Γεννήθηκε ανήμερα της εορτής τουΑγίου Σεβαστιανού (20 Ιανουαρίου 1554) γι΄αυτό βαπτίστηκε "Σεβαστιανός" προς τιμήν του Αγίου, το όνομα ήταν ανύπαρκτο τότε σε Ευρωπαίους βασιλείς. Ο γιατρός Φερνάντο Αμπάρκα Μαλδονάδο προσκλήθηκε λίγο πριν γεννηθεί από τη μητέρα τουγιανατη βοηθήσει, της έδειξε καιτο ωροσκόπιο του. Ο Μαλδονάδο πρόβλεψε ότι το παιδί θα πεθάνει σε μεγάλη ηλικία, θα ερωτευτεί πολλές γυναίκες καιθα κάνει πολλά παιδιά, καμιά από τις προβλέψεις δεν πραγματοποιήθηκε. Ο Σεβαστιανός ορίστηκε από την ημέρα που γεννήθηκε διάδοχος στον Πορτογαλικό θρόνο του παππού του Ιωάννη Γ΄, ο πατέρας του είχε πεθάνει πολύ πρόωρα 16 μέρες πριν, τον διαδέχθηκε τελικά σε ηλικία τριών ετών (1557). Αμέσως μετά τη γέννηση τουη μητέρα του εγκατέλειψε το βρέφος στη φροντίδα του παππού τουκαι πήγε στηνΙσπανίανα υπηρετήσει τον αυτοκράτορα πατέρα της Κάρολο Κουίντο σαν αντιβασίλισσα, μετά την παραίτηση του (1556) πρόσφερε τις ίδιες υπηρεσίες καιστον αδελφό της Φίλιππο Β΄ της Ισπανίας.Η Ιωάννα παρέμεινε στην Ισπανία μέχρι τον θάνατο της (1573), δεν είδε ξανά ποτέ τονγιο της.
Την εποχή που ήταν παιδί χρειαζόταν επειγόντως έναν κηδεμόνα το έργο ανέλαβαν η από πατέρα γιαγιά τουΑικατερίνη της Αυστρίας, βασίλισσα της Πορτογαλίαςκαιο μεγαλοθείος του Καρδινάλιος Ερρίκος της Πορτογαλίας. Μετον Σεβαστιανό ηΠορτογαλία επεκτάθηκε σημαντικά στηνΑνγκόλα, τηΜοζαμβίκηκαιτη Μαλάκα, τοΜακάουστηνΚίνα προσαρτήθηκε στο Βασίλειο της Πορτογαλίας (1557). Ο Σεβαστιανός ήταν στην παιδική του ηλικία ένα ατίθασο και ζωηρό παιδί, σύμφωνα με τους ιστορικούς είχε πολύ θάρρος λόγω της μεγάλης σωματικής του δύναμης, ήταν ψηλός, ξανθός και λεπτός. Η αυταρχική γιαγιά του Αικατερίνη τον καταπίεζε έντονα καιτον είχε σε στενή παρακολούθηση, αυτό τον έκανε αργότερα έντονα τολμηρό και αποφασιστικό.
Ο μικρός Σεβαστιανός ανατράφηκε υπό την αυστηρή καθοδήγηση τωνΙησουιτών, η γιαγιά του όρισε σαν δάσκαλο τον Αλέιξο ντι Μενέζες που είχε διατελέσει δάσκαλος του πατέρα του Ινφάντη Ιωάννη. Άλλος ένας δάσκαλος του Σεβαστιανού διετέλεσε ο διάσημος δάσκαλος Λουίς Γκονσάλβες ντα Καμάρα.
Η ανατροφή τουτον έκανε εξαιρετικά θρησκευόμενο, μετέφερε στη ζώνη του ένα αντίγραφο τουΘωμά Ακινάτηκαιτον συνόδευαν δύο μοναχοί γιανα διατηρήσουν την αγνότητα του. Ο Σεβαστιανός απέφευγε τους επισκέπτες, πήγαινε να κρυφτεί μαζί με τους δύο μοναχούς μέχρι την ώρα πουθα φύγουν.
Ο Σεβαστιανός πέθανε τελικά νέος καιδεν παντρεύτηκε ποτέ, δέχτηκε ωστόσο πολλές σοβαρές προτάσεις. Η βασιλομήτωρ της Γαλλίας Αικατερίνη των Μεδίκων σχεδίαζε νατον παντρέψει μετη μικρότερη κόρη της Μαργαρίτα, τον γάμο υποστήριζε καιο θείος του Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας, η Μαργαρίτα παντρεύτηκε τελικά τονΕρρίκο Δ΄ της Γαλλίας. Ο Σεβαστιανός απέρριψε την πρόταση επειδή διαφωνούσε μετον ήπιο τρόπο που αντιμετώπιζε οΟίκος των Βαλουά τους ΟυγενότουςστηΓαλλία, ήθελε να είναι σκληρός απέναντι τους καιο γάμος δενθατουτο επέτρεπε. Ο πάπας ωστόσο πουδεν ήθελε τον γάμο της Μαργαρίτας μετον Ερρίκο πίεσε έντονα τον Σεβαστιανό να δεχτεί, τελικά πείστηκε και έκανε στους Γάλλους την πρόταση. Ο Γάλλος βασιλιάς καιη μητέρα του είχαν ήδη αποφασίσει να παντρέψουν τη Μαργαρίτα μετον Ερρίκο και απέρριψαν την πρόταση του Σεβαστιανού. Η επόμενη πρόταση στον Σεβαστιανό ήταν να παντρευτεί την ξαδέλφη τουΕλισάβετ κόρη του αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού Β΄που ήταν ανεψιός του Καρόλου Κουίντου. Την τελευταία πρόταση την έκανε ο ίδιος ο Σεβαστιανός στην πρώτη του ξαδέλφη Ισαβέλλα Κλάρα Ευγενίαπου ήταν κόρη του βασιλιά της Ισπανίας Φιλίππου Β΄, τουγιουτου Καρόλου Κουίντου. Όλες οι προτάσεις απέτυχαν, πολλοί ιστορικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ήταν ομοφυλόφιλος.[2][3]
Στο σύντομο χρόνο που κυβέρνησε προσωπικά ο Σεβαστιανός ενίσχυσε σημαντικά μετη διπλωματία τους δεσμούς τουμετηνΑγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, την Αγγλία καιτη Γαλλία. Προχώρησε σε σημαντικές διοικητικές, δικαστικές και στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις. Ο Σεβαστιανός δημιούργησε στο Πανεπιστήμιο της Κοΐμπρα πολλές τοπικές σχολές με στόχο να διδάξουν σε φοιτητές ιατρική ή φαρμακολογία. Έκανε ταυτόχρονα παραχωρήσεις στους Ιθαγενείς της Βραζιλίας σαν ανταμοιβή γιατη βοήθεια που είχαν προσφέρει εναντίον των Γάλλων, ο αρχηγός τους παρέλαβε πολλά εδάφη στον κόλπο του Γκουαναμπάρα. Ο Σεβαστιανός διέταξε τον Ντουάρτε Νούνες ντι Λεάο (1530 - 1608) να συγκεντρώσει όλους τους νόμους του βασιλείου σεμια συλλογή μετο όνομα "Σεβαστιανός Κώδικας". Την εποχή που ξέσπασε η μεγάλη επιδημία της Λισαβώνας (1569) ο Σεβαστιανός δέχτηκε γιατρούς από τηΣεβίλληγιανα βοηθήσουν τους Πορτογάλους γιατρούς, ίδρυσε επίσης δύο νοσοκομεία στη Λισαβώνα γιανα περιθάλψουν Πορτογάλους ασθενείς. Δημιούργησε τέλος ιδρύματα με στόχο να περιθάλψουν τις χήρες καιτα ορφανά των θυμάτων της πανώλης, προσπάθησε επίσης να βοηθήσει τα νεογέννητα βρέφη.
Ο Σεβαστιανός της Πορτογαλίας δημιούργησε ένα νέο στρατιωτικό σώμα που εξελίχθηκε σύντομα σε νέο στρατιωτικό μοντέλο, οι Ινδοί επιτέθηκαν στηνΓκόα αλλά οι Βραζιλιάνοι τους απέκρουσαν επιτυχώς (1570). Την ίδια χρονιά (1570) ο Σεβαστιανός αποφάσισε οι Ινδιάνοι της Πορτογαλίας ναμην είναι δούλοι και απελευθέρωσε όλους τους αιχμαλώτους. Ο ποιητής Λουίς δε Καμόες αφιέρωσε στον Σεβαστιανό ένα ποίημα τις "Λουσιάδες" (1572), σε αντάλλαγμα ο βασιλιάς του παραχώρησε μια σύνταξη. Ξεκίνησε την κατασκευή του Καθεδρικού Ναού στο Κάστρο Βερντέ σαν φόρο τιμής γιατη"μάχη της Ουρικέ", αργότερα έκανε νέους νόμους γιατο εμπόριο και τις δημόσιες υπηρεσίες (1575). Την επόμενη χρονιά (1576) δημιούργησε αποθήκες με στόχο να ενισχύσει αγρότες που είχε πληγεί η παραγωγή τους, έδωσε επίσης το δικαίωμα να πληρώνουν τους φόρους τους μετά την ανάκτηση των απωλειών τους. Ο κορυφαίος μαθηματικός και κοσμογράφος Πέντρο Νούνες ανέλαβε να διδάξει τους οδηγούς των πλοίων. Με διάταγμα (1577) ο Σεβαστιανός μείωσε τον χρόνο των προσφυγών, καθόρισε τις αμοιβές των δικηγόρων καιτα πρόστιμα για τις καθυστερήσεις.
Μετην ενηλικίωση του (1568) ανέλαβε εκστρατεία στοΜαρόκο όπου οι προκάτοχοι του είχαν χάσει μερικές πόλεις επειδή είχαν το ενδιαφέρον τους στην Ινδία. Η μεγάλη ευκαιρία παρουσιάστηκε όταν ο Σουλτάνος Αμπού Αμπνταλλάχ Μοχάμεντ Β΄ Σαάντι ανατράπηκε από τον θείο του Αμπού Μαρουάν Αμπνταλ-Μαλίκ Ι Σααντί (1576), κατέφυγε στην Πορτογαλία και ζήτησε τη βοήθεια του Σεβαστιανού προκειμένου να ανακτήσει τον θρόνο του. ΣτοΔωδεκαήμερο (1577) ο Σεβαστιανός συναντήθηκε στηΓουαδαλούπημετον θείο του Φίλιππο Β΄ της Ισπανίας. Ο θείος του ζήτησε συμμετοχή του Σεβαστιανού σε Σταυροφορία, ο ίδιος το αρνήθηκε αλλά συμφώνησε νατον βοηθήσει με ένα Πορτογαλικό στρατιωτικό σώμα.
Παρά το γεγονός ότι δεν είχε αποκτήσει ακόμα διάδοχο ο Σεβαστιανός αποφάσισε να αναχωρήσει γιατη Σταυροφορία (1578). Ο Πορτογαλικός στρατός περιείχε 17.000 άντρες με σημαντικό αριθμό μισθοφόρων από την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, την Ισπανία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες και ολόκληρη την υψηλή αριστοκρατία της Πορτογαλίας. Ο στρατός έφτασε στοΚάδιθ περιμένοντας Ισπανούς εθελοντές, δεν ήρθε κανένας και πέρασαν στο Μαρόκο. Ο Σεβαστιανός ενώθηκε στην Ασίλαχ μετον σύμμαχο του Αμπού Αμπνταλλάχ Μοχάμεντ Β΄ Σαάντι με 6.000 Μουσουλμάνους στρατιώτες υπό την ηγεσία του, βάδισαν κατόπιν στο εσωτερικό της χώρας. Ο συμμαχικός στρατός συναντήθηκε μετον πολυάριθμο στρατό τουΑμπνταλ-Μαλίκ με 60.000 άντρες και συνετρίβη στη"μάχη τουΞαρελ-Κεμπίρ" ή "μάχη των τριών βασιλέων". Ο Σεβαστιανός έπεσε στη μάχη, έτρεξε ο ίδιος πάνω στο άλογο του μέσα στο εχθρικό μέτωπο αλλά το σώμα τουδεν βρέθηκε. Ο θείος του Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας ισχυρίστηκε ότι το βρήκε, το μετέφερε στην Πορτογαλία όπου έγινε η ταφή τουστο μοναστήρι του Αγίου Ιερώνυμου στο Μπελέμ της Λισαβώνας, ο Φίλιππος Β΄ διεκδίκησε τον θρόνο της Πορτογαλίας (1580). Το σώμα δεν είναι βέβαιο ότι ήταν του Σεβαστιανού γι΄αυτό πολλοί Πορτογάλοι είχαν αμφιβολίες αν είχε πραγματικά πεθάνει, τον διαδέχθηκε ο αδελφός του παππού του Καρδινάλιος Ερρίκος της Πορτογαλίας.
Μετά τη συντριβή έγιναν πολλές προσπάθειες να ελευθερωθούν Πορτογάλοι αιχμάλωτοι, μερικοί επέστρεψαν στην Πορτογαλία και διέδωσαν τον θρύλο ότι ο βασιλιάς δεν σκοτώθηκε στη μάχη, σταδιακά καθιερώθηκε στη λαϊκή συνείδηση ότι ο Σεβαστιανός θα επιστρέψει. Την περίοδο 1580-1640 παρουσιάστηκαν τέσσερις απατεώνες που ισχυρίστηκαν ότι είναι ο βασιλιάς Σεβαστιανός, οι δύο από αυτούς δικάστηκαν και κρεμάστηκαν (1603, 1619). Ακολούθησαν πολύ θρύλοι που συσχετίστηκαν μετον βασιλιά Σεβαστιανό, οπιο διάσημος από αυτούς τον περιγράφει ότι θα επιστρέψει στην Πορτογαλία τηνπιο δύσκολη στιγμή καιθατη σώσει όπως οΒασιλιάς Αρθούρος, οΦρειδερίκος Α΄ ΒαρβαρόσσακαιοΚωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος. Οι θρύλοι αυτοί του έδωσαν το προσωνύμιο "Επιθυμητός" ή "Αναμενόμενος". Στα τέλη του 19ου αιώνα πολλοί Βραζιλιάνοι χωρικοί περίμεναν τον βασιλιά Σεβαστιανό να τους σώσει από τη μισητή "Α΄ Δημοκρατία της Βραζιλίας". Τη σύγχρονη εποχή πολλά έργα δραματοποίησαν τη ζωή του όπως η όπερα "Ντομ Σεμπαστιάν"του Ιταλού συνθέτη Γκαετάνο Ντονιτσέττι.
Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Sebastian (king)". Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.
Historia e historias - Castro Verde, Joaquim Boica/Rui Mateus, Artinvento, Regiao de Turismo da Planicie Dourada/Camara Municipal de Castro Verde.
Antas, Miguel Martins de (1988). Os Falsos Dom Sebastiao, 2a. Edicao, tr. Maria de Fatima Boavida, coment. Francisco Sales de Mascarenhas Loureiro. Lisboa: Europress.
Banos-Garcia, Antonio Villacorta (2001). Don Sebastian, Rey de Portugal. Barcelona.
Eborense, Andre Rodrigues (1984). Sentencas para a Ensinanca e Doutrina do Principe D. Sebastiao, facsimile do manuscrito inedito da Casa Cadaval, intr. Luis de Matos, anot. Aristides Pinheiro e Abilio Rita. Lisboa: Banco Pinto & Sotto Mayor,
Fernandes, Maria de Lurdes Correia (1991). «Francisco de Monzon, capelao e pregador de D. Joao III e de D. Sebastiao» in separata da revista Lusitana Sacra, no. 3.
Leite, Carlos (1948). «As Doencas de Dom Sebastiao ο Desejado», in separata do Jornal Medico. Porto: Costa Carregal.
Lobato, Manoel Pereira (1874). Os Fidalgos do Coracao de Ouro: chronica do reinado de D. Sebastiao, nova edicao. Lisboa: Typ. Lucas e Filho.
Loureiro, Francisco de Sales de Mascarenhas (1973). «Ο padre Luis Goncalves da Camara e Dom Sebastiao» in separata da revista Ο Instituto, no. 136. Coimbra.
Loureiro, Francisco de Sales de Mascarenhas (1978). «Relacao de Vida d'Elrey D. Sebastiao do Pe. Amador Rebelo» in separata da Revista da Faculdade de Letras', 4a. serie, no. 2. Lisboa: Faculdade de Letras da Universidade de Lisboa.
Loureiro, Francisco de Sales de Mascarenhas (intr. e notas) (1987). Cronica do Xarife Mulei Mahamet e d'El-Rei D. Sebastiao 1573- 1578. Lisboa: Europress.
Loureiro, Francisco de Sales de Mascarenhas (1989). Dom Sebastiao e Alcacer Quibir. Lisboa: Alfa.
Machado, Jose Timotio Montalvao (1964). «As Doencas do Rei Dom Sebastiao», in separata da revista Arqueologia e Historia, no. 11. Lisboa, Associacao dos Arqueologos Portugueses.
Saraiva, Jose Hermano et all. (1993). Dicionario Ilustrado da Historia de Portugal. Lisboa.
Saraiva, Mario (1994). D. Sebastiao na Historia e na Lenda, pref. Joaquim Verissimo Serrao. Lisboa: Universitaria Editora
Saraiva, Jose Hermano (1998). Diario da Historia de Portugal. Lisboa (compilation of contemporaneous chronicles).