Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί καινα αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 30/04/2016.
Κατά τη διάρκεια τουΑ΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ανκαι είχε ισχυρές συνδέσεις καιμε τις δύο πλευρές, προτίμησε να κρατήσει αυστηρή ουδετερότητα. Αργότερα έγινε χρήσιμος σε διπλωματικό επίπεδο σχετικά με τους αιχμαλώτους πολέμου και τις διαπραγματεύσεις μεταξύ τους. Έγινε προστάτης των γραμμάτων, των τεχνών, του τουρισμού, καιτοπιο αξιοσημείωτο, του αθλητισμού. Έκτισε το ιστορικό ξενοδοχείο PalaceστηνΜαδρίτηκαι πήρε υπό την προστασία του τις ιστορικές ποδοσφαιρικές ομάδες της εποχής του, όπως ηΡεάλ Μαδρίτης, ηΡεάλ ΣοσιεδάδκαιηΡεάλ Μπέτις.
Μετά την καταστολή του κινήματος του Ριβέρα οι δημοκρατικοί ανάγκασαν τον Αλφόνσο να προκηρύξει εκλογές που τις κέρδισαν (1930). Με δημοψήφισμα στην συνέχεια τον κήρυξαν έκπτωτο καταργώντας τηνμοναρχία, ανακηρύσσοντας τηνδημοκρατία, και αναγκάζοντας τον Αλφόνσο να εξοριστεί.
Από το 1936 έγινε και διεκδικητής του Γαλλικού Στέμματος από την πλευρά των Νομιμοφρόνων ως Αλφόνσος Α΄ μετά τον θάνατο τουΑλφόνσου Καρόλου των Βουρβόνων, διεκδικητή ως Καρόλου ΙΒ΄. Στον τίτλο τον διαδέχθηκε ένας από τους γιούς τουοΙάκωβος ως Ερρίκος ΣΤ΄.
ΟΑλφόνσος Λέων Φερδινάνδος Μαρία Ιάκωβος Ισίδωρος Πασχάλιος Αντώνιος γεννήθηκε στοΒασιλικό Παλάτι της Μαδρίτης στις 17 Μαΐου 1886. Ήταν ο γιος τουΑλφόνσου ΙΒ΄ της Ισπανίας, ο οποίος πέθανε αιφνίδια τον Νοέμβριο του 1885, και έγινε Βασιλιάς τη στιγμή της γέννησής του. Πέντε ημέρες αργότερα βαπτίστηκε με νερό που έφθασε ειδικά από τον Ποταμό Ιορδάνη της Παλαιστίνης στο παρεκκλήσι των Ανακτόρων από τον Αρχιεπίσκοπο τουΣαντιάγο δε Κομποστέλα, Μιγέλ Παγιά ι Ρίκο.[1]Η γαλλική εφημερίδα Λε Φιγκαρό περιέγραφε το νεαρό βασιλιά το 1889 ως «τονπιο ευτυχισμένο καιπιο αγαπητό από όλους τους ηγεμόνες της γης».[2]Η μητέρα του, Μαρία Χριστίνα της Αυστρίας, διατέλεσε Αντιβασίλισσα της Ισπανίας μέχρι τα δέκατα έκτα γενέθλια του Αλφόνσου. Κατά τη διάρκεια της αντιβασιλείας της, η Ισπανία ηττήθηκε στονΙσπανο-Αμερικανικό Πόλεμοκαι έχασε την κυριαρχία της στηνΚούβα, τοΠουέρτο Ρίκο, τοΓκουάμκαι τις Φιλιππίνες, που καταλήφθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Ο Αλφόνσος αρρώστησε βαριά κατά τη διάρκεια της πανδημίας γρίπηςτου 1889–1890. Η υγεία του επιδεινώθηκε δραματικά γύρω στις 10 Ιανουαρίου του 1890, όταν οι γιατροί ανέφεραν ότι η γρίπη επιτέθηκε στο νευρικό του σύστημα αφήνοντας το νεαρό Βασιλιά σε κατάσταση νωθρότητας. Ωστόσο, σύντομα ανάρρωσε.[3]
Την εβδομάδα της ενηλικίωσης του Αλφόνσου, τον Μάιο του 1902, πραγματοποιήθηκαν γιορτές, ταυρομαχίες, χοροί και δεξιώσεις σε όλη την Ισπανία.[4] Στις 17 Μαΐου ορκίστηκε πίστη στοΣύνταγμα ενώπιον των μελών τουΚοινοβουλίου.
Ο Αλφόνσος έλαβε, σε μεγάλο βαθμό, στρατιωτική εκπαίδευση, πουτον διαπότισε με εθνικιστικά αισθήματα. Εκτός από την ομάδα των στρατιωτικών εκπαιδευτών του, ο Αλφόνσος έλαβε επίσης μαθήματα πολιτικών επιστημών και ηθικών αρχών.[5]
Μετά την ενηλικίωσή του, ο Αλφόνσος αναζητούσε μία κατάλληλη σύζυγο. Σεμια επίσημη επίσκεψή τουστοΗνωμένο Βασίλειο, διέμεινε στοΠαλάτι του ΜπάκιγχαμστοΛονδίνο, φιλοξενούμενος τουΕδουάρδου Ζ΄. Εκεί γνώρισε τηνΒικτωρία Ευγενία του Μπάττενμπεργκ, κόρη της μικρότερης αδερφής του Εδουάρδου, Βεατρίκης, και εγγονή της Βασίλισσας Βικτωρίας. Εκείνος τη βρήκε ελκυστική καιη Βικτωρία Ευγενία του ανταπέδωσε το ενδιαφέρον. Ένας γάμος μεταξύ τους όμως είχε μια σειρά από εμπόδια. Η Βικτωρία Ευγενία, γνωστή στην οικογένειά της ως Ίνα, ήταν Προτεστάντισσακαιθα έπρεπε να γίνει Καθολική. Επιπλέον, ο αδελφός της Βικτωρίας, Λεοπόλδος, ήταν αιμορροφιλικός, επομένως υπήρχε 50% πιθανότητα η Βικτωρία να ήταν φορέας της πάθησης. Τέλος, η μητέρα του Αλφόνσου, Μαρία Χριστίνα, ήθελε ο γιος της να παντρευτεί ένα μέλος της οικογένειάς της από τονΟίκο των Αψβούργων-Λωρραίνης ή κάποια άλλη Καθολική πριγκίπισσα, καθώς θεωρούσε ότι οιΜπάττενμπεργκδεν ήταν μέλη δυναστείας.
Η Βικτωρία ήταν πρόθυμη να αλλάξει το θρήσκευμά της, ενώ τονα είναι φορέας αιμορροφιλίας ήταν απλώς μια πιθανότητα. Η Μαρία Χριστίνα πείστηκε τελικά να αποσύρει την αντίθεσή της. Τον Ιανουάριο του 1906 έγραψε μια επίσημη επιστολή στην Πριγκίπισσα Βεατρίκη εγκρίνοντας το γάμο τουγιου της. Η Βικτωρία συνάντησε τη Μαρία Χριστίνα καιτον Αλφόνσο στοΜπιαρίτς της Γαλλίας, τον ίδιο μήνα, και ασπάστηκε τον Καθολικισμό στοΣαν Σεμπαστιάντον Μάρτιο.[6]
Τον Μάιο, διπλωμάτες καιτων δύο Βασιλείων ετοίμασαν όλα τα διαδικαστικά γιατην εκτέλεση του γάμου. Ο Αλφόνσος καιη Βικτωρία παντρεύτηκαν στις 31 Μαΐου 1906 στην Βασιλική Εκκλησία του Αγίου Ιερωνύμου της Μαδρίτης. Ανάμεσα στους παρευρισκόμενους ήταν τα ξαδέλφια της Βικτωρίας , ο Πρίγκιπας καιη Πριγκίπισσα της Ουαλίας (οι μετέπειτα Γεώργιος Ε΄ του Ηνωμένου ΒασιλείουκαιηΒασίλισσα Μαρία). Ο γάμος σημαδεύτηκε από την απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Αλφόνσου και της Βικτωρίας από τον Καταλανό αναρχικό Ματέου Μοράλ. Καθώς η γαμήλια πομπή πορευόταν προς το παλάτι, πέταξε μια βόμβα από ένα παράθυρο που σκότωσε 30 παρευρισκόμενους και μέλη της πομπής, ενώ άλλοι 100 τραυματίστηκαν.[7]
Στις 10 Μαΐου 1907, γεννήθηκε το πρώτο παιδί του ζευγαριού, οΑλφόνσος, Πρίγκιπας των Αστουριών. Όπως αποδείχτηκε, η Βικτωρία ήταν στην πραγματικότητα φορέας αιμορροφιλίας καιο γιος της κληρονόμησε την πάθηση.[8]
Καμία από τις δύο κόρες που γεννήθηκαν από τον Αλφόνσο καιτη Βικτωρία δεν ήταν φορείς αιμορροφιλίας, αλλά ένας άλλος γιος τους, οΓονθάλος (1914–1934), είχε την πάθηση. Ο Αλφόνσος αποστασιοποιήθηκε από τη σύζυγό του επειδή μετέδωσε την πάθηση στους γιους τους.[9] Από το 1914 και έπειτα, απέκτησε πολλές ερωμένες και έκανε πέντε νόθα παιδιά. Ένα έκτο νόθο παιδί του είχε γεννηθεί πριντον γάμο του.[10]
Κατά τη διάρκεια τουΠρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, λόγω των οικογενειακών του συνδέσεων καιμε τις δύο πλευρές των εμπολέμων και της διαίρεσης της κοινής γνώμης, η Ισπανία παρέμεινε ουδέτερη. Ο Βασιλιάς ίδρυσε μια υπηρεσία που παρείχε βοήθεια σε αιχμαλώτους καιτων δύο πλευρών του πολέμου. Αυτή η υπηρεσία αξιοποίησε το ισπανικό διπλωματικό και στρατιωτικό δίκτυο στο εξωτερικό γιανα μεσολαβήσει υπέρ χιλιάδων αιχμαλώτων πολέμου.[11] Έδρα της υπηρεσίας ήταν τοΒασιλικό Ανάκτορο της Μαδρίτης.
Ο Αλφόνσος αρρώστησε βαριά κατά τη διάρκεια της πανδημίας γρίπης του 1918. Η Ισπανία, επειδή ήταν ουδέτερη, δεν επέβαλε περιορισμούς λογοκρισίας εν καιρώ πολέμου, με αποτέλεσμα η ασθένεια καιη επακόλουθη ανάρρωση του Βασιλιά να αναφέρονται στον κόσμο, ενώ τα κρούσματα γρίπης στις εμπόλεμες χώρες αποκρύπτονταν. Αυτό έδωσε την παραπλανητική εντύπωση ότι η Ισπανία ήταν η περιοχή που επλήγη περισσότερο, δίνοντας στην πανδημία αυτή το όνομα ισπανική γρίπη.[13]
Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ισπανία εισήλθε στο νικηφόρο Πόλεμο τουΡιφ (1920–1926), γιανα διατηρήσει την αποικιακή κυριαρχία της στοβόρειο Μαρόκο. Οι επικριτές της μοναρχίας θεώρησαν ότι ο πόλεμος ήταν μια ασυγχώρητη απώλεια χρημάτων και ζωών και ονόμασαν τον Αλφόνσο Ελ Αφρικάνο («Ο Αφρικανός»).[14]Ο Αλφόνσο δεν είχε ενεργήσει ως αυστηρός συνταγματικός μονάρχης και υποστήριξε τους Αφρικανιστές που ήθελαν να δημιουργήσουν μία νέα αυτοκρατορία της Ισπανίας στην Αφρική, γιανατην αντισταθμίσουν μετην χαμένη αυτοκρατορία στην Αμερική καιτην Ασία.[15]Ο Πόλεμος τουΡιφ είχε πολώσει έντονα την ισπανική κοινωνία μεταξύ τωνΑφρικανιστών, που υποστήριζαν τη δημιουργία μίας αφρικανικής αυτοκρατορίας, καιτωνΑμπαντονιστών («abandonistas»,) που ήθελαν να εγκαταλειφθεί το Μαρόκο καθώς θεωρούσαν ότι δεν άξιζε το αίμα και τους οικονομικούς πόρους που χάνονταν εκεί.[16]Στον Αλφόνσο άρεσε να ευνοεί διάφορους στρατηγούς του, όπως τον Μανουέλ Φερνάντεθ Σιλβέστρε.[17]Το 1921, όταν ο Σιλβέστρε βρισκόταν στα βουνά τουΡιφ, ο Αλφόνσος του έστειλε ένα τηλεγράφημα του οποίου η πρώτη γραμμή έγραφε Ζήτω οι αληθινοί άντρες!, παροτρύνοντας τον Σιλβέστρε ναμην υποχωρήσει.[18]Ο Σιλβέστρε υπέστη μία βαριά ήττα στη Μάχη του Ανουάλ, κατά την οποία σκοτώθηκαν πάνω από 13.000 Ισπανοί στρατιώτες. Ο Αλφόνσος, ο οποίος εκείνη την εποχή βρισκόταν σε διακοπές στη νότια Γαλλία, ενημερώθηκε γιατην «καταστροφή του Ανουάλ», με τους επικριτές τουνα λένε ότι η απάντηση του Αλφόνσου στην είδηση ήταν να σηκώσει τους ώμους τουκαιναπει«το κρέας του κοτόπουλου είναι φτηνό».[19]Ο Αλφόνσος παρέμεινε στη Γαλλία καιδεν επέστρεψε στην Ισπανία, κάτι που πολλοί δημοκρατικοί εκμεταλλεύθηκαν γιανατον χαρακτηρίσουν αδιάφορο απέναντι στους στρατιώτες του. Το 1922, το Κοινοβούλιο ξεκίνησε μία έρευνα γιατην ευθύνη της καταστροφής του Ανουάλ, διαπιστώνοντας ότι ο Βασιλιάς ήταν ένας από τους κύριους υποστηρικτές της προέλασης του Σιλβέστρε στα βουνά τουΡιφ.
Μετά την καταστροφή στο Ανουάλ, η πολεμική προσπάθεια της Ισπανίας στοΡιφ μπήκε στην χειρότερη φάση της, ενώ η υποστήριξη υπέρ των Αμπαντονιστών αυξήθηκε καθώς πολλοί Ισπανοί δεν μπορούσαν ναδουν κανένα νόημα στον πόλεμο.[16]
Τον Αύγουστο του 1923, Ισπανοί στρατιώτες που επιβιβάστηκαν σε πλοία γιατο Μαρόκο στασίασαν και άλλοι στρατιώτες στηΜάλαγα αρνούνταν να επιβιβαστούν στα πλοία πουθα τους μετέφεραν στο Μαρόκο. ΣτηΒαρκελώνη τεράστια πλήθη αριστερών οργάνωσαν αντιπολεμικές διαδηλώσεις, στις οποίες κάηκαν ισπανικές σημαίες, ενώ κυμάτιζαν την σημαία της Δημοκρατίας τουΡιφ.[16]Με τους Αφρικανιστές να αποτελούν μόνο μια μειοψηφία, ήταν ξεκάθαρο ότι ήταν μόνο θέμα χρόνου να αναγκάσουν την κυβέρνηση να εγκαταλείψει τοΡιφ. Αυτός ήταν ένας από τους κύριους λόγους που εκδηλώθηκε το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1923.[16]
Στις 13 Σεπτεμβρίου 1923, οΜιγέλ Πρίμο ντε Ριβέρα, Αρχιστράτηγος της Καταλονίας, πραγματοποίησε ένα στρατιωτικό πραξικόπημα μετη συνεργασία μιας ομάδας Αφρικανιστών στρατηγών, που είχαν έδρα τη Μαδρίτη και ήθελαν να αποτρέψουν την αμαύρωση της εικόνας του Αλφόνσου από τις έρευνες σχετικά μετο Ανουάλ.[20][21]Ο Πρίμο ντε Ριβέρα κυβέρνησε ως δικτάτορας μετην υποστήριξη του Βασιλιά μέχρι τον Ιανουάριο του 1930.
Στις 28 Ιανουαρίου 1930, εν μέσω οικονομικών προβλημάτων, γενικής αντιδημοφιλίας και μιας πραξικοπηματικής συνωμοσίας υπό την ηγεσία του στρατηγού Μανουέλ Γοδέδ, ο Μιγέλ Πρίμο ντε Ριβέρα αναγκάστηκε να παραιτηθεί, καταφεύγοντας στοΠαρίσι.[22][23][24]Ο Αλφόνσος ΙΓ΄ διόρισε τον στρατηγό Ντάμασο Μπερενγκέρ στην πρωθυπουργία, τον οποίο το 1926 είχε θέσει επικεφαλής του Επιτελείου του Στρατιωτικού Οίκου του Βασιλιά, μια θέση που αποδιδόταν σε στρατηγούς που έφευγαν από την ενεργό δράση.[25]Η νέα περίοδος απέκτησε το υποκοριστικό Δικταμπλάντα. Ο Βασιλιάς συνδέθηκε τόσο στενά μετη δικτατορία του Πρίμο ντε Ριβέρα πουτου ήταν δύσκολο να αποστασιοποιηθεί από το καθεστώς που είχε υποστηρίξει για σχεδόν επτά χρόνια. Οι επιβεβλημένες αλλαγές βασίστηκαν στην εσφαλμένη εντύπωση ότι οι Ισπανοί θα αποδέχονταν την ιδέα ότι τίποτα δεν είχε συμβεί μετά το 1923 και ότι η επιστροφή στην προηγούμενη κατάσταση πραγμάτων ήταν εφικτή.[26]
Στις 12 Απριλίου, ο Δημοκρατικός συνασπισμός, χωρίς να κερδίσει την πλειοψηφία των συμβούλων εν συνόλω, κέρδισε μια σαρωτική πλειοψηφία στις μεγάλες πόλεις κατά τις Ισπανικές δημοτικές εκλογές του 1931, οι οποίες θεωρήθηκαν ως δημοψήφισμα κατά της μοναρχίας. Τα αποτελέσματα συγκλόνισαν την κυβέρνηση, μετον υπουργό Εξωτερικών Άλβαρο ντε Φιγκερόα να παραδέχεται στον Τύπο την «απόλυτη μοναρχική ήττα». Ο Γενικός Διευθυντής της Ισπανικής Πολιτοφυλακής, Χοσέ Σανχούρχο φέρεται να είπε στην κυβέρνηση ότι, δεδομένων των συνθηκών, οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν γιατην διατήρηση της μοναρχίας.[27]Ο Αλφόνσος ΙΓ΄ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα, εγκαθιστάμενος σε ξενοδοχείο στηνΡώμη. Στις 14 Απριλίου του 1931 ανακηρύχθηκε με ειρηνικό τρόπο ηΙσπανική Δημοκρατία.
Το Νοέμβριο του 1931, η Συντακτική Δημοκρατική Εθνοσυνέλευση διεξήγαγε μία έντονη συζήτηση σχετικά με τις πολιτικές ευθύνες του πρώην μονάρχη. Ορισμένες από τις κατηγορίες εναντίον του Αλφόνσου ΙΓ΄ περιλάμβαναν την παρέμβασή του στους θεσμούς του κράτους γιατην ενίσχυση της προσωπικής του εξουσίας, την δημιουργία μιας προσωπικής ευνοούμενης στρατιωτικής κλίκας καιτην κατάχρηση εξουσίας σε σχέση μετη διάλυση του νομοθετικού σώματος. Κατηγορήθηκε ακόμη ότι είχε χρησιμοποιήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις με ιμπεριαλιστικούς σκοπούς στο εξωτερικό, εξυπηρετώντας τα προσωπικά του συμφέροντα και όχι του έθνους και ότι είχε διοργανώσει το πραξικόπημα του Μιγέλ Πρίμο ντε Ριβέρα, παραβιάζοντας το Σύνταγμα.[28]
Εκτός από τον Άλβαρο ντε Φιγκερόα, ο οποίος υπερασπίστηκε τις ενέργειες του μονάρχη, παρά τη δυσφορία του προς τη δικτατορία του Πρίμο ντε Ριβέρα, κανένας άλλος νομοθέτης δεν παρενέβη υπέρ του. Η συζήτηση ολοκληρώθηκε μεμια ομιλία του Πρωθυπουργού Μανουέλ Αθάνιαπου ζήτησε από το Κοινοβούλιο «να καταδικάσει καινα αποκλείσει τονΔον Αλφόνσο των Βουρβόνων από το νόμο, διακηρύσσοντας το μεγαλείο της Δημοκρατίας».[29]Η Βουλή ενέκρινε το νομοσχέδιο που υπέβαλε η Επιτροπή Αρμοδιοτήτων, καταδικάζοντας τον Αλφόνσο των Βουρβόνων ως ένοχο εσχάτης προδοσίας.
Στην εξορία ενεπλάκη σε αντιρεπουμπλικανικές συνωμοσίες και προσπάθησε να αντλήσει υποστήριξη από την φατρία τωνΚαρλιστών. Στις 23 Ιανουαρίου 1932 εξέδωσε μια ανακοίνωση υποστηρίζοντας το μανιφέστο του διεκδικητή των Καρλιστών, Αλφόνσου Κάρολου, μετον εκθρονισμένο Βασιλιά να κατηγορεί τη νεοσυσταθείσα Δημοκρατία ότι ως ευεπίφορη στον «κομμουνισμό, τον μασονισμό καιτον ιουδαϊσμό».[30]
Το 1933 οι δύο μεγαλύτεροι γιοιτου, οΑλφόνσοςκαιοΙάκωβος, απαρνήθηκαν τις αξιώσεις τους επί του ισπανικού θρόνου, ενώ το 1934 πέθανε ο μικρότερος γιος του Γονθάλος. Αυτό άφησε τον τρίτο τουγιο, Ιωάννη, μοναδικό διάδοχο γιατον πρώην θρόνο.
Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου του 1936, κατά της δημοκρατικά εκλεγμένης Δημοκρατικής κυβέρνησης, ξέσπασε στην Ισπανία οΕμφύλιος Πόλεμος.[31] Στις 30 Ιουλίου 1936, ο γιος του Αλφόνσου, Ιωάννης, πήρε την πρωτοβουλία να εγκαταλείψει τις Κάννεςγιανα πάει στην Ισπανία καινα ενταχθεί στηνεθνικιστική παράταξη. Ο πρώην Βασιλιάς (που βρισκόταν σε ταξίδι στηνΤσεχοσλοβακία), σύμφωνα με πληροφορίες, έδωσε τη συγκατάθεσή του, οπότε ο Ιωάννης ταξίδεψε στην Ισπανία μετο ψεύτικο όνομα «Χουάν Λόπεθ».[32] Βρισκόμενος στηνΑράντα ντε Ντουέρο, έλαβε εντολή από τον κινηματία στρατηγό Εμίλιο Μόλανα επιστρέψει στην εξορία. Ο Αλφόνσος κατέστησε σαφές ότι ευνοούσε τη φατρία των εθνικιστών εναντίον της δημοκρατικής κυβέρνησης. Τον Σεπτέμβριο του 1936, ο στρατηγός που είχε αναδειχθεί ηγέτης των εθνικιστών, οΦρανθίσκο Φράνκο, δήλωσε ότι δεν πρόκειται να επαναφέρει τον Αλφόνσο στον ισπανικό θρόνο (Σεπτέμβριος 1936).[33]
Στις 15 Ιανουαρίου 1941, ο Αλφόνσος ΙΓ΄ παραιτήθηκε από τα δικαιώματά του επί του ισπανικού θρόνου υπέρ τουγιουτου Χουάν. Απεβίωσε στις 28 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους από καρδιακή προσβολή στη Ρώμη. Στην Ισπανία, ο δικτάτορας Φρανθίσκο Φράνκο διέταξε τριήμερο εθνικό πένθος.[34]Η κηδεία του τελέσθηκε στηνΠαναγία των Αγγέλων καιτων Μαρτύρωνκαι ενταφιάστηκε στην Εκκλησία της Παναγίας του Μονσερράτ των Ισπανών, ακριβώς κάτω από τους τάφους τουΠάπα Κάλλιστου Γ΄καιτουΠάπα Αλέξανδρου ΣΤ΄.[35]Η σωρός του Αλφόνσου ΙΓ΄ μεταφέρθηκε τον Ιανουάριο του 1980 στοΒασιλικό Μοναστήρι τουΣαν Λορένθο ντεΕλ Εσκοριάλ της Ισπανίας.[36]
Ο Αλφόνσος ήταν υποστηρικτής του τουρισμού στην Ισπανία. Η ανάγκη τουγιατην φιλοξενία των καλεσμένων στο γάμο του, τον οδήγησε στην κατασκευή του πολυτελούς Hotel Palaceστη Μαδρίτη. Υποστήριξε, επίσης, τη δημιουργία ενός δικτύου κρατικών καταλημάτων (Parador) σε ιστορικά κτίρια της Ισπανίας.
↑"The Happiest Living Monarch", New York Times. 14 August 1889.
↑Kempińska-Mirosławska, B., & Woźniak-Kosek, A. (2013). The influenza epidemic of 1889-90 in selected European cities--a picture based on the reports of two Poznań daily newspapers from the second half of the nineteenth century. Medical science monitor : international medical journal of experimental and clinical research, 19, 1131–1141. https://doi.org/10.12659/MSM.889469