Η πόλη βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο μεταξύ μεγάλων οδικών αξόνων που οδηγούν από Βενετία προς Μόναχοκαιστην κοιλάδα τουΑδίγη. Την πόλη τη διασχίζει ο ποταμός Ντράβα παραπόταμος τουΔούναβηπου έρχεται από τα ανατολικά όπου έχει τις πηγές του, παρόλο το μικρό του μήκος στο έδαφος της Ιταλίας έχει μια μικρή λεκάνη απορροής που περιλαμβάνει καιτο Ντομπιάκο.[7]
Η Ντομπιάκο χωρίζεται σε δύο τμήματα-συνοικίες πουδεν ενώνονται μεταξύ τους. Την παλιά πόλη (ιταλ. Dobbiaco Vecchia, γερμ. Alt-Toblach) που βρίσκεται 1.256 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας[8] δίπλα στον ποταμό Σαν Σιλβέστρο. Σε κοντινή απόσταση και γύρω από τον σιδηροδρομικό σταθμό αναπτύχτηκε τον 20ο αιώνα νέα συνοικία η "νέα πόλη" (ιταλ. Dobbiaco Nuova, γερμ. Neu-Toblach).
Αποτελεί την έδρα του ιταλικού δήμου "comune delle Tre Cime" (Δήμος των τριών κορυφών) που περιλαμβάνει και τις κωμοπόλεις ΣέστοκαιΣαν Κάντιντο. Ο δήμος έχει συνολική έκταση 126,33 τετραγωνικά χιλιόμετρα, εκτων οποίων τα 11,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα είναι κατοικημένα.[9]
Η πόλη αναφέρεται πρώτη φορά το 827 μετην ονομασία Βίκο Ντουπλάγκο (Vico Duplago).Το 993 αναφέρεται μετο γερμανικό όνομα "Ντούπλαχ", το οποίο είχε απλοποιηθεί σε Τόμπλαχ το 1020. Το όνομα ίσως είναι προρωμαϊκό καιη ετυμολογία τουδεν είναι γνωστή με βεβαιότητα[10]. Το ιταλικό όνομα "Ντομπιάκο" ("Dobbiaco" ) προέρχεται από το Ντουπλάγκουμ (Duplagum). Υπάρχει η εκδοχή ότι προέρχεται από τις λέξεις "δύο-ποταμοί" ή "δύο-λίμνες" που υπάρχουν στην περιοχή.[11]
Οι πρώτοι οικισμοί στην περιοχή της Ντομπιάκο ανάγονται μάλλον στην ύστερη Εποχή του Σιδήρου. Ίσως οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής ήταν Ιλλυριοί. Από ανασκαφές εντοπίστηκαν ίχνη κατοίκησης κοντά στο λόφο Πλατ, βορειοδυτικά της πόλης. Οι πρώτοι κάτοικοι ζούσαν από το κυνήγι, αλλά και από το εμπόριο προϊόντων που προέρχονται από τα λιβάδια.[11][12]
Τον 4ο αιώνα π.χ. εισέβαλαν κέλτικες φυλές. Αυτές οι φυλές απέκτησαν μόνιμη παρουσία στην περιοχή και ίδρυσαν μικρό βασίλειο[12]. Το 15 π.Χ. το βασίλειο αυτό [13] κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους που είχαν ήδη κτίσει κοντά έναν σταθμό, τον Λιτάμουμ.[14]
Μετην πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίαςη Ντομπιάκο τέθηκε υπό την κυριαρχία των γερμανικών φυλών. Αρχικά προσαρτήθηκε στο κράτος τωνΟστρογότθωνκαι αργότερα πέρασε στον έλεγχο τωνΒαυαρών. Το 609 καταλήφθηκε από Σλάβουςπου νίκησαν τον Βαυαρό βασιλιά Γκαριμπάλντο Β΄, αλλά το 610 οι Σλάβοι εκδιώχθηκαν από τους Βαυαρούς μετά την αποφασιστική μάχη που έγινε κοντά στη Ντομπιάκο. Παρόλο πουη παρουσία των Σλάβων ήταν σύντομη, στην περιοχή εντοπίζονται σλαβικά τοπωνύμια μέχρι σήμερα. Η περιοχή εκχριστιανίστηκε από τους Βαυαρούς. Το 769 ο δούκας Τάσιλο Γ΄ ίδρυσε μονή Βενδίκτων μοναχών στη περιοχή.[15]. Οι μοναχοί αυτοί κατασκεύασαν ναούς στη γύρω περιοχή κι έφτιαξαν οικισμούς-χωριά όπως τη Ντομπιάκο.[16]
Το δουκάτο της Βαυαρίας κατά τη διάρκεια των χρόνων επεκτάθηκε πέρα από τη Ντομπιάκο, και ήλθε σε επαφή με τους Φράγκους, οι οποίοι σε 773 υπό την ηγεσία του Καρλομάγνου κατέκτησαν τηΛομβαρδία, προσαρτώντας τηστο βασίλειο των Φράγκων.[11] Κατά την περίοδο αυτή χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά (31 Δεκεμβρίου 827) το όνομα Ντομπιάκο (Dobbiaco). Αργότερα, γύρω στο 1020, εμφανίστηκε μετο όνομα του "Topplach" καισε ένα έγγραφο του 1158 πιστοποιείται για πρώτη φορά η ονομασία "Toblach".[11]Το 1091 πέρασε υπό την κυριαρχία τουεπισκόπου τουΜπρίξενκαιτο 1271 στον Κόμη του Τιρόλο - Γκορίτσια[17], όλα αυτά πάντα στα πλαίσια του Βασιλείου-Δουκάτου της Βαυαρίας.
Το 1363 ο τίτλος του κόμη πέρασε στην οικογένεια τωνΑψβούργωνπου έγιναν κύριοι της περιοχής καιη τύχη της συνδέθηκε μετηΒιέννη[11]τηνΑυστροουγγαρίακαιτηνΑυστρία. Τον 15ο αιώνα ηΒενετίαδεν επέτρεψε τη διέλευση τουΜαξιμιλιανού Α'γιανα στεφτεί αυτοκράτορας από τονπάπα. Τότε ο Μαξιμιλιανός στέφτηκε αυτοκράτορας στοΤρέντο, στις 4 Φεβρουαρίου 1508,[11] αλλά θέλησε να εκδικηθεί τη Βενετία και της επιτέθηκε, όλη η περιοχή του Ντομπιάκο που γειτονεύει μετην περιοχή- σημερινή περιφέρεια Βένετο έγινε πεδίο μαχών.
Το 1525 ξέσπασε γενική εξέγερση αγροτών στηΓερμανία, στο Ντομπιάκο οι αγρότες κινήθηκαν κατά τουΜπρεσανόνε αλλά γρήγορα καταστέλλονται μετη βία από τις αρχές του κόμη του Τιρόλου.[11] Κατά την περίοδο μεταξύ 1792 και 1815, με τους Ναπολεόντειους πολέμους, τοΤιρόλο έπεσε κάτω από την κυριαρχία της Βαυαρίας, η Αυστρία έχασε τον πόλεμο και χωρίστηκε σε τρία τμήματα, το Ντομπιάκο πέρασε στοΒασίλειο της Ιταλίας ενώ όλα τα γύρω από αυτό χωριά στο Βασίλειο της Βαυαρίας. Μετά την ήττα τουΝαπολέοντα στις 26 Ιουνίου 1814, το Συνέδριο της Βιέννης το 1815 έδωσε πίσω στην Αυστρία το Τιρόλο, συμπεριλαμβανομένων καιτου Ντομπιάκο.[11]
ΣτονΑ' Παγκόσμιο Πόλεμοστο Ντομπιάκο λειτούργησε αεροδρόμιο της 9ης Βαυαρικής μοίρας. Το 1905 ξεκίνησε η κατασκευή του σιδηρόδρομου προς την πόλη αλλά δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί λόγω του επερχόμενου πολέμου. ΣτονΑ' Παγκόσμιο πόλεμο το Ντομπιάκο και όλο τοΝότιο Τιρόλο αποτέλεσε γραμμή μετώπου και πεδίο μαχών μεταξύ Ιταλίας και Αυστροουγγαρίας. Στις 28 Φεβρουαρίου 1916 το Ντομπιάκο βομβαρδίστηκε καιοι κάτοικου του αναγκάστηκαν να φύγουν γιατα γειτονικά χωριά. Η πόλη καταστράφηκαν τα περισσότερα κτίρια ενώ η ύπαιθρος γέμισε κρατήρες από τις βόμβες.[18]Μετη συνθήκη τουΣεν Ζερμέν το 1919 το Ντομπιάκο περνά στην κατοχή της Ιταλίας καιτα σύνορα μεταφέρονται 12 χλμ ανατολικά της πόλης[19]. Γιανα τιμηθούν οι νεκροί του πολέμου κατασκευάστηκε στο Ντομπιάκο στρατιωτικό νεκροταφείο για τους Αυστροουγγρικούς στρατιώτες που έπεσαν.[18]
Ο σταθμός του τρένου σε παλιά φωτογραφία
Μετά το τέλος του πολέμου το 1919 ξεκίνησε η ολοκλήρωση της σιδηροδρομικής γραμμής αυτή τη φορά από την ιταλική κυβέρνηση. Το έργο τελείωσε το 1921 και χρησιμοποιήθηκαν τα τρένα και εξοπλισμοί των Αυστριακών που είχαν ξεκινήσει το δίκτυο.[11]Ο σιδηρόδρομος έκανε το τελευταίο δρομολόγιο του στις 18:20 στις 17 Μαΐου 1964 όταν το τελευταίο τραίνο αναχώρησε από το "Κορτίνα" με τους τελευταίους ταξιδιώτες.[20]
Μετά την άνοδο του φασισμού το καθεστώς απαγόρευσε την ομιλία της γερμανικής γλώσσας καιστην περιοχή έγιναν οχυρωματικά έργα σε περίπτωση εισβολής της Γερμανίας, ένα από τα έργα αυτά ήταν καιτο φράγμα του ταμιευτήρα "Dobbiaco Val di Landro"[21]. Στην πόλη λειτούργησε στρατόπεδο συγκέντρωσης που απελευθερώθηκε από τους Αμερικανούς στις 8 Μαΐου 1945[22][23]Το 1948 υπογράφη το σύμφωνο αυτονομίας του Νοτίου Τιρόλο καιοι κάτοικοι πλέον μπορούσαν να μιλούν ελεύθερα τα γερμανικά.
Μετά τονΒ' Παγκόσμιο Πόλεμο γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη και διάσημοι επισκέπτες περάσαν από την πόλη, όπως οΈρνεστ Χέμινγουεϊπουτην επισκέφθηκε την 12η Οκτωβρίου 1948.[24]
Στην Ντομπιάκο η επικρατέστερη γλώσσα είναι τα γερμανικά.[25] Συγκεκριμένα το 86,28% μιλούν Γερμανικά, το 13,65% Ιταλικά καιτο 0,07% Λαδινικά.[26]
Το 1844 υπήρχαν 1529 κάτοικοι και 204 σπίτια. Το 1880 τα σπίτια είχαν γίνει 231, με 1716 κατοίκους. Το 1900, ωστόσο ο αριθμός των κατοίκων μειώθηκε, αλλά αυξήθηκαν τα σπίτια στα 281, κυρίως χάρη στην τουριστική ανάπτυξη. Δέκα χρόνια αργότερα, ο πληθυσμός αυξήθηκε σε 1826 κατοίκους, μια αύξηση της τάξης του 2,5%. Το 1971 ο πληθυσμός ανερχόταν σε 2660 κατοίκους με πυκνότητα 21 ανά τ.χλμ. και 560 σπίτια.[11]
Από τα αξιοθέατα της πόλης είναι η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου χτισμένη πάνω σε ερείπια παλιότερου ναού του 9ου αιώνα, στη σημερινή του μορφή κτίστηκε το 1764 έως 1774. Το καμπαναριό, που βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του κυρίως ναού, ολοκληρώθηκε μόλις το 1804.[27] Στις 7, Ιουλίου 1916 έπεσε στον ναό βόμβα προκαλώντας σοβαρές ζημιές, ο βόμβα έπειτα προς ανάμνηση του γεγονότος εντοιχίστηκε στον τοίχο του ναού.
Πανόραμα του Grand Hotel
Το μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στα πάθη του χριστού χτισμένο το 1519. Ενώ η περιοχή έχει πολλά ξωκλήσια του 15ου αιώνα. Ο ναός της Αγίας Μαρίας που χτίστηκε το 1262 [11]καιτο 1470 και το 1730 ανακαινίσθηκε σε γοτθικό ρυθμό. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου του 1512 μετην εικόνα του Αγίου Χριστοφόρου που χρονολογείται από τις αρχές του δέκατου έβδομου αιώνα. Το 1865 ανακαινίσθηκε σε γοτθικό ρυθμό.
Το κάστρο Χέρμπστενμπουργκ
Άλλα αξιοθέατα ο ναός του Αγίου Πέτρου του Μόντε κτισμένος το 1329, το ξενοδοχείο "Grand Hotel Dobbiaco" που χτίστηκε το 1877. Το δημαρχείο κτίριο του 1550, πολλές κρήνες, το κάστρο Herbstenburg.
Επίσης το σπίτι όπου ο συνθέτης Γκούσταβ Μάλερ πέρασε τους καλοκαιρινούς μήνες από το 1908 έως το 1910, και συνέθεσε την ενάτη συμφωνία.[28] Μέσα στο αγρόκτημα, μπορείτε να επισκεφθείτε την αίθουσα όπου ο συνθέτης ζούσε μετη σύζυγό του, Άλμα.[29] Κοντά στο σπίτι υπάρχει πάρκο όπου εκεί σε ένα μικρό σπιτάκι ο συγγραφέας Μάλερ αποσυρόταν γιανα γράψει τη μουσική του.[29]Στη μνήμη του διεξάγεται ετησίως από το 1981 στην Ντομπιάκο φεστιβάλ μουσικής, οι λεγόμενες «Μουσικές Εβδομάδα στη μνήμη του Γκούσταβ Μάλερ" ή "εβδομάδα Μάλερ". Στην κεντρική πλατεία έχει στηθή από το 1983 άγαλμα του.
Οδικά, η πόλη συνδέεται με τις εθνικές οδούς 49 και 51. Διαθέτει και μικρό αεροδρόμιο. Ο αεροδιάδρομος του έχει 700 μέτρα μήκος και 50 μέτρα πλάτος[30]. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε για στρατιωτικούς σκοπούς, αλλά πλέον εξυπηρετεί πτήσεις της πολιτικής αεροπορίας. Δίπλα από το αεροδρόμιο λειτουργεί και στρατιωτικό ελικοδρόμιο.
Η πόλη διαθέτει χιονοδρομικό κέντρο (το οποίο χρησιμοποιείται και ως πίστα) με τρεις διαδρομές, τη "Νόρντικ Ντομπιάκο Αρένα"[32]. Το συνολικό μέγεθος των μονοπατιών σκιστη Νόρντικ Ντομπιάκο Αρένα ξεπερνούν τα 120 χλμ και θεωρείται η πρωτεύουσα του αθλήματος στην Ιταλία.[33][34] Διαθέτει κλειστή πίστα αναρρίχησης, την ψηλότερη στην Ιταλία.[34]Τον χειμώνα γίνονται πολλοί τοπικοί αγώνες σκι. Στους αγώνες συμμετέχουν και αθλητές από άλλες χώρες.
Στην πόλη υπάρχει και κλειστό παγοδρόμιο, έδρα της τοπικής ομάδας χόκεϊ επί πάγου της πόλης "Αϊσμπίαρς".
↑Max Pfister, L'importanza della toponomastica per la storia della lingua nella Galloromania e nell'Italoromania, Rivista Italiana di Onomastica, 1999.. Ricordando le varie forme qui citate, pone il toponimo tra quelli di origine celto-romana in -ago, ma ricorda che, come già osservato da Battisti, "non è da escludere completemente un'origine slava".
AA.VV. (a cura di), Trentino-Alto Adige - Guide d'Italia - Touring Club Italiano, Milano, Touring Editore srl, 2006. ISBN 88-365-3911-4
Giuliana Andreotti, Le Alpi: un balcone sull'Europa. Dobbiaco, 7-10 settembre 2001, Atti del Convegno nazionale dell'Associazione italiana insegnanti di geografia, Regione Trentino-Alto Adige, Trento, 2003.
Guido Bocher, Dobbiaco all’alba del XVI secolo. La "Via Dolorosa": la prima Via Crucis dell'antico Tirolo, Dobbiaco, Circolo Culturale Alta Pusteria, 2006.
Theodor Christomannos, La strada delle Dolomiti. Bolzano-Cortina-Dobbiaco, Bologna, Edizioni Nordpress, 1999.
Evaldo Gaspari, La Ferrovia delle Dolomiti: Calalzo, Cortina d'Ampezzo, Dobbiaco, 1921-1964, Bolzano, Athesia, 2005. ISBN 88-7014-820-3
G. Giglioli, Dobbiaco e la valle d'Ampezzo, Mantova, 1887.
Giuliano Girotto, Scialpinismo 1: Alta Pusteria - San Candido - Dobbiaco - Casies - Anterselva, Edizioni Dolomiti, 1988.
Hans Glauber, Langsamer, weniger, besser, schöner - 15 Jahre Toblacher Gespräche: Bausteine für die Zukunft, Monaco, oekom-Verlag, 2006. ISBN 3-928244-99-X
Hans Heiss, Grand Hotel Dobbiaco: all'avanguardia del turismo nelle Alpi, Vienna-Bolzano, Folio, 1999. ISBN 3-85256-130-2
Rudolf Kink, Akademische Vorlesungen über die Geschichte Tirols bis zur Vereinigung mit Österreich, Innsbruck, 1850.
Hans Kramer, Beiträge zur Geschichte von Toblach im letzten Jahrhundert, Bolzano, Athesia, 1953.
Egon Kühebacher, Die Ortsnamen Südtirols und ihre Geschichte I, Bolzano, Athesia, 1995. ISBN 88-7014-634-0
Martin Lercher, Le chiese di Dobbiaco, Santa Maria e Valle San Silvestro, Bolzano, Pluristamp, 2005.
Luigi Emilio Longo, Il confine italo-austriaco dopo la prima guerra mondiale con particolare riferimento alla Sella di Dobbiaco, Studi Storico Militari dell'Esercito Italiano, 1989.
Hans Mairhofer, Dobbiaco e dintorni, Bolzano, Athesia, 1983. ISBN 88-7014-333-3
Max Pfister, Johannes Kramer (a cura di), Il popolamento del Trentino settentrionale e del Sudtirolo prima dell'anno Mille, Amburgo, 1991, pp. 285–307. ISBN 3-87118-969-3
Alexander Robertson, Through the Dolomites from Venice to Toblach, Londra, Allen, 1896.
Walter Schaumann, Dobbiaco. Paesaggio e storia tra i monti Defregger, Pusteria e Dolomiti, Tassotti, 1986. ISBN 88-7691-034-4
Nina Schröder, Gustav Mahler in Toblach, Bressanone, 2005. ISBN 88-901956-0-6
Johann Jakob Staffler, Tirol und Vorarlberg, statistisch und topographisch, mit geschichtlichen Bemerkungen, Innsbruck, Felician Rauch, 1844, pp. 4–17.
Birgit Strauß, "Große Geschichte" am kleinen Friedhof: der österreichische Soldatenfriedhof Nasswand bei Toblach (1915-1943), «Der Schlern», 78, 2004, pp. 40–49.
Wolfgang Strobl, Die Wasserscheide am Toblacher Feld im "Itinerarium" des Paolo Santonino, «Der Schlern», 85, 1, Bolzano, Athesia, 2011.
.svg)
Σχετικά πολυμέσα
