Πρόκειται για βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, το οποίο στο Μασωριτικό κείμενο φέρει τον τίτλο Sophetim[1]καιστημετάφραση των Εβδομήκοντα ως Κριταί, γνωστό σήμερα και ως Κριτές.[2] Φέρει δετο όνομα αυτό εκτων πρωταγωνιστών των διηγήσεων, οι οποίοι είναι οι Κριτές της Παλαιάς Διαθήκης[3], καθώς περιγράφει την περίοδο που μεσολάβησε από τον θάνατο τουΙησού του Ναυή μέχρι την εγκατάσταση της βασιλείας στοΙσραήλμετον βασιλέα Σαούλ.
Το βιβλίο γενικώς περιγράφει ένα κοινό στοιχείο. Οι άνθρωποι είναι άπιστοι στονΓιαχβέκαι Αυτός τους οδηγεί στα χέρια των εχθρών τους μέχρι που μετανοούν και ζητάνε βοήθεια απο Αυτόν. Ο Γιαχβέ στέλνει τη βοήθειά του μέσω ανθρώπων τους οποίους αποκαλεί Κριταί κατά τη Βίβλο και Σοφέτ (αγγλικά: Shophet, εβραϊκά: שׁוֹפֵט) κατά το Εβραϊκό Τανάκ.[4][5]
Οι μελετητές θεωρούν ότι πολλές από τις ιστορίες τουΚριτές είναι οι παλαιότερες στην ιστορία τουΔευτερονόμιου, μετην κύρια εκδοχή τους να χρονολογείται στον 8ο αιώνα π.Χ. καιμε υλικά όπως "Το τραγούδι της Δεββώρας" που χρονολογείται από πολύ νωρίτερα.[6]
Το βιβλίο στονΙουδαϊκό κανόνα ανήκει στην ομάδα των βιβλίων των Προφητών, και μάλιστα των Προγενέστερων Προφητών. Στον Αλεξανδρινό Κανόνα εμπεριέχεται στην ομάδα των ιστορικών βιβλίων.
Το βιβλίο των Κριτών θεωρείται, από τους θεολόγους, ως "ιστορικό" βιβλίο που αναφέρεται σε θεμελιώδη γεγονότα που παρατίθενται μεμια αλληλουχία ενοτήτων. Το όλο κείμενο χωρίζεται σε 21 επιμέρους κεφάλαια με αρχαία ελληνική αρίθμηση, από το Κεφάλαιο Α΄ (1) μέχρι το Κεφάλαιο ΚΑ΄ (21).[2]
Το βιβλίο αυτό οιΕβραίοιτο ονομάζουν "Σοφετίμ". Οιδε λεγόμενοι Εβδομήκονταπου προέβησαν στη μετάφρασή του, το ονόμασαν, Κριτές, επειδή κυρίαρχα πρόσωπα του βιβλίου αυτού είναι οιΚριτέςτου Ισραήλ, πρόσωπα, κατά την παράδοση "θεόπεμπτα" που αναλάμβαναν τη διοίκηση και υπεράσπιση των Ισραηλιτών καθώς καιτην επαναφορά τους στη λατρεία τουΓιαχβέ, κάθε φορά που παρεκτρέπονταν.[4]
Η χρονική περίοδος που εκτείνεται το βιβλίο αυτό δεν έχει καθοριστεί ακριβώς. Κατά την επικρατούσα γνώμη φέρεται να καλύπτει διάρκεια περίπου 400 χρόνια.
Το βιβλίο των Κριτών γενικά παρουσιάζει ανάγλυφα, αφενός τον όλεθρο που σκόρπισαν οιΙσραηλίτεςσε λαούς της περιοχής της εγκατάστασής τους, και αφετέρου την τακτική απομάκρυνσή τους από τον Γιαχβέ ως αιτία πάντα της κακοδαιμονίας τους, που μετά όμως από τη μετάνοιά τους δέχονταν τις θείες ευλογίες Του.
Επίσης, οιΚριτέςδεν ήταν άνθρωποι με ιδιαίτερη κοινωνική θέση (μορφωμένοι, πλούσιοι κ.λ.π.). Το κριτήριο εκλογής τους από τονΘεό ήταν η μεγαλύτερη τους εμπιστοσύνη σ'αυτόν. Ήταν ηγέτες που τους καλούσε ο ίδιος ο Θεός να βοηθήσουν τον λαό του (Ισραήλ), σε κρίσιμες ώρες. Μέτα τη δράση τους επέστρεφαν στην ιδιωτική τους ζωή ή υπηρετούσαν το Ισραήλ ως ισόβιοι άρχοντες, χωρίς όμως να μεταβιβάζουν το αξίωμα αυτό στα παιδιά τους.[8] (π.χ. Κριταί Κεφ. 11)