Ηκαλλιτεχνική κολύμβηση[1] (το όνομα που εγκρίθηκε από τηFINAτο 2017, το προηγούμενο όνομα ήταν συγχρονισμένη κολύμβηση) είναι άθληματουυγρού στίβου. Συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα των αγώνων μόλις το 1973. Έχει τρία αγωνίσματα, το ατομικό (σόλο), το ντουέτο (ζεύγος) καιτο ομαδικό (από 4 έως 8 αθλήτριες).
Παραδοσιακά, το άθλημα ήταν αποκλειστικά για γυναίκες, ανκαι στις αρχές του21ου αιώνα δημιουργήθηκε ένα ισχυρό κίνημα γιανα γίνει και άθλημα των αντρών, που τελικώς βρήκε ανταπόκριση και πρόσφατα έχουν αρχίσει να λαμβάνουν χώρα και τέτοιες διοργανώσεις, όπως καιμε ντουέτα άντρας / γυναίκα. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024 δόθηκε για πρώτη φορά σε Ολυμπιάδα η δυνατότητα συμμετοχής και ανδρών στο ομαδικό αγώνισμα, μετην εκάστοτε ομάδα να έχει το δικαίωμα να εκπροσωπείται το πολύ από δύο άνδρες, ανκαι τελικώς καμία χώρα στα αγωνίσματα αυτάδεν έστειλε άνδρες αγωνιζόμενους.
Η καλλιτεχνική κολύμβηση είναι ένα είδος επίδειξης μέσα στο νερό, στο οποίο οι αθλήτριες κρίνονται γιατην εκτέλεση ορισμένων κολυμβητικών κινήσεων και μορφών που έχουν εγκριθεί από τις αρμόδιες αθλητικές αρχές. Οι αθλήτριες βαθμολογούνται, με θεωρητικό μέγιστο το 100, γιατην εκτέλεση μιας σειράς από φιγούρες καιγια ένα τυπικό κολυμβητικό πρόγραμμα που γίνεται μετη συνοδεία μουσικής.
Το ντουέτο της Αργεντινής Etel Sanchez και Sofia Sanchez στις 15 Μαρτίου 2013, σε κοντινό πλάνο. Εδώ φαίνεται τοκλιπ (σαν μανταλάκι) στη μύτη.
Η καλλιτεχνική κολύμβηση είναι ένα από ταπιο χαριτωμένα και κομψά και ελκυστικά για τους θεατές αθλήματα, αλλά ταυτόχρονα και από τα πλέον δύσκολα και απαιτητικά αθλήματα. Γιανα εξασκηθεί αυτό το άθλημα, είναι απαραίτητη όχι μόνο αντοχή, αλλά και ευελιξία και εξαιρετικός έλεγχος της αναπνοής, καιοι αθλήτριες να έχουν αίσθηση του ρυθμού, καθώς και στερεοσκοπική αίσθηση του χώρου. Μεγάλο μέρος των κινήσεων και μορφών, που είναι φιγούρες, άλματα και στροφές, εκτελείται υποβρύχια και μάλιστα η πλειοψηφία κατακόρυφα ανάποδα υποβρύχια. Κατά συνέπεια, είναι τεχνικά οπιο δύσκολος τύπος κολύμβησης. Για διευκόλυνση, ωστόσο, όλες οι αθλήτριες φέρουν πάντα ένα κλιπ (εξάρτημα που θυμίζει μανταλάκι) γιανα διατηρούν κλειστή τη μύτη τους, κάτι εξαιρετικά χρήσιμο στις κατακόρυφες ανάποδες υποβρύχιες φιγούρες, έτσι ώστε ναμην μπαίνει νερό μέσα στη μύτη τους.
Αρχικά γνωστό ως «μπαλέτο νερού» («water ballet»), η συγχρονισμένη / καλλιτεχνική κολύμβηση ξεκίνησε ως δημοφιλής ψυχαγωγία στονΚαναδάτη δεκαετία του 1920. Σύντομα, τη δεκαετία του 1930, εξαπλώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, επίσης ως δημοφιλής ψυχαγωγία.
Η καλλιτεχνική κολύμβηση, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, ξεκίνησε στην Παγκόσμια Έκθεση του 1934 στοΣικάγο, όταν η Cay Curtiss έβαλε τα κορίτσια της να κολυμπήσουν με μουσική καινα κάνουν φιγούρες. Οι πρώτες παραστάσεις επίδειξης στην καλλιτεχνική κολύμβηση εμφανίστηκαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1948και παρέμειναν σε αυτή την ιδιότητα για είκοσι χρόνια. Ανκαι προσέλκυσε από τις πρώτες δεκαετίες το ενδιαφέρον του κοινού, δεν αναπτύχθηκε όμως σαν οργανωμένο σπορ παρά μόνο μετά το 1950. Την ίδια εποχή, το άθλημα έγινε δημοφιλές καιστηνΕυρώπη, ειδικά όταν η Αμερικανίδα σταρτουΧόλυγουντΈστερ Ουίλιαμς εμφανίστηκε ως μπαλαρίνα κολύμβησης σε πολλά μιούζικαλ. Η ίδια, ως ηθοποιόςκαι αθλήτρια της κολύμβησης, κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1940 και του 1950 πρωταγωνίστησε σεμια σειρά κορυφαίων εισπρακτικά κλασικών ταινιών που ονομάστηκαν «μιούζικαλ του νερού» («aquamusicals»), συνδυάζοντας υποκριτική, χορό, κολύμβηση και καταδύσεις.
Βίντεο του 1973.
Το 1956, η καλλιτεχνική κολύμβηση αναγνωρίστηκε από τηνFINA ως επίσημο άθλημα. Για πρώτη φορά εντάχθηκε στοΠαγκόσμιο Πρωτάθλημα Υγρού Στίβουτο 1973. Ωστόσο, καθυστέρησε σημαντικά να γίνει και Ολυμπιακό άθλημα, επειδή είχε μείνει ακόμα και τότε σε κάποιους, μεταξύ αυτών και στελέχη της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ), μια εντύπωση, λόγω των ταινιών του παρελθόντος, ότι επρόκειτο για ψυχαγωγική επίδειξη «σαν διαγωνισμός ομορφιάς», αντί για πραγματικό άθλημα. Μάλιστα ακόμα καιο τότε πρόεδρος της ΔΟΕ από τις 15 Αυγούστου 1952 έως τις 11 Σεπτεμβρίου 1972, Avery Brundage, επέμενε να αποκαλεί το άθλημα «aquatic vaudeville», δηλαδή «υδάτινη βαριετέ» (είδος θεάτρου με ποικιλία θεαμάτων) και αρνήθηκε επανειλημμένα όσες προτάσεις του έγιναν ακόμα καιγιανα θέσει το ζήτημα σε ψηφοφορία.[2]
Ομαδικό, εδώ σε στάση υποστήριξης, τον Ιανουάριο του 2007.
Τελικώς, μόλις το 1984, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες, έλαβαν το καθεστώς ενός πλήρους ολυμπιακού αθλήματος και έγιναν τα πρώτα επίσημα αγωνίσματα. Αξιοσημείωτο γεγονός στη διοργάνωση του 1984 ήταν ότι στο άθλημα αυτό ήταν σχολιαστής ηΈστερ Ουίλιαμς. Στις πρώτες 3 διοργανώσεις Ολυμπιακών Αγώνων όπου έλαβε χώρα η καλλιτεχνική κολύμβηση, είχε 2 αγωνίσματα, το ατομικό (σόλο) καιτο ντουέτο (ζεύγος). Αποκλειστικά όμως στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1996στηνΑτλάντα, αμφότερα καταργήθηκαν και αντικαταστάθηκαν από ομαδικούς διαγωνισμούς των 10 ατόμων. Στη συνέχεια όμως, από τους επόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000στοΣίδνεϊ, επανήλθαν τα ντουέτα, καιοι ομάδες έγιναν 9 ατόμων. Έκτοτε, στους Ολυμπιακούς Αγώνες λαμβάνουν χώρα το ντουέτο (ζεύγος) καιτο ομαδικό. Από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020στοΤόκιο, οι ομάδες έγιναν 8 ατόμων.
Στιγμιότυπο από το ομαδικό στο Πρωτάθλημα Ρωσίας του 2021.
Μέχρι και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1996, οιΗνωμένες ΠολιτείεςκαιοΚαναδάς ήταν οι κυρίαρχες χώρες του αγωνίσματος που διεκδικούσαν την πρωτιά, με συνήθη τρίτη τηνΙαπωνία, αλλά από το παγκόσμιο πρωτάθλημα του 1998 και μετά, ηΡωσία (ενώ προηγουμένως δεν είχε κερδίσει κανένα ολυμπιακό μετάλλιο) έκανε ξαφνικά ένα εντυπωσιακό άλμα απόδοσης και κυριάρχησε ολοκληρωτικά, και μάλιστα δεν έχασε ποτέ ούτε ένα χρυσό μετάλλιοσε όλες τις Ολυμπιάδες από το 2000 έως το 2020 από τα 12 χρυσά που απονεμήθηκαν! Τελικώς όμως, η ρωσική κυριαρχία διακόπηκε αιφνίδια για εξωαγωνιστικούς λόγους, επειδή ηΡωσίακαιηΛευκορωσία αποκλείστηκαν από όλες τις διεθνείς διοργανώσεις από το 2022 και μετά, λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανίαπου ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Μετά τον αποκλεισμό της Ρωσίας, η κυρίαρχος δύναμη έγινε ξαφνικά και αναπάντεχα ηΚίνα, η οποία ήταν η συνήθης δεύτερη στις διοργανώσεις κατά το διάστημα 2011 - 2021, χωρίς όμως να είχε φτάσει στο σημείο τότε να απειλήσει τη Ρωσία. Ιδιαίτερα δυνατές είναι, επίσης, ηΟυκρανία, ηΙαπωνία, ηΑυστρία, ηΙσπανία, ηΑγγλίακαιστα νεότερα χρόνια καιηΕλλάδακαι, εκ νέου, οιΗνωμένες Πολιτείες (οιΗΠΑ μάλιστα έκαναν μια δυναμική επάνοδο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024στοΠαρίσι, κατακτώντας τη δεύτερη θέση στο ομαδικό, πίσω μόνο από την Κίνα). Επίσης, ισχυρή παρουσία στο αγώνισμα έχουν καιηΙταλία, ηΟλλανδία, ηΕλβετία, ηΓερμανία, ηΓαλλίακαιηΒραζιλία.
Ειδικότερα στηνΕλλάδα, το αγώνισμα άρχισε να γίνεται γνωστό καινα κερδίζει τα νέα κορίτσια στις αρχές της δεκαετίας του 1990μετην Χριστίνα Θαλασσινίδου, η οποία ήρθε από την πρώην Σοβιετική Ένωση, αγωνίστηκε γιατην Ελλάδα και έφερε μετάλλια σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Γενικότερα, επίσης, έβαλε τις βάσεις γιανα αναπτυχθεί το άθλημα στη χώρα.
Στις εθνικές και διεθνείς συναντήσεις ηπισίνα πρέπει να είναι τετράγωνη, με ελάχιστο μήκος πλευράς 12 μέτρα. Το βάθος της πρέπει να είναι τουλάχιστον τρία μέτρα για τις φιγούρες και 1,7 μέτρα γιατο τυπικό πρόγραμμα. Η ελάχιστη θερμοκρασία της πισίνας πρέπει να είναι 24 βαθμοί Κελσίου.
Η ομάδα της Ρωσίαςστο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 2007.
Οι διοργανωτές των αγώνων είναι υποχρεωμένοι να έχουν τα κατάλληλα μηχανήματα γιατην αναπαραγωγή της μουσικής που επιθυμούν οι αθλήτριες. Σε αυτά περιλαμβάνονται και υποβρύχια ηχεία, γνωστά ως υδρόφωνα, που τηρούν τους κανόνες ασφάλειας. Για τις υποχρεωτικές φιγούρες, οι αθλήτριες πρέπει να φοράνε μαύρο μαγιό με άσπρο σκουφάκι, όπως στη διπλανή φωτογραφία. Γιατο τυπικό κολυμβητικό πρόγραμμα, μπορούν να φορέσουν οποιοδήποτε μαγιό θεωρείται κατάλληλο, υπό τον όρο φυσικά ότι πληροί ορισμένες απαιτήσεις και κυρίως ότι είναι ολόσωμο, όπως επιβάλλεται υποχρεωτικά από τους κανονισμούς της FINA στις αθλήτριες σε όλα τα αγωνίσματα τουυγρού στίβου. Γενικότερα, οι κριτές έχουν το δικαίωμα να μειώσουν τις βαθμολογίες στις διαγωνιζόμενες αντο μαγιό δεν πληροί ορισμένες απαιτήσεις, είναι ακατάλληλο ή εκτός μόδας.
Οι ελάχιστες ανάγκες σε διεθνείς συναντήσεις είναι ένας διαιτητήςπου επιβλέπει τα αγωνίσματα, διορίζει και κατευθύνει τους υπόλοιπους κριτές, δίνει το σύνθημα γιατην έναρξη των αγωνισμάτων, επιβάλλει ποινές και εγκρίνει τη βαθμολογία. Υπάρχουν μια ή δυο ή τρεις ομάδες από πέντε ή επτά κριτές που βαθμολογούν τις κολυμβήτριες και ένας βοηθός του διαιτητή σε κάθε ομάδα κριτών, αρμόδιος για τις υποχρεωτικές φιγούρες. Τρεις βαθμολογητές σε κάθε ομάδα κριτών, καταχωρούν τη βαθμολογία των κριτών και υπολογίζουν τις συνολικές επιτυχίες των αθλητριών. Τέλος, υπάρχει και ένας αρμόδιος με βοηθούς για τις υποχρεωτικές φιγούρες, που βεβαιώνει ότι οι αθλήτριες βρίσκονται στη σωστή θέση της αφετηρίας τη στιγμή που πρέπει, ένας ελεγκτής της μουσικήςκαιδυο χρονομέτρες γιατον κανονικό χρόνο του προγράμματος.
