To A. schoenoprasum είναι το μοναδικό είδος του γένους Άλλιον (Allium)το οποίο είναι ενδημικό σε όλο τον πλανήτη.
Η ονομασία του είδους προέρχεται από τοΕλληνικό σχοίνος (σπαθόχορτο) και πράσον (πράσο).[8]ΗΑγγλική ονομασία, chives, προέρχεται από τηνΓαλλική λέξη cive, από τηνcepa, τηνΛατινική λέξη γιατοκρεμμύδι.[9]
Το σχοινόπρασο, το οποίο κοινώς ονομάζεται καιαγριόπρασο, συνήθως χρησιμοποιείται ως χορταρικό και μπορεί να βρεθεί στα οπωροπαντοπωλεία ή να αναπτυχθεί στον σπιτικό κήπο. Στην μαγειρική χρήση, οι μίσχοι (scapes)[Σημ. 2]καιοι κλειστοί, ανώριμοι ανθοφόροι οφθαλμοί (μπουμπούκια) τεμαχίζονται σε κύβους και χρησιμοποιούνται ως συστατικό γιαψάρια, πατάτες, σούπες, σαλάτες, αυγά, σάλτσες και άλλα πιάτα. Τα σχοινόπρασα έχουν εντομοαπωθητικές ιδιότητες που μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε κήπους γιατον έλεγχο των παρασίτων.[10]
Το σχοινόπρασο είναι ένας βολβόςο οποίος σχηματίζει ποώδες πολυετές φυτό, φτάνοντας σε ύψος τα 30–50 cm (12–20 in). Οι βολβοί είναι λεπτοί, κωνικοί, μήκους 2–3 cm (0,79–1,18 in), πλάτους 1 cm (0,39 in) και αναπτύσσονται σε πυκνές συστάδες από τις ρίζες. Οι μίσχοι (ή στελέχη) είναι κοίλα και σωληνοειδή, μήκους έως 50 cm (20 in) και πλάτους 2–3 mm (0,079–0,118 in), με μαλακή υφή, ανκαιπριν από την εμφάνιση τουάνθους, μπορεί να φαίνεται πιο σκληρή απ'ότι συνήθως. Τα φύλλα, τα οποία είναι κοντύτερα από ό,τιοι μίσχοι (scapes), είναι κούφια και σωληνοειδή ή terete, (στρογγυλά σε διατομή), η οποία τα ξεχωρίζει μεμια ματιά από το σκόρδο σχοινόπρασο Άλλιον το κονδυλόρριζον (Allium tuberosum). Ταλουλούδια είναι ανοιχτό μοβκαι σχήματος αστεριού με έξι πέταλα, πλάτους 1–2 cm (0,39–0,79 in) και παράγονται σε πυκνή ταξιανθία 10-30 μαζί, πριν από το άνοιγμα, η ταξιανθία περιτριγυρίζεται από ένα χαρτοειδές βράκειο (bract).[Σημ. 3]Οισπόροι παράγονται σεμια μικρό, κάψουλα τριών βαλβίδων, οι οποίοι ωριμάζουν το καλοκαίρι. Το βότανο ανθίζει από τον Απρίλιο έως τον Μάιο στα νότια τμήματα των ζωνών οικοτόπων καιτον Ιούνιο στα βόρεια τμήματα.[11][12]
Το σχοινόπρασο είναι το μοναδικό είδος του γένους Άλλιον (Allium)το οποίο είναι ενδημικό τόσο στοΝέο όσο καιστονΠαλαιό Κόσμο. Μερικές φορές, τα φυτά που βρίσκονται στηΒόρεια Αμερική, ταξινομούνται ως Α. schoenoprasumποικ. sibiricum, ανκαι αυτό αμφισβητείται. Οι διαφορές μεταξύ των δειγμάτων είναι σημαντικές. Ένα δείγμα βρέθηκε στο βόρειο Μέιν φυτρώνοντας μοναχικά, αντί σε συστάδες, επίσης, επιδεικνύει σκοτεινά γκρι άνθη.[13]
Ανκαιτα σχοινόπρασα σε γενικές γραμμές είναι εντομοαπωθητικά, λόγω των θειούχων ενώσεών τους, τα άνθη τους προσελκύουν τις μέλισσεςκαι μερικές φορές κρατούνται γιανα αυξήσουν την επιθυμητή ζωή τωνεντόμων.[14]
Τα σχοινόπρασα καλλιεργούνται για τους μίσχους (scapes), οι οποίοι χρησιμοποιούνται στη μαγειρική ως αρωματικό βότανοκαι παρέχουν μια κάπως ηπιότερη γεύση από εκείνη των άλλων ειδών Άλλιον (Allium).
Το σχοινόπρασο έχει μια μεγάλη ποικιλία από γαστρονομικές χρήσεις, όπως σε παραδοσιακά πιάτα στηΓαλλία, Σουηδίακαι αλλού.[15]ΟRetziusστο βιβλίο του «Προσπάθεια Χλωρίδα»ς («Attempt at a Flora» [Försök til en flora]) του 1806, περιγράφει πώς τα σχοινόπρασα χρησιμοποιούνται με τηγανίτες, σούπες, ψάρια και σάντουιτς.[15] Είναι επίσης ένα συστατικό της σάλτσας gräddfilμετο παραδοσιακό πιάτο ρέγγας που σερβίρεται στις μεσοκαλοκαιρινές εορτές της Σουηδίας. Επίσης, τα άνθη μπορούν να χρησιμοποιηθούν γιατο γαρνίρισμα των πιάτων.[16]ΣτηνΠολωνίακαιτηΓερμανία, τα σχοινόπρασα σερβίρονται μετυρί κουάρκ (quark).[Σημ. 4]Το σχοινόπρασο είναι ένα από τα «εκλεπτυσμένα χορταρικά» (fines herbes)[Σημ. 5] της Γαλλικής κουζίνας, η οποία περιλαμβάνει επίσης τοεστραγκόν, τομυρώνικαιτομαϊντανό. Τα σχοινόπρασα μπορούν να βρεθούν φρέσκα στις περισσότερες αγορές καθ'όλο το χρόνο, καθιστώντας τα άμεσα διαθέσιμα· μπορούν, επίσης, να καταψυχθούν αφυδατωμένα χωρίς μεγάλη ελάττωση της γεύσης, δίνοντας έτσι την δυνατότητα στους οικιακούς καλλιεργητές, να αποθηκεύουν μεγάλες ποσότητες της συγκομιδής από τους κήπους τους.[9]
ΟRetzius, επίσης περιγράφει πώς οι αγρότες θα φύτευαν ανάμεσα στα βράχια σχοινόπρασα, κάνοντάς τα σύνορα των παρτεριών, γιανα κρατήσουν τα φυτά απαλλαγμένα από τα παράσιτα (όπως ταΙαπωνικάσκαθάρια).[15][17]Το αναπτυσσόμενο φυτό απωθεί τα ανεπιθύμητα έντομα καιο χυμός από τα φύλλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί γιατον ίδιο σκοπό, καθώς καιγιατην καταπολέμηση μυκητιασικών λοιμώξεων, του ωίδιου (mildew)καιτου φουζικλάδιου (scab).[18][19][20]
Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του σχοινόπρασου είναι παρόμοια με εκείνες τουσκόρδου, αλλά ασθενέστερη· το αχνό αποτελέσματα σε σύγκριση μετο σκόρδο είναι ίσως ο κύριος λόγος γιατην περιορισμένη χρήση του ως φαρμακευτικό βότανο. Περιέχει πολλές ενώσεις organosulfur όπως αλλυλο σουλφίδια[21]καιαλκυλο- σουλφοξειδίων, το σχοινόπρασο αναφέρεται ότι έχει ευεργετική επίδραση στοκυκλοφορικό σύστημα. Έχει επίσης, ήπιες διεγερτικές, διουρητικές και αντισηπτικές ιδιότητες.[22]Το σχοινόπρασο προσφέρει επίσης ενδυνάμωση των οστών λόγω της περιεκτικότητας σε ασβέστιο και βιταμίνη Κ, και σημαντική προστασία της όρασης από εκφυλιστικές ασθένειες.
Καθώς το σχοινόπρασο συνήθως σερβίρεται σε μικρές ποσότητες και ποτέ ως κύριο πιάτο, σπανίως συναντώνται αρνητικές επιπτώσεις, ανκαι μπορεί να προκύψουν πεπτικά προβλήματα μετά από υπερκατανάλωση.[23]
Το σχοινόπρασο είναι μια πλήρης και πλούσια τροφή γεμάτη θρεπτικά συστατικά. Λεπτομερέστερα, βιταμίνη Κ, βιταμίνη Β9, βιταμίνη Β2, βιταμίνη Β6, βιταμίνη Β5, βιταμίνη Β1, βιταμίνη Α, βιταμίνη C, κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, μαγγάνιοκαιφώσφορο. Το σχοινόπρασο περιέχει ίχνη από θειάφικαιαλλισίνη συστατικό που περιέχεται σε όλα τα φυτά της ίδιας οικογένειας όπως τοκρεμμύδικαιτοσκόρδο.
Τα σχοινόπρασα καλλιεργούνται τόσο για μαγειρική τους χρήση όσο καιγιατην διακοσμητική τους αξία· συχνά τα ιώδη άνθη, χρησιμοποιούνται σε διακοσμητικές ξηρές ανθοδέσμες.[24]
Το σχοινόπρασο ευδοκιμεί σε καλά στραγγιζόμενα εδάφη, πλούσια σε οργανική ύλη, μεpH 6-7 και πλήρη ήλιο.[7]Η ανθεκτικότητα τουσε ξηρασία καισε μεγάλη ποικιλία χωμάτων, καθιστά το σχοινόπρασο ένα φυτό εύκολα καλλιεργήσιμο. Μπορεί να καλλιεργηθεί από σπόρουςκαι ωριμάζουν το καλοκαίρι ή νωρίς την επόμενη άνοιξη. Κατά κανόνα, το σχοινόπρασο γιανα βλαστήσει, χρειάζεται μία θερμοκρασία από 15 έως 20 °C (60-70 °F) καινα διατηρείται υγρό. Μπορούν επίσης να φυτευτούν κάτω από ένα κλος (cloche)[Σημ. 6] ή σε ψυχρότερα κλίματα, να βλαστήσουν σε εσωτερικούς χώρους και αργότερα να φυτευτούν εξωτερικά. Μετά από τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες, οι νεαροί βλαστοί πρέπει να είναι έτοιμοι γιανα φυτευθούν έξω. Επίσης, πολλαπλασιάζονται εύκολα μετη διαίρεση.[25]
Το χειμώνα, στις κρύες περιοχές, τα σχοινόπρασα πεθαίνουν στους υπόγειους βολβούς, μετα νέα φύλλα να εμφανίζονται στις αρχές της άνοιξης. Τα σχοινόπρασα που αρχίζουν να φαίνονται παλαιά, μπορούν να περικοπούν περίπου 2–5 cm. Κατά τη συγκομιδή, ο απαιτούμενος αριθμός από τα κοτσάνια, θα πρέπει να κοπεί στη βάση.[25] Κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, το φυτό συνεχώς επανεκφύει φύλλα, επιτρέποντας μια συνεχόμενη συγκομιδή.[25]
Τα σχοινόπρασα καλλιεργούνται στηνΕυρώπη από τονΜεσαίωνα (από τον 5ο μέχρι τον 15ο αιώνα), ανκαιοι ημερομηνίες χρήσης τους, πηγαίνουν πίσω 5000 χρόνια.[9] Ορισμένες φορές, είχαν αναφερθεί ως «rush leeks» (από τοΕλληνικόσχοίνος (Λατινικάjuncus) που σημαίνει βούρλο (φυτό) καιπράσον).
ΟιΡωμαίοι πίστευαν ότι το σχοινόπρασο μπορούσε να ανακουφίσει τον πόνο από τα ηλιακά εγκαύματα ή καιτον πονόλαιμο. Πίστευαν ότι τρώγοντας σχοινόπρασο, θα μπορούσε να αυξηθεί η πίεση τουαίματοςκαιναδρα ως διουρητικό.[26]
ΟιΡομά έχουν κάνει χρήση του σχοινόπρασου σε μαντείες.[27]Τα τσαμπιά από τα αποξηραμένα σχοινόπρασα, κρεμόνται γύρω από το σπίτι, όπου πιστεύεται ότι αποκρούουν τις ασθένειες καιτο κακό.[28]
↑ Πολυετές φυτό (perennial plant) ή απλά πολυετές (perennial) (από τοΛατινικόper, που σημαίνει "μέσα" καιannus, που σημαίνει "χρόνος"), είναι ένα φυτό πουζειγια περισσότερο από δύο χρόνια.[Παρ. Σημ. 1]
↑ΤοΑγγλικόscape (κλαδί, μίσχος, κοτσάνι) από τοΛατινικόscapus, που προέρχεται από τοΑρχαιοελληνικότοσκᾶπος (κλάδος, ράβδος). Είναι οι μίσχοι, τα κοτσάνια ή οι βλαστοί δηλαδή που φέρουν τα άνθη του φυτού καιπουδεν έχουν κλαδιά ή φύλλα.
↑Στη βοτανική, βράκειο (ή βράκτιο) (bract), είναι ένα φύλλο στο μίσχο του άνθους δηλαδή ένα τροποποιημένο ή εξειδικευμένο φύλλο, ειδικά ένα που σχετίζεται μετην αναπαραγωγική δομή, όπως ένα λουλούδι, ταξιανθία άξονας ή κλίμακα κώνου.
↑Το κουάρκ (quark), είναι ένα είδος φρέσκου γαλακτοκομικού προϊόντος το οποίο παρασκευάζεται μετη θέρμανση του ξινόγαλου, μέχρις ότου ικανοποιηθεί στο επιθυμητό βαθμό το πήξιμο τουγάλακτοςκαιστη συνέχεια στραγγίζεται. Μπορεί να χαρακτηριστεί ως φρέσκο τυρίμε οξύ, ανκαισε ορισμένες χώρες, παραδοσιακά θεωρείται ένα γαλακτοκομικό προϊόν ξεχωριστής ζύμωσης. Το παραδοσιακό κουάρκ γίνεται χωρίς πυτιά, αλλά σε μερικά σύγχρονα γαλακτοκομία προστίθεται πυτιά. Είναι μαλακό, λευκό, μη-παλαιομένο και συνήθως δεν έχει προστεθεί αλάτι.[Παρ. Σημ. 2][Παρ. Σημ. 3][Παρ. Σημ. 4]
↑Τα εκλεπτυσμένα χορταρικά (fines herbes προφορά ΔΦΑ [finzɛʁb]), ορίζουν ένα σημαντικό συνδυασμό χορταρικών, ο οποίος αποτελεί τον βασικό πυλώνα της Γαλλικής κουζίνας. Τα βασικά εκλεπτυσμένα χορταρικά (fines herbes) της Γαλλικής υψηλής μαγειρικής, περιλαμβάνουν ψιλοκομμένο μαϊντανό, σχοινόπρασο, εστραγκόνκαιμυρώνι.[Παρ. Σημ. 5]
↑Στην γεωργία καιτην κηπουρική το κλος (cloche) ή row cover, είναι η κάλυψη σειράς με οποιοδήποτε διαφανές ή ημι-διαφανές, εύκαμπτο υλικό, όπως ύφασμα ή πλαστικό φύλλο, το οποίο χρησιμοποιείται ως προστατευτικό κάλυμμα γιανα προστατευτούν φυτά, συνήθως λαχανικά, κυρίως από τις ανεπιθύμητες επιδράσεις του κρύου καιτου ανέμου, αλλά επίσης και από την βλάβη τωνεντόμων.[Παρ. Σημ. 6]
↑Käseverordung (German regulations on cheese; in German).
↑ГОСТ Р 52096-2003. Творог. Технические условия. (Russian state standard GOST R 52096-2003. Tvorog. Specifications; in Russian). The standard for tvorog is defined separately from the standards for cheeses.
↑George J. Hochmuth· Robert C. Hochmuth· Steve Kostewicz & William Stall (1987). «Row Covers for Commercial Vegetable Culture in Florida». Institute of Food and Agricultural Sciences (University of Florida). Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2015.
↑Kaufman, Peter B· Thomas J Carlson· Kaufman B Kaufman· Harry L Brielmann· Sara Warber· Leland J Cseke· James A Duke (1999). Natural Products from Plants. Boca Raton: CRC Press. σελίδες 261. 084933134X.
↑Gräslök, from Den virtuella floran, retrieved on June 13, 2006, The facts mentioned on the site apply to Sweden, which is in the northern part of the habitat zone.
Πλήρως ανεπτυγμένο άνθος.
Allium schoenoprasum.
Allium schoenoprasum, Βοτανικός Κήπος Καρλσρούης, Γερμανία.
. Simon & Schuster, Inc. ISBN 0-671-73489-X.
