Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 22/03/2016.
Βλαντίμιρ Λένιν
Влади́мир Ильи́ч Ленин
Ο Λένιν τον Ιούλιο του 1920
Πρόεδρος του Συμβουλίου των Λαϊκών Επιτροπών της Σοβιετικής Ένωσης
Κ. Τούλιν (ψεδώνυμο των πρώτων επαναστατικών χρόνων) Βλαντίμιρ Ιλίν (συγγραφικό ψευδώνυμο των πρώτων του έργων) [1] Ν. Λένιν (δημοσιογραφικό ψευδώνυμο των πρώτων του άρθρων)[2]
Λόγω της συμβολής τουστην Οκτωβριανή επανάσταση, Σοβιετικοί αλλά καιμη κομμουνιστές μελετητές ονομάζουν τον Λένιν σαντον μεγαλύτερο επαναστάτη της ιστορίας.[3]
Το πραγματικό όνομα του Λένιν ήταν Βλαντίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοφ (ρωσ.Владимир Ильич Ульянов). Υπάρχουν πολλές θεωρίες γιατην προέλευση του επαναστατικού ψευδωνύμου Λένιν, το οποίο επισημοποιήθηκε ως επώνυμο μετά την επανάσταση. Ο πατέρας του Λένιν, σύμφωνα με επιστολή της αδερφής τουπου αποχαρακτηρίστηκε, ήταν Εβραίος ο οποίος έγινε χριστιανός γιανα αυξήσει τις μορφωτικές του προοπτικές καινα μπορεί να εγκαταλείψει τα όρια εγκατάστασης όπου ζούσαν οι περισσότεροι ρωσοεβραίοι.[4]
Μεταξύ άλλων, λέγεται πως ήθελε να παρουσιάσει την αντίθεσή τουμετονΓκεόργκι Πλεχάνοφπου χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Βόλγκιν, παρμένο από τον ποταμό Βόλγα. Έτσι, επέλεξε τον ποταμό Λένα, ο οποίος είναι μακρύτερος και ρέει στην αντίθετη κατεύθυνση, μιας και διαφωνούσαν σε ορισμένα θέματα οικονομικής κυρίως φύσης. Για λόγους καλύτερης επικοινωνίας μεταξύ των μελών, ο Λένιν είχε πολλά ψευδώνυμα μετο Λένιν να είναι το δημοφιλέστερο από αυτά. Παράλληλα, η ανιψιά του Όλγα Ουλιάνοβα υποστηρίζει ότι ο Λένιν χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο Λένιν γιαναμην χρησιμοποιήσει το Βόλγκιν, πουτο χρησιμοποιούσαν οι Πλεχάνοφ και άλλοι. Άλλοι υποστηρίζουν ότι το Λένιν προέρχεται από το όνομα ενός χαρακτήρα σε βιβλίο του Τολστόι ή από το διαβατήριο ενός Κοζάκου πουδεν βρισκόταν πιαστην ζωή.[5]
Ο Βλαδίμηρος Ίλιτς Λένιν, γιος του Ιλιά Νικολάγεβιτς Ουλιάνοφ και της Μαρίας Αλεξαντρόβνα Ουλιάνοφ (το γένος Μπλανκ) γεννήθηκε στο Σιμπίρσκ (σημ. Ουλιάνοφσκ) στις όχθες του ποταμού Βόλγα, στις 10 / 22 Απριλίου1870, το τρίτο από τα συνολικά έξι (6) παιδιά της οικογένειας Ουλιάνοφ.
Ο πατέρας του, καλμουχικής καταγωγής, ήταν ανώτερος κρατικός υπάλληλος, διευθυντής και αργότερα επιθεωρητής των δημοτικών σχολείων του κυβερνείου του Σιμπίρσκ, και από το 1882 Σύμβουλος του Κράτους. Ο προβιβασμός τουσε Σύμβουλο του Κράτους τον κατέτασσε αυτόματα -ανκαιστηνπιο χαμηλή βαθμίδα - στην τάξη της Αριστοκρατίας, ενώ συνοδεύτηκε καιμετην απονομή του παρασήμου του Αγίου Βλαδιμήρου, 3ης τάξης. [6]Η μητέρα του, προερχόταν από εύπορη οικογένεια, κόρη του δόκτορα Αλεξάντερ Μπλανκ. Οι περισσότεροι μελετητές της απώτερης καταγωγής του Λένιν, υποστηρίζουν ότι οι Μπλανκ, ήταν Εβραίοιπου μεταστράφηκαν στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό.[7]Ο μικρός Λένιν ήταν ένα παιδί που είχε χαρίσματα, και ήταν φιλομαθής από μικρός. Αποφοίτησε πρώτος στην τάξη τουστο λύκειο.
Ο μεγαλύτερος αδελφός του, Αλέξανδρος Ουλιάνοφ, (γεννημένος το1866) ήταν μέλος της Ναρόντναγια Βόλια (μιας επαναστατικής τρομοκρατικής οργάνωσης) και λόγω της συμμετοχής τουστην ανεπιτυχή απόπειρα δολοφονίας κατά του τσάρου Αλεξάνδρου Γ΄ εκτελέσθηκε (1887). Το γεγονός αυτό υπήρξε καθοριστικό στη ζωή του Λένιν.
Ο Λένιν ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές τουστο γυμνάσιο του Σιμπίρσκ το1887, όπου κέρδισε χρυσό μετάλλιο για τις επιδόσεις του. Παρά το γεγονός ότι ήταν παιδί μιας κάπως ευκατάστατης οικογένειας, ο ίδιος αλλά καιτα αδέρφια του εντάχθηκαν στο ρωσικό επαναστατικό κίνημα. Καθοριστικό γεγονός γιατον Λένιν ήταν καιο πρόωρος θάνατος του πατέρα του, ο οποίος είχε απειληθεί λίγο πριντον θάνατο τουμε πρόωρη συνταξιοδότηση από μια κυβέρνηση που φοβόταν όλο και περισσότερο την εξάπλωση της παιδείας.[8]
Τον Αύγουστο του 1887 μπήκε στη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου τουΚαζάν, αλλά αποβλήθηκε το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, λόγω της συμμετοχής τουσε διαμαρτυρία φοιτητών. Το φθινόπωρο του1889 έλαβε την άδεια να επιστρέψει στο Καζάν, όπου άρχισε τη συστηματική μελέτη τουΚαρλΜαρξκαι συνδέθηκε με μέλη του τοπικού μαρξιστικού κύκλου. Συνέχισε μόνος του τις σπουδές τουκαιτο 1891 πήρε άδεια εξάσκησης του νομικού επαγγέλματος.
Το1891ο Λένιν πέρασε τις εξετάσεις της Νομικής του πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούποληςκαιτο1892 άρχισε την πρακτική εξάσκηση ως δικηγόρος στηΣαμάρα, όπου ανέλαβε την υπεράσπιση σε διάφορες δίκες. Τη ζωή του, εντούτοις, γέμιζαν κυρίως η μελέτη του μαρξισμού καιη προσήλωσή τουστην οικονομική και πολιτική ανάπτυξη της Ρωσίας καιστη συνέχεια ολόκληρου του κόσμου. Παράλληλα όσο σπούδαζε έκανε εντατικές μελέτες στην ιδεολογία τουΜαρξ δημιουργώντας επαφές καιμε μαρξιστές από άλλες περιοχές της Ρωσίας.[9]
Η μαρξιστική του δράση άρχισε κυρίως από το 1894, όταν έφτασε στην Αγία Πετρούπολη και ήρθε σε επαφή με τους μαρξιστικούς ομίλους της πόλης. Σ' αυτή την περίοδο ανήκουν τα πρώτα πολεμικά μανιφέστα του Λένιν, μετα οποία επιτέθηκε στο λαϊκό κόμμα καιπου διακινήθηκαν από χέρι σε χέρι μετη μορφή χειρογράφων. Αμέσως μετά, ο Λένιν άρχισε από τον Τύπο ένα θεωρητικό αγώνα ενάντια στους διαστρεβλωτές της μαρξιστικής θεωρίας.
Την άνοιξη του1895ο Λένιν μετέβη στηνΕλβετία (όπου συνάντησε τον "πατριάρχη" του ρωσικού μαρξισμού Γκεόργκι Πλεχάνοφ), στοΠαρίσικαιστοΒερολίνο. Μετην επιστροφή τουστην Αγία Πετρούπολη, ο Λένιν ενοποίησε τους μαρξιστικούς κύκλους της πόλης σε ενιαία πολιτική οργάνωση, η οποία αργότερα έγινε γνωστή μετο όνομα «Ένωση της Πάλης γιατη Χειραφέτηση της Εργατικής Τάξης». Δύο μήνες αργότερα όμως η οργάνωση εξαρθρώθηκε καιο Λένιν μαζί με τους στενότερους συνεργάτες του συνελήφθησαν. Πέρασε το1896στη φυλακή καιτον Φεβρουάριο του1897 εξορίστηκε για τρία χρόνια στο χωριό Σουσένγσκογιε στην ανατολική Σιβηρία (ως τις 29 Ιανουαρίουτου1900).
Το1898 παντρεύτηκε τηΝαντέζντα Κονσταντίνοβνα Κρούπσκαγια, συνεργάτιδά τουστην εργατική Ένωση της Αγίας Πετρούπολης και πιστή σύντροφο γιατα υπόλοιπα 26 χρόνια της ζωής του. Κατά τη διάρκεια της εξορίας τελείωσε τη σημαντικότερη οικονομική εργασία του «Η ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Ρωσία», βασισμένη σε έναν τεράστιο όγκο στατιστικού υλικού (1899).
Στις 16 Ιουλίουτου 1900 ο Λένιν εγκατέλειψε τη Ρωσία, λόγω των διωγμών από την τσαρική αστυνομία, και μετέβη στηΓερμανία, όπου εξέδωσε την ανατρεπτική εφημερίδα Ίσκρα (Σπίθα), η οποία διανεμήθηκε παράνομα στη Ρωσία, μετο σύνθημα «Από τη σπίθα στη φλόγα». Στόχος του ήταν να δώσει μια μαρξιστική ερμηνεία των προβλημάτων της επανάστασης καινα διαμορφώσει ένα συγκεντρωτικό «υπόγειο» επαναστατικό σοσιαλδημοκρατικό κίνημα, το οποίο ως καθοδηγητής του προλεταριάτου θα ξεκινούσε τον αγώνα εναντίον του τσαρικού καθεστώτος. Η ιδέα μιας συγκροτημένης κομματικής ηγεσίας στον αγώνα του προλεταριάτου σε όλες τις μορφές και τις εκδηλώσεις του, που είναι μια από τις κεντρικές αρχές του λενινισμού, συνδέεται μετην αντίληψη της ηγεμονίας της εργατικής τάξης μέσα στη δημοκρατική μετεξέλιξη της χώρας. Αυτή η ιδέα βρήκε την άμεση έκφρασή της στο πρόγραμμα της δικτατορίας του προλεταριάτου όταν η ανάπτυξη της επαναστατικής κίνησης προετοίμασε τις συνθήκες γιατην επανάσταση του Οκτωβρίου.
Τον Απρίλιο του1902ο Λένιν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τοΜόναχοκαινα μεταβεί στο Λονδίνο, ενώ την άνοιξη του1903 μετακινήθηκε στηΓενεύη.
Το καλοκαίρι του 1903 ο Λένιν πήρε ενεργό μέρος στο 2ο συνέδριο τουΡωσικού Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος, τις αρχές του οποίου είχε ασπαστεί από τα χρόνια της εξορίας τουστη Σιβηρία. Το συνέδριο αυτό άρχισε τον Ιούλιο του 1903 στις Βρυξέλλες, αλλά μετά τις πρώτες του συνεδριάσεις υποχρεώθηκε να μεταφερθεί τον Αύγουστο στο Λονδίνο, λόγω των παρενοχλήσεων της βελγικής αστυνομίας. Το συνέδριο αυτό ενέκρινε το πρόγραμμα που επεξεργάστηκαν ο Πλεχάνοφ καιο Λένιν, όμως έληξε μετην ιστορική διάσπαση του κόμματος σεΜπολσεβίκους, υπό την ηγεσία του Λένιν, καιΜενσεβίκους. Οι διαφορές αφορούσαν την τακτική και τελικά το πρόγραμμα του κόμματος. Οι Μενσεβίκοι προσπάθησαν να εναρμονίσουν την πολιτική του ρωσικού προλεταριάτου με αυτήν της φιλελεύθερης αστικής τάξης. Ο Λένιν είδε στους αγρότες τονπιο στενό σύμμαχο του προλεταριάτου. Οι περιστασιακές συμφωνίες καιοι στενότερες σχέσεις με τους Μενσεβίκους απέτυχαν να σταματήσουν τη σταθερή απομάκρυνση των δύο γραμμών —επαναστατικής και οπορτουνιστικής— προλεταριακής και αστικής. Ο αγώνας με τους Μενσεβίκους σφυρηλάτησε την πορεία που οδήγησε στην απόσχιση από τη Δεύτερη Διεθνή (1914), στην επανάσταση του Οκτωβρίου (1917) καιστην αλλαγή του ονόματος του κόμματος από σοσιαλδημοκρατικό σε κομμουνιστικό (1918).
Στη Ρωσία δημιουργήθηκε επαναστατική κατάσταση από την ήττα του στρατού καιτου ναυτικού στορωσο-ιαπωνικό πόλεμο, τους πυροβολισμούς εναντίον των εργαζομένων στις 9 Ιανουαρίουτου1905και από τις αγροτικές ταραχές και τις πολιτικές απεργίες. Το πρόγραμμα του Λένιν ήταν η προετοιμασία ενός ένοπλου ξεσηκωμού των μαζών κατά του τσαρικού καθεστώτος καιη δημιουργία μιας προσωρινής κυβέρνησης γιανα οργανώσει την επαναστατική δημοκρατική δικτατορία των εργατών καιτων αγροτών. Το τρίτο συνέδριο του κόμματος, που αποτελούταν αποκλειστικά από Μπολσεβίκους (Μάιος 1905), πέρασε ένα νέο αγροτικό πρόγραμμα που περιέλαβε την κατάσχεση της ιδιοκτησίας των γαιοκτημόνων. Τον Οκτώβριο του 1905 ξεκίνησε μία πανρωσική απεργία. Στις 17 του μήνα οτσάρος δημοσίευσε τη διακήρυξή τουγια «Σύνταγμα». Αρχές Νοεμβρίου ο Λένιν επέστρεψε στη Ρωσία από τη Γενεύη και απευθύνθηκε στους Μπολσεβίκους γιανα προσελκύσει στο κόμμα ευρύτερες μάζες εργαζομένων, αλλά καιγιανα διατηρήσει τους παράνομους μηχανισμούς τους σε αναμονή για αντιεπαναστατικά χτυπήματα. Στα γεγονότα του 1905 ο Λένιν διέκρινε τρία κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα:
την προσωρινή αντίληψη από τους ανθρώπους της πραγματικής πολιτικής ελευθερίας
τη δημιουργία νέας, ανκαι μόνο δυνητικής, επαναστατικής δύναμης (μετη μορφή των Σοβιέτ) των αντιπροσώπων των εργαζομένων, των στρατιωτών καιτων αγροτών
τη χρήση της δύναμης από τα άτομα ενάντια σε εκείνους πουτην είχαν χρησιμοποιήσει προηγουμένως εναντίον τους.
Αυτά τα συμπεράσματα, από τα γεγονότα του 1905, έγιναν οι κατευθυντήριες αρχές της πολιτικής του Λένιν το1917και οδήγησαν στη δικτατορία του προλεταριάτου, την οποία επρόκειτο να ασκήσει το σοβιετικό κράτος.
Η εξέγερση στηΜόσχαστο τέλος Δεκεμβρίου, χωρίς την υποστήριξη του στρατού, χωρίς ταυτόχρονες εξεγέρσεις σε άλλες πόλεις και ικανοποιητική συμμετοχή σε άλλες περιοχές της χώρας, καταστάλθηκε γρήγορα. Η φιλελεύθερη αστική τάξη ήρθε στο προσκήνιο. Η εποχή των πρώτων δύο Δουμών άρχισε. Τότε ο Λένιν διατύπωσε τις αρχές της επαναστατικής εκμετάλλευσης των κοινοβουλευτικών μεθόδων ως μέσο νέας επίθεσης. Το Δεκέμβριο του 1907 ο Λένιν έφυγε για δέκα χρόνια από τη Ρωσία, γιανα επιστρέψει το 1917, συμμετέχοντας εντω μεταξύ ενεργά στον ιδεολογικό και πολιτικό αγώνα των μπολσεβίκων. Άρχιζε η εποχή της αντεπανάστασης, των διώξεων, της εξορίας, των εκτελέσεων και της αποδημίας.
Ο Λένιν μετακόμισε στηΦινλανδίαγια λόγους ασφάλειας. Συνέχισε να ταξιδεύει στηνΕυρώπηκαι συμμετείχε σε πολλά σοσιαλιστικά συνέδρια και δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της Διάσκεψης του Τσίμμερβαλντ το1915. Όταν η Ινέσσα Αρμάντ εγκατέλειψε τη Ρωσία και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, συνάντησε το Λένιν και άλλους εξόριστους μπολσεβίκους και εξελίχθηκε σε άμεση συνεργάτιδά του.
Τον Απρίλιο του1917 μετά την πτώση του τσάρου Νικόλαου Β΄ο Λένιν επέστρεψε στην Αγία Πετρούπολη από την Ελβετία μετο περιβόητο σφραγισμένο τρένο, το οποίο διέσχισε τη γερμανική επικράτεια μέσα σε απόλυτη απομόνωση μετην ανοχή της γερμανικής αυτοκρατορικής κυβέρνησης. Χιλιάδες οπαδοί του, μεταξύ αυτών ένοπλοι στρατιώτες και ναύτες, τον περίμεναν στο σιδηροδρομικό σταθμό της Φινλανδίας, στην Αγία Πετρούπολη, προς τους οποίους μίλησε ανεβασμένος σε τεθωρακισμένο όχημα. Την επομένη ο Λένιν παρουσίασε σε συγκέντρωση των μπολσεβίκων τις περιβόητες «Θέσεις του Απρίλη». Ήταν το πρόγραμμα της κομμουνιστικής εξέγερσης ανατροπής της Προσωρινής Κυβέρνησης με κεντρικό σύνθημα «Όλη η εξουσία στα σοβιέτ!». Τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς η Προσωρινή Κυβέρνηση, η οποία είχε αναρριχηθεί στην εξουσία μετά την εξέγερση του Φεβρουαρίου, έβγαλε για τελευταία φορά τον Λένιν στην παρανομία. Ο Λένιν διέφυγε στη Φινλανδία για ασφάλεια. Στις 7 Οκτωβρίου επέστρεψε στην Αγία Πετρούπολη, πεισμένος ότι έφτασε η ώρα της επανάστασης ενάντια στην Προσωρινή κυβέρνηση του Κερένσκι. Οι ιδέες τουγιατη διακυβέρνηση εκφράστηκαν στο δοκίμιό του «Κράτος και επανάσταση», όπου απαίτησε μια νέα μορφή διακυβέρνησης βασισμένη στα συμβούλια των εργαζομένων, τα Σοβιέτ.
Στις 25 Σεπτεμβρίου1917ο Κερένσκι προσπάθησε να ανακτήσει την αριστερή του στήριξη μετη διαμόρφωση ενός νέου συνασπισμού που περιελάμβανε περισσότερους Μενσεβίκους και Σοσιαλεπαναστάτες. Έχοντας όμως οι Μπολσεβίκοι στη διάθεσή τους ένοπλη πολιτοφυλακή 25.000 ατόμων και ελέγχοντας τα Σοβιέτ η εξουσία του Κερένσκι έμοιαζε ετοιμόρροπη.
Οι Μπολσεβίκοι χρησιμοποίησαν ως έδρα τους το ίδρυμα Σμόλνι. Το μοναστικό οικοτροφείο θηλέων έγινε έδρα του Σοβιέτ της Πετρούπολης. Στις 10 Οκτωβρίουο Λένιν έπεισε την Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος των μπολσεβίκων να υιοθετήσει απόφαση υπέρ της ένοπλης εξέγερσης. Πιεζόμενος από την αριστοκρατία και τους βιομήχανους ο Αλέξανδρος Κερένσκι πείστηκε να ληφθούν αποφασιστικά μέτρα. Στις 22 Οκτωβρίου διέταξε τη σύλληψη της μπολσεβικικής στρατιωτικής επαναστατικής Επιτροπής. Την επόμενη ημέρα έκλεισε τις μπολσεβικικές εφημερίδες και έκοψε τα τηλέφωνα στο ίδρυμα Σμόλνι.
ΟΛέων Τρότσκι πρότεινε τη συντριβή της Προσωρινής κυβέρνησης. Ο Λένιν συμφώνησε καιτο βράδυ της 24ης Οκτωβρίουτου 1917 δόθηκαν οι σχετικές διαταγές. Οι Μπολσεβίκοι άρχισαν να καταλαμβάνουν τους σιδηροδρομικούς σταθμούς, την τηλεφωνική υπηρεσία καιτην κρατική τράπεζα. Τη νύχτα της 25ης Οκτωβρίουοι ερυθρές φρουρές περικύκλωσαν ταΧειμερινά Ανάκτορα, έδρα της Προσωρινής Κυβέρνησης. Μέσα ήταν το μεγαλύτερο μέρος της κυβέρνησης της χώρας, ανκαιο Κερένσκι είχε κατορθώσει να δραπετεύσει από την πόλη.
Τα χειμερινά ανάκτορα τα υπερασπίστηκαν οι Κοζάκοι, μερικοί αξιωματικοί καιτο Τάγμα Γυναικών. Στις 9 μ.μ. κανονιοβολισμοί από το φρούριο Πέτρου και Παύλου είχαν ως αποτέλεσμα να πάρει φωτιά το παλάτι. Έγιναν ελάχιστες ζημιές αλλά αυτή η πράξη έπεισε τους περισσότερους υπερασπιστές το κτιρίου να παραδοθούν. Οι επαναστάτες καθοδηγούμενοι από τοΒλαντίμιρ Αντόνοφ-Οβσέγενκο εισήλθαν στα ανάκτορα και συνέλαβαν τους περισσότερους υπουργούς της Προσωρινής Κυβέρνησης.
Στις 26 Οκτωβρίου 1917, το πανρωσικό συνέδριο των Σοβιέτ παρέδωσε την εξουσία στο Συμβούλιο των Λαϊκών Επιτρόπων. Ο Λένιν εξελέγη πρόεδρος του Συμβουλίου ενώ σ΄ αυτό περιλαμβάνονταν οΛέων Τρότσκι (εξωτερικές υποθέσεις), ο Αλεξέι Ρίκωφ (εσωτερικές υποθέσεις), ο Ανατόλι Λουνατσάρσκι (εκπαίδευση), ηΑλεξάνδρα Κολλοντάι (κοινωνική πρόνοια), ο Φέλιξ Ντζερζίνσκι (εσωτερικές υποθέσεις), οΙωσήφ Στάλιν (μειονότητες), οΠετέρις Στούτσκα (δικαιοσύνη) καιο Βλαντίμιρ Αντόνοφ-Οβσέγενκο (στρατιωτικές υποθέσεις). Την ίδια ημέρα, η νέα σοβιετική ηγεσία υιοθέτησε το «Διάταγμα γιατην Ειρήνη» μετη Γερμανία. Έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από τους Ρώσους στρατιώτες στο μέτωπο, καθώς το Δεκέμβριο έγινε ανακωχή.
Σαν πρόεδρος του Συμβουλίου των Επιτρόπων του Λαού ο Λένιν κατήργησε την ατομική ιδιοκτησία στηγηκαι άρχισε τη διανομή της στους αγρότες. Οι τράπεζες εθνικοποιήθηκαν και εισήχθη ο έλεγχος της παραγωγής στα εργοστάσια. Κατήργησε τη Συντακτική Συνέλευση του 1918 και κήρυξε παράνομα πολιτικά κόμματα όπως το Δημοκρατικό Κόμμα των Καντέτ, τους Μενσεβίκους και τους Σοσιαλεπαναστάτες.
Ο Λένιν προχώρησε σε αποστράτευση και ανήγγειλε ότι προγραμμάτιζε να συνάψει ανακωχή μετη Γερμανία. Τον Δεκέμβριο του 1917 ο Λέων Τρότσκι οδήγησε τη ρωσική αντιπροσωπεία στο Μπρεστ-Λιτόφσκ όπου θα διαπραγματευόταν με τους αντιπροσώπους της Γερμανίας και της Αυστρίας.
Ο Τρότσκι ανέλαβε το δύσκολο στόχο να βγάλει τη Ρωσία από τονΑ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο χωρίς να παραχωρήσει εδάφη στις Κεντρικές δυνάμεις. Μετην υιοθέτηση μιας τακτικής καθυστερήσεων ήλπιζε ότι η επανάσταση θα επεκτεινόταν από τη Ρωσία στη Γερμανία καιτην Αυστροουγγαρία προτού υπογράψει τη συνθήκη.
Μετά από εννέα εβδομάδες διαπραγματεύσεων χωρίς να καταλήξουν σε συμφωνία, ο γερμανικός στρατός διατάχτηκε να επαναλάβει την προέλασή τουστο ρωσικό έδαφος. Στις 3 Μαρτίου1918, μετα γερμανικά στρατεύματα να κινούνται προς την Πετρούπολη, ο Λένιν διέταξε τον Τρότσκι να δεχτεί τους όρους των Κεντρικών δυνάμεων. ΗΣυνθήκη του Μπρεστ - Λιτόφσκ ανάγκασε τους Ρώσους να παραδώσουν τηνΟυκρανία, τη Φινλανδία, τις Βαλτικές χώρες, τον Καύκασο καιτηνΠολωνία.
Η απόφαση της ανακωχής αύξησε τη λαϊκή αντίθεση προς τη Μπολσεβικική κυβέρνηση. ΟΛαβρ Κορνίλοφ οργάνωσε ένα στρατό εθελοντών. Κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών διάφορες ομάδες που αντιτάσσονταν στο σοβιετικό καθεστώς ένωσαν τις δυνάμεις τους. Οι ένοπλοι που πάλεψαν ενάντια στον Κόκκινο Στρατό κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου ονομάστηκαν Λευκοί. ΟΛευκός Στρατός περιελάμβανε διάφορες ετερόκλητες ομάδες. Τους «Καντέτ», οι οποίοι επιθυμούσαν να συνεχίσουν τον πόλεμο ενάντια στις Κεντρικές δυνάμεις, Μενσεβίκους και Σοσιαλεπαναστάτες που αντιτάχθηκαν στη δικτατορική πολιτική του νέου καθεστώτος, γαιοκτήμονες που είχαν χάσει τηγη τους, ιδιοκτήτες εργοστασίων που εθνικοποιήθηκαν καθώς και αφοσιωμένα μέλη της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας οι οποίοι αντιτάχθηκαν στον κυβερνητικό αθεϊσμό μαζί με βασιλόφρονες που ήλπιζαν να αποκαταστήσουν τη μοναρχία.
Ο Λευκός Στρατός είχε πρόσκαιρη επιτυχία στην Ουκρανία όπου οι Μπολσεβίκοι δεν ήταν λαοφιλείς. Η κύρια αντίσταση προήλθε από τοΝέστορ Μαχνό, ηγέτη ενός σώματος αναρχικών της περιοχής. Οι Λέων Τρότσκι και Βλαντίμιρ Αντόνοφ-Οβσέγενκο ανέλαβαν την ηγεσία τουΚόκκινου Στρατούκαι βαθμιαία απέκτησαν τον έλεγχο της Ουκρανίας. Μέχρι τον Φεβρουάριο του 1918 οι Λευκοί δεν κατείχαν καμία σημαντική περιοχή στη Ρωσία αλλά ο εμφύλιος διήρκεσε έως τα τέλη του1920.
Η πολιτική του Λένιν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου δημιούργησε κοινωνική αναστάτωση και οδήγησε σε ταραχές, απεργίες και διαδηλώσεις. Μετά από την εξέγερση της Κρονστάνδης εισήγαγε τη νέα οικονομική πολιτική (ΝΕΠ). Οι αγρότες είχαν την άδεια να πωλούν τα προϊόντα τους στην ελεύθερη αγορά καινα απασχολούν άτομα ως εργάτες. Οι αγρότες που επέκτειναν το μέγεθος των αγροκτημάτων τους έγιναν γνωστοί ως Κουλάκοι. Τα εργοστάσια που απασχολούσαν λιγότερο από είκοσι άτομα μπορούσαν νατα απαιτήσουν πίσω οι προηγούμενοι ιδιοκτήτες τους.
Στις 30 Αυγούστου1918ηΦάνια Καπλάν, μέλος του Σοσιαλιστικού Επαναστατικού Κόμματος, πλησίασε το Λένιν μετά από μία ομιλία τουσε κάποια συνεδρίαση και ενώ βρισκόταν στο δρόμο γιατο αυτοκίνητό του. Τον φώναξε και όταν αυτός γύρισε τον πυροβόλησε τρεις φορές με σφαίρες εμβαπτισμένες σε δηλητήριο. Δύο από τις σφαίρες τον βρήκαν στον ώμο καιτον πνεύμονα. Ο Λένιν οδηγήθηκε στο διαμέρισμά τουστοΚρεμλίνοκαι αρνήθηκε την εισαγωγή τουσε νοσοκομείο, πιστεύοντας πως άλλοι δολοφόνοι θατον περίμεναν εκεί. Οι γιατροί κλήθηκαν, αλλά αποφάσισαν ότι ήταν πάρα πολύ επικίνδυνο να αφαιρεθούν οι σφαίρες. Ο Λένιν δε συνήλθε ποτέ εντελώς από την απόπειρα αυτή, η οποία επιβάρυνε σοβαρότατα τον οργανισμό τουκαι κλόνισε ανεπανόρθωτα την υγεία του.
Το Μάρτιο του1919, ο Λένιν και άλλοι μπολσεβίκοι ηγέτες από όλο τον κόσμο συναντήθηκαν και ίδρυσαν τηνΚομμουνιστική Διεθνή. Τα μέλη της Κομμουνιστικής Διεθνούς, συμπεριλαμβανομένου του Λένιν καιτων Μπολσεβίκων, διέκοψαν τις επαφές τους μετο ευρύτερο σοσιαλιστικό κίνημα. Από εκείνο το σημείο και μετά, θα ήταν γνωστοί ως κομμουνιστές. ΣτηΡωσία, το μπολσεβίκικο κόμμα μετονομάστηκε σε «Ρωσικό Κομμουνιστικό Κόμμα», το οποίο οδήγησε στοΚ.Κ.Σ.Ε.
Ο Λένιν πέθανε στις 21 Ιανουαρίου του 1924 στη Γκόρκι (συνοικισμός κοντά στη Μόσχα). Η επίσημη αιτία θανάτου που δόθηκε ήταν εγκεφαλική αρτηριοσκλήρωση ή εγκεφαλικό επεισόδιο (το τέταρτό του).
Η Αγία Πετρούπολη μετονομάστηκε σεΛένινγκραντ προς τιμήν του. Αυτό παρέμεινε το όνομα της πόλης μέχρι την πτώση της Σοβιετικής Ένωσηςτο1991, όταν έλαβε ξανά το αρχικό όνομά της.
Σε προσωπικό επίπεδο ο Λένιν ήταν μετριόφρων και αποδοκίμαζε την κολακεία. Αλλά μετά το θάνατό του έγινε αντικείμενο προσωπολατρίας, που διήρκεσε μέχρι τα τελευταία χρόνια του σοβιετικού συστήματος.
Μέχρι σήμερα η σορός του φυλάσσεται στο μαυσωλείο όπου επιστήμονες - συντηρητές ελέγχουν το σώμα του δύο φορές την εβδομάδα για τυχόν φθορά. Κάθε 18 μήνες μεταφέρεται σε ένα εργαστήριο κάτω από το μαυσωλείο του, εξετάζεται και βυθίζεται σε χημικές ουσίες για συντήρηση. Ήταν ο πρώτος Ρώσος που φυγαδεύτηκε από τηΜόσχατο 1941, περνώντας την περίοδο του πολέμου στηΣιβηρία.
Ο Λένιν, εκτός από μεγάλος επαναστάτης και στρατηγικός νους, ήταν σημαντικός επιστήμονας και στοχαστής. Βασιζόμενος στις ανακαλύψεις των θεμελιωτών του Μαρξισμού, έδωσε ρηξικέλευθες απαντήσεις, οι οποίες έχουν επίδραση και σήμερα, σε καίρια ζητήματα της σύγχρονης εποχής. Κατ' αυτόν τον τρόπο προέκυψε μια νέα θεωρία, οργανικά και αναπόσπαστα συνδεδεμένη μετην προηγουμένη, μετην οποία συνιστά ενιαίον όλο, οΛενινισμός. Μελέτησε, συν τοις άλλοις, επιστημονικά τονιμπεριαλισμόκαι ανέπτυξε κι εμπλούτισε τη θεωρία καιτην πρακτική της ταξικής πάλης, της δημοκρατικής και της σοσιαλιστικής επανάστασης και της δικτατορίας του προλεταριάτου, καθώς και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και της μετάβασης στον Κομμουνισμό. Η επιστημονική μελέτη των αιτίων που οδήγησαν τη Σοβιετική Ένωση στην καπιταλιστική παλινόρθωση και, συνακόλουθα, στη διάλυση εδράζεται στο Λενινισμό.
Στο χώρο της φιλοσοφίας, ο Λένιν υπερασπίστηκε το διαλεκτικό υλισμό, διατύπωσε τη θεωρία της αντανάκλασης, κατέδειξε με ανάγλυφο τρόπο τον κομματικό χαρακτήρα της πάλης των διαφόρων τάσεων και ομάδων κι εμβάθυνε στη μελέτη των νόμων της διαλεκτικής (ιδίως του βασικότερου: του νόμου της ενότητας και πάλης των αντιθέτων). Η κριτική στο νεοθετικισμό είναι αδιανόητη έξω από το πνεύμα της φιλοσοφικής συνεισφοράς του Λένιν.
Ο Λένιν είχε σημαντική θέση στην πολιτική ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης. Η θέση αυτή επιβλήθηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα με σκοπό τη δημιουργία μιας κοινής σοβιετικής εθνικής ταυτότητας πουθα ένωνε τις πολυάριθμες εθνικές ομάδες της ΕΣΣΔ. Η ηγεσία καλλιέργησε την εικόνα του Λένιν ως του σημαντικότερου προσώπου που έφερε τη νίκη του λαού επί των «καταπιεστών» του. Μετά το θάνατό του δημιουργήθηκε μια λατρεία σχεδόν θρησκευτική καιτο πρόσωπό του έπρεπε να τιμάται χωρίς να εγείρονται ερωτήσεις. Σε ένα κράτος με μεγάλο αριθμό αγράμματων πουδε μπορούσαν να αντιληφθούν εύκολα τα αφηρημένα ιδεολογικά σχήματα, χρησιμοποιήθηκαν πολύ πορτραίτα, αγάλματα, βιβλία, ταινίες κτλ γύρω από το Λένιν. Το έργο του αναβαθμίστηκε ώστε να εμφανίζεται ως βελτίωση των ιδεών τουΜαρξκαιτου Έγκελς γιατο σοσιαλισμό. Γιατο σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε πολύ ο όρος «επιστημονικός» σαν προσδιοριστικό του Μαρξισμού-Λενινισμού.
Το 1970 οι Σοβιετικοί εόρτασαν την 100ή επέτειο από τη γέννηση του Λένιν με εξαιρετική λαμπρότητα καιμετη συμμετοχή εκπροσώπων κομμουνιστικών και σοσιαλιστικών κομμάτων από ολόκληρη την υφήλιο[10].
Όταν κατά την εποχή της Γκλασνόστ κάποιοι ιστορικοί άρχισαν να θέτουν ερωτηματικά γιατο μύθο του Λένιν, προκάλεσαν σοκ. Ο Selyunin, ένας από τους πρώτους ιστορικούς που είδαν με σκεπτικισμό το Λένιν, ομολογούσε ότι η απομυθοποίηση ήταν δύσκολη καιγιατον ίδιο, όπως π.χ. στην περίπτωση όπου φάνηκε να προκύπτει ότι ο Λένιν είχε ξεκινήσει τη διαδικασία που οδήγησε στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας του Στάλιν.[11]
Τα Άπαντατου Λένιν, αποτελούνται από 55 τόμους υλικού και 2 τόμους ευρετηρίου. Η πρώτη πλήρη έκδοσή τους έγινε με ευθύνη του «Ινστιτούτου Μαρξισμού - Λενινισμού» της Κεντρικής ΕπιτροπήςτουΚομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσηςτο1971. Στα ελληνικά μεταφράστηκε από ομάδα μαρξιστών επιστημόνων και εκδόθηκε τμηματικά από τον εκδοτικό οίκο «Σύγχρονη Εποχή», από το 1985 και εξής.[13]
Τα βιβλία είναι πλέον διαθέσιμα καισε ψηφιακή μορφή.[14]