Bukuy
lneban	i y		ɨ ʉ		ɯ u
lneban tikuh		ɪ ʏ	ɪ̈ ʊ̈	ɯ̽ ʊ
lneban 1/2	e ø		ɘ ɵ		ɤ o
Ckceka	e̞ ø̞		ə		ɤ̞ o̞
rnwahan 1/2	ɛ œ		ɜ ɞ		ʌ ɔ
rnwahan tikuh	æ		ɐ
rnwahan	a ɶ		ä		ɑ ɒ

Lntudan nganguc（外部がいぶ連結れんけつ）

• Ppatis tennaw IPA