Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη μέσα στις τοπικές φυλακές στις 11 Μαΐου 1771, όταν η μητέρα της Σκεύω επισκέφτηκε τον σύζυγό της, Σταυριανό Πινότση, τον οποίο είχαν φυλακίσει οι Οθωμανοί γιατη συμμετοχή τουσταΟρλωφικά (1769-1770). Απ' τη μεριά του πατέρα της, καταγόταν από την Ύδρα·[3][4]Η μητέρα της ήταν γόνος της σεβαστής βυζαντινής ελληνικής οικογένειας των Κοκκίνων, που ιστορικά ζούσε στο νησί της Ζακύνθου.[5]Την βάφτισε και της έδωσε το όνομά της εκεί ο φυλακισμένος πολέμαρχος της Μάνης, Παναγιώτης Μούρτζινος.[6] Μετά τον θάνατο του Πινότση στη φυλακή, μητέρα και κόρη επέστρεψαν στην 'Υδρα. Μετακόμισαν στις Σπέτσες 4 χρόνια αργότερα, όταν η μητέρα της παντρεύτηκε τον Δημήτριο Λαζάρου Ορλώφ. Από την ένωση αυτή η Μπουμπουλίνα απέκτησε οκτώ ετεροθαλή αδέρφια.
Παντρεύτηκε δυο φορές, στην ηλικία των 17 μετον Σπετσιώτη Δημήτριο Γιάννουζα καιστην ηλικία των 30 ετών μετον Σπετσιώτη πλοιοκτήτη και πλοίαρχο Δημήτριο Μπούμπουλη. Καιοιδυο σκοτώθηκαν από Αλγερινούς πειρατές.[6]. Της άφησαν, ωστόσο, μια τεράστια περιουσία, την οποία ξόδεψε εξ ολοκλήρου γιανα αγοράσει καράβια και εξοπλισμό γιατην Ελληνική Επανάσταση.
Όταν η Μπουμπουλίνα έγινε χήρα για δεύτερη φορά, είχε έξι παιδιά: τρία από τον πρώτο της γάμο, τον Ιωάννη,τον Γεώργιο καιτη Μαρία, και τρία από τον δεύτερο γάμο της: την Σκεύω, την Ελένη καιτον Νικόλαο. Επίσης είχε και τεράστια περιουσία την οποία είχε κληρονομήσει από τους συζύγους της, έχοντας υπό την κατοχή της πλοία, γηκαι χρήματα (τα μετρητά που είχε κληρονομήσει από τον Μπούμπουλη ήταν πάνω από 300.000 τάλαρα[7])[8]. Κατάφερε να αυξήσει την περιουσία της με σωστή διαχείριση και εμπορικές δραστηριότητες.
Το ακρόπρωρο του πλοίου "Αγαμέμνων" της Μπουμπουλίνας με κυβερνήτη τογιο της Ιωάννη. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Αρχικά έγινε συνέταιρος σε αρκετά πλοία ενώ αργότερα κατασκεύασε τρία δικά της, το ένα από τα οποία μετο όνομα Αγαμέμνων πήρε μέρος στηνΕλληνική Επανάσταση του 1821, μήκους 48 πήχεων και έχοντας 18 κανόνια, η ναυπήγηση του οποίου κόστισε 75.000 τάλαρα. Το όνομα αυτό το έδωσε στη ναυαρχίδα της από τονομηρικό βασιλιά τωνΜυκηνών, Αγαμέμνονα, που οδήγησε τους ΈλληνεςστονΤρωικό πόλεμο. Αυτό δείχνει πόσο τιμούσε η Μπουμπουλίνα την ελληνική ιστορική της κληρονομιά καιτι συμβόλιζε το όνομα του πλοίου της.
Το1816ηΟθωμανική Αυτοκρατορία θέλησε να κατασχέσει την περιουσία της μετη δικαιολογία ότι τα πλοία του δεύτερου άντρα της, συμμετείχαν μετονρωσικό στόλο στονΡωσοτουρκικό πόλεμο[9], μετά απὀ καταγγελίες συγγενών της, που εποφθαλμιούσαν την περιουσία της. Τότε η Μπουμπουλίνα πήγε στηνΚωνσταντινούπολημετο πλοίο της Κανάκης, όπου συνάντησε τονΡώσο, Φιλέλληνα πρεσβευτή Στρογκόνωφ, από τον οποίο ζήτησε νατην προστατέψει επικαλούμενη τις υπηρεσίες του συζύγου της στον ρωσικό στόλο καιτο γεγονός ότι τα πλοία της είχαν τότε ρωσική σημαία, βάση της Συνθήκης Κιουτσούκ-Καϊναρτζή μεταξύ ΡωσίαςκαιΤουρκίας, το1774. Τότε εκείνος γιανατην σώσει από την επικείμενη σύλληψή της από τους Τούρκους, την έστειλε στηνΚριμαία της νότιας Ρωσίας, στηΜαύρη Θάλασσα, σε ένα κτήμα που της δόθηκε από τονΤσάρο Αλέξανδρο Α'. Πριν όμως πάει εκεί, κατάφερε να συναντήσει τη μητέρα τουΣουλτάνουΜαχμούτ Β΄, τηνΒαλιντέ Σουλτάνα. Η Σουλτάνα εντυπωσιάστηκε από τον χαρακτήρα της Μπουμπουλίνας και έπεισε τονγιο της να υπογράψει φιρμάνι, μετο οποίο δενθα άγγιζε την περιουσία της καιδενθατην συνελάμβανε. Η Μπουμπουλίνα αφού έμεινε στην Κριμαία για περίπου τρεις μήνες περιμένοντας να ηρεμήσει η κατάσταση, έφυγε για στις Σπέτσες όταν κατάλαβε ότι ο κίνδυνος είχε πλέον απομακρυνθεί[10].
Η Μπουμπουλίνα, έχοντας γίνει ήδη μέλος της Φιλικής ΕταιρείαςστηνΚωνσταντινούπολη, που προετοίμαζε την ελληνική επανάσταση, και όντας η μόνη γυναίκα που μυήθηκε σε αυτή, στον κατώτερο βαθμό μύησης αφού οι γυναίκες δεν γίνονταν δεκτές, καθώς γυρνούσε στις Σπέτσες, αγόραζε μυστικά όπλα και πολεμοφόδια από τα ξένα λιμάνια, τα οποία μετά έκρυψε στο σπίτι της, ενώ ξεκίνησε την κατασκευή του πλοίου Αγαμέμνων[11], της ναυαρχίδας της, η οποία ολοκληρώθηκε το1820. Γιατη ναυπήγηση τουΑγαμέμνονα καταγγέλθηκε στηνΥψηλή Πύλη ότι ναυπήγησε κρυφά πολεμικό πλοίο, αλλά η Μπουμπουλίνα κατάφερε να ολοκληρώσει την κατασκευή του δωροδοκώντας τον απεσταλμένο Τούρκο επιθεωρητή στις Σπέτσες και πετυχαίνοντας την εξορία αυτών πουτην κατήγγειλαν. Το1819η Μπουμπουλίνα επισκέφθηκε και πάλι τηνΚωνσταντινούπολη.
Την ίδια περίοδο έρχεται σε ρήξη μετα παιδιά του δεύτερου συζύγου της από τον πρώτο του γάμο-΄τον Παντελή καιτον Γιάννη- όταν διεκδικούν το μερίδιο από την πατρική περιουσία. Κατέφυγαν όχι σε τουρκικό δικαστήριο, ούτε στην εκκλησιαστική αρχή στην οποία υπάγονταν: στη μητρόπολη Ναυπλίου και Άργους, αλλά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για μεγαλύτερο κύρος. Εκείνο έκδωσε επιτίμιο, ίνα η ρηθείσα Λασκαρίνα[...] φοβειθείσα[...] την αιώνιον κόλασιν [...] παύσηται πάσης διαστροφής και ματαίας προφασεως καιμη φανερώση εις μέσον οσάπερ κατακρατεί άσπρα, ομολογίας, ρουχικά ή άλλα κινητά και ακίνητα πράγματα [...]. Στη συνέχεια καταφεύγουν τα δύο αδέλφια στους προεστούς των Σπετσών, οι οποίοι περιορίζονται σεμια καταγραφή της περιουσίας της χωρίς όμως καινα δίνουν λύση στην ενδοοικογενειακή διαφορά. Μετο επιτίμιο καιτην έκθεση των προκρίτων καταφεύγουν τα δύο αδέλφια στη συνέχεια, στο Βουλευτικό, το οποίο δεν έλαβε θέση, εκτιμώντας το μέγεθος της προσφοράς της Μπουμπουλίνας στον Ελληνικό Αγώνα.[12].
Η Μπουμπουλίνα στο πλοίο «Αγαμέμνων», πίνακας του Γερμανού ζωγράφου Peter von Hess
Όταν ξεκίνησε ηελληνική επανάσταση, είχε σχηματίσει δικό της εκστρατευτικό σώμα από Σπετσιώτες, τους οποίους αποκαλούσε «γενναία μου παλικάρια». Είχε αναλάβει να αρματώνει, να συντηρεί καινα πληρώνει τον στρατό αυτό μόνη της όπως έκανε καιμετα πλοία της καιτα πληρώματά τους, κάτι που συνεχίστηκε επί σειρά ετών καιτην έκανε να ξοδέψει πολλά χρήματα γιανα καταφέρει να περικυκλώσει τα τουρκικά οχυρά, τοΝαύπλιοκαιτηνΤρίπολη. Έτσι τα δύο πρώτα χρόνια της επανάστασης είχε ξοδέψει όλη της την περιουσία.
Προτομή της Μπουμπουλίνας στο Πεδίο του Άρεως, στηνΑθηνα
Μετά την κατάληψη του Ναυπλίου από τους Έλληνες στις 30 Νοεμβρίου1822, το νεοσύστατο κράτος της έδωσε κλήρο στην πόλη ως ανταμοιβή γιατην προσφορά της στοέθνοςκαιη Μπουμπουλίνα εγκαταστάθηκε εκεί. Στα τέλη του1824, η Ελλάδα υποφέρει από τον δεύτερο εμφύλιο πόλεμο, όπου η Κυβέρνηση Κουντουριώτη (η κυβέρνηση των Πλοιάρχων των νησιών) υπερισχύει του συνασπισμού των Προεστών καιτων Στρατιωτικών της Πελοποννήσου, με αποτέλεσμα ο Πάνος Κολοκοτρώνης, που διατελούσε φρούραρχος Ναυπλίου, να δολοφονηθεί καιο Κολοκοτρώνης να συλληφθεί καινα φυλακιστεί μαζί με άλλους οπλαρχηγούς σε ένα μοναστήρι της Ύδρας, τον Προφήτη Ηλία. Η Μπουμπουλίνα αντέδρασε και ζήτησε την αποφυλάκιση του Κολοκοτρώνη[13], λόγω του σεβασμού που έτρεφε προς αυτόν. Τότε η ίδια κρίνεται επικίνδυνη από την Κυβέρνηση και συλλαμβάνεται δύο φορές από το Υπουργείο Αστυνομίας, με εντολή να φυλακιστεί. Τελικά η Μπουμπουλίνα εξορίστηκε στις Σπέτσες χάνοντας τον κλήρο γης, πουτο Κράτος της είχε παραχωρήσει στο Ναύπλιο.
Το1825η Μπουμπουλίνα ζούσε στις Σπέτσες, πικραμένη από τους πολιτικούς καιτην εξέλιξη του Αγώνα και έχοντας ξοδέψει όλη την περιουσία της στον πόλεμο, η Ελλάδα βρέθηκε ξανά σε μεγάλο κίνδυνο. Στις 12 ΦεβρουαρίουοΑιγύπτιος ναύαρχος Ιμπραήμ Πασάςμε έναν τουρκοαιγυπτιακό στόλο, αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Πύλου στην Πελοπόννησο με 4.400 άντρες, σεμια τελευταία προσπάθεια να σταματήσει την επανάσταση.
Ενώ η Μπουμπουλίνα άρχισε να προετοιμάζεται γιανα αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ, σκοτώθηκε σε συμπλοκή στις 22 Μαΐου1825. Ο μικρότερος γιος της από τον πρώτο της γάμο, ερωτεύτηκε την κόρη της πολύ πλούσιας οικογένειας των Κουτσαίων, προκρίτων στις Σπέτσες. Οι Κουτσαίοι δεν ήθελαν τον γάμο μεταξύ των δύο οικογενειών διότι η Μπουμπουλίνα είχε ξοδέψει πιατην τεράστια περιουσία της και είχε παραπέσει οικονομικά. Υπάρχει καιη εκδοχή ότι η κοπέλα αυτή, Ευγενία Κούτση (κόρη τουΧριστόδουλου), ήταν ήδη λογοδοσμένη να πάρει κάποιον άλλον πλουσιότερο Σπετσιώτη. Οι δύο νέοι όμως κλέφτηκαν και πήγαν στο σπίτι του πρώτου άντρα της Μπουμπουλίνας, του Δημητρίου Γιάννουζα. Η Μπουμπουλίνα πήγε και αυτή στο σπίτι ενώ λίγο αργότερα έφτασαν καιοι Κουτσαίοι πολύ εξαγριωμένοι μετην απαγωγή, την οποία θεώρησαν μεγάλη προσβολή, σύμφωνα μετα έθιμα της εποχής. Κατά τη διάρκεια λογομαχίας μεταξύ Μπουμπουλίνας και Κουτσαίων, ο Ιωάννης Κούτσης πυροβόλησε και σκότωσε τη Μπουμπουλίνα[14]. Η οστεοθήκη της σήμερα εκτίθεται στοΜουσείο Σπετσών (αρχοντικό Χατζηγιάννη Μέξη).
Στη Ρωσία, το θάρρος της εκτιμήθηκε ιδιαίτερα. Ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος Α απένειμε στην Μπουμπουλίνα τον τίτλο του ναύαρχου του ρωσικού στόλου και τιμητικά το μογγολικό σπαθί ως αναγνώριση των προσόντων της. Έτσι, έγινε η πρώτη γυναίκα ναύαρχος του ρωσικού στόλου στην ιστορία της Ρωσίας καιμια από τις πρώτες ναυάρχους στην παγκόσμια ιστορία.[15]
Το αρχοντικό της οικογένειας Μπούμπουλη στις Σπέτσες μετατράπηκε το1991 από τον ιδιοκτήτη και απόγονο της ηρωίδος, Φίλιππο Δεμερτζή-Μπούμπουλη σε μουσείο, τοΜουσείο Μπουμπουλίνας, το οποίο έχουν επισκεφθεί εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες. Σε αυτό μπορεί κανείς ναδει συλλογή όπλων, επιστολές και άλλα αρχεία, παλιά βιβλία, πορτραίτα της Μπουμπουλίνας, προσωπικά της αντικείμενα, έπιπλα, διακρίσεις που της είχαν απονείμει κυρίως ξένες κυβερνήσεις και πολλά άλλα.
Στο Μουσείο υπάρχει καιη προτομή της Λέλας Καραγιάννηη οποία ήταν συγγενής από τη μητέρα της μετην Μπουμπουλίνα. Η Λέλα Καραγιάννη ήταν αντιστασιακόςκαι αρχηγός της οργάνωσης Μπουμπουλίνα. Συνελήφθη από τηνΕιδική Ασφάλειακαι εκτελέστηκε από τους Γερμανούςτο 1944 λίγο πριντηνΑπελευθέρωση της Ελλάδας.[16]
↑ 6,06,1Ηλίας Παπαθανασόπουλος, «Μπουμπουλίνα. Ο αφορισμός της από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε' καιη συμμετοχή της στην Επανάσταση», Ιστορία Εικονογραφημένη, τ.χ.55 (Ιανουάριος 1973), σελ.105
↑Ηλίας Παπαθανασόπουλος, «Μπουμπουλίνα. Ο αφορισμός της από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε' καιη συμμετοχή της στην Επανάσταση», Ιστορία Εικονογραφημένη, τ.χ.55 (Ιανουάριος 1973), σελ. 105
↑Ο Μπούμπουλης πήρε μέρος στη ναυμαχία στηνΊμβροκαιτηνΤένεδο κατά των Τούρκων, και είχε παρασημοφορηθεί από τους Ρώσους, οι οποίοι του είχαν απονείμει τον τίτλο του πλοιάρχου του Ρωσικού Αυτοκρατορικού στόλου καιτον τίτλο του επίτιμου Ρώσου πολίτη. Ηλίας Παπαθανασόπουλος, «Μπουμπουλίνα. Ο αφορισμός της από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε' καιη συμμετοχή της στην Επανάσταση», Ιστορία Εικονογραφημένη, τχ. 55 (Ιανουάριος 1973), σελ. 105
↑Ηλίας Παπαθανασόπουλος, «Μπουμπουλίνα. Ο αφορισμός της από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε' καιη συμμετοχή της στην Επανάσταση», Ιστορία Εικονογραφημένη, τ.χ.55 (Ιανουάριος 1973), σελ.106
↑ΟΑγαμέμνων, μετά τον θάνατο της Μπουμπουλίνας, δόθηκε 1829 από τους απογόνους της στο νεοσυσταθέν από τονΙωάννη Καποδίστρια κρατικού στόλο, και μετονομάστηκε σεΣπέτσες. Το1831, στον ναύσταθμο τουΠόρου, πυρπολήθηκε από τονΑνδρέα Μιαούλη, ο οποίος έβαλε μπουρλότο και έκαψε ολόκληρο τον κρατικό στόλο γιαναμην πέσει στα χέρια των κυβερνητικών δυνάμεων του Καποδίστρια, σε εμφύλια διαμάχη
↑Ηλίας Παπαθανασόπουλος, «Μπουμπουλίνα. Ο αφορισμός της από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε' καιη συμμετοχή της στην Επανάσταση», Ιστορία Εικονογραφημένη, τχ. 55 (Ιανουάριος 1973), σελ. 106-108
↑Έγγραφη διαμαρτυρία της προς το τότε Βουλευτικό Σώμα υπάρχει στα Γενικά Αρχεία του Κράτους
↑Ηλίας Παπαθανασόπουλος, «Μπουμπουλίνα. Ο αφορισμός της από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε' καιη συμμετοχή της στην Επανάσταση», Ιστορία Εικονογραφημένη, τ.χ.55 (Ιανουάριος 1973), σελ. 109
Ηλίας Παπαθανασόπουλος, «Μπουμπουλίνα. Ο αφορισμός της από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε' καιη συμμετοχή της στην Επανάσταση», Ιστορία Εικονογραφημένη, τ.χ. 55 (Ιανουάριος 1973), σελ. 104-109
Μαρία Δ. Δροσογιάννη, Τούλα Αγγελοπούλου-Τούρνα, «Ηρωικές μορφές από την ελληνικήν επανάστασιν», Εκδοτικός οίκος ''ΕΡΜΟΥ'' ΑΘΗΝΑΙ
Διονύσιος Α. Κόκκινος «Η Ελληνική Επανάστασις», Τόμος 8ος, κεφάλαιο 4ο«Το ζήτημα της Μπουμπουλίνας» σελίδα 131-135, Εκδοτικός οίκος '' Μέλισσα'' Αθήναι 1958
Σχετικά πολυμέσα
Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα (Αρχείο ντοκιμαντέρ της