Αγία Φιλοθέη ηいーた Αθηναία

Αγία Φιλοθέη ηいーた Αθηναία
Γέννηση	Ρηγούλα ή Ρεβούλα-Παρασκευή Μπενιζέλου 21 Νοεμβρίου 1522 Αθήνα
Κοίμηση	19 Φεβρουαρίου 1589 Καλογρέζα
Τιμάται από	Ορθόδοξη Εκκλησία
Εορτασμός	19 Φεβρουαρίου
δεδομένα ()

Ηいーた Αγία Φιλοθέη ηいーた Αθηναία (κατά κόσμον Ρηγούλα ή Ρεβούλα-Παρασκευή Μπενιζέλου, Αθήνα, 21 Νοεμβρίου 1522 - Καλογρέζα, 19 Φεβρουαρίου 1589) ήταν μοναχή μみゅーεいぷしろん σημαντική φιλανθρωπική κかっぱαあるふぁιいおた κοινωνική δράση κατά τたうηいーた διάρκεια της Τουρκοκρατίας τたうοおみくろんυうぷしろん 16οおみくろんυうぷしろん αιώνα. Ηいーた Ορθόδοξη Εκκλησία τたうηいーたνにゅー έχει ανακηρύξει Αγία κかっぱαあるふぁιいおた είναι στενά συνδεδεμένη μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー πόλη της Αθήνας. Ηいーた μνήμη της τιμάται από τたうηいーたνにゅー Ορθόδοξη Εκκλησία στις 19 Φεβρουαρίου.

Τたうαあるふぁ νεανικά χρόνια

Τたうοおみくろん πατρογονικό της Αγίας Φιλοθέης σしぐまτたうηいーたνにゅー Πλάκα. (Θέα από νότο)

Γεννήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 1522 σしぐまτたうηいーたνにゅー Αθήνα, καταγόμενη από τたうηいーたνにゅー αθηναϊκή αρχοντική οικογένεια γαιοκτημόνων, τたうωおめがνにゅー Μπενιζέλων. Ηいーた Ρηγούλα ή Ρεβούλα (Παρασκευούλα), όπως ήταν τたうοおみくろん κοσμικό της όνομα, ήταν κόρη τたうοおみくろんυうぷしろん Αγγέλου Μπενιζέλου κかっぱαあるふぁιいおた της Σηρίγης Παλαιολογίνας, γόνου της ιστορικής βυζαντινής οικογένειας. Καθώς ηいーた Ρηγούλα μεγάλωνε, διακρινόταν γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろん ήθος κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー ευφυΐα της. Τたうοおみくろん πατρικό σπίτι της Ρεβούλας, τたうοおみくろん Αρχοντικό Μπενιζέλου, βρίσκεται σしぐまτたうηいーたνにゅー οδό Αδριανού 96 στην Πλάκα κかっぱαあるふぁιいおた είναι τたうοおみくろん παλαιότερο σπίτι της πρωτεύουσας.

Σしぐまεいぷしろん ηλικία 14 ετών οおみくろんιいおた γονείς της αποφάσισαν νにゅーαあるふぁ τたうηいーたνにゅー παντρέψουν μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろんνにゅー κατά πολύ μεγαλύτερό της Ανδρέα Χειλά, οおみくろん οποίος ανήκε σしぐまεいぷしろん αρχοντική οικογένεια της Αθήνας. Ήταν ένας γάμος ενάντια σしぐまτたうηいーた θέλησή της, πぱいοおみくろんυうぷしろん διήρκεσε τρία χρόνια, έπειτα ηいーた Ρεβούλα έμεινε χήρα.

Σしぐまτたうαあるふぁ 17 της χρόνια ήταν όμορφη, πάμπλουτη, καταγόμενη από δύο αρχοντικές κかっぱαあるふぁιいおた σημαντικές οικογένειες, μορφωμένη κかっぱαあるふぁιいおた ελεύθερη. Εύκολα εννοεί κανείς πόσο περιζήτητη νύφη ήταν κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた σημαντικότερες οικογένειες της Αθήνας κかっぱαあるふぁιいおた όχι μόνο, τたうηいーたνにゅー διεκδικούσαν γがんまιいおたαあるふぁ νύφη τους. Οおみくろんιいおた γονείς της τたうηいーたνにゅー πίεζαν έντονα νにゅーαあるふぁ συνάψει δεύτερο γάμο, όμως αυτή τたうηいーた φορά ηいーた Ρεβούλα δでるたεいぷしろんνにゅー εισάκουσε τたうηいーたνにゅー επιθυμία τたうωおめがνにゅー γονέων της, δηλώνοντας ότι επιθυμεί νにゅーαあるふぁ ακολουθήσει ασκητική ζωή. Επιδόθηκε σしぐまεいぷしろん φιλανθρωπικό έργο κかっぱαあるふぁιいおた δέκα χρόνια μετά τたうοおみくろん θάνατο τたうωおめがνにゅー γονιών της εκάρη μοναχή μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん όνομα Φιλοθέη.

Ηいーた κοινωνική της δραστηριότητα

Ηいーた μοναχή Φιλοθέη άσκησε ένα είδος φιλανθρωπικού κかっぱαあるふぁιいおた ιεραποστολικού μοναχισμού.:

Ανακαίνισε τたうοおみくろん ναΐσκο τたうοおみくろんυうぷしろん Αγίου Ανδρέα, οおみくろん οποίος βρισκόταν σしぐまτたうοおみくろんνにゅー περίβολο τたうοおみくろんυうぷしろん πατρικού της αρχοντικού, μετατρέποντάς τたうοおみくろんνにゅー σしぐまεいぷしろん κοινόβιο. Τたうοおみくろん Καθολικό τたうοおみくろんυうぷしろん Αγίου Ανδρέα κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん πηγάδι της μονής της σώζονται μέχρι σήμερα σしぐまτたうοおみくろんνにゅー περίβολο τたうοおみくろんυうぷしろん μεγάρου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Σしぐまτたうοおみくろん κοινόβιο αυτό εισήλθε πρώτη ως Ηγουμένη μαζί μみゅーεいぷしろん άλλες μοναχές, κόρες επιφανών οικογενειών της Αθήνας. Ηいーた ίδρυσή τたうοおみくろんυうぷしろん πρέπει νにゅーαあるふぁ τοποθετηθεί περί τたうοおみくろん 1571. Σしぐまεいぷしろん αυτό εγκαταβιούσαν περί τις 150 μοναχές, ανάμεσα στις οποίες κかっぱαあるふぁιいおた μερικές εκχριστιανισμένες μουσουλμάνες, αλλά κかっぱαあるふぁιいおた Κύπριοι σκλάβοι μετά τたうηいーたνにゅー πτώση της Κύπρου στους Τούρκους τたうηいーたνにゅー ίδια περίοδο.

Εκείνη τたうηいーたνにゅー εποχή, αρχίζει τたうοおみくろん φιλανθρωπικό, κοινωνικό, εκπαιδευτικό κかっぱαあるふぁιいおた εθνικό έργο της Φιλοθέης. Σしぐまτたうοおみくろん έργο αυτό αφιέρωσε τたうηいーたνにゅー πατρική κかっぱαあるふぁιいおた προσωπική της περιουσία. Ιδρύει σχολεία, βιοτεχνικά κかっぱαあるふぁιいおた χειροτεχνικά εργαστήρια, νοσοκομεία, ξενοδοχεία, ορφανοτροφεία, κかっぱ.αあるふぁ. Διδάσκει στοιχειώδη οικοκυρική στις «μοναστηρίσιες». Τたうοおみくろん συγκρότημα αυτό ονομάζεται «Παρθενώνας» κかっぱαあるふぁιいおた εκεί βρίσκουν καταφύγιο κかっぱαあるふぁιいおた περίθαλψη (υλική κかっぱαあるふぁιいおた πνευματική) αδιακρίτως Έλληνες κかっぱαあるふぁιいおた Τούρκοι. Προσφέρει μεγάλα ποσά γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー απελευθέρωση τたうωおめがνにゅー αιχμαλώτων, ενώ ιδιαιτέρως φροντίζει γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーた φυγάδευση τたうωおめがνにゅー γυναικών σしぐまτたうαあるふぁ νησιά, προκαλώντας όλεθρο σしぐまτたうαあるふぁ χαρέμια τたうωおめがνにゅー Τούρκων. Σύμφωνα μみゅーεいぷしろん τたうηいーた μαρτυρία τたうοおみくろんυうぷしろん Ρωμαιοκαθολικού επισκόπου Ζακύνθου προς τις αρχές της Βενετίας, ηいーた Φιλοθέη "εδέχθη εις τたうοおみくろん μοναστήρι πολλάς γυναίκας αμαρτωλάς πぱいοおみくろんυうぷしろん ήσαν έγκυοι κかっぱαあるふぁιいおた τας έκρυψεν εις τたうοおみくろん μοναστήρι ίνα μみゅーηいーた τιμωρηθούν από τους Τούρκους". Παράλληλα, ιδρύει παραρτήματα σしぐまτたうοおみくろん Χαλάνδρι, τたうαあるふぁ Πατήσια, τたうοおみくろん Ψυχικό, τたうηいーたνにゅー Καλογρέζα. Σしぐまτたうηいーたνにゅー περιοχή τたうοおみくろんυうぷしろん Ψυχικού άνοιξε ένα πηγάδι γがんまιいおたαあるふぁ νにゅーαあるふぁ ξεκουράζονται οおみくろんιいおた κατάκοποι αγρότες πぱいοおみくろんυうぷしろん δούλευαν ώρες κάτω από τたうοおみくろん ζεστό ήλιο κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん νερό ήταν λιγοστό σしぐまτたうηいーたνにゅー Αττική γがんまηいーた. Λέγεται ότι από τたうοおみくろん ψυχικό αυτό της μοναχής Φιλοθέης πήρε ηいーた περιοχή τたうοおみくろん όνομά της. Ή πάλι πως έγραψε πάνω σしぐまτたうοおみくろん μαρμάρινο χείλος τたうοおみくろんυうぷしろん πηγαδιού τたうηいーたνにゅー λέξη «ψυχικόν» δηλωτικό της ψυχικής ωφέλειας. Κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた περιοχή της Καλογρέζας οφείλει τたうοおみくろん όνομά της από τたうοおみくろん μετόχι πぱいοおみくろんυうぷしろん εκεί ίδρυσε ηいーた Φιλοθέη, τたうηいーた μονή της Καλογραίας, όπως τたうηいーたνにゅー αποκαλούσαν οおみくろんιいおた Αθηναίοι (κかっぱαあるふぁιいおた από παραφθορά της λέξης, Μετόχι Καλογρέζας, σύμφωνα μみゅーεいぷしろん άλλη ετυμολογία, «καλογρέζα» σημαίνει «μοναχή» σしぐまτたうηいーたνにゅー αρβανίτικη διάλεκτο).

Βασική επιδίωξη της Φιλοθέης ήταν ηいーた τόνωση τたうοおみくろんυうぷしろん ορθόδοξου ιδεώδους κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた διατήρηση της ελληνικής συνείδησης. Τたうοおみくろん έργο της, κατά βάση εθνικό κかっぱαあるふぁιいおた θρησκευτικό, ξεπέρασε τたうαあるふぁ όρια της Αθήνας κかっぱαあるふぁιいおた έγινε γνωστό σしぐまεいぷしろん όλη τたうηいーたνにゅー Ελλάδα. Αδιαφιλονίκητη ιστορική επιβεβαίωση γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろん έργο αυτό παρέχει ηいーた αλληλογραφία της Φιλοθέης μみゅーεいぷしろん τたうηいーた Γερουσία της Βενετίας (1583), από τたうηいーたνにゅー οποία ζητούσε οικονομική βοήθεια.

Τたうοおみくろん τέλος της

Σしぐまεいぷしろん επιστολή της Αγίας πぱいοおみくろんυうぷしろん εντοπίστηκε από τたうοおみくろんνにゅー ιστοριοδίφη Κωνσταντίνο Μέρτζιο σしぐまεいぷしろん βιβλιοθήκη της Βενετίας μみゅーεいぷしろん παραλήπτη τたうηいーたνにゅー Βενετική Γερουσία, μみゅーεいぷしろん ημερομηνία ΄΄22 Φεβρουαρίου 1583΄΄, ζητείται χρηματική βοήθεια γがんまιいおたαあるふぁ νにゅーαあるふぁ ξεπληρώσει χρέη πぱいοおみくろんυうぷしろん είχαν προκύψει γιατί ήθελε νにゅーαあるふぁ γλιτώσει τたうοおみくろん μοναστήρι κかっぱαあるふぁιいおた τις μοναχές από τις τουρκικές λεηλασίες. Επομένως οおみくろんιいおた διώξεις της αγίας είχαν αρχίσει πぱいρろーιいおたνにゅー τたうοおみくろん 1588-1589. Ηいーた Βενετική Γερουσία αποφάσισε νにゅーαあるふぁ συνδράμει μみゅーεいぷしろん 200 τσεκίνια (χρυσά νομίσματα).

Τたうηいーた νύχτα της 2ας προς 3ης Οκτωβρίου 1588, κατά τたうηいーた διάρκεια ιερής ολονυχτίας πぱいοおみくろんυうぷしろん επιτελούσαν οおみくろんιいおた μοναχές προς τιμή τたうοおみくろんυうぷしろん Αγίου Διονυσίου τたうοおみくろんυうぷしろん Αρεοπαγίτου (πολιούχου αγίου της Αθήνας) σしぐまτたうοおみくろん εκκλησάκι τたうοおみくろんυうぷしろん Αγίου Ανδρέα, οおみくろんιいおた Τούρκοι εφορμούν εいぷしろんκかっぱ νέου, συλλαμβάνουν τたうηいーた Φιλοθέη κかっぱαあるふぁιいおた έπειτα από βασανιστήρια τたうηいーたνにゅー εγκαταλείπουν ημιθανή έξω από τたうηいーた μονή της.

Τたうοおみくろん εσωτερικό τたうοおみくろんυうぷしろん σπιτιού της Αγίας Φιλοθέης σしぐまτたうηいーたνにゅー Αθήνα

Έξω από τたうοおみくろん ναό, σしぐまτたうαあるふぁ δεξιά της εισόδου τたうοおみくろんυうぷしろん, σώζεται ηいーた κολώνα, όπου ηいーた Φιλοθέη δέθηκε κかっぱαあるふぁιいおた μαστιγώθηκε. Οおみくろんιいおた μοναχές της τたうηいーたνにゅー μετέφεραν σしぐまτたうηいーたνにゅー κρύπτη της σしぐまτたうηいーたνにゅー Καλογρέζα. Εκεί ηいーた Φιλοθέη υπέκυψε σしぐまτたうαあるふぁ τραύματά της στις 19 Φεβρουαρίου 1589. Ενταφιάστηκε σしぐまτたうοおみくろん δεξιό μέρος τたうοおみくろんυうぷしろん ιερού βήματος τたうοおみくろんυうぷしろん Αγίου Ανδρέα, ενώ αιώνες αργότερα τたうοおみくろん σκήνωμα της μεταφέρθηκε σしぐまτたうηいーた Μητρόπολη Αθηνών, όπου φυλάσσεται σしぐまεいぷしろん ασημένια λάρνακα μέχρι σήμερα.

Σしぐまτたうοおみくろん μέρος όπου παρέδωσε τたうοおみくろん πνεύμα της, σしぐまτたうηいーたνにゅー περιοχή της Καλογρέζας, υψώνεται οおみくろん Ιいおた. Νにゅー. της Αγίας Φιλοθέης, ενώ τたうοおみくろん όνομά της φέρει κかっぱαあるふぁιいおた ολόκληρο τたうοおみくろん γνωστό προάστιο τたうωおめがνにゅー Αθηνών, ηいーた Φιλοθέη. Τたうοおみくろん 1937 ηいーた Αγία Φιλοθέη εμφανίστηκε σしぐまεいぷしろん όραμα σしぐまεいぷしろん πατριώτισσα κかっぱαあるふぁιいおた προειδοποίησε ότι ηいーた χώρα μας θしーたαあるふぁ κατακτηθεί από τたうηいーたνにゅー Ναζιστική Γερμανία κかっぱαあるふぁιいおた ότι ηいーた κατοχή δでるたεいぷしろんνにゅー θしーたαあるふぁ διαρκέσει πολύ.

Ιερά Λείψανα Αγίας Φιλοθέης

Ηいーた Λειψανοθήκη της Αあるふぁγがんま. Φιλοθέης

Τたうοおみくろん Λείψανο της Αγίας Φιλοθέης φυλάσσεται αδιάφθορο σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Μητροπολιτικό Ναό τたうωおめがνにゅー Αθηνών. Ηいーた Τιμία Κάρα της έχει χαθεί.

Ένας δάκτυλος της Αγίας Φιλοθέης φυλάσσεται σしぐまτたうηいーたνにゅー Μονή Αγίας Φιλοθέης σしぐまτたうηいーたνにゅー Εκάλη της Αττικής.

Υμνογραφία Αγίας Φιλοθέης

Ἦχος πぱいλらむだ. αあるふぁ'. Τたうὸνにゅー συνάναρχον λόγον Ἀθηναίων ἡ πόλις ἡ περιώνυμος Φιλοθέην τたうιいおたμみゅーᾷ τたうὴνにゅー Ὀσιομάρτυρα κかっぱαあるふぁὶ ἀσπάζεται αあるふぁὐτたうῆς τたうὸ θしーたεいぷしろんῖοおみくろんνにゅー λείψανον, ὅτたうιいおた ἐβίωσε σしぐまεいぷしろんμみゅーνにゅーῶς κかっぱαあるふぁὶ μετήλλαξε τたうὸ ζぜーたῆνにゅー ἀθλήσει κかっぱαあるふぁὶ μαρτυρίῳ κかっぱαあるふぁὶ πρεσβεύει πぱいρろーὸς τたうὸνにゅー Σしぐまωおめがτたうῆρろーαあるふぁ διδόναι πぱいᾶσしぐまιいおた τたうὸ θしーたεいぷしろんῖοおみくろんνにゅー ἔλεος.

Ἀπολυτίκιον Ἦχος δでるた’. Τたうαあるふぁχかいὺ προκατάλαβε. Ὅσιων τたうὴνにゅー ἔλλαμψιν, εいぷしろんἰσδεδεγμένη σεμνή, τたうὴνにゅー πάλιν ἐφαίδρυνας, τたうῶνにゅー Ἀθηναίων τたうὴ σしぐまῆ, ἀσκήσει κかっぱαあるふぁὶ χάριτι, σしぐまὺ γがんまὰρろー ἐνにゅー εいぷしろんὐποιίαις, διαλάμπουσα Μみゅーῆτたうεいぷしろんρろー, ἤθλησας δでるたιいおた’ ἀγάπην, εいぷしろんὐσεβῶς τたうοおみくろんῦ πλησίον δでるたιいおたὸ σしぐまὲ ὢ Φιλοθέη, Χριστὸς ἐδόξασε.

Σημειώσεις

Ύστερα από τたうηいーたνにゅー μみゅーεいぷしろん αριθμ. 22/30 Σεπτεμβρίου 1999 εγκύκλιο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, ηいーた μνήμη της Αγίας Φιλοθέης συμπεριελήφθηκε νにゅーαあるふぁ τιμάται επιπρόσθετα κかっぱαあるふぁιいおた στις 12 Οκτωβρίου όπου κかっぱαあるふぁιいおた ορίσθηκε νにゅーαあるふぁ τιμάται ηいーた Σύναξη τたうωおめがνにゅー εいぷしろんνにゅー Αθήναις Αγίων.

Τたうοおみくろん σπίτι τたうωおめがνにゅー Μπενιζέλων, πぱいοおみくろんυうぷしろん ανεγέρθηκε πιθανότατα σしぐまτたうοおみくろん πρώτο μισό τたうοおみくろんυうぷしろん 18οおみくろんυうぷしろん αιώνα, είναι τたうοおみくろん τελευταίο σωζόμενο κονάκι σしぐまτたうηいーたνにゅー Αθήνα κかっぱαあるふぁιいおた ένα από τたうαあるふぁ λίγα παραδείγματα ανάλογων αρχοντικών πぱいοおみくろんυうぷしろん σώζονται σしぐまτたうηいーた νότια Ελλάδα.

Δείτε επίσης

• Άγιος Ανδρέας (Πατήσια)
• Μετόχι Καλογρέζας
• Αρχοντικό Μπενιζέλου

Βιβλιογραφία

• Φώτιος Δημητρακόπουλος, «Πρωτόκλητος Ανδρέας κかっぱαあるふぁιいおた Οσία Φιλοθέη», Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής τたうοおみくろんυうぷしろん Πανεπιστημίου Αθηνών, τたうοおみくろんμみゅー.ΜみゅーΒべーた'(2010-2011), σしぐまεいぷしろんλらむだ. 11-40
• Νικόλαος Τωμαδάκης, Οおみくろんιいおた Νεομάρτυρες τたうοおみくろんυうぷしろん Βυζαντίου κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた οσιομάρτυς Φιλοθέη Μπενιζέλου ηいーた Αθηναία (19 Φεβρουαρίου 1589), Εいぷしろん.Εいぷしろん.Φふぁい.Σしぐま.Πぱい.Αあるふぁ., τたうοおみくろんμみゅー.21(1970-1971), σしぐまεいぷしろんλらむだ.9-25.
• Δημήτρης Φερούσης, Ηいーた μαΐστρα της Αθήνας, Σύναξη , τたう/χかい.16(Οおみくろんκかっぱτたう.-Δでるたεいぷしろんκかっぱ.1985), σしぐまεいぷしろんλらむだ.7-11.
• Κかっぱ. Δでるた. Μέρτζιος, Ηいーた οσία Φιλοθέη, Ελληνικά, τたうοおみくろんμみゅー.13, τたう/χかい.1 (1954), σしぐまεいぷしろんλらむだ.122-128
• Κωνσταντίνος Σάθας, Βιογραφίαι τたうωおめがνにゅー εいぷしろんνにゅー τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικής Εθνεγερσίας 1453-1821, εいぷしろんκかっぱδでるた. Κουλτούρα,1990, σしぐまεいぷしろんλらむだ.193-195

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ένα μικρό ηχητικό αφιέρωμα σしぐまτたうηいーた ζωή της Αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας