Ο Κουρέας της Σεβίλλης (ιταλικά: Il barbiere di Siviglia, ossia L'inutile precauzione [προφορά: il barˈbjɛːre di siˈviʎʎa osˈsiːa l iˈnuːtile prekautˈtsjoːne]) είναι μία όπερα μπούφα σε δύο πράξεις του Τζοακίνο Ροσσίνι, με ένα ιταλικό λιμπρέτο του Τσέζαρε Στερμπίνι. Το λιμπρέτο είναι βασισμένο στη γαλλική κωμωδία του Πιερ-Ωγκυστέν Καρόν ντε Μπωμαρσαί, Ο κουρέας της Σεβίλλης (1775).[1]
Η πρεμιέρα της όπερας του Ροσσίνι έγινε (υπό τον τίτλο: Almaviva, o sia L'inutile precauzione) στις 20 Φεβρουαρίου του 1816, στο Θέατρο Αρτζεντίνα, στη Ρώμη[2]. Το έργο αυτό του Ροσσίνι, κατέληξε να είναι ένα από τα σπουδαιότερα κομμάτια της κωμικής μουσικής. Αν και έχουν περάσει 200 χρόνια από την πρεμιέρα της, παραμένει έως σήμερα ένα δημοφιλέστατο έργο.[3]
Η όπερα του Ροσσίνι περιγράφει τα γεγονότα του πρώτου από τα τρία έργα του Γάλλου θεατρικού συγγραφέα Πιερ ντε Μπωμαρσαί που περιστρέφονται γύρω από τον έξυπνο και ευρηματικό χαρακτήρα ονόματι Φίγκαρο, τον κουρέα του τίτλου. Η όπερα του Μότσαρτ Οι Γάμοι του Φίγκαρο, την οποία συνέθεσε 30 χρόνια νωρίτερα, το 1786, βασίζεται στο δεύτερο μέρος της τριλογίας του Μπωμαρσαί. Το πρώτο έργο του Μπωμαρσαί σχεδιάστηκε αρχικά ως κωμική, αλλά απορρίφθηκε ως τέτοια από την Comédie-Italienne[4]. Το έργο, όπως είναι σήμερα γνωστό, παρουσιάστηκε το 1775 από την Comédie-Française στο Θέατρο του Κεραμεικού (Théâtre des Tuileries) στο Παρίσι[5].
Άλλες όπερες που βασίζονται στο πρώτο έργο συνέθεσε ο Τζοβάννι Παϊζιέλλο (το έργο του Il barbiere di Siviglia έκανε πρεμιέρα το 1782), ο Νικολά Ισουάρ το 1796 και στη συνέχεια ο Φραντσέσκο Μορλάκι το 1816. Αν και το έργο του Παϊζιέλλο θριάμβευσε για λίγο, μόνο η έκδοση του Ροσσίνι έχει αντέξει τη δοκιμασία του χρόνου και εξακολουθεί να αποτελεί βασικό στυλοβάτη του μελοδραματικού ρεπερτορίου. Στις 11 Νοεμβρίου 1868, δύο μέρες πριν τον θάνατο του Ροσσίνι, ο συνθέτης Costantino Dall'Argine (1842-1877) έκανε την πρεμιέρα μιας όπερας που βασίζεται στο ίδιο λιμπρέτο με το έργο του Ροσσίνι[6], με αφιέρωση σε αυτόν[7]. Η πρεμιέρα δεν ήταν αποτυχία, αλλά οι κριτικοί καταδίκασαν την «τόλμη» του νεαρού συνθέτη και το έργο είναι σήμερα πια ξεχασμένο[7][8].
Ο Ροσσίνι ήταν γνωστός για την αξιοσημείωτη παραγωγικότητά του, ολοκληρώνοντας κατά μέσο όρο δύο όπερες ετησίως επί 19 χρόνια και γράφοντας έως και τέσσερις κάποιες χρονιές. Οι μουσικολόγοι πιστεύουν ότι η μουσική για το Il barbiere di Siviglia συνετέθη σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες[9], αν και η περίφημη εισαγωγή ήταν στην πραγματικότητα διασκευή δύο προηγούμενων έργων του, των Aureliano in Palmira και Elisabetta, regina d'Inghilterra και δεν περιέχει κανένα από τα θεματικά στοιχεία στον ίδιο τον Κουρέα της Σεβίλλης.
Η πρεμιέρα της όπερας στο Θέατρο Αρτζεντίνα στην Ρώμη[10] ήταν καταστροφή: το κοινό σφύριζε αποδοκιμαστικά και γιουχάιζε καθ'όλη τη διάρκεια του έργου, και συνέβησαν διάφορα ατυχήματα επί σκηνής[9]. Επιπλέον, πολλοί από τους ακροατές ήταν υποστηρικτές ενός από τους αντιπάλους του Ροσσίνι, του Τζοβάννι Παϊζιέλλο, ο οποίος χρησιμοποίησε την νοοτροπία του όχλου για να προκαλέσει την απέχθεια του υπόλοιπου κοινού προς το έργο[9]. Ο Παϊζιέλλο είχε ήδη συνθέσει τον Κουρέα της Σεβίλλης και θεώρησε τη νέα έκδοση του Ροσσίνι ως προσβολή της δικής του εκδοχής. Συγκεκριμένα, ο Παϊζιέλλο και οι οπαδοί του ήταν αντίθετοι στη χρήση του basso buffo, το οποίο είναι συνηθισμένο στην κωμική όπερα[11]. Η δεύτερη παράσταση, ωστόσο, ήταν επιτυχής[9]. Το αρχικό γαλλικό έργο, Le Barbier de Séville, είχε παρόμοια αποδοχή: κακή στην αρχή, για να αγαπηθεί κατόπιν μέσα σε μια εβδομάδα.
Το έργο εκτελέστηκε για πρώτη φορά στην Αγγλία στις 10 Μαρτίου 1818 στο Βασιλικό Θέατρο (King's Theatre, σήμερα Her Majesty's Theatre) στο Λονδίνο στα ιταλικά. Ακολούθησε στις 13 Οκτωβρίου παράσταση στο Covent Garden Theatre σε αγγλική έκδοση, μεταφρασμένο από τους John Fawcett και Daniel Terry. Για πρώτη φορά ανέβηκε στην Αμερική στις 3 Μαΐου 1819 στα αγγλικά (πιθανώς στην έκδοση του Covent Garden) στο Park's Theatre στη Νέα Υόρκη[12]. Ανέβηκε στη γαλλική γλώσσα στο Théâtre d'Orléans της Νέας Ορλεάνης στις 4 Μαρτίου 1823[13] και έγινε η πρώτη όπερα που ανέβηκε ποτέ στα ιταλικά στη Νέα Υόρκη, όταν ο Manuel Garcia (ο οποίος έπαιξε τον Almaviva) με τον ιταλικό του θίασο άνοιξε την πρώτη του σεζόν εκεί με τον «Κουρέα» στις 29 Νοεμβρίου 1825 στο Park's Theatre. Ο θίασος των οκτώ περιελάμβανε άλλα τρία μέλη της οικογένειάς του, συμπεριλαμβανομένης της 17χρονης Maria-Felicia, που αργότερα έγινε γνωστή ως Maria Malibran[14].
| Χαρακτήρας
|
Είδος φωνής
|
Ερμηνευτές Παγκόσμιας Πρεμιέρας
20 Φεβρουαρίου 1816
Διευθυντής ορχήστρας: Τζοακίνο Ροσσίνι)
|
| Κόμης Αλμαβίβα
|
Τενόρος
|
Manuel García
|
| Μπαρτόλο
|
Βαθύφωνος
|
Bartolomeo Botticelli
|
| Ροζίνα
|
μέτζο-σοπράνο
|
Geltrude Righetti Giorgi
|
| Φίγκαρο
|
Βαρύτονος
|
Luigi Zamboni
|
| Μπαζίλιο
|
Βαθύφωνος
|
Zenobio Vitarelli
|
| Μπέρτα
|
Σοπράνο
|
Elisabetta Loyselet
|
| Φιορέλο
|
Βαθύφωνος
|
Paolo Biagelli
|
Ο κόμης Αλμαβίβα είναι ερωτευμένος με τη Ροζίνα, η οποία μένει στο σπίτι του ηλικιωμένου κηδεμόνα της, του δόκτωρα Μπάρτολο, ο οποίος έχει κρυφό σκοπό να την παντρευτεί. Προκειμένου να προσεγγίσει την Ροζίνα, ο Αλμαβίβα ζητά από τον Φίγκαρο, κουρέα της περιοχής, ο οποίος παλαιότερα υπήρξε στην υπηρεσία του, να τον βοηθήσει να κερδίσει την καρδιά της κοπέλας, στην οποία έχει δηλώσει την αγάπη του λέγοντας ότι είναι ο Λιντόρο, υπηρέτης του κόμη Αλμαβίβα. Ο Φίγκαρο συμβουλεύει τον κόμη να πάρει άλλη ταυτότητα παριστάνοντας τον νεαρό αξιωματικό και να παρουσιαστεί στο σπίτι του Μπάρτολο, ώστε να μπορέσει να μιλήσει με τη Ροζίνα.
Ο δον Μπαζίλιο, ο δάσκαλος μουσικής του κοριτσιού, πληροφορεί τον δον Μπάρτολο, πως στην Σεβίλλη έχει φτάσει ο Αλμαβίβα γοητευμένος από την ομορφιά της Ροζίνας. Τον πληροφορεί επίσης ότι γνωρίζει έναν σίγουρο τρόπο προκειμένου να εξουδετερώσει τον αντίπαλο: τη συκοφαντία. Όμως ο δον Μπάρτολο νοιάζεται μόνο να επιταχύνει τις διαδικασίες και ετοιμάζεται να γράψει το γαμήλιο σύμφωνο μεταξύ αυτού και της Ροζίνας. Ο Φίγκαρο, που έχει καταλάβει τα πάντα, προτρέπει το κορίτσι να γράψει ένα σημείωμα στον Λίντορο. αλλά η Ροζίνα το έχει ήδη γράψει και το δίνει στον κουρέα, για να το παραδώσει στον Λιντόρο. Στη συνέχεια ο δον Μπάρτολο, συνειδητοποιώντας ότι η Ροζίνα έχει γράψει ένα σημείωμα, την επιπλήττει.
Σύμφωνα με τα σχέδια του Φίγκαρο, ο Αλμαβίβα εισβάλλει στο σπίτι του δον Μπάρτολο μεταμφιεσμένος σε μεθυσμένο στρατιώτη, αλλά δημιουργεί τέτοια σύγχυση ώστε προκαλεί την επέμβαση των χωροφυλάκων. Ωστόσο, ο αξιωματικός αναγνωρίζει τον Αλμαβίβα και, προς μεγάλη έκπληξη του Μπάρτολο, τον αφήνει ελεύθερο.
Καταφθάνει ένας δάσκαλος μουσικής ονόματι δον Αλόνσο (στην πραγματικότητα πάντα ο κόμης), ισχυριζόμενος ότι τον έστειλε ο δον Μπαζίλιο, που είναι άρρωστος, να τον αντικαταστήσει στο μάθημα μουσικής της Ροζίνας. Εν τω μεταξύ έρχεται και ο Φίγκαρο, με τ καθήκον να ξυρίσει τον γιατρό, και καταφέρνει με τέχνη να πάρει το κλειδί του μπαλκονιού της Ροζίνας. Απροειδοποίητα εμφανίζεται ο δον Μπαζίλιο, τον οποίο ο Αλμαβίβα δωροδοκεί, προκειμένου να φύγει χωρίς να δημιουργήσει πρόβλημα. Ο Μπάρτολο ακούει τη στιχομυθία μεταξύ της Ροζίνας και του αγαπημένου της και κυνηγάει από το σπίτι του τον Φίγκαρο και τον κόμη.
Ο δον Μπάρτολο κάνει πράξη τη συμβουλή για συκοφαντία του δον Μπαζίλιο και πείθει τη Ροζίνα ότι ο Λιντόρο δεν είναι παρά ένας απεσταλμένος του κόμη που θέλει απλώς να την κοροϊδέψει. Η κοπέλα, πικραμένη, συμφωνεί να τον παντρευτεί και αυτός καλεί αμέσως τον συμβολαιογράφο. Εκείνη τη στιγμή έρχεται και ο δον Μπαζίλιο, ενώ ο Φίγκαρο και ο κόμης μπαίνουν στο σπίτι σκαρφαλώνοντας από το παράθυρο και φτάνουν στη Ροζίνα. Τελικά ο κόμης αποκαλύπτει την ταυτότητά του, για να ξεκαθαρίσει την κατάσταση και πείθει το κορίτσι για την ειλικρίνεια του έρωτά του.
Ο δον Μπάρτολο, ωστόσο, έβγαλε τη σκάλα και οι τρεις συνεργοί βρίσκονται χωρίς οδό διαφυγής. Εκείνη τη στιγμή έρχεται ο συμβολαιογράφος, που καλείται να συντάξει το σύμφωνο γάμου μεταξύ του δον Μπάρτολο και της Ροζίνας. Εκμεταλλευόμενος την προσωρινή απουσία του κηδεμόνα, ο κόμης ζητά από τον Φίγκαρο και τον δον Μπαζίλιο (χρηματίζοντας τον και πάλι) να ενεργήσουν ως μάρτυρες και να εισαγάγουν το όνομά του στο συμβόλαιο αντί του δον Μπάρτολο. Φτάνοντας πολύ αργά, ο τελευταίος μένει με την πενιχρή παρηγοριά ότι μπορεί να κρατήσει την προίκα της Ροζίνας, την οποία ο κόμης Αλμαβίβα αρνείται. Και όλοι γιορτάζουν τον θρίαμβο του έρωτα.
Η παρτιτούρα του Ροσσίνι προβλέπει τα εξής όργανα:
Για τα ρετσιτατίβο σέκο:
- ↑ Casaglia, Gherardo, "20 Febbraio 1816", Almanacco Amadeus, 2005
- ↑ Osborne, Charles (1994). The Bel Canto Operas. Portland: Amadeus Press. σελ. 52. ISBN 0-931340-71-3.
- ↑ Fisher, Burton D., The Barber of Seville (Opera Classics Library Series). Grand Rapids: Opera Journeys, 2005.
- ↑ Weinstock 1968, σελ. 54; Oborne, Charles 1994, σελ. 57.
- ↑ Cordier 1883, σελ. 13 Αρχειοθετήθηκε 17 June 2014 στο Wayback Machine..
- ↑ Weinstock 1968, σελ. 366.
- ↑ 7,0 7,1 D'Arcais, F. (1869). «Rassegna Musicale» (στα ιταλικά). Direzione della nuova antologia (Firenze: Direzione della nuova antologia) 10: 404.
- ↑ «[Article]» (στα ιταλικά). Gazzetta Piemontese: σελ. 2. 17 Νοεμβρίου 1868.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Osborne, Richard 2007, σελ. 38–41 Αρχειοθετήθηκε 17 June 2014 στο Wayback Machine..
- ↑ Osborne, Charles (1994). The Bel Canto Operas. Portland: Amadeus Press. σελ. 52. ISBN 0-931340-71-3.
- ↑ The Barber of Seville Αρχειοθετήθηκε 14 July 2011 στο Wayback Machine. στο musicwithease.com
- ↑ Loewenberg 1978, στήλες 643–646.
- ↑ Kmen 1966, σελ. 97.
- ↑ Sommer 1992, σελ. 586.
